SINATRA»
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
VRIJDAG 27 FEBRUARI 1941
Stadsnieuws
Voortgezet lager onderwijs, gericht op de
practijk, heeft levensvatbaarheid
Een kijkje in de V.G.L.O.-school aan het Noordeinde
(Van een onzer verslaggevers)
De gedachte, dat de lagere school
Tan het gewone leven afstaat, is niet
de laatste Jaren. Paedagogen uit reeds
langvervlogen tijden probeerden het le
ven in de school zelf te brengen. Ook
z(jn velen de mening toegedaan, dat de
school in het algemeen te veel op zich
zelf is gericht. Kennis en kunde houden
vaak geen gelijke tred met elkaar; het
eerste overtroeft dikwijls het tweede.
De onderwijsvernieuwing, die na
oorlog dóórbrak, wil het leren aangenaam
maken. Er is in dit opzicht nog niet veel
bereikt; men praat, maar men doet wei
nig. De onderwijsvernieuwing is even
wel geen kleinigheid. Het gaat niet aan
een groot aantal regels in boekjes vast
te leggen, die dan voor het gehele land
zouden moeten gelden. Elke plaats,
school en onderwijzer (es) ls anders, al
dus de heer J. van Leeuwen, hoofd var
de Chr. VGLO-school aan het Noordein
de, met wie we een onderhoud hadden.
Wat wil de VGLO? Welk karakter
draagt het? Hoe tracht men het doel te
bereiken? Is deze onderwijsinstelling
tig voor* onze jongens en meisjes, die al
een onderwijs-periode van zes jaar achter
de rug hebben? Dit waren vragen, waar
op wy een duidelijk antwoord wilden
hebben.
Een stukje geschiedenis
Het VGLO ademt een geest van
frissing. In de dertiger jaren was
Groningen een centrale school. Zes jaar
hadden de kinderen gewoon lager onder
wijs genoten. Eén jaar volgden ze het
„bijzondere" onderwijs. In dat jaar be
zochten ze boerderijen en fabrieken, kort
om. men voldeed tot op zekere hoogte
aan de wensen van de leerlingen. Onder
werpen werden besproken, waarvoor de
jongens en meisjes zich interesseerden.
Op de fiets trok men door het Groning
se land; men deed landbouwdorpen aan.
bezocht korenbeurzen en kaasmarkten.
De band tussen leerkrachten en leerlin
gen was sterk. En die goede verstandhou
ding was er ook, toen de kinderen een
maal de school hadden verlaten. Ver
keerde men in moeilijkheden, dan kon
men op de school terugvallen
In 1940 werd voorgesteld, deze onder
wijsinrichting over het gehele land ie
doen verspreiden. Warme propaganda
werd er gemaakt. Toen kwam de oorlog.
De Duitsers kwamen in het bezit van de
plannen, welke zij wilden verwezenlijkeh
met hun bedoelingen, die uiteraard niet
van propagandistische waarden voor net
nationaal-socialisme ontbloot waren Ge
ruime tijd wist men de invoering nog te
traineren; in *43 kon men er niet meer
onderuit Wat niet verzwegen mag wor
den. is, dat op de VGLO-scholen, die door
een samenloop van omstandigheden in
derdaad in de Duitse tijd zijn opgericht,
op verscheidene manieren sabotage
tiek (twee uur); 4. eenvoudige huishoud
kunde, theorie en practijk (2% uur):
5. handenarbeid in allerlei vormen. Ver
der worden de gewone vakken, zoals ge
schiedenis, aardrijkskunde, plant- en dier
kunde, onderwezen.
De jongens krijgen: gymnastiek, han
denarbeid, tekenen, versieren, reclame-
schrijven, rekenen enz. Men houdt steeds
rekening met de toekomst. Wil een jon
gen naar kantoor, dan krijgt hij in oe-
perkte mate onderwijs in boekhouden en
handekrekenen.
Behalve de afwikkeling van dit rooster
worden er regelmatig excursies gehou
den naar winkelbedrijven, musea, fabrie
ken, e. d. In Maart hoopt de heer Van
Leeuwen met een aantal jongens voor
drie dagen naar De Kaag te gaan. Men
bezoekt daar een boerderij, een stoomge
maal en het polderland.
De resultater
Toen wij een kleine expositie bezoch
ten, die één der leerkrachten had georga
niseerd, kwamen wij tot de conclusie, dat
dit onderwijs inderdaad veel voor
kinderen kan betekenen. Het leeft!
het richt zich volkomen op de practyk
van het leven, waarin de jongen of net
meisje straks komt te staan. Wy geloven
ook. dat door dit onderwijs het kind
steun ontvangt .wanneer het na verloop
van tyd aan het „grote" leven zal m<
gaan wennen. De resultaten, die me
VGLO werden bereikt, zyn bevredigend
te noemen. De gevolgen van de oorlog
worden wel is waar nog dagelijks onder
vonden. Dit neemt toch niet weg, dat het
VGLO zeker zyn vruchten hfwerpt Het
heeft levensvatbaarheid!
Het V.G.L.O- is geheel gericht op de practyk. Op de foto: een groepje jongens,
dat onder leiding van enkele leerkrachten handenarbeid verricht. Rechts: het
hoofd der school, de heer J. van Leeuwen,, met wie wy een onderhoud hadden.
