In totaal 24 gegadigden voor de algemene
begrotingsbeschouwingen
De dictatuur van „Wederopbouw" is funest
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG IS FEBRUARI 1948
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
op de tweede dag
De Leidse raad zette gistermiddag en
-avond de behandeling der begroting
1948 voort, in totaal hebben 24 leden in
eerste instantie het woord gevoerd. Van
middag en eventueel vanavond is het
woord aan B en W., waarvan de heer J.
C. van Schaik, wethouder van onderwas,
het beantwoorden der sprekenrs inzet.
Eerst Donderdagavond zal de begroting er
waarschijnlijk door zijn.
Ook de heer Van Iterson (Prot-
Chr) wil beginnen met zijn dank uit te
spreken vor het werk, door B. en W. in
het afgelopen jaar verricht. Daarbij «vil
spr. uitdrukkelijk de ambtenaren en net
verdere personeel betrekken.
Wat de stadsontwikkeling betreft, moet
men er in Leiden rekening mee houden,
dat de stad is: academie-stad, industrie-
en handelsstad en woonstad. Het word;
tijd, dat Leiden ook als studentenstad
vooruit ziet en er rekening mee houdt,
dat het nu en in de toekomst niet alleen
meer de kinderen der beier-gesitueerden
zullen zijn, die de Universiteit komen be
zoeken. Heel vaak kunnen, de studeren
den de hoge kamerhuren niet betalen. Het
zal dan oo knodig zijn, dat wij een stuk
grond kunnen aanbieden, waarop eenmaal
'n modern geoutileerd gebouw zal kunnen
verrijzen. Spr. denkt aan een groot flat
gebouw, waarvan op de begane grond nei
verblijf- en ontspanningscentrum is ie
stichten.
Maar van oudsher is Leiden ook een
industriestad geweest, hoewel de stad ae
laatste jaren op dit terrein aan aanzien
heeft ingeboet Spr noemt de textielin
dustrie aan de Herengracht en in oe
Looierstraat, de dekenfabriek van Zuur
deeg aan de Oude Singel en nu weer net
onrustbarende berich; van de uitbrei
ding van de N. V Zaalberg, die echter
elders zal worden gevestigd.
Wat de laatste betreft, worden als mo
tleven gebruikt: in Lelden Is de grond te
duur en de arbeidsmarkt te klein. Oe
laatste wordt gelukkig weer gestimu
leerd. maar wat het eerste motief betreft,
moet de vraag ryzen: ,Zyn wjj wel op de
goede weg met onze grondpolitiek?"
Spr meent dat het roer moet worden
omgegooid.
Willen wij enerzijds de grootindustrie
naar ons toetrekken. Laten wij dan an
derzijds de klein-industrie de nijvere
middenstand niet vergeten Ook daar
mede is in het plan Zuid-West gelukkig
rekening gehouden Behalve grond moet
er echter ook ruimte dus gebouwen en
opslagruimten komen Er moet een groot
betonskelei worden opgericht en spr dient
daartoe zijn voorstel in
Wij moeten over 25 óf 50 jaar niet alleen
Beter optreden tegen autonomie-aantasting
Het is plicht, met sluitende begrotingen te werken
C.H. Jongerengroepen Leiden
en Oegstgeest
In principe tot fusie besloten
Gisteravond hielden de C.H Jongeren
groepen Leiden en Oegstgeest een ge
combineerde vergadering met het doel
tot een fusie dezer beide groepen te ge
raken De opkomst was zeer bevredi
gend. maar helaas waren twee bestuurs
leden van Oegstgeest verhinderd, zodat
nog niet kon worden overgegaan tot het
verkiezen van een nieuw bestuur; ook
over enkele huishoudelijke onderwerpen
tal op een volgende vergadering moeten
worden beslist In principe verklaarden
alle aanwezigen zich voor een fusie
Eveneens in principe werd een afvaar
diging naar het Leidse Jeugdparlement
samengesteld, welke zal bestaan uit de
dames E Klarenberg en A Ouwersloot
(die zich nog met deze verkiezing ac-
coord zal'moeten verklaren) en de he
ren J. Zitman (voorzitter). D Swaan. A
Zevenhoven en C Kamsteeg.
CHR. HIST VROUWENGROEP.
De afd Leiden van de Chr Historische
Vrouwengroép vergadert op Maandag
Febr. a s. ten huize van mej. Langman.
Hoge Rijndijk 44. Spreekster is zi
F. de Jong over het onderwerp: „De
landelijke organisatie" Aanvang 8 u
DE GROENTEBOER EN DE
AARDAPPELSCHILLEN.
H. S., groentehandelaar te Leiden, had
van klanten aardappelschillen voor zijr
paard gekregen. Hij zeide voor de tucht
rechter. dat bij «zijn .klanten geen schil
lenboer komt en hij voor zijn paard maar
2 kg voedsel per dag krijgt. Het OM.
wees er op. dat dit nu eenmaal verbo
den is en eiste f5 boete of 2 d. h. Uit
spraak f 1 boete of 2 d- h.
J.V. „PHEBE" VIERDE HAAR
24ste JAARFEEST.
De Leidse Chr J.V. „Phebe" hield haar
24ste jaarfeest. De voorzitter, de héér
H. Boogaarts, zeide in zijn openings
woord, dat er een goed jaar is voorbij
gegaan. Er werd veel werk verricht
het ledental verdubbelde. Hij wekte alle
leden op het komende jaar goed aa
pakken, want de viering van het zilveren
jubileum eist veel energie.
Het programma was zeer afwisselend
Het vermeldde verscheidene wedstrijden,
orgelsoli van de heer W. Serlie, accor-
deonmuziek van de heer B. Seggijn en
enkele tractaties De heer J. Stigter, ere
lid, sprak zijn gelukwensen uit. Een dag
sluiting vormde het einde van deze goede
avond.
HAAGSE RECHTBANK
Het geschenk
De perster C. A. B. te Leiden, had van een
kennis een paar stukjes textiel gekregen,
maar dat die gestolen waren, wist ze niet.
