Smuts kwam, zag en won menig hart
in de Sleutelstad
In civiel
Uan boeken en tijdschriften
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
N
2 ZATERDAG 19 JUNI .1948
Prinselijk Paar was getuige van zijn erepromotie
(Van één onzer verslaggevers.)
Eindelijk heeft Leiden Smuts kunnen begroeten. We zeggen: eindelijk, want reeds
in October 1946 verleende de Universiteit van Leiden hem bij monde van prof. mr
R. P. Cleveringa, de promotor van Winston Churchill, het ere-doctoraat in de
Rechtswetenschappen.
Al kunnen wU de dag van gisteren niet vergelijken bjj de tiende Mei van het
jaar 1946, toen Churchill de rode toga werd omgehangen, toch mogen wij vast
stellen, dat de ere-promotie van Smuts, alsmede alle entourage, met onuitwisbare
letters in de eeuwenoude historie van de Sleutelstad zal blijven gegrift staan.
Om half één gistermiddag wij heb
ben het in ons blad van gisteren reeds in
het kort gemeld hadden we post ge
vat bij het „Oosters Instituut" aan het
Rapenburg. Eigenlijk was er toen nog
niets bijzonders aan de hand: wat sur
veillerende agenten, een groepje school
kinderen, dat luidruchtig ronddartelde,
en ongeveer een vijftig belangstellenden.
Toch zou de man, waarom het ging, niet
lang meer op zich laten wachten.
In het „Oosters Instituut" hadden ge-
dienstige kellners. in oud-Hollandse kle
derdracht, voor de tafel gezorgd. Het
Leidse stadszilver. afgestaan door het
stedelijk museum „De Lakenhal", blonk.
Een eenvoudig bloemstuk verspreidde
zijii geuren. Buiten scheen de zon rijk.
Aan de blauwe hemel dreven witte wol
ken voorbij. Het Rapenburg vlagde vro
lijk. Uit de ramen staken belangstel
lende hoofden.
Kwart voor één werd het drukker op
straat. Kantoormensen lieten moeder de
vrouw even wachten- Wellicht nog een
paar minuten. „Dan hebben we hem
tóch gezien." Agenten werden actief: de
mensen moesten op een afstand blij
ven Vijf voor één kondigde motorge-
knetter de komst van Smuts aan. De
deur van het „Oosters Instituut" werd
door de portier opengerukt; enige heren,
in 't zwart, wipten naar buiten, de hoge
hoed stevig in de hand, auto's remden,
helaas drie huizen te ver, reden een
meter of vijftien terug en stopten voor
de ingang van Rapenburg 61. Het por
tier van de eerste auto, een prachtige,
blauwe „slee", werd door een vlugge
hand geopend endaar verscheen de
grijze, maar nog jonge veldmaarschalk,
gekleed in zwart costuum en met een
glimmende „tophat" op het hoofd.
Vriendelijk van hem: hij poseerde
wel honderd seconden voor enkele
fotografen, zwaaide op uitnodiging
van het applaudisserende publiek,
dat snel was aangegroeid, lustig met
z'n hoed en sprak: „Móge". Dit sim
pele woordeke ontlokte de toeschou
wers een hartelijk gejuich.
Eén uur zou de maaltijd beginnen
Maar dit werd iets later. Eerst moesten
de weinige mensen, die zich in het „Oos
ters Instituut" bevonden, zich aan de
hoge gast voorstellen. Alles verliep in
een sfeer van gemoedelijkheid. „Vermel
denswaardig" is, dat de pers om vijf over
één uit het gebouw werd verwijderd.
Wij vonden het jammer. Toch had de
portier gelijk, toen hij zei: „Die, ouwe
baas'-wfl grab g~ ru strg - - eteri"Inderdaad,
de mensen-van-fle, krant scheppen,-op-
rondom het Academieplein.
Naast hem (links) de president
curator. dr J. E. baron de Vos van
Steenwijk, rechts: de rector-magni-
ficus, prof. mr J. C. van Oven.
(Foto N. v. d. Horst.)
Naar de A.R. meeting
te Den Haag
Ook de Leidse A.R. trekken op Zater
dag 26 Juni naar de grote A.R. meeting
op „Houtrust" te Den Haag, waar o.m
zullen spreken de heren Schouten, Ger-
brandy en ds Fokkema. Het plan bestaat
om per autobussen te reizen. Kaarten
verkrijgbaar Niéuwe Rijn 44a.
EEN DOKTER NODIG?
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
dit weekeinde waargenomen door de
dokters Van Bockel. De Bruyne, De
Graaff, Kors en Veldhuizen.
WELKE APOTHEEK?