Links de heer J. L. Heuzeveldt. Foto N. van der Horst
Leidse comité „De Ned. Vrouw" vergaderdè
De kwestie van de Zondag
Het Leidse comité van de stichting
„De Nederlandse Vrouw 18981948" ver
gaderde gistermiddag in het Stadhuis.
Onder de afgevaardigden van de Leidse
vrouwenverenigingen werden de boek-
bestemd voor de handtekeningen
de bijdragen verdeeld. Door de pre
sidente werd een communiqué var
hoofdbestuur voorgelezen, dat als volgt
luidt:
„Naar aanleiding van een verzoek
de Ned. Christen-Vrouwenbond, oir
8e-1 tentoonstelling „De Nederlandse Vrouw
plcegd, ^vooral wat betreft het leervak 11893—1948" de gehele Zondag te sluten.
J maakt het hoofdbestuur der tentoonstel-
Duits. Deze tak van onderwijs is dus
gaan leven in een periode, toen er schry-
rend gebrek was aan nieuwe leermid
delen Na de bevrijding echter werd een
grote hoeveelheid leermateriaalaange
schaft, waardoor de ontstane achterstand
enigszins kon worden ingehaald.
Gericht op de practUk
Het VGLO leidt niet op voor HBS
Gymnasium, in wezen ook niet v
MULO. Van deze laatste regel wordt
evenwel op verzoek van de ouders
bepaalde gevallen afgeweken. Ambachts
school en huishoudschool zijn de onder-
wysinstellingen, waarop het VGLO zich
richt. Ook gaan er jongens en meisjes
van de VGLO-school naar het kantoor.
Er is dan ook op deze school een selectie,
welke nauw verband houdt met het toe
komstige beroep vam de leerling. De heer
Van Leeuwen heeft daarom de aanstaande
tekenaars, de landbouwers enz. apart ge
zet. Aan de toelating tot de VGLO-school
is deze voorwaarde verbonden, dat de
kinderen de zes klassen van de gewone
lagere school doorlopen moeten hebben.
Tot hun zestiende jaar kunnen de jon
gens en meisjes het VGLO volgen.
Onze zegsman toonde ons het rooster
wan de school. Wy ontlenen hieraan het
volgende: de meisjes krygen: 1. hand
werken (vier uur per weekly Dit omvat:
verstellen, stoppen, naaien, 'enz.; 2. ko
ken (twee uur). Deze lessen worden ge
geven in de huishoudschool; 3. gymnas-
ling bekend, dat zy na rijp beraad, tege
moet komende
Prot.-Christelyk volksdeel, besloten heeft
om der wille van de eenheid, de tentoon
stelling „De Nederlandse Vrouw 1898—
1948" in de Houtrusthallen te 's-Graven-
hage van 18 Augustus tot 30 September
des Zondagsmorgens e e r s t n
tyd om 12 uur voor het publiek toegan-
kelijk te stellen.
De volgende overwegingen hebben
daartoe geleid: Het hoofdbestuur voelt
zich mede verantwoordelij k voor het
doorbrengen van de vrije tyd van hen,
die alleen op Zondag gelegenheid tot ont
spanning hebben. Het wil traohten een
voorbeeld te geven tot een stylvolle vrije
tijdsbesteding van die dag. Het ls van me
ning, dat het buitengewoon v/enselyk en
zeer goed mogelijk is, bovengenoemd ka
rakter aan het open zyn op Zondag te
geven, zowel uit sociale bewogenheid-als
uit Christelyke overtuiging. Op deze wyze
opgezet zal de tentoonstelling zyn
alle opzichten werkelyke en verantwoor
de hulde* aan H.M. de Koningin.
Ook in het verleden, onder confessio
nele regeringen en wy denken hier
speciaal aan de ministers Terpstra
Visser als minister van O. K- W.
ren tentooitótellingen en musea op Zon
dag geopena. De tentoonstelling van Vrou
wenarbeid in 1898 en de tentoonstelling
De rechter strafte de kleine misdaad
HAAGSE RECHTBANK
Vrygesproken.
De matrassenmaker J. J. vén W.
Leiden zou wat zeep hebben meegenomen
uit de wassery van „Endegeest", v.
voor f 25 boete of 12 dagen hechtenis
werd geëist. De rechtbank heeft het tep-
laste gelegde niet bewezen geacht en ver
dachte vrijgesproken.
De was thuis
De blekersknecht P van S. te Leiden
xou goederen uit ..Endegeest" hebben
meegenomen om die thuis te wassen, het
geen echter niet aannemelyk werd ge-
aoht en wegens diefstal vorderde de of
ficier tien maanden gevangenisstraf De
rechtbank h'eeft hem veroordeeld tot
acht maanden gevangenisstraf, waarvan
vier maanden voorwaardelijk met aftrek
van preventief, waardoor verd. op vrye
voeten kon worden gesteld
Het geschenk
De perster C. A. B. te Leidei zou er
niets van hebben geweten dat het bedde-
goed dat ze van een kennisje cadeau
kreef van diefstal afkomstig was, doch
wegens heling vorderde de Officier f 25
boete of 12 dagen hechtenis. De recht
bank heeft verdadht conform die eis ver
oordeeld.
HAAGSE POLITIERECHTER
Afgeschoven verantwoordelykheid?
De raadsman in de zaak tegen de
chauffeur D. H. K. uit Leiden vond dat
de directie der Melkfabriek waar verd.
werkzaam was, eigenlyk de verantwoor-
delykfaeid van zich had afgeschoven, toen
K. betrapt werd by het vertiandelen van
melk-coupures. En ook de Officier sprak
ervan dat de directie vermoedelijk wel
meer geweten zal hebben van de han
delingen die werden gepleegd, terwyl
verd. zelf mededeelde dat de boekhouder
A. volkomen van het geknoei op de
hoogtq was.