De officier vond echter dat verdachte het
wel had kunnen begrijpen, omdat in deze
tijd normaal geen textiel cadeau gegeven
wordt. Hij eiste f 25 boete of 12 dagen
hechtenis
Distributievaria
Morgen (Donderdag) wordt uitgereikt
aan de gezinnen, waarvan het HOOFD
een stamkaartnummer heeft van 64801
t/m. 68400.
Restitutie verhoging kolenprijs
Deze week weer twee eieren
Naar de Nieuwe Leidsche Cr
verneemt zullen as. Donderdag we<
twee eieren aangewezen worden voor
alle leeftijden.
maar ook behooriyk gekleed
gevoed zijn Daarin moet even
wicht wezen. Grond-vreten kan wel eens
uitlopen op' weinig eten.
Daarom zal spr zich steeds blijven ver-
zetten tegen grondmisbruik, zoals de aan-
lanen van 70 m breed. Trouwens:
oor de woningbouw grote plannen
op stapel gezei, maar het povere resultaat:
drie jaar in '47 een 18-tal woningen
Wat geven daartegenover andere steden
zien? Delft met een zielenaantal van
59.000 heeft in'het as. voorjaar 64 en m
128 woningen klaar, Schiedam
.antal van 70.000 inwoners nad
eind 1947 47 woningen klaar en heeft er
aanbouw. Groningen, dat 131000
telt, had eind 1947 153 huizen
gebouwd en heeft er 916 in aanbouw.
Spr. moet constateren, dat deze verhou
dingen toch wel scherp afsteken tegen
het te Leiden behaalde resultaat
Ltiden haalt natuurlijk nooit hei aan-
1 van bijv Delft, als het in Mei 1947
toezegging krijg; voor woningbouw en ae
eerste paal in Februari 1948 in de grond
heit. Maar hoe komt dat dan? Hel gaat
et op alles op de wederopbouw te schui-
Het is geenszins sprekers bedoeling B.
i W een verwUt te maken, maar éen
ding moet hem toch van het hart: ver-
op eigen initiatief dan op de
dictatuur van wederopbouw. Dit instituut
is funest voor geheel de bevolking.
Ook in de architectuur uit zich üe
dwang, zodat men het vreemde verschijn
sel ziet. dat in Brabant een oud-Hollandse
gevel uit de grond verrijst, die daar hele
maal mei thuis hoort Trouwens, heel Ne-
derLand wordt overstroomd met huizen
van hetzelfde type. dat zijn oorsprong
vindt m de Delftse school. Spr haak een
reeks voorbeelden aan van fouten, die
deze school maakt vooral tegenover ae
ouden van dagen en de arbeiders zijn deze
funest Daarbij houdt wederopbouw hard
nekkig vast aan de prijzen. En waarom
ook niet? De hele dienst is zelf zo goed
koop!
Spr. las in een weekblad, dat over
1946 de parlementaire kosten van een wo
ning (houdt u vast. aldus spr.) hebben be
dragen f 10.000 per woning. Commentaar
overbodig!
Sprekend over het plan-Noord zegt ae
heer Van Itersón, dat het zijns inziens
onjuist is de supervisie van dit plan aan
één architect op te dragen. Het is geen
prettig gevoel door een stadsdeel te lopen
dat geheel dezelfde geest ademt
Naar spr's inzicht moeten er meer oo-
ven- en benedenwoningen worden ge
bouwd. opdat de ouden van dagen, de zg
grootouders-gezinnen, onderdak zullen
kunnen .vinden. Daaraan zal in de toe
komst grote behoefte bestaan. Op de do-
venhuizen kunnen dan de jonge gezin
nen worden ondergebracht Ook de bouw
van grote eensgezinswoningen, die ge
makkelijk in twee te veranderen zijn, wil
sp. van harte aanbevelen. De kantoorge
bouwen, die zeer goed als woning te ge
bruiken zijn, richte men daarbij weer als
woning in, terwijl dan de firma's die dak
loos worden, een goed onderkomen kun
nen vinden in barakken
Ook de heer Knol (Prot.-Chr.) pro
testeerde reeds hérhaaldeiyk en met na
druk tegen de aantasting van de autono
mie der gemeente. Het kan niet j'uisi
worden geacht, aldus spr-, dat, zoals al
enige keien is voorgekomen, een besluit
de raad, genomen'in overeenstem
ming met het prac-advies van B. en W.,
alleen door een mededeling van een
hogere instantie niet ten uitvoer wordt
gebracht. Eenmaal is het zelfs voorge
komen, dat een besluit niet ten uitvoer
werd gebracht, omdat een minister ..een
zekere mening" had. Ofschoon het blUkt.
dat ook B en W deze aantasting laken,
aeent de heer Knol toch, dat in het ver-
olg stringenter zal moeten worden opge
treden. Op de noodiydendheid van een
gemeente kan in dij geval geen beroep
;orden gedaan; beoordeeld dient slechts
te worden, of een besluit in stryd komt
de wet. Bovendien dringt de vraag
zich op. waarom de gemeenten nood
lijdend zyn geworden? Alleen en uitslui
tend als gevolg van maatregelen, door
het hoger gezag genomen.
heer Knol wil er de nadruk op zien
gelegd, dat B. en W blijk hebben gege-
criligent te zijn, zowel wat het be
lang der gemeente aangaat als voor wat
betreft de herbouw en uitbreiding der
stad Laat het echter vooral niet bij plan-
blijven, aldus spr.; hoe langer moet
worden gewacht, zoveel te groter is de
kans. dat de werkelijke kosten hoger zijn
dan de begro-
ting In dit ver-
band valt het
op. dat in de
Memorie v Ant
woord zeer vele
malen de pas
sage wordt aan
getroffen, waar
wordt gedaar.
op de noodlij
dendheid der ge
meente of op
de .slechte ma
teriaalpositie
De financiële
toestand der ge
meente acht spr
in het verband der begrotingsdebatten.