De avond-, naoht- en Zondagsdienst
der apotheken wordt van Zaterdag 19
Juni 13 uur tot Zaterdag 26 Juni 8 uur
waargenomen door: apotheek Kok, Ra
penburg 9, tel. 24807, en apotheek „Tot
Hulp.der Menschheid", Hooigracht 48, tel.
21060. Te Oegstgeest door: de Oegstgees-
ter Apotheek, Raadhuispark 8, tel. 26274.
Distributievaria
Uitreiking van bonkaarten K 808
De uitreiking van bonkaarten voedings
middelen 808, tabaks-, versnaperingen-
kaarten 808 en toeslagkaartjes aan jonge
en a s. Moeders vindt plaats in bet Stad
huis (ingang Breestreerste deur voorbij
de trap) van 8.30—12 en van 2—4.30 uur
Meegebracht dienen te worden: stam
kaarten voor alle gezinsleden, inwisse-
lingsbpnnen van de thans lopende bon-
kaant, eventueel oontrólekaart Moeders
(voor toeslagkaartjes).
Maandag zijn aan de beurt de gezinnen
waarvan het hoofd een stamkaartnum-
mer 'heeft van 81 001 t/m 86.400.
Schele hoofdpijn
"BAKKERTJE
Half drie- Het Rapenburg (Oostzijde)
vertoonde het aspect van een kleurige
kaleidoscoop: honderden mensen, jong
en oud, die heel wat kleuren aan zich
droegen. Vijf minuten later kwam Smuts
uit het „Oosters Instituut". Gejuich steeg
op. Prinses Juliana en Prins Bernhard
waren nog niet aangekomen. Daarom
verbleef de veldmaarschalk enige tijd
in één der zalen van het Academiege
bouw.
„Pro Patria" werd intussen de laatste
oefening afgenomen. De geweren werden °P: "Op Uw gezondheid",
gepresenteerd en kwamen weer klette-| Weg was hij. Naar Schiphol om via
rend op de grond. Het commando: „Op Engeland op vleügels naar Zuid-Afrika
de plaats, rust!" wérd verscheidene ma- te gaan.
len gehoord. Smuts kwam. zag en won menig hart
Maar in de verte zwol gejuich aan.'Een dag vol historie was voorbij
in ontvangst te nemen. Vooral op de
Nonnenbrug was de geestdrift groot. Na
de receptie verlieten de Prinses ei
Prins onze stad.
Smuts echter maakte in een open rij
tuig een rit naar de sociëteit, waai
door verscheidene studenten werd op
gevangen. Voordat hij naar binnen ging,
wuifde hij de velen, die zich hier een
plaatsje hadden veroverd, toe. Aardig
toneeltje: Smuts, de bejaarde, krasse baas.
op de stoep van de soos, omringd door
drommen studenten, die het „Io Vivat'"
aanhieven.
Onder het genot van een glaasje heeft
Smuts hier tot klokslag zes uur met tal
van personen gesproken. Het traditionele
ceremonieel was als een kaartenhuis in
elkaar gevallen.
Toen kwam de auto. En het „spel" was
uit. Nog eVen een hoeraatje voor Smuts!
Deze toonde zich zeer dankbaar. Hij zat
weer in zijn wagen. Het portier stond
nog open. Prof. Van Oven nam de ge
legenheid waar. Smuts voor het laatst
de hand te drukken. Een goede geest
bracht de veldmaarschalk zijn waarde
volle bul en enkele andere geschenken.
„Alles klaar? Starten dan!" Een groepje
vrolijke studenten, dat trouw bij de auto
stond te wachten op het moment 'van
vertrek, hief nog eenmaal het glas niet
met wijn, maar met limonade gevuld
Onder de eeuwenoude
De plechtigheid in de Pieterskerk werd
een uur vol schoonheid. Behalve het
Frinselijk paar waren ministers, tal van
andere hoge bestuurders, hoogleraren,
studenten en velé vrienden van ex-pre
mier Smuts er getuige van. Maar ook-
het voltallige college van B. en W. van
Leiden en vele kerkelijke autoriteiten uit
de Sleutelstad.
Vol wijsheid was het woord van de
rector-magnificus, prof. mr J. C, van
Oven. kernachtig de rede van de pro
motor, prof. mr J. M. van Bemmelen,
een woord, rijk van inhoud en groots van
stijl. De aanwezigen luisterden aandach
tig-
Het hoogtepunt van deze indruk
wekkende ure, zich kenmerkend niet
alleen door grootse staatsie, maar
ook door eenvoud, kondigde zich
aan, toen doctor Smuts de plech
tige overhandiging van de bul had
reeds plaats gevonden zelf de
kansel beklom en zich in een ernstige
rede, waarin ook de humoristische
noot niet ontbrak, tot de aanwezigen
richtte. Smuts wekte op om de han
den ineen te slaan. Zün zachte stem
maakte indruk. Zijn woorden waren
uit het hart gegrepen. De veldmaar
schalk excuseerde zich, dat hij zün
rede in het Zuid-Afrikaans uitsprak.
