VAN NELLE
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
WOENSDAG 10 MAART 1948
Stadfinieuwi
De ^Mattheuspassie i
van Heinrich Schiitz
Eerste uitvoering in Leiden op 24 Maart in de Luth. Kerk
Heinrich Schütz was tot voor kort wei
nig meer dan een naam. Een naam, die
weliswaar met een zeker respect genoemd
werd, maar die niet geassocieerd was met
levende muziek. Gelukkig zijn er echter
symptomen, die op een groeiende belang
stelling voor het werk van Schütz wijzen.
En het is verheugend, dat het Leids a
capellakoor onder leiding van Iskar Ari-
bo thans de Mattheuspassie van Schütz
ten gehoren wil brengen.
Schütz is de grootste componist van
Protestantse kerkmuziek vóór Bach.
Steeds weer heeft de kunstenaar zijn in-*
spiratie geput uit de Bijbel. In de zestig
productieve jaren, die deze zeer sterke
gegund waren, heeft Schütz talrijke gees
telijke koorwerken geschreven en .hij
heeft zijn levenswerk bekroond met drie
passies, een Kerstoratorium en een Mag
nificat.
Heinrich Schütz werd in 1585 in
Köstriz geboren. Door een toevallige om
standigheid hoorde landgraaf Moritz von
Hessen zijn mooie sopraanstem. Deze
kunstbeschermer bood aan voor de ver
dere ontwikkeling van de jongen te zor
gen. Schütz kreeg nu zijn wetenschappe
lijke en muzikale opvoeding in Kassei
en werd later in de gelegenheid gesteld,
enkele jaren bij Gabrieli in Venetië te
studeren.
In Duitsland teruggekeerd, werd Schütz
eerst hoforganist in Kassei, later kapel»
meester in Dresden, terw?)l een tweede
studiereis naar Venetië hem de gelegen
heid schonk nieuwe indrukken op te
doen.
In 1611 verschenen de Italiaanse ma
drigalen van de 26-jarige componist. 1671
schreef Schütz zijn Magnificat, 60 jaar
lang. een mensenleeftijd dus, heeft
Schütz zich aan de compositie mogen wij
den en toch is de inspiratie van de 86-
jarige niet geringer dan die van de 26-
jarige.
Doordat Schütz zovele jaren bewust als
kunstenaar heeft geleefd, kon hij verschil
lende geestesstromingen in zich opnemen
en verwerken. Hij werd geboren (1585)
in de wereld van Cervantes en Shakes
peare en stierf (1672) in de wereld van
Corneille en Racine. Slechts 13 jaren na
zijn dood werden Bach en Handel ge
boren. Schütz heeft dus de overgang van
de Renaissance naar de Barok meegeleefd
en de wisselende geestesstromingen in
zich opgenomen en verwerkt. Daarom
vinden wij in zijn werken renaissancis
tisch individualisme naast Lutherdom,
mystiek naast orthodoxe kerkelijkheid.
In zijn laatste periode vindt de componist
dan een synthese tussen subjectiviteit en
objectiviteit, tussen liturgische gebonden
heid en persoonlijk beleven, tussen mys
tiek en orthodoxie. Prachtig is deze syn
these bereikt in de drie passies naar Lu
cas. Johannes en Mattheus.
De Mattheuspassie was bestemd, om in
de Hofkerk te Dresden te worden gezon
gen, waar in de Stille Week de instru
menten moesten zwijgen. Omdat de zang
niet door de instrumenten gesteund wordt,
is alle expressie in de zangstemmen sa
mengetrokken. Met een zeldzame concen
tratie heeft Schütz Ia déze ene melodie
de verschillende personen uitgebeeld.
Christus, wiens toon zich door de sterk
symmetrische vorm onderscheidt, Petrus,
de sanguinicus, wiens stem dikwijls hys
terisch in de hoogte gedreven wordt, Pi-
latus, de gereserveerde man van de we
reld. In ogenblikken van hartstochtelijke
opgewondenheid legt Schütz zijn perso
nen dikwijls herhalingen in de mond. Zo
zingt Judas „Ich, ich will ihn euch ver
raten." En Petrus „Und wenn ich mit dir
sterben müsste, so will ich dich, so Mil
ich dich nicht verleugnen".
Onwillekeurig is men geneigd, vergelij
kingen met Bach te maken. Hoewel Bach
het werk van Schütz waarschijnlijk niet
gekend heeft, zijn er toch frappante over
eenkomsten. .,Ihr wisset, dass nach zweien
Tagen Ostern wird" begint in beide par
tituren met een stijgend quartinterval.
Er is een opvallende rhythmische over
eenkomst tussen het koor „Andern hat
geholfen" bij Schütz en bij Bach. Beide
componisten laten twee valse getuigen
canonisch zingen. Daarentegen schrijft
Schütz op het woord „Barrabam" een
koor van vijf maten, Bach slechts een en
kel accoord.
Terwijl de Mattheuspassie van Bach
naast het lijdensverhaal aria's en kora
len bevat, .geeft Schütz slechts de Bijbel
tekst De middelen, die Schütz gebruikt,
zijn bovendien veel soberder. Geen mach
tige dubbelkoren, maar slechts een klein
koor, geen orkest geen aria's met obli
gaat fluit, hobo of viool. Wy mogen de
Mattheus passie van Schütz dus niet af-
n naar die van Bach. Wanneer wij ons
echter onbevooroordeeld openstellen voor
Schütz' verklanking van het lijdensver
haal, gaat een geheél nieuwe wereld open
kunnen wy dankbaar zijn. dat wij
naast het meesterwerk van Bach ook dat
van Schütz bezitten-
Hennle Schouten.