echter van veel groter belang. Niet
t. het materiële het voornaamste
a. maar omdat wij door de Schepper
deze wereld met een tpak zijn belast,
arvan wij rekenschap zijn verschul
digd. Zeer bijzondere tijden uitgezonderd,
het plicht met sluitende begrotingen
werken Zodra geen sluitende begro
ting aanwezig is, ontstaat o.m het gevaar
hogere instanties afhankelijk te wor-
Ten opzichte van 1947 wordt weliswaar
>n vooruitgang van pl.m f40.000 ge
constateerd, maar volgens spr is het niet
juist, daarop zo de aandacht te vestigen
Er is een belangrijk mindere uitgaafpost
van ruim 3*6 ton. een gevolg van het
feit, dat de Staat in de toekomst een be
langrijke uitgave voor zijn rekening zal
nemen Maar deze post wordt verslon
den door nieuwe of andere posten, welke
hoger moeten worden geraamd. Boven
dien mag niei worden vergeten, dat er
gevaar ontstaat de reserves aan te tas
ten (bijv Lichtfabrieken).
i v het plan-Oud acht spr de voor
zichtigheid geboden Volgens het sectie-
verslag is er. voor wat de belastingen
betreft, sprake van voorkeur bij het ene
oor directe, bij het andere voor indi-
Mr Dt H. O. M. KNOL
recte belastingen Spr vindt een oordeel
niet zo gemakkelijk Tenslotte acht spr
uiterste zuinigheid, efficiënt beheer en
nauwkeurige controle de onmisbare prin-
cipen, waarop het gemeentebeleid moet
worden gebaseerd.
Enige opmerkingen besluiten het be
toog van de heer Knol. Ook spr vindt
de raadsagenda's vaak overladen. Ver
volgens betreurt spr het, dat de oude
partypolitiek is teruggekeerd, een poil-
tiek. waarbij de fractieleden min of meer
gedwongen, als een blok optreden. De
Prot.-Chr. fractie heeft dikwyis bewe
zen, geenszins als een gesloten blok op
te treden en huldigt het principe van de
persoonlijke verantwoordelijkheid.
Een kort antwoord aan de heer Van
Weizen moet spr nog van het hart De
improductiviteit van de uitgaven voor
leger en vloot acht spr namelijk geens
zins be.wezen Ook de geleide economie
van de PvdA. door de heer Riedel ver
dedigd, wordt door de heer Knol nog
even terdege onder de loupe genomen
Leiden gaat zorgen voor zijn
demobiliserenden
Grootse actie op koudst.
Naar aanleiding van een schrijven van
de voorzitter van de nationale demobili
satie-raad en een daarop ontvangen
schrijven van de Commissaris
Koningin inzake eventueel te treffen
maatregelen voor de ook in
meente uit Indië terugkerende militairen
van zee- en landmacht (meest oorlogs
vrijwilligers) zal er op Dinsdag 24 Febr.
a s.. 's middags om vier uur, ten stadhuize
een vergadering worden gehouden. 1
in de onderwerpen, met betrekking 1
repatriërende oorlogsvrijwilligers
dienstplichtigen, zullen worden bespro
ken en een beroep zal worden gedaan np
de gehele burgerij om er toe' bij te dra
gen hun terugkeer in de burgermaat
schappij mogelijk en gemakkelijk te ma
ken Voor deze vergadering is uitgeno
digd een groot aantal afgevaardigden var
verenigingen, instellingen en stichtingen
De te houden bijeenkomst zal onder lei
ding staan van de wethouder van sociale
zaken, de heer S Menken, terwijl door
het gemeentebestuur tot secretaris vaij
het plaatselijk demobilisatie-comité
aangewezen de heer C. J. v. d. Lelie.
Stadhuis, kamer 3.
Naar wy verder vernemen, zal veru
deiyk voor Leiden het gpootste oon
gent repatriëren in de maand Juli
Augustus van dit jaar. De tyd hiervóór
dient nuttig te worden gebruikt, om die
grote stoot behooriyk te kunnen opvan
gen.
Het ligt in de bedoeling, uit de te hou
den vergadering een bestuur te forme
ren. dat niet groter dient te zijn dan
5 7 personen plus secretaris Tevens
zullen enige subcommissies worden ge
vormd. elk met een speciaal aan te wijzen
taak Daarnaast zal een z.g ..Centrum
in het leven worden geroepen, waar ge
demobiliseerden voorlichting. advies,
hulp en bijstand kunnen vragen De
renbedoelde werkcommissies worden
gesteld voor ontvangst, voorzorg, sociale
zorg huisvesting, beroepsadvies, ver
schaffen passende werkkring, scholing,
herscholing, opleiding, pers en propa
ganda. en zieken en gewonden.
Vóór de visite komt, scheer ik me
gauw nog even glad met Philips
„PHILISHAVE", zegt Staalbaard.
Alleen de steker in 't stopcontact
en, terwijl ik lekker in m'n luie stoel
blijf zitten, vliegt mijn baard er af.
Laat U door een demonstratie
bij Uw handelaar eens persoon
lijk overtuigen, hoe gemakkelijk
droogscheren is met:
ii phil/Shave I
STAALBAARD
Ook UW baard vliegt eraf!
Tuchtrechter deelde rake klap
pen uit
Advocatenborrel trok de aandacht
2700 eieren in ,,'t zwart" verdwenen
C. B te Leiden had 45 flessen advo
caat in Den Haag op de kop weten te
tikken voor f2.35 per fles. Zo stond het
tenminste op de factuur. Voor de balie
deelde B. echter mede. dat hij per fles
2 65 extra had moeten betalen.vandaar
ook, dat hy aan zijn klanten niet minder
dan' f6 voor een fles had gevraagd
..Weet U. dat door dit „zrwarte" bedrijfje
2700 eieren aan de gemeenschap zijn
onttrokken?", zo vroeg de tuchtrechter
„Mijn klanten soebatten er om, dus moest
ik het wel doen", repliceerde B Hij kreeg
f235 boete met .verbeurdverklaring van
de zes flessen advocaat Een reeks han
delaren moesi voor een dergelijke over
treding voor de rechter verschijnen Deze
was allerminst te spreken over hun han
delingen. De boetes varieerden van f25
tot f70
Een zwaar geval.