Vend, was bemiddelaar geweest by
transacties, en de Officier zei dat het
eigenlyk een giraal clandestien verkeer
was dat werd uitgeoefend by deze straf
bare handel. De eis luidde acht maanden
gevangenisstraf met aftrek van preven
tief, doch na het pleidooi van de raads
man liet de rechter diverse verzachten
de omstandigheden gelden, en legde zes
maanden gevangenisstraf op. waarvan
twee voorwaardelijk en met aftrek van
preventief, waardoor verd. onmideliyk
in vryhedd werd gesteld.
Siyters op het verkeerde pad.
De melksiyter J. B. te Leiden zou
eigenlijk de dupe zyn geworden van de
sleohte administratie In de fabriek waar
voor hij de melk verkocht, want daar
door had hij op onverklaarbare wyze
achterstand in de bonnen gekregen. En
dat was weer aanleiding om een flinke
hoeveelheid bonnen te kopen.
De Officier wilde met de omstandig
heden wel rekening houden, en vroeg
f200 boete of 60 dagen hechtenis; de
rechter halveerde dat bedrag, en legde
f100 of 30 dagen op.
„De Vrouw 1813-;-1913" waren de gehele
Zopdag open. Het bestuur vertrouwt, dat
elke vrouw met zichzelf te rade zal
of zy deze eenheid wil bevorderen".
Tot zover het cojnmuniqué. Besloten
werd, om op 8 Maart met de huis-aan-
huis-collecte te lyginnen.
Gerepatrieerde Zendingsarbeid
sters in de Zendingsschool bijeen
Mevr. H. SchuurmanNUhoff voerde
het woord.
Door de sectie voor het vrouwen-zen
dingswerk van de verenigde Nederlandse
zendingscorporaties te Oegstgeest. werd
gisteren onder grote belangstelling in de
Zendingshogeschool te Oegstgeest een
byeenkomst gehouden van gerepatrieer
de en toekomstige zendingsarbeidsters.
Mevrouw H. SchuurmanNyhoff refe
reerde over het onderwerp: „Het Zen
dingsmilieu in deze tyd". Spreekster
stond achtereenvolgens stil by de vol
gende punten: a. de nieuwe verhoudingen
in Indië; b- de economische verhoudin
gen (voeding en kleding) van het volk,
waaronder de zendingsarbeidster werkt;
c. het gezin, waarby spreekster vooral
wees op de opvqedixfgsmoeilykheden er.
de huisvesting van de achterblyvende
kinderen; d. de verhouding van de onge
huwde mede-arbeidster ten opzichte van
de gehuwde.
Een geanimeerde bespreking volgde
over de aan de orde gestelde vragen. Wy
vernamen nog, dat een groot aantal van
de aanwezige vrouwen het komende jaar
het Zendingsveld hoopt te ver
trekken.
Mej. A. Kaptein is met haar
werkzaamheden begonnen
Als derde maatschappeiyke werkster by
„Gezinszorg"
Mej- A. Kaptein, derde maatschappeiyke
werkster by de commissie voor de by-
zondere kerkelijke gezinszorg dér Ned.
Herv. Gemeente te dezer stede, is enige
dagen geleden met haar werkzaamheden
begonnen. Reeds meldden wy, dat de
Diaconie op voorstel van de commissie
gezinszorg besloten had, het aan
tal maatschappeiyke werksters uit te
breiden.
ALWEER EEN STATIONSDIEFSTAL?
Gisteren, toen mevr. H. in de trein
Den HaagLeiden haar spoorkaartje wil
de opzoeken, kwam zy tot de onaange-
ontdekking, dat haar tas met ruim
f 100.-, plaatskaart en andere bescheiden
op het perron Den Haag gerold was.
ZILVEREN JUBILEUM BIJ DE N.Z.H.
Vrijdag 5 Maart a.s. herdenkt de heer
B. ten Haaken, controleur by de N.Z.H.,
dat hy 25 jaar geleden in dienst trad.
Vrachtauto schiet van hoge
Trekvaartbrug in 't water
Inzittenden door moedig
optreden gered
Gistermiddag is de vrachtauto van dc
brandstoffenhandelaar P. V. uit Kat
wyk aan den Ryn, beladen met cokes, ir
de Rijnsburgersingel terecht gekomen.
De wagen werd bestuurd door P. V.,
wyl naast hem zat de 19-j. W. N., e-
eens uit Katwyk a d. Ryn. Het ongeluk
geschiedde, toen het sleeptouw, waa
de auto van P.V. werd getrokken by het
overryden van de Trekvaartbrug met eer
ruk strak kwam te staan. Hierdoor raak
te P. V. de macht over zyn stuur kwyt
en schoot door de leuning van de brug
in het water.
P. V. kwam met zyn hoofd boven
water, maar bleef met een voet achter
het stuur haken.
Onmiddellyk begaven zich de 21-j. H.
de H.. wonende op de Maresingel en dt
28-j. Th. J. v. d. H. uit de Musschenbroek-
straat te water en wisten hem te be
vrijden en aan de wal te brengen- N. kon
uit de cabine komen en werd door
standers met een reddingshaak op de wal
getrokken. Beide inzittenden werden
onderzoek naar het Acad. Zieken
huis overgebracht, maar konden zich in
de loop van de avond naar huis begeven.