Maar, zo zeide hij. sinds 300 jaar
zijn onze talen eigenlijk dezelfde.
„De onze is alleen maar wat vereen
voudigd".
Aan het einde van de plechtigheid
weerklonk machtig het eerste couplet
van ons volkslied. Orgel, hobo, trompet
en bazuin begeleidden de forse zang.
("Waarom werd ook het zesde couplet niet
Een gulden bladzijde was wederom
toegevoegd aan de geschiedenis van de
Leidse Alma Mater.
Na de plechtigheid in de Pieterskerk
werd gerecipieerd in het Groot-Audito
rium van het Academiegebouw. Op weg
daarheen liep ook het Prinselijk paar in
Uit de kerk liepen. H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins Bernhard mee in
de stoet van hoogleraren, op weg naar de Universiteit. Op de voorgrond: de
beide pedellen. De rechtse pedel draagt de bul van generaal Smuts.
(Foto N. v. d. Horst.)
„Pro Patria" sprong in de houding. De
koninklijke auto kwam aanglijden,
maakte een zwenking, de Kloksteeg in,
aar de Pieterskerk.
In de kosterij werd het Prinse
lijk Paar begroet door prof. mr.
Cleveringa en prof. dr J. J- L. Duy-
yendak. - Margaret- en Mary, twee -
dochtertjes, van prof. Duyvendak,
boden H.K.H. een bouquet oranje
rozen aan. De koster van de Pie
terskerk (Prins Bernhard kende nog
zijn naam!) belde na de aankomst
van het Prinselijk Paar de Universi
teit op om mede te delen, dat de
stoet kon vertrekken, 't Was inmid
dels vüf over drie.
Plechtig-langzaam schreed de „zwarte"
rij van hoogleraren naar de kerk, de
pedellen voorop. Smuts liep achter de
rector-magnificus, naast zijn promotor,
prof. mr. Van Bemmelen. Tot de hoog
leraren behoorde ook prof. dr W- E.
Hocking van de Harvard-Universiteit
(met rode mantel!), die deze week hot
eredoctoraat -in de letteren en wijsbe
geerte van de Leidse Academie in ont
vangst mocht nemen. Waar het enthou
siasme zich uitte, nam Sinuts zijn hoed
af en knikte hij minzaam. Zijn glimlach
zullen velen zich blijven, herinneren!
De zware deuren, van de kerk werden
geopend. Imponerend rees- het interieur
voor onze ogen. De stoet bewoog zich
voort onder 'de imposante, gewelven.
Professoren namén plaats rondom de
kanseL Smuts zelf en de andere autori
teiten, ook de Prinses en de. Prins, vorm
den een halve cirkel vóór de preekstoel.
Laatstgenoemden vertoefden, nadat allen
hun zitplaats hadden ingenomen, nog en
kele minuten in de kamer van de Ge-
meente-Commissig. Zij voerden daar een
gesprek met o a. de prpfessoren Cleve
ringa en Duyvemjak.
de stoet mede. Het had e
Twee nieuwe hoogleraren
te Leiden
En twee nieuwe leerstoelen
Zoals wij reeds in het kort meldden,
zijti benoemd fbt hoogleraar aan de
Leldse* universiteit 'dt A. Querido, 'ffianS
béiaTst met het gévën" van onderwijs ais
conservator b.b. aan het Academisch
Ziekenhuis en dr Fr. van Heek te Over
een. Prof Querido zal colleges geven
i de inwendige geneeskunde en prof.
an Heek in de sociologie.
Andries Querido werd 15 September
1912 te Amsterdam geboren. Hij stu-
an de universiteit te Amster
dam van 19291935. In 1934 verwierf hij
de gouden medaille >op een prijsvraag,
uitgeschreven door de medische facul-
an Amsterdam op een onderwerp
Vitamine D en mineraalstofwisse
ling. Op 19 Dec. 1935 promoveerde hy
de Amsterdamse universiteit op een
proefschrift getiteld: „Vitamin D requi
rements in relation to the Ca and P con
tent of the diet".
In 1936 vertoefde dr Querido gedu
rende een half jaar in het John Hop
kins hospital te Baltimore, alwaar hij
MoCollum biochemische onder
werpen betreffende de vitaminen be
studeerde. Van 19371938 was dr Queri
do assistent bij prof. de Jong alhier
19391941 assistent ln de interne
kliniek van het Acad. Ziekenhuis. Na de
bevrijding werd hij conservator bij de
interne geneeskunde.