Lezing van dr B. H. Strieker
Over „Het Labyrinth".
Dr B. H. Strieker hield gisteravond in
het Rijksmuseum van Oudheden een le
zing over .,Het Labyrinth".
Het labyrinth was een legendarisch ge
bouw im de vorm van een doolhof, gele
gen op het eiland CTeta, waar het mythi
sche monster, de Minotaurus, verblijf
hield, die daarop door Theseus werd ge
dood. Een ouder gebouw, door de Grie
ken aldus betiteld, lag in Egypte in de
provincie al-Fajoem. Dit laatste werd
door de spreker in zijn lezing behandeld.
Het werd gebouwd door Pharao Ame-
nemhat III, de laatste koning van de
XXIe dynastie, omtrent achttien eeuwen
voor het begin onzer jaartelling. Het be
stond uit een pyramide, gedeeltelijk be
waarde, en een daarvoor liggende mas
sale graftempel, heden tot op zijn grond
sporen verwoest. Herodotus en Strabo,
die het nog gezien hebben, achtten het
indrukwekkender dan zelfs de pyrami-
den. Aan het einde der XlXe eeuw wer
den de bedroevende ruïnes onderzocht
door W. M. Flinders Petrie. Spreker gaf
een uiteenzetting van wat daarbij voor
de daig kwam.
Ereschuld en Dankbaarheid
„Ereschuld en Dankbaarheid" belegde
gisteren voor de tweede maal een film
avond in de grote zaal van de Stadsge
hoorzaal. Ook deze keer was er veel be
langstelling van publieke zyde. De voor
zitter, mr Ph. J. Ruyter de Wdldt, open
de en zeide, dat wij diep respect moe
ten hebben voor onze soldaten, die in de
Meidagen van 1940 de eerste steen ge
legd hebben voor de latere bevrijding
van ons land. Wij hebben, aldus spr., de
plicht de Nederlandse militaire oorlogs
slachtoffers te steunen. Na dit woord
verrichtte de Oranjegarde met haar
trommels en trompetten de opening.
Twee films werden vertoond: „Den Va-
derlant ghetrouiwe" en „De bevrijding
van Nederland". De heer M. Kroes uit
Haarlem 6prak nog een propagandis
tisch woord.
Ds Joh. J. Simon met emeritaat
Evang.-Luth. pred. te Gouda
Naar we vernemen, hoopt ds Joh. J.
Simon, Evangelisch-Luthers predikant te
Gouda, met 1 April as. met emeritaat
te gaan wegens het bereiken van de 65-
Jarige leeftijd. D3 Simon stond achter
eenvolgens te Wildervank, Weesp er
Gouda. Van 1937—1938 en van 1944—1945
was hy hulpprediker voor de Rechtzin
nige Luthersen in de Sleutelstad. Hij
hoopt Zondag 4 April afscheid te ne
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN.
GEBOREN: Petrus J., z. van P. var
Aken en A. B. Barten; Willibrordus J. M.
2. van M. W. Hocks en B. M. Stipdonk;
Hendrik J., z. van J. van Tongeren en E
Bink; Cornelis J. W., z. van C. J. W. de
Best erf T. de Mooij.
OVERLEDEN: J. de Kleine, man, 62 J
O. H. de Gunst, d.. 8 m.: S. J. Altera, wed.
van W. F. Lamdesbergen, 70 j.
Distributievaria
Nauitredking van bonkaarten 804 enz
aan zelfverzorgers te Leiden en in de
•gentschappen vindt morgen (Donder
dag) plaats van 8.30 u. tot 11.45 u. en van
ft u. tot 4 u.
Chr. houtbewerkers in jaar
vergadering bijeen
De afdeling Leiden van de Chr. Hout-
bewerkensbond kwam gisteravond in het
Gebouw voor Chr. Soc. Belangen in jaarl
vergadering bijeen. De voorzitter, de heer
H. v. d. Keur, sprak een openingswoord,
waarin hij waar-schuwde tegen de geva
ren van de Sovjet-dictatuur, die onder
de leuzen van welvaart voor de arbeider
niets anders dan materiële en geestelijke
slavernij brengt.
De secretaris, de heer H. Zuidema. las
vervolgens zijn jaarverslag over 1947.
Het ledental was met 15 toegenomen,
terwijl de afdelingen Warmond en Zoe-
terwoude-Leiderdorp werden gesticht.
Het verslag herinnerde aan de welge
slaagde acties voor txerielpunten en an
dere liefdadige doeleinden, terwijl even
eens het tot stand komen van en de be
sprekingen over de C.A.O. werden ge-
moreerd. De penningmeester, de heer P.
de Groot, vermeldde in zijn verslag een
batig saldo van f432,13.
Bij acclamatie werden tot le penning
meester en 2e voorzitter resp. de heren
P. de Groot en J. Neijenhuis herkozen.
De kascommissie werd aangevuld met
de heer Liena. Als candidaat voor de op
31 Mei en 1 Juni a.s. tijdens het te Put
ten te houden landelijk congres te hou
den verkiezing voor het hoofdbestuur
werd de heer H. Zuidema aangewezen.
Tijdens de rondvraag dankte de heer
Neijenhuis de heer v. d. Keur voor zijn
vele en stuwende werkzaamheden in het
afgelopen afdelingsjaar.