De brugleuning werd over een lengte van
vernield, terwijl de lading cokes
verloren ging. Een takelwagen van de ga
rage v. U. bracht de vrachtauto op het
W aarschuwing
Van de Ned. vereniging van ex-politieke
gevangenen uit de bezettingstijd.
Het beetuur van het district Leiden der
Ned. vereniging van ex-politieke gevan
genen uit de bezettingstyd wyst er bü
herhaling op, dat de colporteurs van het
weekblad „De Prinsestad" niets hebben
uit te staan met de vereniging. Hun
voorstelling, alsof de vereniging enig
financieel voordeel zou hebben van de
plaatsen abonnementen, is vals en
misleidend. Inlichtingen by bet secreta
riaat van het district: Leldseweg 349.
Voorschoten.
„Gezinszorg" organiseerde vrou
wenmiddag in „Pniël"
Ds F. C. Kamma sprak over de Papoea's
De commissie voor de byzondere ker
kelijke gezinszorg der Ned. Herv. Ge
meente organiseerde een vrouwenmid
dag in het wykigebouiw „Pniël". Als
spreker was uitgenodigd zendeling ds F.
C. Kamma, die op boeiende wyze over
het Papoese gezinsleven vertelde.
Ds Kamma wees op de gezinsverhou
dingen en de moeilijkheden, hieraan ver
bonden. Een deel van het kinderaantal
behoort tot de moeder en haar familie,
het overige deel tot de vader en diens
faonilie. Vanzelfsprekend is hierdoor van
gewoon gezinsleven, zoals wy dat
kennen, geen sprake. Niet alleen de va-
maar ook zyn broers worden als
vader aangesproken. De moeder is voor
de kinderen vaak een vreemde. Zy mag
haar kroost wel voeden, echter niet op
voeden.
In het slot van zyn vertelling wees
ds Kamma nog op de eigenaardige be
grafenisplechtigheden en de moeilyke
taal. Het valt niet mee, de levensgewoon
ten van deze volkeren te leren kennen
De vrouw en de elec-
triciteit
Demonstraties over goede huisverlichting
Er zullen maar weinig vrouwen zyn,
e weten, dat er in Nederland een Ned.
Vrouwen-Electriciteits-Ver. bestaat. De
Leidse afdelingen van de grote vrouwen
organisaties stelden daarom hun leden
gistermiddag in staat, met dit instituut
kennis te maken. In de foyer van de
Stadsgehoorzaal sprak en demonstreerde
een der door de vereniging opgeleide
„licht-adviseuses". daartoe mede in staat
gesteld door de directie van de Stad
Fabrieken van Gas en Electriciteit al
hier.
Op heldere en prettige manier werd ge
toond, welke materialen men voor ver
lichtingsornamenten kan gebruiken, werd
gewezen op de juiste lichtval, werd het
voordeel van gasontladingslampen aan
getoond etc. Na de pauze sprak de voor
zitster van de NVEV over het nut. dat de
vereniging heeft voor de vrouwen van
Nederland. Mevr A. G. Otte-Arnolli
deed dit op vlotte en overtuigende wyze
noemde enkele naar voren springende
resultaten by het streven naar meer ef
ficiency in de huishouding door de ver
eniging behaald. Tenslotte deed zij een
beroep op de aanwezigen om als lid toe
te treden.
de pauze werd een kopje thee aan
geboden door de Lichtfabrieken, terwyi
dr Ir P. Fehmers, adj. directeur, de dames
uit naam van de fabrieken welkom heette.
OPROEPING DIENSTPLICHTIGEN
2e RL UITGESTELD.
De opkomst van dienstplichtigen, die
zich op 2 Maart moeten melden by het
5e inf. depót te Roermond ter inlyving
by het 2e R.I., is een dag uitgesteld. In
lichtingen by de afd. Militaire Zaken ir
de gemeente van oproeping.
Een avond op de Bibliolympus
Geslaagde inzet van de Boekenweek in Leiden
Waar de roep van het jaarlijkse boeken-
festyn in Amsterdam alom in den lande
jaloezie verwekt, was het-een goed idee
van de Leidse boekverkopers ook de
Sleutelstad, die er immers zo trots op
Universiteitsstad te zyn, in de sfeer v_..
deze feestelyke belangstelling te betrek
ken; en dat wel zo volledig mogelijk,
door nl. ook een gala-avond te organi
seren in de Schouwburg. Anders dan in
Amsterdam, waar het grote gala-feest
slechts voor uitgevers en auteurs toegan-
kelyk is, stelde men in Leiden prijs op
de aanwezigheid van de lezer. En of
schoon de opkomst natuurlyk groter nad
kunnen zijn, was de schouwburg gister
avond toch zeer bevredigend bezet, toen
de heer Van Rooy, Leidens eerste bur
ger, jhr mr F. H. van Kinschot en de
rector-magnifious, prof mr J. C. var
Oven met hun dames mocht welkom he
ten.
Het openingswoord werd gesproken
door burgemeester Van Kinschot, die de
boekverkopers van Leiden en Oegstgeest
een complimentje maakte voor de ge
toonde goede smaak, waarby de burger
vader het tevens toejuichte, dat in dil
geval ook de jeugd niet vergeten was
Het grote aantal „boekenheidenen". al
dus spr.,- rechtvaardigde het houden van
deze zitting op de biliolympus zeer ze
ker. ofschoon moet worden toegegeven,
dat het vaak omstandigheden van eco
nomische aard zyn, die de „bekering"
verhindert Spr. moedigde daarom het
streven van volksbilbliotheken aai
wenste de boekverkopers alle denkbare,
succes by hun sympathieke actie voor* het
boek.