J. C uit Den Haag moest terecht staan,
omdat hij 1 2700 eieren voor f0 30 per
stuk had gekocht; 2 een aanzienlijke
hoeveelheid flessen advocaat met bijbe
taling van f2.35 had verkocht: 3. een
„zwarte" winst van f3900 had gemaakt
De raadsman van C ontkende niet. dat
deze feiten C. zwaar aangerekend moe
ten worden. Hy vroeg echter met na
druk. de zaak van C niet te sluiten voor
bepaalde tijd. De tuchtrechter veroor
deelde C. tot een boete van f 5000 2
maanden sluiting van het bedrijf en pu
blicatie van het vonnis in de dagbladen
Kunst en Letteren
All my sons
Rotterdams Toneel
Voor het Leids Academisch Kunstcen
trum gaf het R T gisteravond een opvoe
ring van het toneelstuk van de Ameri
kaanse schrijver Arthur Miller „All my
Sons", in de vertaling van Frouke de
Waard en onder regie van Joan Rem
melts.
Miller tekent in dit stuk vol dramati
sche spanning op uitstekende wijze de
desillusie van de soldaat, die voor een
betere wereld" de oorlog inging Het
geld is de demonische macht, die de
mensheid in zijn greep gevangen houdt
De spanning en de problemen zijn er in
de familie Keiler, maar tevens zijn het
de vraagstukken waar iedereen mee
worstelen heeft.
Op de vraag van de vader aan Chris
zyn zoon: „Ben ik slechter, dan al die an
deren. die ook alleen dachten aan de dol
lars?" komt het antwoord: ..Neen. niei
slechter dan de meesten. maar wy dach
ten. dat u beter was. want u bent toch
onze vader" En de vader opent zelf het
wijdere perspectief: Alle jongens w
mijn zoons, waar ik mee verantwoordelijk
Het stuk stelt problemen, zonder ze op
'te lossen, dat is ook de bedoeling niet.
het laat alleen maar zien Hinderlijk is
het vele misbruik van Gods Naam Het
R T. heeft een uitstekende opvoering ge
geven. De spanning bleef tot het doek
voor de laatste maal viel. Uitstekend spel
zagen we van Richard Flink als de
der Joe Keller, de voor de wereld
schuldige want de rechtbank heeft hem
onschuldig verklaard; van Willy Haak
als zijn vrouw Kate Keller, de vrouw, die
bezwijkt onder het gebeurde en maar
niet geloven kan in de dood van haar
zoon; van Joan Remmelts. als Chris, die
deze rol in de goede zin van het woord
geraffineerd speelde; en verder noemer
we nog Mieke Flink als Ann Deever er
Kees Brusse als haar broer George Dee
ver Ze speelden allen vol gevoel zonder
sentimenteel te worden en dat pleit
de kwaliteit van hun spel. We vonden het
één van de beste opvoeringen, die W'
seizoen gezien hebben.
Aan Rusland hebben we ons bestaan te danken Koningsveld en zoon draai
Nu kunnen wij ons leger wel opdoeken
De heer Goslings (P. v .d. A.)
meent, dat op het gebied van de volks
gezondheid in 1947 niet veel is gebeurd
Zijn B: en W wel voldoende over.uigd
de noodzaak van de reorganisatie van
de GGD? Besiond vroeger de verhou
ding geneesheerpatiënt in de recht
streekse verzorging bij ziekte, thans moet
maar gericht zijn op de gehele ge-I
zondheid, de lichamelijke en de geeste
lijke De directeur van de GGD heeft net
veel te druk. Spr. wil nog niet voorstel
len. één af twee artsen naas; hem aan te
stellen, maar wacht liever af, omdat er
reeds reorganisatie-plannen bestaan. Als
medicus wijst spr. vele nieuwe wegen.
Richten naar Gods Woord
Het Prot.-Chr. fractie-lid, de heer
io lp, merkt op, dat wel velen hebben
gesproken, maar dat weinigen hun ge-
aachtengang hebben gericht naar Gods
Woord riet financiële beleid moet op ge
zonde basis worden gëvoerd; vele voorzie
ningen zullen achterwege moeten blijven.
Spr. wenst de wethouder van financiën 'e
vragen: hoe groot was de leningschuld
vóór de orlog en hoe groot is deze thans?
Ook omgeslagen per inwoner Maar hoe
atwooraen op deze vragen ook zullen
uitvallen: ui.erste zuinigheid blijft gebo
den. Kan de wethouder al zeggen, op hoe
veel Leiden kan rekenen aan byzondere
uitkeringen? Spr hoopt, dat de raad spoe.
dig een volledig juist beeld van de ge
meentelijke financiën zal krijgen. Dat het
financieel beleid vande gemeente niet
juist is, wenst spr de heer Vos te bestrij
den. Zolang nie«. alle cijfers bekend zijn,
Kan de heer Yos hier niets yan zeggen.
Op enkele ondergeschikte punten gaai
spr nog nader in. De heer Stolp pleit
uitbreiding van het personeel
het huisvestingsbureau en bestrijdt
heer van Weizen op verschillende punten.
In „Endegeest" wordt, aldus de h^er
n e i s c h (Prot-Chr) 54 uur per week
gewerkt. De geest onder het personeel n
lang niet goed; het wordt wat loon, werk.
en vacantie betreft, stiefmoederlijk
bédeeld; feestdagen, waarop andere
nemers vrijaf hebben, worden ni<
vacantdedagen teruggegeven.