Bij de belastingen te Woerden is tot
hoofd aangewezen m.i.v. 1 Maart de heer
F. Vries, tot nu toegewezen aan het hoofd
der inspectie der belastingen te dezer
stede.
Kunst in en om de Sleutelstad
A Canterbury Tale
Toen in Maart van het vorig jaar de
Engelse filmmakers Michael Power en
Emeric Pressburger ook in Nederland
aan het woord kwamen met „Ik weet,
wat ik wil" in Amsterdam en ,.A Matter
of Life and Death" voor de Leidse Stu
denten waren de titels van hun andere
werkstukken hen al vooruitgegaan. Daar
onder was oók „A Canterbury Tale"; gis
teravond maakten de Leidse studenten,
onder auspiciën van het Academisch
Kunstcentrum met dit typisch Engelse
verhaal kennis in het Trianon-theater;
kennismaking die wel niemand zal
hebben teleurgesteld.
„A Canterbury Tale" is gecomponeerd
op het gegeven van de beroemde Engelse
dichter Geoffrey Chaucer (1328-1400)
trekt een parallel tussen de tochten
der veertiende eeuwse pelgrims naar het
graf van Thomas k Becket in de kathe
draal van Canterbury en van „pelgrims"
uit het jaar 1944. De parallel gaat des te
beter op, omdat in Chaucers tijd Enge
land worstelde om zijn toekomstige groot
heid, een goed, waarom ook van 1940-
1945 werd gestreden. De lotgevallen van
van deze moderne pelgrims die
overigens om zeer persoonlijke motieven
naar Canterbury trokken vormen het
onderwerp van „A Canterbury Tale", een
verhaal, dat achter deze vier toevallige
pérsonen het goede, oude Engeland laat
oprijzen in al zijn kracht.
Ofschoon het dus een typisch Engels
verhaal is en bovendien niet vrij
denz (ook in 1944 had men in Engeland
wel ruggesteuntjes nodig!) is ,,A Can
terbury Tale" een film geworden van be
tekenis, die verder gaat dan uit nood ge
boren chauvinisme en ook voor latere tij
den waarde behoudt. Dat is in hoge mate
te danken aan de voortreffelijke leiding
van Powell en Pressburger, die met bijna
feilloze intuïtie die beelden wisten te
kiezen, die voor een bepaald gebeuren van
intense betekenis waren. Dat zij daarbij
„gewone" mensentypen gebruik
maakten in plaats van film„sterren",
tekenend. Maar deze twee kunnen het
zich veroorloven; want de hoofdfiguren
spelen wel, maar veel meer m
zij bespeeld, door 't fijne camera
werk en door het suggestieve beeldrhyth-
dat door een voortreffelijke geluids
techniek wordt onderstreept.
,.A Canterbury Tale" is geen film voor
het gewone bioscooppubliek. Daarvoor
wordt er teveel kennis van en gevoel ver
ondersteld voor „merry old England"
Zelfs in dit gezelschap werd men
dringend aangeraden de toelichting te
lezen. „Daar voor een niet ingewijde het
volgen van de film wat moeilijk zou kun
nen zijn!" Maar ook een ballade is
wat moeilijk. C. Th. R.
Lezing over de symphonie van
César Franck
Maamdag 15 Maart om 8 uur geeft
Henni>e Schouten in de muziekschool
voor Toonkunst een lezing over de sym
phonie van César Franck. Het werk zal
eerst aan de piano worden geanalyseerd
en daarna op gramofoonplaten tien ge
hore worden gebracht.
Gebrek aan belangstelling
De heer G. D. van Wengen zou gister
avond in het Rijksmuseum voor Volken
kunde voor K. en O. een lezing met gra-
mofoonplaten en demonstraties houden
over „Indonesische muziek en haar waar
dering". Wegens gebrek aan belangstel
ling kon de lezing echter niet doorgaan.
Chr. Gem. Koor „De Lofstem"
Voorschotens Kamerork. Taveno
Men moet het werkelijk toejuichen,
dat zij, die een instrument bespelen te
Voorschoten, zdch hebben verenigd
tot een kamerorkest waarin hien, be
halve de strijkers (elf personen), één
fluitist en één clarinetist, ook een En
gelse hoorn en een trombone aantreft;
ja zelfs de pauken ontbreken niet.
it orkest speelde gisteravond zéér
geslaagd het Andante uit Symphonie 6
J. Haydn. Het Larghetto uit Beet-
hovens 2e Symphonie vroeg om mee:
evenwicht, maar Mendelssohn zal „Le
Retour au Pays" niet bepaald mooi heb
ben gevonden. Onzuiverheid in de stem
ming <ier verschillende instrumei^en mag
in een amateurorkest niet voorko-
Aan het slot hoorden we nog, zeer
verdienstelijk gespeeld, een „Suite Egyp-
enne" van A. Luigini.
Er werd met liefde en enthousiasme
gemusiceerd. Ook het koor kan terugzien
op een zeer geslaagde avond. Voordracht
en uitspraak waren uitstekend verzorgd.
In het Ave Verum vlotte het samengaan
in orkest met koor goed. Het tempo
as o.i.'iets aan de te langzame kant.
De dirigent Jan van Santbrink heeft
muzikaal gevoel en beheerste volkomen
de uitgevoerde werken. Wat lossere di
rectie zou aan het geheel ten goede ko-
Enthousiast applaus was de wel
verdiende beloning voor dirigent, orkest
en koor.