Hierna trad de Zeus van deze Olympus
voor het voetlicht in de persoon van Jaap
Buys Jr., bekend van het analoge radio
experiment. Hy wees er op, dat deze
avond was aangekondigd als een
geest en humor, maar dat aan de laatste
ïerste moet voorafgaan Ondanks de
leerplichtwet en een menigte culturele
voorzieningen telt ons land nog 63 pet
zg. „A-B-C-ers" en deze „boekenheide
nen" vormen een rem op ons bestaan ais
beschaafd volk. En niet alleen dèt: maar
Lutherse jongerengroepen uit
"West-Nederland naar Leiden
Op aanstaande Zondag
De vereniging van Lutherse jongeren te
Leiden organiseert as. Zondag een
tal contactbyeenkomsten. Verscheidene
jongerengroepen uit het Westen var
land zullen die dag aanwezig zijn. Zon
dagmorgen tien uur hopen de deelnemers
aan te komen. Om half elf vindt een
kerkdienst plaats in de Lutherse kerk,
waar ds J. H. Smit Duyzentkunst zal spre
ken. Twaalf uur maakt men een wande
ling naar de Pieterskerk. Deze kerk zal
ook worden bezichtigd. In de middag
bij eenkomst spreekt mevr. M. Mostert—
Schendelaar over het onderwerp: „Jeugd
werk in Indonesië". De avondsamenkomst
wordt gehouden in het wykgebouw „Le
vendaal" der Ned. Herv. Gemeente. Het
programma vermeldt o.m. de «pvoering
het lekenspel „Rebecca" van mevr.
D. Cramer-Schaap.
Leidse telegrammen'
Tegenover de Prinsestraat stapte
vanmorgen de 32-j. mevr. H. v. d. L.S.,
uit de Eltax-bus- Zy liep voor de bus oih
wilde de straat oversteken, maar werd
gegrepen door een juist passerende auto.
Wel probeerde de bestuurder het slacht
offer te ontwyken, maar dit mocht niet
gelukken.
Mevr. v. d. L.S. werd aangereden en
met een hersenschudding door de E.H.D.
het Acad. Ziekenhuis overgebracht-
Gistermiddag, is de 11-j. M. S. uit
Noordwijk tijdens een gymnastiekles in
de meisjes ULO-school aan de Haarlem
merstraat uit de ringen gevallen, waar
door zy de rechterpols en het rechterbeen
BURG. STAND VAN LEIDEN.
GEBOREN; Antonius G., z. van H. G.
van Leeuwen en R. W. Zweekhorst;
Cornells P., z. v. P. M. Sjardijn en M.
Jansen; Reinier, z. v. R. van Driel en J.
Noorloos; Neeltje C., d. v. A. van Herk
A. C. Rykaart; Peter, z. v. H. A. K.
Schlieker en E. Hendriks.
OVERLEDEN: J. J. M. Oostdam, dr,
8 maanden.
ONDERTROUW: M. Bakker, 27 jr en
F. C. Lezwijn, 29 jr; J. Blansjaar, 26 jr
en A. E. Styger, 25 jr; J. Brouwer, 33 jr
C. P. de Ridder, 25 jr; L. J. Hensing,
jr en M. van Kempen, 25 jr; J. van
Hooidonk, 67 jr en J. Broekman, 56 Jr;
H. Meesters, 24 jr en J. H. Zwetsloot,
jr; T. G. Scheurwater, 26 jr en W.
Guldemond, 23 jr; J. J. Waasdorp, 26 jr
J. E. Nater, 26 jr; S. Schenkel, 26 jr
en R. van Asperen, 25 jr; C. Rysbergen,
32 jr en J. Wassink, 25 jr; C. N. van der
Loo, 22 jr en M. Tekamp, 22 jr; T. M.
Bergers, 23 jr en W. J. C. M. Boogers,
22 jr; J. L. A. Jongmans, 23 jr en C. J.
an Heel, 25 jr; H. J. Wanninkhof, 24 jr
i M. S. Ruigrok, 21 jr.
GEHUWD: J. W. Hins en H. W. Baarda.
De Ver
Ikweet niet, of we er komen zul
len. Je moet het eens vragen aan de Zie
kentrooster".
„Och, wat Die weet er ook nieta van.
Die kletst ook maar wat voor zyn
broodje".
Gebhard wil vloeken, maar hy ver
smoort die verwensing. Nu moet Je niet
vloeken. Je kykt de dood als het ware
vlak in zyn snuit. Dat ls niet mis. Hè. je
wordt er kriebelig van. Misschien staan
ze daar morgenochtend weer op de voor
plecht. „Eéntweedriein
Gods Naam't Is om gek te worden.
En dan te denken, dat je je volle vry-
heid had en .kon doen wat je wou En
dan komt me daar zo'n smeerlap met
mooie praatjes en die ronselt je
zonder dat je er erg in hebt, om de dood
tegemoet te gaan. Die Goffe boft toch
hy is aan de beterende hand. Nou Ja, hy
wordt niet erger.
Die Goffe ligt maar te lachen. Houdt
die soms die scheepsjongen voor de gek?