Het a. s. vertrek van Zaalberg
De heer Aalüers tKVP) ma;
eens tot zuinigheid- Ook deze spr. stelt
enige vragen oeireffencte het vertrek
de ia. Zaaibérg uit Leiden .Zijn er door
B efl W. pogangen aangewend om dit oe-
drijf voor-de stad te behouden? Immers,
hei verontrustende bericht werd bekend
en tijdstip, dat door B. en W pogin-
ïn het werk werden gesteld i
austrieèn naar Leiden te trekken.
De heer Lom bert tKVP) wil juist
omdat hy waardering heeft voor het werk
van B en W de feilen tonen. Sj
digt, na eerst uitvoerig op een reeks pun
ten te zijn ingegaan, zijn voorstel in at
nabije toekomst tot bebouiwng van ne
terrein van de voormalige Leidse Ka
toen maatschappij aan de Herengracnt
over ie gaan en tot uitvoering v;
neringsplannen Gortestraai-Haverstraat
en Looierstraai-Waardgracht. Naast de
grote plannen mogen de kleine objecten
worden verwaarloosd. Al
heid geboden, voor een goede wederop
bouw moei de gemeente ook een offer we.
uen te brengen. Restauratie v. d. Schouw
burg acht spr. voorlopig niet nodig- Eersi
de woningbouw!
Vier punten bespreekt de heer Kori-
mann (KVP) nl. de politie, de volks
huisvesting. de GGD en de gestichten. De
politie moe, meer preventief gaan werken
en o. m de jeugd beschaving leren. Wat
de volkshuisvesting betreft, gelooft spr,
dat er meer te bereiken is, als B en W op
hun stuk staan ten aanzien van grote
gebouwen Spr.'s betoog over de GGD
sluit aan bij dat van de heer Goslings.
„Endegeest" en „Rhijngeest" worden meer
en meer financiële zorgenkinderen.
Propaganda voor de Sovjet
x De heer Knuttel (Comm) wil bij
gemeenteuitgaven uitgaan vam wat nodig
is en niet maar bezuinigen tot hei
ste. Dan zou de verdere opbouw
belemmerd en vallen wij sociaal
oude sleur. De gemeente is wel aa
den en voeten gebonden, maar mag zich
maar met zonder meer by die gebonden-
beid neerleggen. Wat bereikt men met bei
praten over woningbouw? Men kan zyn
geld niet tegelijkertijd daarvoor uitgeven
en voor een koloniale oorlog, alsmede voor
leger en vloot. (Dhr Frohwein: „Rus
land!") Rusland doet dit pertinent
aldus de heer Knuttel En als een ander
land zulk een fout maakt, behoeven .vy
dat nog niet te doen. Hetzelfde geld
niet tweemaal worden uitgegeven
honderdduizenden jongens worden a
arbeidsproces onttrokken, waaronder stel-
Lig enkele tienduizenden bouwvakarbei
ders. Zo is opbouw niet mogelijk!
Het njerkwaardigste betoog tyier gehou
den is, volgens de heer K.. dat van de
heer D. J v Dijk, die het óude St Nico-
laas-lijstje afdraaide: verkiezingswen
sen! Als hij op het standpunt blijft staan
dat zijn partij voor grote militaire uit
gaven moet zijn, is al het andere slechts
een slag in de lucht. „Nee. dan in Oos'.-
Europa" aldus spr. (grote hilariteit!)
„daar wordt opgebouwd. Maar hier wordt
het nietsl"
Het is volkomen onzin, dat socialisatie
door dwang gebracht, zou leiden tot dic
tatuur, aldus spr tot de heer D. J. van
Dijk (P v d A.) De fout van aet
Marxisme is dan zeker, da. al zijn
spellingen uitkomen De heer Van Dijk
bevindt zich hier overigens in gezelschap
van de heer Woudsfcra. Van de dictatuur
van het Communisme is spr. nog
iets gebleken, wel van de dictatuur .van
het kapiialisme. Er bestaat geen land.
v^ar een zo opgewekt en intensief poli
tiek leven bestaat als de Sovjet Na een
gevarieerd loflied op dit land te hebben
gezongen, heeft spr het nog over de op
voeding in ons land, waar niet veel van
deug., en over de Repoeblik Indonesia
We hebben noch een leger noch een vloot
nodig Ons bestaan hebben wij te dan-
Rusland, dat Duitsland vernie
tigde („Zonder leger?" interruptie). („Na
eerst aangepapt te hebben met Hitier!"
de heer Lombert en dan nog tussen
te gooien) De heren, die interrumpeer
den. zien een en ander toch geheel on
juist. zo tracht de heer Knuttel aan te to-
Juist de Geallieerden hebben net
Duitse gevaar niet onderkend. De Sovjet-
Unie is het eerste land geweest, waar ge
mobiliseerd werd Dat is de groeiende
kracht en die groeiende kracht vertegen
woordigen wij hier. De enige strijdbare
vakbeweging in ons land wordt tegenge
werkt. Er moet in de raad over deze din-
minder gelachen worden,
aldus spr.. die vervolgens op enkele be-
grotingspunten nader ingaat.
De Avondzitting.
Eerste spr. in de avondzitting is dg
heer Frohwein (V.V.D.) die niet, zo
als de heer Knuttel, wenst te spreken
de kauwgum der Amerikaanse mi-
en. Het is voor de Communisten nu
eenmaal instructie om de P v.d.A. zo
veel mogelijk aan te vallen. Spr. stelt
zich teweer tegen diverse aanvallen, die
zijn fractie-genoot Vos te verduren had
de heer Vos in voor wat
betreft de restauratie van de schouw
burg.
W. zijn collectief èn individueel
verantwoordelijk. Er dient veel meer
het standpunt te worden uitgegaan:
kunnen we het wel betalen? Spr. be
tuigt de heer Knol zijn dank voor de
wijze, waarop deze de kwestie der ge
leide economie heeft behandeld, komt
nog even terug op des heren Van Wel-
zens communistisch manifest en verde
digt tenslotte de -'oorstellen van de heer
"os en spreker.