Door de benoeming van prof. Querido
is een tweede leerstoel in de interne ge
neeskunde aan de Leidse universiteit
gevestigd.
Frederik van Heek werd 19 Dec. 1907
te Enschede geboren Hij studeerde
19261931 aan de economische faculteit
van Amsterdam en promoveerde in 1935
op een proefschrift getiteld: „Westerse
techniek en maatschappelijk leven
China".
In 1936 maakte dr Van Heek een
diereis naar de Ver. Staten om zich
trouwd te maken met de nieuwste
search-methoden op het gebied van
sociale wetenschappen. In 1937 werd hij
privaatdocent in de economische en soci
ale geographie aan de universiteit van
Amsterdam. Van 19411944 was hij di
recteur van het Instituut tot sociaal on
derzoek van het Ned. volk. Om princi
piële redenen legde hij deze functie toen
neer, om haar na de bevrijding wei
te nemen.
Verschillende werken zijn van
hand verschenen, als „Sociale gevolgen
van de economische crisis en depressie
in Enschede" (1929—1937); „Economi
sche en sociale problemen van de Wie-
ringermeer" (Alphen 1938) en „Stijging
en daling op de maatschappelijke lad
der" (Leiden 1945).
Door de benoeming van dr Van Heek
heeft de Leidse universiteit een ni'
leerstoel verkregen in de faculteit der
rechtswetenschappen, n.l. die der socio
logie.
Vanavond het eerste openlucht
concert
Het programma van het eerste plant
soenconcert, hedenavond om 8 uur tt
zorgen door de arbeiders-muziekvereni
ging „Nieuw Leven", directeur de heer
P. Baart, luidt als volgt: 1. Souvenir de
Beersse, mars, L. Purnotte; 2. Cavalleria
Rusticana, fantasie, P. Mascagni; 3. A la
plus Belle, wals, A. Govaert; 4. Fransche
Amitié, fantaisie, J. Martin; 5. Engeland
vaarders, mars, W. Schild. Pauze.
6. Marching thro Georgia, mars, G. Mil
ler; 7. L'Aurore, ouverture. Aug. Triebis;
8. 1ste Walsselectie, All. Meyns Wrie; 9.
Le Trouvère, fantaisie de Verdi, ar
J. H. Heuvel; 10. Neerlands Trouw,
Feestavond verjaardag
Prins Bernhard
De Leidse Chr. Oranje-vereniging
organiseert een feestavond op Dinsdag
29 Juni. om half* 8 in de Stadsgehoor
zaal. Het programma vermeldt zang, door
„Ex Animo", samenzang o.l.v. de heer H.
de Wolff en vertoning van de bekende
en boeiende film „De strijd om de Mat-
terhorn."
de hooglet
in bare
oedellen
b\j plechtige gelegenheden voor de laat-
sten: staven^met zilveren versierselen.
Ook de promotie van veldmaarschalk
Smuts was geheel in. deze stut gehou
den. De kerk was hoegenaamd niet ver
sierd, behalve dan enkele prachtige
bloemstukken voor de kansel.
De vereiste sfeer ging uit van het hope
gezelschap zelf, kopstukken uit de we
reld der wetenschap en leidende per
soonlijkheden uit het politieke leven: on
der hen de Prinses-Regentes en Haar
Gemaal, Feestelijk zwierven de orgel
klanken door de hoge gewelven en de
bazuinen schalden. Maar eenvoudig wa
ren de woorden en de wijs van het Af
rikaanse volkslied en stoer het aloude
Wilhelmus. En de grijze veldmaarschalk,
in civiel, hoe natuurlijk, hoe simpel
eigenlijk, bewoog hij zich tussen de hem
geldende eerbewijzen. Tijdens zijn rede,
hoog boven de velen op de oude kansel,
schenen de schijnwerpers, die brutale
zoeker
modei
tijd. hem fel in de hel-blauwe
ter de fonkelende brllleglazen. Het deer
de hem niet. Zo nu en dan suisden de
toestellen der filmoperateurs: het stoorde
hem niet. De fotografen op hun podiums
langs de pilaren hinderden hem niet met
hun onwillekeurig geroezemoes, er was
dat de
ïatige jtToc
zijn
ven, zocht naar de juste uitdrukking, de
uance van een woord.
„Ek persoonlik het geen twijfel dn die
ledergeboorte van Europa."
Zulk een woord heeft uaarde, gezegd
oor zulk een man en op zulk een plaats.