Mot je niet doen. Goffe! 't Is waarachtig
ernstig genoeg, als je lijk in een witte
zak gestopt wordt en in zee gesmeten.
Waér ga je dan naar toe?
Gebhard kykt naar Jochem, die de
ogen gesloten heeft. Slaapt hy? Jochem
is vermagerd. Hy, Gebhard, zeker ook?
Zo gaat het. Vandaag loop Je in Rotter
dam als schoorsteenveger en morgen zit
je op een fregat naar Indië. En je
hebt het niet gewild! 't Is een krankzin
nige wereld, afgelopen. Maar
„Zou je denken, dat de Ziekentrooster
het weet?" vraagt hy.
„Die weet er meer van dan ik", zegt
Jochem mat.
IX.
Je went ook aan de hitte ten Zuiden
van de keerkring. En met de zieken gaat
het ook goed. Nieuwe gevallen komen
er niet by en de aangetasten verergeren
niet. Gebhard heeft geen koorts gekre
gen. Hy lacht om de muizenissen, die hy
zich in het hoofd heeft gehaald. De Zie
kentrooster klampt hy niet aan. „De
Arend" nadert de Kaap. Dan breekt een
betere periode aan. Jochem lacht niet,
maar hy is niet meer zo onrustig als hy
geweest is Goffe verricht nu zyn werk
en Lémand is zeer monter, nu hem mee
gedeeld is, dat hy over enkele dagen aan
land zal zyn, om dan ongelooflijk vlug
tf herstellen.
Acht en veertig uur nadat voor het
laatst het: „Eentweedriein
Gods Naam!" verklonken is. luidt er een
andere roep. De uitkyk meldt met sten
torstem: „Schip aan bakboord!"
Dat is een sensatie Als je dagen en
dagen op de wijde zee zwalkt, zonder
iets te zien, nauweiyks een vis of een
grote zeevogel, en men meldt, dat een
lotgenoot in zicht is, dan kyk je daarvan
op en bemoeit je met het geval. Over de
reling en in de ra's hangen ze by tien
tallen en kyken uit naar bakboord, naar
de verre horizont. De uitkijk heeft ge
lijk, zelfs de nog lang niet geoefende
ogen van Jochem zien het schip. En als
gemeld wordt, dat een tweede schip in
zicht is, wordt bat ook duidelyk. Twee
stippen naderen.
Wat zyn het? Hollanders, die uit de
Indiën terugkeren? Engelsen, Portu
gezen, Spanjolen? Tien slagen geeft de
scheepsklok. De zandloper wordt om
gekeerd. Tien uur in de morgen.
De ontmoeting van een schip of van
schepen is van betekenis, merkt Jochem
Want de kapitein wordt gewaarschuwd
en staat iets later op het halfdek, de
grote, lange kijker voor de ogen. Onaf
gebroken tuurt Heurnius, waarna hy de
eerste officier een wenk geeft en in dc
kajuit verdwynt
„Dat is geen zuivere koffie", hoort
Jochem bootsman Jansz., die ln zyn
buurt staat te turen, mompelen, als de
gezagvoerder ,verdwenen is. De nieuwe
lingen vinden het geval een sensatie.
Wat gebeurt er, als die schepen vlakbij
komen? Véren die gewoon voorby?
Worden er seinen met de vlaggen gewis
seld? Of zullen de boten contact onder
houden? Dat zou best kunnen, want de
zee is vrij rustig. Een bepaalde storm
heeft „De Arend" op deze reis nog niet
gehad. Ook was er weinig tegenwind
De lui met ervaring zyn in andere zin
belangstellend Ze zien elkaar bedenke
lijk aan en turen dan weer in de verte.
De stippen naderen vrij vlug.
,,'t Zyn piraten", zegt Jeroen Jansz.
met zekerheid in zyn stem.
Die twee woorden doen snel de ronde.
Zeerovers! Van de nieuwelingen worden
er bleek om de neus. Anderen tonen zich
dapperder, althans in woorden. „Laat ze
komen!" schreeuwt er één. „We zullen
ze warm ontvangen!"
Heurnius is teruggekomen uit de ka
juit. De eerste officier fluit en geeft be
velen. In een minimum van tyd is alles
in rep en roer. De stukken worden ge
laden. De munltiemeester deelt wapens
uit. Ze hebben pistolen, musketten, by*
len, kortjans. Er is er niet één, die niet
gewapend is, tot de scheepsjongen toe.
Je leert nu je lui kennen. Een Rotter
dammer, die altyd de grootste mond had
in het scheepsverbiyf en als je hem
hoorde, een held zou zyn, staat te beven
als een rietje en zegt, dat het schip ver
loren ls. Tegen twee roversnesten kun
je zeker niet op. En daar i^een miezerige
matroos, Je zou hem een oortje geven,
die zegt, dat de vent zich schamen
moest. „We vechten, tot we er by neer
vallen en wy halen de overwinning ook,
maat. Ten minste, als ze niet allemaal
zyn, zoals jy".
(Wordt vervolgd)
zy vormen ook een reëel gevaar voor ons
volksbestaan. Hun critiekloze houding,
of htm slecht gefundeerd zyn by het
uitoefenen van deze verstandelijke func
tie maken hen immers een gemakkelyke
prooi voor ieder „-isme", dat zich maar
met enige handigheid aandient. Daarom
is liefde voor het boek geen luxe, i
noodzaak.