De heer A. van Dijk (K.V.P.) komt
terug op een onaangenaam moment in
de raadszitting, waarin de kinderbijslag
voor de wethouders werd behandeld
Zijn toen gesproken woorden „dat de
P vd A.-leden tegen kinderbijslag 'zijn.
omdat zij geen wethouders met kinderen
hebben", wil spr. wel intrekken, na eerst
nog enige minder fraaie opmerkingen
ten beste te hebben gegeven. Spr. laat
het kort de revue passeren: de
politie, de volkshuisvesting, de nodige
uitbreiding van het personeel van het
bureau Volkshuisvesting, een geval van
slechte bewoning, de diverse voor
stellen van de heren Lombert en Van
Iterson en de reservering voor het ver
nieuwingsfonds der Lichtfabrieken Te
gen het Stalinistisch gevaar wordt veel
te weinig stelling genomen, aldus spr
tegen de communistische raadsleden Van
Weizen en Knuttel.
De heer Key (P.v.d.A.) meent, dat
de meeste inkomsten der gemeente moe
ten worden gevonden uit de directe be
lastingen, zodat rekening kan worden
gehouden met de verschillende groepen
Spr. brengt hierna de verkeerspolitie ter
sprake. Kan die niet meer regelend op
treden t.a.v. de talrijke verkeersfouten?
Wat de volksgezondheid en de 'GGD
betreft, sluit spr. zich gaarne aan bij
zijn collegae-raadsleden-medici Door de
samenwoning wordt het gevaar der be
smettelijke ziekten (vooral t.b.c.l) acuut
Over dictatuur gesproken!
Als 20e spreker kan de heer Hen
driks (Prot.-Chr.) thans verschillende
punten achterwege laten Spr. wil zich
niet verdiepen in communistische mani
festen. al dan niet koloniale oorlogen of
het Marshall-plan Daarvoor toch zijn
geen posten op de Leidse begroting re
vinden.
Echter wil spr. heel scherp geformu
leerd verklaren, dat wanneer dr Knuttel
hier kwasl-naïef verkondigt, niets t
weten van een communistische dictatuui
zulks by spr. gedachten-associaties weki
aan de naïeveteit van de indertijd zo on
schuldige N.S.B.-ers, die niets wisten
van de gruweiyke terreur'van de Nazi'
maar een vyfde colonne vormden in ons.
land.
Spr waarschuwt tegen het gevaar,
door de homogeniteit van het college
van B en W en de raad deze laatste
wel eens en bagatelle zou kunnen wor
den behandeld Niets steeds werd bijv
by de beant-
woording
gemaakte
merkingen
eerste instantie
de indruk ge-
wekt, dat
de zyde
De Verdoemden
door
H. Kingmans
Een uur later komen een paar man
nen binnen en halen zonder een woord
te spreken de lantaarn weg. De vraag
van Gebhard, of zij dit licht mogen be
houden, wordt onbeantwoord gelaten En
weer zitten of liggen zij in het duister
Ze praten wat of zwijgen Het zwijgen is
welsprekender dan het praten. Elk zit
met zyn eigen gedachten. En God alleen
weet. welke die gedachten zijn.
Allerlei beelden uit Liegnitz en van de
ouderlijke woning, houden Jochem vast
beelden van vroeger en van de laatste
tyd van zijn verblijf daar. Woorden van
zyn vader en moeder, uitdrukkingen van
Lize. gepraat van zijn broers en zusters.
het is een mengelmoes door elkaar
Dan ziet hy in eens Pastor Leckmann op
de kansel, die de woorden des eeuwigen
levens spreekt, waarnaar hij vaak niet
luisterde, doch die nu tot hem doordrin
gen. Lize heeft gezegd: „Ik zal wachten
en verlies God niet uit het oog, Jochem".
Beware, wachten.... zij ziet hem mis
schien niet weer terug Enwat heeft
hij zich de laatste maanden om God be
kommerd?" Ik hoop voor het heil van je
ziel, dat je op je tochten God niet uit het
oog verliest, Weifehaupt" Dat zei die
vriendelijke mevrouw Lemarque in Hes
sen, die ryke fabrikantsvrouw Nu. er is
niet veel van terechtgekomen Wat
zal Lize nu doen? Ze blijft natuurlyk
niet op hem wachten! Hij komt immers
niet terug? In minstens zes jaar niet
Misschien wel helemaal niet! Heeft hy
tn Rotterdam niet gehoord, dat de Indië-
vaarders met tientallen op zee sterven
aan een ziekte, zoiets van de buik. ge
looft hy, vóór zij in Indië aankomen?
Nu, daar kan hij ook bij zijn. En in de
Indiën moet het zo'n moordend klimaat
zijn. Och, hy komt vast niet meer in
Liegnitz terug. Waarom zou Lize dan
wachten? Zij trouwt met een ander en
zy heeft gelijk
Jochem kreunt en werpt zich moede
loos op de harde grond.
„Kop er vóór houden", zegt Gebhard,
bémoedigend. „Aan alles komt een ein«i
Ook aan die beroerde zes jaar. maat".
Jochem waardeert die troost. Het doet
ook goed. dat die van Gebhard komt. die
hem zo heeft gewaarschuwd. Als zij naar
hem hadden geluisterd, lagen ze thans
niet in dit vunze hol, in het vooruitzicht.
jaren slaaf te zyn. Slaafwat zou hun
leven, waartoe zy gedwongen zouden
zijn, anders wezen? En diezelfde Geb
hard, die het volste recht heeft, hen met
verwijten te oveijaden, spreekt hem nu
nog moed in!
Nog tweemaal deze dag komen de
mannen eten brengen. En de lantaarn
staat beide malen in een hoek. zodat zy
elkaar even kunnen zien. Dan breekt de
tweede nacht in deze kerker aan. Wat is
die vent toch met hen van plan?