FEDERATIE VAN WONINGBOUW
VERENIGINGEN HEROPGERICHT
Na een vierjarige gedwongen rustpe
riode is de Federatie van woningbouw
verenigingen weder opgericht. Als
leden zijn toegetreden: „De Eendracht",
,Ons Doel", „De Tuinstadwijk", „De Goede
Woning", „Eensgezindheid", „Buitenlust",
,Ons Belang", en „Spinoza". Aan de Fe
deratie werd direct de medewerking ge
vraagd aan het ontwerpen en uitvoeren
nieuwe plannen op een terrein ge
legen achter de Heeren- en Maresingel,
het zgn. „plan Noord".
Drie verenigingen „Ons Belang", „De
Eendracht" en „De Goede Woning" wer
den aangewezen om onder de leiding
architect Buurman, een begin te
maken met een plan van 103 woningen.
Mede van belang is het zitting nemen
ïen vertegenwoordiger voor de Fede
ratie in de advies-commissie Bureau
Huisvesting. Als vertegenwoordiger werd
aangewezen de voorzitter, de heer J. de
Jong.
Het dagelijks bestuur, bestaat uit de
heren J. de Jong, voorzitter, A. J. Scho-
nevieldrrseéfrétaris en JöhTv. d. Bos, pen
ningmeester.
Voorts werden als bestuursleden geko
zen de heren: H. Boom, J. Gerritsen, M.
H. Noteboom, J. J. Pommer, H. v. Wel-
i, H. Oostveen, A. v. Katwijk, H. Lom-
bert, M. I. Smit en K. Zandbergen.
Jan Schouten komt op
30 Juni spreken
Op een A.R. bijeenkomst in de
Gehoorzaal.
De A.R. partij belegt op Woensdag
30 Juni een grote verkiezings-bijeen-
komst in de Stadsgehoorzaal, waar de
heer Jan Schouten het woord zal voeren.
Wie de tweede spreker zal zijn, is nog
niet bekend.
40 Jaar koster.
De heer L. van Nieuwkoop hoopt op
1 Juli 40 jaar koster van het Groene
kerkje te zijn en tevens beheerder van
de begraafplaats.
Om vUf minnten voor drie inspecteerde veldmaarschalk Smuts op het plein bi)
de Academie de erewacht van „Pro Patria".
(Foto N. v. d. Horst.)
Men passé de Leidse bouwplannen aan de
wensen van Wederopbouw aan
OM VERDERE VERTRAGING TE VOORKOMEN
Zeer terecht heeft de wethouder van fabricage, de heer A. J. Jongeleen,
in de laatste raadsvergadering gesproken over het drama van 1947, daarbij
doelend op de woningbouw te Lelden in dat jaar. Maar het is niet eens een
drama in één bedrijf gebleven, want over 1948 wordt het spel met dezelfde
rollen voortgezet, tenzij er spoedig verandering mocht komen.
Wederopbouw zelf lag. Niettemin trok
Wederopbouw deze 103 woningen toch af,
.aar B. en W. laten het er niet bij ritten.
We hopen met B. en W., dat deze
'kwestie nog in het voordeel van Leiden
wondt opgelost, maar het heeft weinig
te betekenen, als in 1948 toch weer het
zelfde gevaar blijft dreigen. En boven
dien: Leiden heeft dus „straf', maar ook
andere gemeenten zijn gestraft en daar
wqrdt niettemin met kracht voortge
bouwd.
Herziening der plannen.
In 1952 hoopt men dus alleen al in
plan-Noord 1100 woningen klaar te heb
ben Dat was tenminste een jaar geleden
bedoeling, maar het riet er naar uit,
we met de helft dubbel tevreden
mogen zijn. Eerst in begin 1949 dus
anderhalf jaar later immers denkt men
de eerste 103 te kunnen verhuren, zo
Politiek mag hierin geen
rol spelen
Neen, het wil niet vlotten met de bouw
sn «r was voor de heer Wilmer alle
aanleiding, om te interpelleren over de
oorzaak der vertragingen. Om te illustre
ren, dat de resultaten de verwachtingen
et dekken, diene het volgende.
„Binnen vijf jaar is alles gereed",
schreef het P.v.d.A.-orgaan Het Vrije
Volk op 15 Augustus 1947 na een confe
rentie met de wethouder. En het blad
bedoelde met dat „alles" het uitbrei
dingsplan-Noord inclusief een permanent
volkstuincomplex. „Dan zullen de Lei-
denaren gebruik kunnen maken van het
volkspark, van de sport- en de speel
terreinen. De 1100 woningen van het uit
breidingsplan zullen dan enigszins in de
woningnood voorzien. Het gemeentebe
stuur gaat steeds verder en ondanks ge
brek aan materiaal en arbeidskrachten
wordt het tempo versneld om dn 1949 of
1950 de maximum-bouwcapaciteit voor
Leiden, dat is 600 woningen per jaar, te
bereiken."