Met zwier stelde Jaap Buys zyn gehoor
daarop de vier medebewoners van deze
Olympus voor: S. Carmiggelt, de auteur;
Jan ten Have, de uitgever; J. de Haan,
boekverkoper, en dr C. Spoelder. rector
van het gymnasium te Haarlem, als lezer.
Er was een groot aantal schriftelyke vra
gen binnengekomen, vragen over het ge
bruik van pseudoniemen, over de normen
van een „goed" boek. over de wyze van
uitgeven, over censuur e.d. en zy werden
niet alleen ernsbig, maar ook met gepaste
kruidigheid beantwoord, zodat er telkens
een gul en hartelyk gelach opklonk. Het
wil ons alleen voorkomen, dat deze avond
wat eenzijdig was opgezet; op den duur
verslapte de aandacht merkbaar en na de
pauze waren er wel open plekken aan te
wyzen. die daarvóór door niet minder
ernstig menende boekenvrienden waren
bezet. Trouwens, ook de goden zelf raak
ten vermoeid. Wat meer afwisseling het
volgend jaar, en dit ongetwyfeld geslaagd
experiment zal blyken een traditie waar
dig te zyn.
Kunst en Letteren
Concert Residentie-orkest
Iskair Aribo, wiens vertolkingen van
modern-Franse meesters wij by herha
ling hebben belicht, heeft ons gistèren
een andere zijde van zijm veelzijdig re
productief talent doen kennen. Het piano
concert van Tsohaikowsky vraagt de
uiterste krachtsontplooiing van de zyde
van de solist. Aribo toonde zich geheel
tegen de orkestparty opgewassen en
toch werd zyn spel zelfs in de zwaarste
fortissimi nergens hard of ruw; zijn wwn
bleef overal rond en beschaafd.
Tschaikowsky behoort tot de allecgub-
jectiefste componisten. Wanneer nu, zo
als vaak gebeurt, die psychische span
ningen overdreven worden, ontstaat een
aangedikte vertolking, die bij een zeker
deel van het publiek wel sterk inslaat,
maar <ïie artistiek niet te verdedigen is.
Het is een van de grote verdiensten van
Aribo, dait hij maat heeft weten te hou
den. Zyn vertolking was gevoelig, maar
niet overgevoelig; hartstochtelijk, maar
niet geëxalteerd. Das#door werden de
zuiver-muzikale waarden van het werk
naar voren gebracht en kregen wy een
evenwichtige, rasmuzikale en pianistiscn
prachtige vertolking te genieten.
Jammer genoeg stond de orkestrale
omlysting niet op hetzelfde peil. Ook de
weergaven van de ouverture Benvenuto
Oelliini en van de Schotse symiphonie
bleven onder de verwachtingen. Het is
ontzettend jammer, dat het Residentie
orkest dikwijls niet voldoende tijdkan
besteden aan de voorbereidingen voor
concerten. Er is geen juiste verhouding
tussen de besohikbare repetitietijd en de
vele concerten, die nodig zijn om hei
budget sluitend te maken. Daaraan zal
het wel te wyfcen zyn, dat er aan de ver
tolkingen onder Fiteiberg gisteravond
nogal een en ander haperde.
Hennie Schouten
De woningbouw te
Leiden
De wethouders Menken en Van Sch
en ook de voorzitter, ja zelfs wethom
Van der Kwaak zyn er by de
tingsibehandeling toch maar best ai
komen in vergelijking met wethou
Jongeleen. De laatste heeft namelijk
pech, de woningbouw tot zyn dom
te moeten rekenen, als zynde een ono
deel van „fabricage". Geen raadslid
wethouder, die hem benijdt.
Niet minder dan 20 van de 24 raa
leden, die by de discussies in e*
instantie het woord voerden, kozen
geheel of als onderdeel van hun speec
dé woningbouw tot thema. Er waren
diverse voorstellen en suggesties, er
criti^k en er was waardering.
Het is tot x
i toe i
bouw Ln onze stad. Leiden blijft acl
by andere steden. De heer Van Itei
toonde dat aan met vergelijkende cij:
en wethouder Jongeleen kon die
lyikiingen wel wat minder schril mal
maar niet wegnemen. Dat was ook
bedoeling niet: het valit niet te ontl
nen. dat het met deze kwestie niet
vlotten.
Aan wie de schuld? Volgens
Vrije Volk" aan de gemeenteraden,
voor de oorlog iedere ontwikkeling
de stad hebben tegengehouden en
zuimd hébben grond aan te kopen, zx
de gemeente nu de grond ontbreekt
in voldoende mate te gaan bouwen",
zouden deze ongelukkige en ook al
de (RJC.) Leidse Courant" gewra;
zin graag vo&r een slip of the pen I
ben gelaten, ails in de P.v.d.A.-pers
laatste jaren niet herhaaldelijk bewe
gen in deze geest waren geuit. De
dacteur heeft in dit geval nog demoi
tisóh-socialistisdher dan de wethouder
fabricage willen zijn, want de heer
geleen repte zeer wijselijk met
woord er over, dat geen grond besc!
baar zou zijn geweest. Zeer wijse
want er was in 1947 grond voldoet
zx>ais iedere Leidenaar weet. Hele p!
nen liggen gereed, hele straten
reeds op het geduldige papier, m?
huizen komen er maar niet.