Aan het eind van de derde dag in dit
lugubere verblijf zyn ze volkomen
apatisch. Het kan hen niet schelen, wat
er met hen gebeurt, als zij maar met
volle teugen de frisse lucht kunnen in
ademen. De atmosfeer in dit hok is vre
selijk. Endan moeten ze maar aan
vaarden, wat er met hen bekokstoofd
wordt. Sinjeur Willemsz. hebben ze niet
meer gezien. Eén van de mannen, die
eten bracht, heeft ten slotte enkele
woorden gesproken, op aandringen van
Gebhard. Ze zullen niet meer zo lang
hier zijn Naar Vlissingen zullen ze wor
den gebracht. Die stad ligt vlakby.-aan
de zee. Op de rede ligt een fregat voor
Indië. Ze behoeven niet ongerust te zyn
Alles komt voor elkaar Hun uitrusting
wordt in orde gemaakt. Ze ontvangen
alles precies volgens contract
„Maar waarom laat die vent ons dan
hier?", verzucht Lémand.
„Om ons kapot te maken en murw te
slaan", meent Gebhard, die de spijker
precies op de kop tikt.
Nu, dan heeft die gemene Rotterdam
mer zijn doel prachtig bereikt. Want alle
neiging tot verzet, zowel met de daad als
met de mond, is er radicaal uit. 1
slechts één machtig verlangen: naa
vrye lucht Ze moeten hun longen vol
zuigen, anders stikken ze hier.
Een nieuwe nacht behoeven ze n
meer in te gaan. Als het avondeten
genuttigd zy kunnen niet anders vi
klaren dan dat zij meer dan voldoende
ontvangen hebben in hun gevangenis
wordt medegedeeld, dat zy zich gereed
hebben te maken.
Onder een vrij sterk geleide verlaten
ze, als het duister is in de straten
Middelburg, het ongastvrije huis.
staat een stevige bries en de regen valt
in dromen neer, zodat hun kleren weldra
doorweekt zijn. Maar dat belet hen niet.
om met volle teugen te ademen. Een
gevoel van vryheid hebben zy terug. En
de toekomst?Ze zijn er onverschillig
en stomp voor geworden.
Door de verlaten straten voeren hun
geleiders hen langs een landweg, waarna
eindelijk huizen opdoemen en zij ver
nemen, dat ze Vlissingen naderen Wel
dra bevinden zij zich in een boot, die
met forse slagen over vry ruwe golven
geroeid wordt naar een fregat op de rede.
Een periode van Jochems leven is af
gesloten.
Wat zal de volgende brengen?
(Wordt vervolgd).
D. HENDRIKS
college
dé heer Jonge-
rekening werd
gehouden
de juiste
houding. Deze
gang van zaken
is onjuist
tast de positie
De kans op het herwinnen van de ge
meentelijke autonomie acht spr onver
brekelijk verbonden aan de mogelijk
heid tot sanering van de financiën Het
in hoofdzaak zoeken van de oplossing
in vergroting van de inkomsten, kan spr
niet bevredigen. Men streve er dus naar
de belastingdruk tot het uiterste te
beperken Het vry povere resultaat,
dat Leiden heeft te boeken voor
wat betreft de volkshuisvesting, stemt
ook dit raadslid alles behalve tot tevre
denheid. Even kenmerkend als de to1
in het uiterste doorgevoerde planning ii
voor deze tijd het niet verwezenlijken
van deze plannen Men is te dien
zien vaak verre van reëel. Het bezwaar
van het tekort aan bouwmaterialen
bouwvakarbeiders, vermeerderd met de
nog alles behalve ideale organisatie,
geldt alleen voor het landelijk gemid
delde. dat in Leiden echter niet gehaald
wordt: integendeel men blyft hier nog
beneden de helft Spr. ziet het toekom
stig heil voor Leiden in het particulier
initiatief.
Tenslotte spreekt de heer Hendriks
nog over de zgn. alimentatieplicht, die
de gemeente bij ifordering inkomsten
levert. Waar het hier een, volgens spr.,
onsociale maatregel betreft, meent deze,
dat deze vordering uiterst soepel dient
te worden toegepast.
Het einde nadert.
Nummer 21 is de heer Van Oy e
(K.V.P.). Ook spr. ziet de woningmisè:
als de grootste sociale nood en doet ei
kele kleinre ideeën aan de hand. Om het
„kapitalisme" te bestrijden, behoeft
geen sommunist te zijn. Beide wortelen
trouwens in het heidendom. Daarom ii
er geen redding bij het communisme.
Ook de heer Sch tiller (P. v. d. A.i
wil enige opmerkingen maken over de
woningproblemen, teruggrijpend op en-
weer
Gistermiddag werd het moderne
bedryfspand heropend
De N.V. Koningsveld en Zn te Leide
draait weer. Menige Sleutelstadbewone
herinnert zich nog wel de grote bram
in Januari 1944 deze cliché-bedrijve
foto-litho-inrichting grotendeels
woestte. Ontzettend groot warer
moeilijkheden, die zich daarna vooi
deden om tot herbouw en her-installati
te komen. Maar met de tanden op elkas
hebben de heren Koningsveld doorgezi
gisteren kon het geheel herstelde be
dryf onder grote belangstelling worde
heropend.
Iet was de jonge directeur der N.
Leiden, de heer A. Koningsveld, di
de betekenis van deze dag schetste. H
erkentelijk voor de vele blijken va
medeleven en heette in het bijzonder d
--voorzitter en hon. secretaris
Ned. Bond van Steendrukkerijen, resj
de heren J. P. Mulder en mr H. J. A.
Niemeyer, de secretaris van de K. v. 1
P. G. Knibbe, vertegenwoordigers v
werknemersorganisaties en brandweer
de inspecteur van Bouw- én Woningto
zicht, de heer C. v. d. Kraan, welkom.
5pr. was er recht trots op, dat het
12 door zijn vader begonnen bedrijfj
een pakhuis in de St. Aagtenstraat t<
deze zaak was uitgegroeid. Hij verzod
dan ook zijn vader het bedrijf te hi
openen, hetwelk deze met een toepassi
lijke speech mede namens de commi
sarissen deed Hij prees de voortvaren!
heid van zyn zoon en hoopte, dat ii
herstelde gebouw iets gedaan mag wo:
den ten bate van het vaderland.