Extra dient vermeld te worden de
vioolsolo van de beer W. H. Rozendaal,
die aan de piano begeleid werd door de
heer J. Rozendaal. Mooi van toon
stijlbegrip speelde hij de 4e Vioolsönate
van Hëndel.
Ds Houtzagers opende en ds Fortgens
sloot dit geslaagde concert. De bevolking
had echter grotere belangstelling
dag mogen leggen.
Th. t. I
Op 24 Maart hoopt de schrijfster Top
Naeff haar zeventigste verjaardag te
Officiële publicatie
Niet met open vlam verflagen afbranden.
Burgemeester en Wethouders van Lei-
den wijzen belanghebbenden er op, zulks
verband met herhaalde overtreding
1 artikel 5b der Verordening tot voor
koming van brand, dat het verboden is
met enige open vlam verflagen van hout
werken af te branden.
Van dit verbod kan in onvermijdelijke
gevallen door hen ontheffing verleend
Belanghebbenden worden gewaar-
sohuwd bovenstaande^ bepaling in acht te
nemen, daar in den vervolge tegen over
treders zal worden opgetreden.
Leiden, 9 Maart 1948.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
F. H. v. KINSCHOT
De Secretaris,
J. BOOL.
Inclol ogen-organisatie gaat
100-jarig bestaan tegemoet
Leidse vereniging zaJ dit feit feestelijk
herdenken
Bij de liquidatie van de-Indische instel
ling te Delft werd im het jaar 1900 de
Indologische studie verplaatst naar Lei
den. De Leidse studenten gingen in 1902
tot oprichting van een Indologen-
vereniging, bedoeld als voortzetting van
het Delftse I.S.C. en de Delftse indologen-
vereniging onder de initialen I.V. Op 22
Maart zal het 100 jaar geleden zijn, dat
de toenmalige Kon. Acad. te Delft
door de studenten werd opgericht het
Delfts Studentencorps met twee afdelin
gen: ^.S. (algemene studie) en O.I.A.
(Oost-Indische ambtenaren). De Indolo-
gen-vereniging alhier hoopt het eeuw
feest te vieren. Besprekingen zijn gaan-
in het archief en de verdere eigen
dommen van het corps, destijds door de
gemeente Delft in bewaring genomen,
'er te dragen aan de Leidse vereniging.
KOEKFABRIKANT LIEP ƒ9600
BOETE OP
De Leidse tuchtrechter legde gisteren
de koekfabrikant C. H. v. d. S. totaal
f9600 boete op, omdat deze van Novem
ber 1946 tot November 1947 in 200,000 kg
speculaas en kruidkoek im plaats van
bloem grote hoeveelheden aardappelen
had verwerkt en ook de administratie
niet had bijgehouden. Mr de Ruyter de
Wildt wees er als raadsman op, dat het
verwerken van aardappelen niet verbo
den is. Wel waren er teveel in verwerkt.
De tuchtrechter hield met de omstandig
heden rekening, ook met het feit, dat
verd. voor de eerste maal terecht stond,
en veroordeelde tot resp. f9500 en f100.
„COLLEGA" VAN VERKOREN VOOR
HAAGSE B.G.
Een handlanger van de beruchte Ver
koren, de eveneens uit Voorschoten af
komstige Adriaan J. Verboom, die deel
had uitgemaakt vam de hulplandwacht
en aan verschillende patrouilletochten
had deelgenomen stond gisteren voor het
Haagse B.G. terecht. Hij hoorde 8 jaar
tegen zich eisen.
Wat vroeger het Levendaal te Leiden was, is thans de Langevaart te Rijns
burg- Het stinkt er, het water is een stortplaats van huisvuil en het geheel
vormt een zwakke schakel in het wat goede verkeerswegen betreft toch al niet
rijk bedeelde Rijnsburg. Verbetering is hier dan ook dringend gewenst Het
veranderen ven deze gevaarlijk smalle weg in een brede laan met riolering zou
een grote vooruitgang betekenen. Vroeger had de Langevaart prachtige bomen,
maar de iepziekte heeft ze doen slopen. De vaart wordt wel regelmatig uit
gebaggerd, doch het rioleringssysteem is hopeloos ouderwets. Het gemeente
bestuur heeft dan ook alle mogelijke moeite gedaan, een verbetering tot stand
te brengen. De pogingen zijn niet mogen gelukken. „Den Haag" acht de uit
gaven te hoog en de plannen zijn voorlopig definitief van de baan. Aanleiding
tot deze gang van zaken is ook de slechte materiaalpositie, vporal wat beton i
met name de rioolbuizen aangaat.
Wèl onregelmatigheden
bij eindexamen
Onder dit opschrift heeft de rector v
het Sint Catharina Lyceum te Eindhov
enige tijd geleden een antwoord geschi
ven op mijn artikel over deze kwest
Dit antwoord verscheen in de „Mai
bode" en in het „Weekblad voor Gyn
i M.O."
Hij erkent daarin: 1. dat bij het ein
camen in het Frans twee der candldat
op ongeoorloofde wijze hadden sam«
gewerkt, wat uit een onderzoek èn v
het werk èn bij de betrokken leerling
volkomen en onomstotelijk bleek.
grond van de categorische voorschrift
het eindexamenreglement werd
deze leerlingen door de rector van
verdere deelneming aan het examen
gesloten."
2. Ongeveer tien dagen later bleek
>n andere leerlinge zich begeven h
aar het huis van een der beambten
de school en aan deze gevraagd
mede te delen, welke stukjes voor Grie
zouden worden voorgelegd. Ook de
leerlinge werd verdere deelneming
et examen ontzegd.