Te hoge(<rerwachtingen.
En ao hebben de laatste jaren plannen
overvloed en hoge verwachtingen
plenty gebracht. Maar daarbij is nie
mand gebaat, als de uitkomsten er niet
ie in overeenstemming zijn. En Leiden
er zelfs mee geschaad, als de plannen
het bouwen tegenhouden, zoals dat mo
menteel gebeurt.
Thèns immers moeet het. genoerodfc,
,v.d.A.-blad na de jongste raadsverga
dering met een grote kop melden, dat
bijna alle Leidse woningbouwplannen
door Wederopbouw werden verworpen.
Wat ds het gevolg van dat afwijzen?
Dat de bouw stagneert en het getij ver
loopt. Elke maand uitstel betekent name
lijk niet alleen weer zóveel woningen
■minder, maar bovendien is het reeds
volop zomer en komt de dreigende le
October in richt.
Woningen, die immers op 1 October
niet in aanbouw zijn worden van het
jaarquantum afgetrokken, zoals dat ook
de 103 in plan-Noord voor 1947 is
gebeurd. Voor 1947 waren het er dus
103; wij vragen ons af, hoeveel het er
m 1948 zullen zijn.
Hierbij zij aangetekend, dat over de
103 nog verschil van inzicht bestaat tus
sen B. en W. van Leiden en Weder
opbouw, Wederopbouw heeft, naar wet
houder Jongeleen in de laatste raads-
iing mededeelde, toegegeven, dat de
fout van het te laat komen met de 103
wij.
Is het niet bedroevend, dat we naast
zoveel plannen zo weinig resultaten zien?
De hoofdoorzaak van de stagnatie blijkt
gelegen "in het afkeuren der Leidse plan-
>n door Wederopbouw.
Enerzijds komt Leidens gemeentebe
stuur dus met fraai-opgezette plannen,
anderzijds wordt het potlood in die plan-
gezet en de vertraging heeft geen
einde.
Een groot vraagteken rijst daardoor:
aarom de plannen met aangepast aan
de tijdsomstandigheden, aan gebrek aan
materialen en werkkrachten, aan finar>
fBiën en gronden bovenal. Eenvoudige',
m2ïtr reële plannen, die met spoed wor
den uitgevoerd, baten ons meer dan
niet bij de gemeente Leiden,
bij
DE MAN OP STRAAT IN ZIJN DAGELIJKS WERK
hulde Alb. Kappert.
Wie herkent dit rijdende koffie, thee en andere
winkeltje niet? Ja, deze bo- denierswaren. Boter roi
terhandelaar heeft geen wel het hart van zijn za
echte winkel, waar de men. Onze handelaar heeft
sen hun boodschappen ge- ook heus geen leven
reaeld kunnen kopen. ..Ik rolletjes". Het is hard u
tóch een uiinhel", zo zei
Hoe dat kan? 't Lijkt
raadsel, maar 't is er g
Wie 't plaatje bekijkt, i
genoeg. Het zindelijke
krljt-wltte wagentje.
i op str
hij.
bovenal:
i de tijd m
kwijt.
Dit is nog het ergs
Voor hem is het
hij zich in zijn zat
kan ontplooien, het
ce".
De boterboer
zijn
kum
langzamerhand li
groeid, is b\) velen in onze Het Is te begrijpen,
stad en in haar omgeving de bonnen-affaire deze r,
niet meer onbekend. „Als wel eens tureluurs mat
ik Vrijdags in de verte een Het bonnen vragen aan
wit wagentje zie, weet ik in ontvangst nemen van
al zeker, dat hij het is", mensen is al een deprii
verklaarde één zijner klan- rende bezigheid.
dat onze boterboer
beslom- ^at zakken. Verre
fn"* „Als het publiek r
ken", vindt hij.
tere tijden zullen
ken. 23 jaar zit
het vak. 65 jaar I
i ruime bak
t de
H)
rtien da- een rij\
alle bonnetjes en dat onmist
er niet weinig nauw- drijf je
rig van elkaar knippen, doorze
ervaring én wat
r is in zijn be-
met wilskracht en
xgsvermogen.
Eindexamen Sted. Gymnasium
Van de eerste groep van de eind-
examen-candidaten van he|> gymnasium
slaagden allen. Geslaagd zijn de dames:
H. E. Koster, Leiden, en N. Nust, Leiden
en de heren: J. G N. Cupédo, Noord-
wijk aan Zee, A. Don, Voorburg, P. W.
Martijn, Leiden. J. P. Mulder, Leiden,
M. Polak, Oegstgeest, E. G. Sprey, Oegst-
TOELATINGSEXAMENS GEM. H.B.8,
Geslaagd zijn voor het toelatingsexa
men voor de eerste klasse van de Gem.