Het woord werd nog gevoerd door
heren J. Dal Jr., mr Niemeyer, nami
genoemde Bond, Eric G. Bouwmeeste
voorzitter van de Club van Veertig
J. P. Mulder Sr. Alle sprekers uitten hu
respect voor het bereikte en hun best
ensen voor de toekomst.
De heer J. H. v. d. Meer, directeur i
het instituut van Grafische techniek
A'dam, behandelde in een causerie
ontwikkeling van de foto-lithografisch
methode. Obk werd nog een rondgan
door het gebouw gemaakt.
De heer Koningsveld Sr dankte tei
slotte hartelijk voor het medeleven.
Maandagavond vierde het personei
met directie en commissarissen in „Hi
Gulden Vlies" prettig feest. Gisterocl
tend werd bij monde van de heer B.
N. Haver een gedenkraam, voorstellen
een herrijzende phoenix, aangeboden,
heer Haver werd daarna door de hei
A. Koningsveld tot procuratehouder g<
promoveerd. Voorts bood de procuratie
houder van de zusteronderneming
Den Haag lichtkronen voor de vergada
zaal en één der commissarissen der N.l
de heer E. R. Behrend. glinsterglazt
voor het privé-kantoor aan. Een diner
„Het Gulden Vlies" besloot deze feest
lijke heropeningsplechtigheid.
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDE
Geboren: Francis P, z v D Rubingh
M T Fewer; Petrus A M. z v H J Slot
A M C Koper; Cornells H. z- v
Iestra en G F H Beukers; Frans, z v
lestra en G F H Beukers; Mathilda H
d v B C Koele en A Pen; Evelijn Y
d v H van Rooyen en H K M Lange
Johannes J, z v. A Hendriks en C M Veji
huijsen; Lydia, d v H J P van Baare
en J Filippo; Cornells P, z v C P Ooijet
dijk en H H P v d Geer; Elisabeth
M, d v A L M Sontrop en A B M
sen; Pieter G. z v H Broers en C'Corne
Gerrit W A, z v W A Roos en H
Owel; Johanna, d v E de Boer er
Schild, Bernardus A J, z v W Hagen
H C M Klein; Maria J, d N Branden
burg en P H Dijk; Elizabeth C, d v A
Luijn en E C Pool; Johannes C, z v
Kok en J M C Leugering; Cornelia, d
D Groenendyk en C Schlagwein; Hendri
D. z v H v Leeuwen en*E J M Miereme
Johan L C, z v J Wins'ser en M L
Carel N. z v C A Winkel
Mekel.
Geboren: Pieter J., z. v. J, J. v. Zonne
veld en Z. Assie; Hendrik J., z. v. J
Zonneveld en Z. Assie; Joannes H. M
v. C. D. A. Devilee en J. C. M. v.
Bergh; Freddy R., z. v. K. R. Samshulj
zen en J. Schouten; Willy, d. v. D. Be
kooij en F Verduijn; Johan F. W., z.
J. F. W. Beerenger en H de Vrlt
Maria. d. v. G. H. den Haan en J. v.
Wiel; Hans. z. v. H. G Bonnet en J. Dek
ker; Jeannette A., d. v J. C. M. J Pe
terse en A. P. M. Wewer; Ott»,
W.. v. d. Lelie en C C. H Marks: Elisa
beth, d v D. J. Nieuwen-hu ijsen
Schipper; Sara M., d. v J. v Beelen e:
S. P Platteel; Johanna J A., d v W C
Rijsbergen en M J. v. Schooten; Corne
lis P C., z. v. P. H, Akerboom
de Vetten; Jannigje E., d. v. L. A. Tege
laar en A. L. Langerak.
Overleden: A H Korsuize, 38 j.
Overleden: D J TienhovenGoud,
jr; A Pielanen, 54 jr; J v Benten-, 74 ji
Gehuwd: L v d Berg en S A Cossee
C Leget en M W E Boehmer; L G Rogge
•en M C Lantinga.
TEL. 2512
Taxibedrijf H. Noort Zn
Luxe auto's - Taxi's
Ook Tourlngcarbedryf
KANAALSTRAAT 1 RIJNSBURC
kele voorstellen van spr., vóór de oorlo
ingediend, maar verworpen Reeds toe
drong spr. aan op maatregelen, omdi
woningtekort dreigde en de arbeid!
krachten als 't* ware voor het grijpe
lagen. Spr. bespreekt de voorstellen-Va
Iterson, met welke spr. voor eer
deel kon meegaan; verschillende perse
neelsaangelegenheden, die over
schijven moeten lopen; het medezeggen
schap en het maken van overure
ambtenaren. Spr. sluit tich aan bij hi
door de heer Knetsch betoogde o
werktijden en de vacanties in de ge
stichten. Via brandwee. en politie bi
sluit spr. met critiek op het voorstel-V(
en Frohwein inzake het autopark.
De heer Riemegs (P. v. d.
dankbaar voor het voorstel-Vos en
wein inzake een middenstandscommissi
Is het beter, dat de middenstand er
toe komt, van onderop? Spr. gelooft
dat de mddenstand in gebreke is gebit
ven, en doet een beroep op de organi
saties, om in deze actief te zijn. Er is
enige critiek op bovengenoemd voorsti
en het zonder meer aan te neme
spr. dan ook niet juist. Spr. ondersteut
het voorstel-Van Iterson inzake ruimt
voor de kleine industrie en de middel
Aan het einde der lange rij vai
kers komt de heer P i e na (P. v. d. A
handelend over de alimentatieplicht,
noodzakelijke prijsverlaging, de vacant
der gemeente-arbeiders en het medezei
genschap.
Hierna schorst de voorzitter de zittii
tot hedenmiddag 2 uur.
Sfeer in 't Rezin?
De Nieuwe Leidsche" er in!