3. Aangezien het cijfer voor de Tacit:
vertaling- aan een der leerlingen toe|
kend door de examinator, onverklai
baar hoog werd geacht, is deze leerlin
bij de Rector geroepen en in het ond
houd werd ontdekt dat zij met
hillende andere leerli
it examenstukje vóór de
i f t e 1 ij k
Dag van herinneringen voor oud-Maritie-makkers
GESLAAGDE REÜNIE DOOR SCHOUT
BIJ NACHT WILLINGE GEOPEND
MARINE-MENSEN PROEFDEN WEER EENS
OUDERWETSE „SNERT"
Vandaag werd iin de Kweekschool
voor Zeevaart te Lei-den een reünie ge
houden van oud-Ma-rine-leerlingen on
derofficieren, d'ie ongeveer 30 a 35 jaar
geleden hun eerste opleiding aan deze
Kweekschool genoten. Behalve een 200-
taï dezer oud-leerlingen, waarvan ver
scheidene nog in actieve Ma-rinedienst
zijn, was ook een deel vam het toenma
lige kader aanwezig.
Tijdens deze reünie, die een zeer en
thousiast karakter droeg, werden talloze
ervaringen uitgewisseld. Oude vriend
schapsbanden werden hernieuwd of ver
stevigd en men herdacht ook de vele
makkers, die op de wereldzeeën vielen
in de heroïsche stryd om de vrijheid van
het vaderland.
De heer P. D. Beversluis te Leiden,
oud-adj. onderofficier, had de organisa
torische werkzaamheden voor deze dag
Gemeentebegroting 1948 van Warmond sluit
Gemeentefinanciën door en door gezond
en W.
Warmond hebben aan de niet nodig, geheel of gedeeltelijk te be-
gemeenteraad ter vaststelling aangeboden
de gemeentebegroting en de begroting
van het gemeentelijk waterleidingsbe
drijf voor 1948. De gemeentebegroting
sluit precies en die van het waterleidings
bedrijf levert een batig saldo op van bijna
f 5000. Dit is zeer verheugend, vooral als
men de begroting der gemeente aan een
nadere beschouwing onderwerpt. Immers
er zijn van deze begroting verschillende
eigenschappen te signaleren.
In de eerste plaats was het voor het
sluitend maken van de gewone dienst
Na ln Nederland te zön gebonwd, kwam deze brandweerwagen ln BerlUn te
recht, vanwaar de gem. Oostburg hem deerlijk gehavend liet ophalen. De
Haagse brandweer knapte hem weer op en Maandag kon commandant C. Otten
hem glanzend nieuw aan burgemeester Hoekzema van Oostburg overdragen.
Het heuglijke moment
schikken over het batig saldo van enig
vorig dienstjaar. Een zeldzaam voorko
mend feit. Voor het .sluitend maken van
deze dienst in de begroting 1947 was een
dergelijke beschikking nog wel nodig en
wel tot een bedrag van bijna f 25000. De
gewone dienst van de begroting 1948 dekt
zich zelf dus volkomen, zonder dat andere
dienstjaren moeten bijspringen.
Voorts valt uit deze begroting te con
stateren, dat de gemeente voor 1948 vol
gens het ontwerp van wet Noodvoorzie
ning Gemeentpfinanciën alleen in aan
merking komt voor 'n zg. algemene en 'n
garantie-uitkeering van het Rijk uit het
gemeentefonds en niet voor de z.g.n. be-
lastinguitkearing en de -bijzondere uit
kering. De belastinguitkering wordt niet
verkregen, omdat de opbrengst van de
in de gemeente geheven opcenten op
de grond- en personele belasting per in
gezetene meer bedraagt dan f 8 n.l. f 9.91.
De bijzondere uitkering wordt niet ont
vangen. omdat de begroting zonder deze
uitkering reeds sluitend is.
Uit dit alles blijkt, dat de financiën der
gemeente door en door gezond zijn, ter
wijl toch de laatste twee jaren zeer grote
bedragen zijn besteed aan de verbetering
en verbreding van straten en wegen, het
bouwen van woningen, de aankoop van
grote objecten bestemd tot stimulering
van de sport op elk gebied, die Warmond
groot heeft gemaakt. Een woord van grote
waardering komt zeer zeker toe aa
dagelijks bestuur van de gemeente
de wijze, waarop de belangen van War
mond op elk gebied worden voorgestaan
en gediend.
TEL. 2512
Taxibedrijf H. Noort Zn.
Luxe auto's Taxi's
Ook Tourlngcarbedrijf
KANAALSTRAAT 1 RIJNSBURG
De Verdoemden
door
H. Kingmans
Van alle kanten worden de Hollanders
weggevoerd. De verkoop gaat, als men
eenmaal bezig is, vlot. Als enkele uren
verlopen zijn, altijd staan Jochem en de
Vlaardinger in de brandende zon. ver
smachtend van dorst, zijn er overal brede
gapingen in de rijen. En dan is minstens
negen tiende van het aantal verkocht.
De markt verloopt. Met ongeveer acht
tien lotgenoten worden Jochem en Cor-
nelisz. teruggevoerd naar het pakhuis, dat
zij die morgen verlaten hebben. Voor hen
zijn' geen kopers gevonden.
„Wat zal er nu met ons gebeuren?"
vraagt Jochem.
De Vlaardinger haalt de schouders op.
„Ze zullen ons wel kwijt raken," zegt
hij dan, „Hier of op een andere markt."