H.B.S. met 5-j. c. te Leiden:
W. den Baars; G. Bernard, M. M.
Beunders; A. Bink; G. W. Bloemendaal;
J. Bol Raap; E. v. Bommel; H. Broekstra;
J. C. v. d. Burg; R. G. Crévecoeur; L.
Eichhorn; W. F. H. Engels; H. Galjaard;
D. de Geus; H. J. de Graaff; J. Gulde-
mond; M. Harmsma; T. Hazenoot; H.
Hoogervorst; E. Hoogeveen; A. de Jong;
E. Kanbier; P. H. v. d. Klugt; M. Koch;
A. d. Kramer; M. Kroonberg; J. Kruts; H.
Kukler; Ch. W. Kuyk; W. v. Leeuwen; W.
A. Linschoten; Th. G. Locher; R. v. d.
Loos; C. D. Lucas; P. H. v. d. Lucht: H.
Middelraad; K. N. Moonen; A. J. Mulder;
J. v. Noort; D. v. Ormondt; J. A. v. d.
Ouweelen; C. le Pair; A. Pander; J. A-
Renes; B. G. Reys; E. v. Rhijn; C. Riet
man; J. F. A. la Rivière; E. de Roock; M.
Roos; J. H. de Rooy; W. J. Schoon: D. A.
Smit; J. Spuyman; H. v. Steenis; R.
Swint; G. Vermaas; H. O. Voorma; N.
Westerkamp.
Wassenaar lokt het toerisme
De Wassenaarse Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer heeft de uitgav#
verzorgd van een nieuwe gids met platte
grond van Wassenaar. Deze gids, die keu
rig is uitgevoerd en handig is ingericht,
wordt in ongeveer 2000 exemplaren gratis
door Nederland verspreid. De bedoeling
is niet alleen de aandacht te vestigen op
Wassenaar als woonplaats, maar ook als
vacantie-oord.
TERUGGEHAALDE VISSERS
VAARTUIGEN.
Het aantal uit het buitenland terugw
gehaalde vissersvaartuigen bedroeg 457,
heeft de minister van landbouw enz. aai»
de Tweede Kamer meegedeeld. Hier
onder zijn begrepen twee opgespoord*
reeds teruggevoerde, doch niet vrijgege
ven vaartuigen. Het aantal nog vermist#
vissersvaartuigen bedraagt 246.
„De Hackaerts", door Senta
Gentervall, uifcg. J. H. Go't-
mer, Haarlem.
Deze lijvige Zweedse roman handelt
rer Zweden in de Napoleontische tijd
de eerste regeringsjaren van maar
schalk Bemadotte, de stamvader van het
tegenwoordige koningshuis.
Zeef moeilijke tijden maakt Zweden
door. De handel ter zee wordt erg be
lemmerd, wat natuurlijk een ongunstige
invloed heeft op de economische toe
stand. Vooral de bekende en overal ge
achte redier Lorens Gabriel Hackaert on
dervindt de droeve gevolgen van de
troebele tijden. Slag op slag treft heim.
Zijn levenswerk wordt zo goed als ver
nietigd. Maar zijn eer blijft gehandhaafd.
Hoewel zwaar getroffen dn zijn fortuin,
blijft hij toch de hoogachting en sympa
thie behouden. Vooral om hem en zijn
familie speelt het verhaal zich af. Het
geeft een zeer interessante kijk op hei
leven in die tijd, tegen de achtergrond
grote politieke en economische ge
beurtenissen.
Voor de vertaling door M. J. Molanus
Stamperius niets dan lof. H. v. H.
„Wesley Jackson's lotgevallen",
door William Saroyan, uitg.
Bigot en Van Rossuzn N.V.,
Amsterdam.
Een boek over een soldaat. Een Ame
rikaans soldaat, die onder de wapenen
wordt geroepen om de Duitsers en Ja
panners te verslaan. MaaT de oorlog als
zodanig interesseert die jonge Jackson
niet. Hij analyseert het leven, zoals hel
tijdens zijn vooropleiding aan hem voor
bijgaat. Geen beschrijvingen van exer
cities en kazernedienst, maar gesprekken
vol beschouwingen met zijn kameraden
vooral met zichzelf, evenwel zonder
vervelend of langdradig te worden. Wes
ley Jackson toetst als het ware zijn den-
en gevoelens over oorlog en vrede
die van hen, waarmede hij in con-
komt: soldaten, officieren, filmmen
en burgers, de gewone man zowel als
lord, die hij gedurende zijn verblijf
in Engeland voor de invasie leert ken-
Realist als de schrijver is, tekent
hij de houding van die Amerikaanse
offioieren, diie onder het mom van vader
landsliefde door middel van films de
jongens leren, hoe ze andere militairen
kunnen doden, maar zelf liever veilig in
Amerika blijven, .en de jongens, die
enige maanden later op Okinawa in
modder en slijk liggen te sterven, de
laatste weken voor hun vertrek naair het
front overdreven laten dienstkloppen.