Nogmaals: aan wie de schuld? Volg
de wethouder aan „Wederopbouw", v
van zoals de heer Van Iterson
weer uitdrukte de dictatuur funest
De heer Jongeleen gaf er enkele
tjes van, hoe Leiden in het bouwen
buizen is tegengewerkt. „Sla dan me
vuist op tafel", adviseerde de heer L
bert (K.VP.) by de replieken,
deden jullie vroeger ook. Nu wordt
aan de P.vd.A.-wethouders veel ht
toegezwaaid. Vroeger kregen de
houders die hulde niet, maar topn c
er ook geen P.vd.A.-wethoudérs".
Wy wensen te volstaan met het
geven van bovenstaande en voorals
met waarderende belangstelling het
leid van B. en W. in deze gade te sl
Alleen dit zouden wy willen zeg
aan huizen op papier heeft
niets, aan prachtig aangelegde bui'
wyken mert veel recreatie in t
niets, aan ééngezinswoningen
de voorkeur verdienen boven f
drielagenbouw, maar waarover
sproken, doch waarin niet gewo
wordt niets. Onze stad heeft
aan vlugge bouw, misschien wat
aardig en wat minder ruim, en de jfl
gehuwden hebben alles aan een
étage, waarin ze vrij zyn. Met e
woorden: laten we niet óversohatten
wensen der jongeren naar „stand", n
laten we vooral niet ónderschatten
machtige verlangen naar een eigen,
home, hoe eenvoudig ook.
M
De te KatwUk omgebouwde logger KW 6, „Vertrouwen" van de roderU „Meel
burg" te Katwyk aan Zee, werd gistermiddag, op weg naar zee, door Lelde
geleept. Vooral het „nemen" van de Turfmarktbrug by de Oude Vest leverc
moeilijkheden op. Een opname van dit fraaie schip, zoals onze fotograaf het
het (js te Katwyk aan den Ryn zag liggen.
Onder de rook van de Sleutelsta
LEIDERDORP
Gisteravond hield de Geref. Ouder
vereniging haar jaarvergadering in de
Chr. Nat. school. De heer T. van Ingen
Schenau opende de vergadering en las
het gedeelte voor over de roeping van
Samuël. Na de jaarverslagen van de
secretaris' en de penningmeester volgde
de bestuursverkiezing. De heren W. Witte
M. Moraal werden herkozen, resp. als
penningmeester en algemeen adjunct, ter
wyl in de vacature Meerburg tot secre
taris werd gekozen de heer K. L- van
der Laan. De voorzitter, leidde het on
derwerp in: „Is de jeugd veranderd?"
Op deze leerryke inleiding Volgde nog
:n prettige en uitvoerige gedachtenwis-
seling. De oudervereniging kan met ge
noegen op deze avond terugzien.
OEGSTGEEST
Ondertrouwd: A. Th. van der
Wal, 33 jr en C. Haarsma, 32 jr.
VOORSCHOTEN.
Onmiddellijk na de bevryding nam
het gemeentebestuur het Initiatief tot het
inzamelen van gelden voor het stichten
een monument, ter nagedachtenis
hen, .die voor de bevryding van
land zyn gevallen. Mede als gevolg
door het Ryk gegeven richtlijnen werd
de afdoening vertraagd. In 1946 werd
tijdejyk monument geplaatst. Nu is door
C. Rueb. beeldhouwster te 's-Gra-
venhage, in samenwerking met de heer
M. Laurentius, alhier, een ontwerp ge
maakt, dat door de minister van O., K. en
s goedgekeurd. Het is de bedoeling
dat het monument, zo het tydig gereed
komt, pp 5 Mei a.s. aan het gemeente
bestuur zal worden overgedragen. Het
plaatselijk comité, dat voor de stichting
van dit gedenkteken in het leven was
geroepen, heeft voor dit doel de som van
rond 4800 byeengebracht. Met de voor
bereiding en vervaardiging van dit mo
nument zijn de middelen van het comité
uitgeput. Het comité verzocht daarom
aan da gemeente om een bedrag van ca.
be9chkbaar te willen stellen
het aanbrengen van een fundering e
daarop plaatsen van het monument.
Gelet op de grote belangen,
met het oog op de volksgezondheid,
den gediend, wanneer voor kraamver
ging krachten beschikbaar zyn, die
goede opleiding hebben gehad, zijn B
W. van oordeel, dat het gewenst is,
ook in deze gemeente een verorde
tot bescherming van de titel
verzorgster" en gelyksoortige benai
gen wordt vastgesteld. Een dergel
verordening heeft niet de strekking
te verbieden, dat iemand, die geen
overheidswege erkende opleiding h
gevolgd, werkzaam is in de kraam
zorging, maar uitsluitend zit de be
ling voor, om een titel te Ipeschen
Hiervan kan een goede werking uitg
B. en W. stellen aan de Raad
om over te gaan tot het veranderen
de inrichting van het raadhuis
voor een i;rediet beschikbaar te st«
van 15.000. Deze kosten zouden kui
worden bestreden door gedurende de
van 20 jaar een jaariykse bijdrage
f 750 van de gewone dienst aan de k
taaldienst te verwachten.
—GEBOREN: Maria Th J d
v d Hulst en H J Langeveld, Donk
10; Nellie d v J van Duivenbode
Oskam, Donklaan 41; Cornelia A C
J A Westgeest en J C van Dyk.
weg 7; Anna M M d v J G Schrami
J A Drewes, Ryndyk 142; Adriaan P
A Rodenburg en N Treurniet, Elslaai
mdsTCf