In elk geval verlopen er enkele da
gen. Zij worden op dezelfde wijze behan
deld, als sinds de laatste tijd. Hun voe
ding laat niets te wensen over en ze ge
nieten, behoudens scherp toezicht, een
zekere mate van vrijheid In het pakhuis.
Jochem is evenwel niet op dreef. Een
lange dag staan In de felle zon heeft hem
geen goed gedaan. Hij heeft zonnebrand.
Een ondragelijke jeuk plaagt hem. Dat
werkt niet best op zijn humeur, dat toch
al te wensen overlaat. Hij is wel bevriend
Cornellsz., doch hij mist Gebhard,
met wie hij nu al zo geruime tijd op en
neer is gegaan. Hij kan het vloeken ook
niet laten en trekt zich niets aan van
vermaningen van de Hollander, die ge
wend is, handen te vouwen des morgens
en des avonds en ook bij het eten.
Het is Jochem een onverklaarbaar
raadsel, dat hij nog niet verkocht is. Als
hij het overgebleven gezelschap aan
schouwt. begrijpt hij, dat de lust tot ko
pen niet overgroot was. De meesten van
hen zijn de veertig jaar gepasseerd. Ze
kunnen niet meer zo hard werken. Maar
waarom heeft die Moor hem dan niet ge
nomen, tegelijk met Gebhard? Wie weet,
waar hij nu terecht komt.
De lui, die hem gevangen genomen
hebben, vinden blijkbaar geen emplooi in
Tunis of omgeving voor hen, die onver
kocht bleven. Er verlopen nog enkele
dagen. En dan wordt hun meegedeeld,
dat zij zich gereed hebben te maken. Er
is geen markt, dat staat vast. Zodat Cor-
nelisz. de opmerking maakt en het ver
moeden uitspreekt, dat zij naar elders
zullen worden gevoerd.
En dat vermoeden is juist. Een klein
schip in de haven neemt hen op en iets
later varen zij de Middellandse zee op,
in Oostelijke richting. Hun behandeling
is nu weer, als op de roversschepen, die
„De Arend" overvielen. In ongemakke-'
lijke houding liggen zij tegen de scheeps
wand, aan elkaar en aan ringen gekluis
terd.
De tocht duurt ettelijke dagen. Corne-
lisz. vraagt zich vol verbazing af, waai
zij nu terecht zullen komen. Soms denkt
ihjj aan de Levant, maar voorzover hem
bekend, zijn daar geen slavenmarkten.
Worden zij dan misschien naar Egypte
gevoei%?
Het gaat er inderdaad op lijken, als
j naar het Zuidoosten stevenen. Een
maal komt aan de tocht een eind. Jochem
heeft hem al eens gepolst. Dan kan Cor-
nelisz. hem met zekerheid zeggen, dat
zij havenen in Cairo.
Is daar een slavenmarkt? Ja, dat staat
vast. Hij weet er van. De slaven worden
er evenwel niet rechtstreeks gekocht door
slavenhouders. Er zyn tussenpersonen,
meest Joden, die de gekochte waar naar
elders voeren en daar weer verkopen.
De opbrengst voor de Tunische piraten
is daardoor minder. Vandaar, dat zij
eerst trachten, in Tunis en omgeving te
verkopen.
Er zijn meer haaien op de kust, naar
de volgende morgen blijkt. De markt is
overvoerd. De twintig Hollanders van
„De Arend" vormen slechts een klein
contingent van het aantal, dat aan de pa
len gebonden is.
De tentoonstelling, de aanprijzing, de
verkoop is precies als in Tunis. Met dit
verschil, dat de handel hier levendiger
is, omdat de kopers, vrijwel allen Joden,
levendiger van aard zijn. Ze zijn gerou
tineerde handelaren, dat is duidelijk. Ze
laten de verkopers eenvoudig praten en
kiezen de waar, die zy kunnen gebruiken.
De opvarenden van „De Arend" wor
den gevoerd naar een bepaalde hoek,
waar reeds verschillende blanken een
plaats hebben gevonden. Jochem hoort
zijn moedertaal. Er zijn dus meer Duit
sers onder. Hij ziet jongere en oudere
mensen, blijkbaar allen zeevaarders.
a van hen trekt bizonder zyn aan
dacht. Hij is een jonge man, die op zijn
gelaat een stille berusting manifesteert.
Jochem vraagt zich af. waar hij dat ge
zicht wel eens heeft gezien. Het komt
hem zo bekend voor. Maar dan wendt hij
zich af: 't is verbeelding.
In grootte en aantal aangevoerde ge
vangenen doet deze markt niet onder
voor die van Tunis. Het duurt slechts
kele momenten en dan staat Jochem w
;en paal gebonden. Nevens hem Cor-
nelisz. Gelaten wachten zij hun lot af. Je
hebt niets te wensen en moet de
standigheden nemen, zoals ze zyn.
Al vry spoedig weten zij, althans
lopig, wat hun nabije toekomst is. Ei
dert iemand met een grote baard, on
kenbaar een Jood. De koop is spoedig
gesloten. De Moren behoeven niet te
vragen. De Jood deelt eenvoudig mee,
als hij Jochem en Cornelisz. heeft beke
ken, lang niet zo nauwkeurig, als in Tu
nis gebeurde, welk bedrag hij voor bei
den over heeft. Is het te weinig, dan kun-
ze hun mannetjes houden. Er is keus
genoeg. De Moren marchanderen niet.