Wesley zoekt en vindt overal mensen,
die évenals hij de wereld niet vol vijan
den zien het is juist een Japanse jon
gen. die tijdens zijn ziekte hem oppast
en het is een schrijver, die hem sti
leert de schoonheid van het leven
blijven zien. Het vele goede en m<
dat er in ds.
„Te mogen leven", is die juiohtoan, dlie
Wesley laat horen, wanneer hij in Enge
land het meisje van zijn dromen ontmoet
en haar 'trouwt. Dan maakt hij de
sie mee, wordt nog Duits krijgsgevan
gene, waarbij hij tot de ontdekking komt,
dat de oorlogsmoede Duitsers lang niet
zo zijn, ate ze werden afgeschilderd.
Doordat de Duitsers terugtrekken, kun
nen hij en zijn kameraden de eigen linies
weer bereiken. Hij overleeft de oorlog
en vindt zijn vrouw in Engeland terug,
hieid."
L.
In zijn karakteristieke houding, de
hand in de zij, eenvoudig en geheel
zichzelf, zo stond veldmaarschalk
Smuts gistermiddag op de kansel
van de Pieterskerk.
(Foto N. v. d. Horst)
grootse plannen, die verworpen, herziet»
en vereenvoudigd moeten worden.
Hoe gTaag zouden ook wij aardige
ééngezinswoningen voor de arbei
dende stand zien gebouwd, hulzen-
met-tuinen, waarin men geheel vrij
is! Den Haag zegt. dat het niet kan.
En Den Haag heeft ook hierin het
laatste woord. Om snel te kunnen
bouwen blijft er naar onze mening
maar één weg over: Den Haag zijn
zin geven en in elk geval niet over
vragen! Met de politiek van: Wij
gaan zo ver mogelijk, om te laten
zien dat we voor de goede woning
zijn; Wederopbouw moet dan maar
zien, wat hy doet, is niemand gebaat.
Zoals men weet heeft de heer Van
Iterson reeds lang gewaarschuwd voo*
deze politiek en aangedrongen op een
voudiger bouw. Hij begint steeds meer
gelijk te krijgen Daarnaast hopen we,
dat ook het pleidooi van de andere Pro
testants-Christelijke deskundige, de heer
Hendriks, namelijk voor stimulering van
de particuliere bouw, spoedig een beter
ohtihaal mag vinden. Door beidé dingen
zouden we al een heel eind op de goed#
weg zijn!
hoewel hun huis bij zijn aankomst door
V-2's verwoest blijkt.
Het boek, dat we niet graag in han-
sn van kinderen zouden zien, eindigt
met de hardgrondige verzuchting: „Men-
moeten andere mensen niet ver
moorden. Zij moeten rustig hun tijd af
wachten, tot God hen eenmaal zal op-
Zijn Eigen Eindeloze Eeuwig-
Van oorlog en vree, uitg. Bor®
N.V., Assen
t is een goed idee geweest van heit
Algemeen Nederlands Verbond om bij d#
herdenking van die Vrede van Munster
door de uitgave van „Van Oorlog en
Vree" heit Nederiandse vol'k te herinne-
lan de taaie worsteling, die het, drie
en geleden, heeft moeten voeren ia
de strijd voor vrijheid en recht. Een wor
steling, die onder leiding van Oranje en
dlank zij de gemeenschappelijke krachts
inspanning, tot een goed einde is ge-
Waar we zelf een dergelijke strijd paj
achter de rug hebben er feitelijk nog
»e bezig zijn is het nuttig herinnerd
worden aan wat er in de tachtig jaren
or de vrede van Munster in ons land
geschiedde.
Aan „Van oorlog en vree", dat werd
ingeleid door jhr mr F. Beelaerts van
Blokland werkten o.a. mee dr W. A. F.
Bannier, Anton van Duinkerken, prof. dir
P. Geyl, dr Johanna K. Oudendijk, dr J.
C. H. de Patei, prof. dr Z. W. Sneller en
dr J. W. Wijn. In een groot aantal korte
artikelen krijgen we zo een goed beeld
de tachtigjarige .oorlog. Niet alleen
de krjjgsgesohiedenis, maar in overeen
stemming met de titel krijgen ook de
werken des vredes het 'hun toekomend#
deel.
Het boek, dat fraai werd uitgegeven,
bevat een prachtige collectie foto's van
personen, veldslagen, gebouwen en offi
ciële stukken. Rr.