Zij accepteren het aanbod, omdat zij niet
terug willen gaan met deze lui. Dus zijn
Jochem en de Vlaardinger eigendom van
deze Jood.
(Wordt vervolgd)
EEN KOPJE
op zich - genomen. Precies om elf uur
arriveerde de commandant van de Zee
macht Nederland, schout bij nacht J. J.
L. Willinge aan de Kweekschool.
Hij werd ontvangen door de luötai. ter
zee le klas, W. F. Huyding, de chef van
de equipage, bootsman C. Kegge en het
reüniecomité bestaande uit de heren mr
W. Broertjes, O. C. Wagenaar, H. Mar
selis, P. Krebs en T. Ham.
Nadat de schout bij nacht de op het
Kweekschoolterrein aangetreden reünis-
had geïnspecteerd en hartelijk be
groet, verzamelde de deelnemers, onder
'ich een groot aantal dames bevond,
zich in de recreatiezaal, die met allerlei
Marinedoeken en -vlaggen was versierd.
reünie werd officieel geopend door
schout bij nacht Willinge, die in
spraak allereerst stil stond bij de ge
schiedenis van de opleiding aan de
school. Voorts wijdde hij enige aandacht
het tekort aan Marinepersoneel.
Maatregelen worden genomen om dit zo
jedig mogelijk op te heffen. Spr. wees
nog op, dat de opleidingsschool goede
resultaten heeft opgeleverd. De Marine
kreeg hierdoor een deugdelijke grond
slag. De schout bij nacht sprak de wens
uit, dat de banden tussen de deelnemers
door deze reünie verstevigd zouden
Hierna sprak de voorzitter van het
reünie-comité, mr W. Broertjes, een her-
4enkingsrede uit. aan het einde waarvan
hij de gevallen Marinemakkers herdacht.
Deze herdenking werd besloten met de
taptoe door een viertal tamboers en pij
pers van het corps Mariniers.
Om één uur vanmiddag werd een
ouderwetse „snert"-maaltijd aangeboden.
Verscheidene persoonlijkheden zaten hier-
an. Om twee uur was er een rond
wandeling door de gebouwen. In de re
creatiehaal werd vervolgens een middag-
feest georganiseerd. Om zes uur zal eer
avondfeest een aanvang nemen. Albert
Gerritsen uit Leiden zal voor de nodige
afwisseling zorg dragen. Vanavond
half tien zullen de reünisten afscheid
nemen. Ongetwijfeld blyft deze dag i
hun gedachten voortleven.
In de loop van de morgen werd een
telegram gezonden aan H. RL de Ko
ningin, waarin de reünisten uiting
gaven aan hun verknochtheid aan het
Huis van Oranje.
HAAGSE EN LEIDSE AANNEMERS
GAVEN TE HOGE LONEN
Voor de Haagse politierechter hebben
zich enkele werkgevers uit de bouwvak-
bedrijven in Den Haag en Leiden te
antwoorden gehad, wegens het uitbeta
len van te hoge lonen. „Verdachten" be
toogden, dat zij wel gedwongen waren,
teneinde werkkrachten te kunnen krij
gen. De rechter begreep de moeilijkhe
den en besloot, de zaken even aan te
houden.
HAAGSE POLITIERECHTER.
Teveel bollen.
De kweker W. R. te Lisse had zich niet
gestoord aan de voorschriften inzake de
teeltbeperking, en hij had teveel bloem
bollen geteeld. Daarvoor eiste de Offi
cier f 1000 boete of 2 maanden hechtenis
en voorwaardelijk drie maanden gevan
genisstraf met drie jaar proeftijd. De po
litierechter veroordeelde tot f 2000 boete
of 3 maanden hechtenis en de gevraagde
voorwaardelijke gevangenisstraf
proeftijd.
Clandestien geslacht.
Er was door J. van D. uit Katwijk
Zee clandestien een varken gekeeld,
welke bezigheid de Officier thans drie
maanden gevangenisstraf tegen hem eiste.
Verdachte echter betoogde, dat het hier
geen handeltje betrof en de rechter liet
verzachtende omstandigheden gelden,
toen hij veroordeelde tot f 25 boete of 30
dagen hechtenis en voorwaardelijk drie
maanden gevangenisstraf met drie jaar
proeftijd.
Teeltregellng.
Het was ook de kweker A. A. M. te
Noordwijkerhout, die met de politierech
ter in aanraking kwam, vanwege Svertre-
ding van de teeltregeling. De Officier
vond het noodzakelijk die te handhaven,
zolang de bepalingen golden, en hij eiste
f 1800 boete of twee maanden hechtenis
en voorwaardelijk twee maanden gevan
genisstraf met twee jaar proeftijd.
rechter veroordeelde conform die eis.
Het ontslag.
L. G. te Alphen aan den Rijn had
rechtmatig gehandeld in een ontslag-
kwestie, waardoor de voorschriften op dit
punt werden overtreden. De Officier by
de Haagse Politierechter vorderde hier
f 40 boete of 20 dagen hechtenis, doch de
rechter volstond met f 25 boete of 10 da
gen hechtenis.
Op 72-jarige leeftijd Is te Haarlem
overleden E. Th. Geesink, oud-voorzitter
van de Hoofddirectie der Nat. Bankver-
edshad
aid.
Toen is een ander stukje opgegeven
Uit deze bekentenis blijkt m.i.
klaar dat er wel degelijk bedrog
pleegd bij het eindexamen aan het Si
Catharina Lyceum te Eindhoven. 1
deze geheel (of gedeeltelijk?)
ontdekt, doet aan de zaak niets af.
Maar er blijven toch duistere punt
1. Hoe ter wereld kan het mogel
zijn dat twee candidaten hun werk
maken, als het toezicht voldoende is? A
school met meer dan 1000 leerling
heeft men toch leraren genoeg daarvc
beschikbaar!
2. Hoe krijgt een leerlinge het.
hoofd om te gaan vragen inzage te mog
hebben van een stukje examenwerk
dat dit is opgegeven, als daar geen enk
grond voor is gelegen in vroegere
beurtenissen? Zo iets is m.i. volkom
ondenkbaar.
3. De rector erkent dat enige leerling
het stukje uit Tacitus dat op het exam
werd opgegeven, van te voren hadd
onder de ogen gehad, ja zelfs vertaa
En hij zegt dat de betrokken docent
uitgaat. Laten we dit op zijn gezag a
en, maar dan blijft toch deze vri
„Hoe kwamen deze leerlingen
toe, juist dat stukje uit Tacitus te gi
vóórvertalen? Bij het „zorgvuldig ond
zoek" moet dit toch de eerste e
beheersende vraag zijn geweest.
Het is zeer jammer dat de Rector hi
op geen antwoord geeft. En is het
logisch dat de onbevooroordeelde
schouwer denkt aan het artikel vai
Höppener, leraar aan het R.-K. Gy
te Eindhoven en vader
leerlinge aan het Sint Catharina Lycei
aldaar, d:e de zaak aan het rollen brai
door zijn artikel in „De Tijd" van
1947 en die in genoemd artikel schre
„Gewoonlijk evenwel wordt er meer
tig gefraudeerd of kan het zijn dat i
ieder jaar opnieuw weer even roer
onnozel is? In de laatste lessen vóór
examen worden extra woorden j»egev
soms lichtelijk beklemtoond, soms
of meer handig aan het gelezene
geknoopt. Waar evenwel op
school de traditie gevestigd
van ilicite hulp, zijn de knap
gespitst, en de meisjes mo
nog meer. Met een collectie hu
woorden gaan we dan naar een klass
geïnteresseerd jurist, voor wie
boeiend spelletje is, de verborgen Livi
stukjes op te sporen.
Nog practischer is dit: allicht hebt
een of meer leerlingen in benauwenis bij
van een classicus buiten de school
een handomdraaien lost hij de puz
voor je op."
(Spatiëring van F. C. D.).
De heer Höppener geeft nog and
wijzen aan, waarop geknoeid kan
den. Ik neem dit alles niet over. Maar
geheimzinnigheid is m.i. voor ee
deel door deze uiteenzetting verdwen
In hoeverre een lerear, zoals de h
Höppener ons schilderde, vry uitg!
laat ik in het midden. Maar wel st
voor mij vast dat niemand zonder e
aanleiding plotseling over bedrog
examens gaat schrijven. Welke die a
leiding is geweest, kan i k niet zegg
Maar de heer Höppener zal dat wel
ten. Het is een onplezierige samenli
van omstandigheden voor hem, dat
dochter nu juist leerlinge van het
Catharina Lyceum is.
Uit al het bovenstaande zal wel dui
lijk zijn geworden dat er iets verkee
bij de schoolexamens. Intussen
jongste jaarvergadering der lera
n Ned. Gymnasia een geval van fi
bij het eindexamen besproken, dat
in een Noordbrabantse
enkele jaren geleden heeft voorgedi
Die zaak is toen door de Inspecteur
Gymnasia grondig onderzocht. Hoe is
mogelijk dat het verslag hiervan aan
Min. van O., K. en W. niet meer bek
is? De Minister heeft in de Eerste Ka:
toch medegedeeld dat in de laatste
jaar noch aan hem, noch aan zi
gangers een geval van fraude i:
porteerd? Hoe staat het met de archie
op dit Departement? Ik meen dat ik
overdrijf, wanneer ik in mijn broch
over dit onderwerp1), die deze week
verschenen, de schoolexamens een i
van ongerechtigheden noem. Ik acht
dan ook in het algemeen belang dat d
zaak niet in de doofpot gaat.
Den Haag. Dr F. C. Domini
l) „Het euvel der schoolexamens".
BASTIAAN MAAN KREEG 15 JAA
Het Haagse B.G. veroordeelde giste
de 40-j. Westlamdse tuinder Bastii
Maan, die als landiwachter actief
meegeholpen bij het uitvoeren van
zia's in Leiden en omgeving, tot 15 j
met ontzetting uit de kiesrechten. C
sa tier echt werd verleend.
AANBESTEDING TE ALKEMAD)
B. en W. van Alkemade hebben gi
ren in het raadhuis te Roelofarendsv
aanbesteed: het maken van bestratii
en rioleringswerken nabij de R.K. k
te Oude-Wetering. Inschrijvers ware
J. Versluys; Oudewater en M. P.
Gouda, f 65.780: C. A. Langeveld, Alp
a.d. Rijn f 65.900; S. Tromp, idem f 70.
L. P. v. d. Geer en A. Th. Stuifzand,
den f 70,900; Aann.bedrijf Gebr. Scho
Leiderdorp f 71.977; H. C. Heemsk
Leiden f 72.400; fa. Overdevest
Berkel, Rijnsaterwoude Leimui
f 72.800; P. de Pater, Waddinxveen f 77.
H. J. Strijk, Rijpwetering f 77.900.
\yerk is gegund aan de laagste inschrij
fa. Versluys-Hok
