nieuwe leidsche courant
zaterdag 7 februari 1948
Aziatisch land in Zuid-Amerika
LIGGEN ER SCHATTEN IN DE DONKERE BOSSEN?
(Van
Parlementsredacteur)
S SURINAME een rqk land? Ziehier een vraag, die niet met zekerheid is te be-
antwoorden. Wat de uitgestrekte bossen, die verreweg helgrootste gedeelte
fan dit gebiedsdeel, dat büna vijf maal zo groot is als Nederland, bedekken, in bun
donkere diepten verbergen, is grotendeels nog onbekend.
geschiedenis van
Wanneer wij
xiname nagaan, komen wij tot de
tlusie, dat dit land arm genoemd kan
frorden. Wat de toekomst echter zal
brengen is nog onbekend. Het is lang
niet onmogelijk, dat ontsluiting der bin
nenlanden, iets wat heel veel geld zal
kosten, de rente zal opbrehgen.
Omstreeks de zelfde tijd, dat Columbus
Amerika ontdekte, landde (In 1499) de
Spanjaard Ojeda bp de kust der
Guyana's en maakte deze landstreek,
waartoe ook Suriname behoort, tot
Spaans bezit. Tot 1667 was Suriname af
wisselend Spaans, Engels. Frans en weer
Engels. In dit Jaar werd Paramaribo,
hans hoofdstad van Suriname, door de
leeuwse vlootvoogd Abraham Crynssen.
ep de Engelsen veroverd. Behalve een
lerlode van Engels tussen bewind In de
rapoleontische tijd. bleef het verder on
der Nederlands gezag. Bij de vrede van
Parijs in 1815 gaven de Engelsen echter
niet alles terug: een drietal districten
werd bij Brits-Guyana gevoegd.
Suriname ligt aan de Noordkust
Zuid-Amerika, een paar graden ten
Noorden van de evenaar. Het klimaat is
;r tropisch en door de grote regen
val vrij vochtig. Toch valt de tempera
tuur nog al mee. Dit komt „door de
krachtige Noord- en Noord-Oost waaiende
passaatwinden. De temperatuur varieert
98 gr. F. al*maximum tot 77 g
als minimum.
De bevolking woont voor verreweg het
grootste deel op de vruchtbare, 25 tot
100 km diepe kuststrook.. In de donkere
)e „kring": West-
Europa!
Als West-Europa door de drang der
a-oorlogse omstandigheden gedreven
wordt tot politiek-economische samen
werking. omdat er feitelijk geen andere
keuze meer is, dan volgt daar onherroe
pelijk uit, dat ter beveiliging en tob be-
ioud van de collectieve machtspositie,
6ók militair-strategische samenwerking
nodig zal zijn. Maar tegenover welke
itaat of combinatie van staten zou de col
lectieve machtspositie van een eventueel
„federatief West-Europa" beschermd
moeten worden? Duitsland is economisch
en militair, voorlopig een„non-valeur",
el <Jient men rekening te houden met een
iteeds weer ontkiemende revanche-ge
dachte, een politieke herwaarts, der-
waarts slingering. Zon
der een „viermo^
gendheden-pact" er
ook geen deel uitma
kende van de federa
tieve „kring"
't Verklaarde
uitzicht
lactor Duitsland in de toekomst echter
•n ipniemé beangstigend worden. Maar in
oor de huidige internationale, politieke at
mosfeer, waait de vinnige «vrieswind pal
ie uit het Oosten. Bestaat er nu kans. dat
Ben federatief West-Europa *en even-
wichtspositie kan innemen, tussen Rus-
gj'^lland en Amerika in, gesteld, dat ook an-
ati"dere landen als Frankrijk, Engeland en
l i de Benelux, dus bijv. Italië en het Scan-
dinavische „blok"' zich als actieve leden
■«Ktdw de nieuwe kring zouden ontpop-
'Die kans is niet bijster groot, om-
dat genoemde landen economisch afhan-
kelijk zijn van Amerika en West-Europa
ior zijn herstel is aangewezen op het
ilan-Marsh&ll". Men behoeft nog niet
rn een Amerikaanse suprematie op het
n Europese continent te denken, om in te
der* den, dat het een illusie is. dat de fede-
;and ratieve „kring" een onafhankelijke positie"
n" rou kunnen innemen. Bij een onverhoopt
sonflict met Rusland zou West-Europa.
ora itrategisch, met of zonder federatief ver-
'n )and. van geringe betekenis zijn, als
Amerika niet onmiddellijk al'zijn macht.
in Dorlogsapparaat, luchtwapen, economi-
che reserves ter beschikking stelde. Het
'd sonstante rommelen op de Balkan wordt
den. in Washington nauwkeurig waargeno
men en de reacties zijn immers niet uit
gebleven.
De West-Europese federatie leunt dus
het rolkomen tegen A&erika aan en trouwens
tegenover het Russische ge-
relatief „neutraal" stand-
ilfcunt kunnen blijven innemen, na de les
i 1940! Slechts gesteund door Amerika,
een machtsformatie van alle West-
opese landen, inclusief West-Duits-
d. de animo voor'een aanvalsoorlog
\ds- biJ de Russen kunnen temperen
iB preventief werkèn- Maar zullen de deel
nemende staten de consequenties hiervan
lurven en willen aanvaarden en bespeurt
reeds al direct niet. een begrijpelijke
larzeling. Aarzeling ten aanzien v£
door Bevin als voorbeeld gestelde
drag vf«i Duinkerken", waarva
itructuur-kern niet bepaald affiniteit ten
opzichte van Duitsland vertoont, maai
icht juist tegen de mogelijkheid van een re
nSe'vanche gericht is. In de nieuwe_Europesc
kling" van staten zou men tóch zeker
Hop de duur met toetreding van West-
Duitsland moeten rekening houden. Het
aD directe gevaar dreigt van Russisch-
,rn nunistische^niet van Duitse zijde. En dit
dl communisme presenteert ons een ideolo-
Bin-gie, die in strijd is met de Christelijke
ing, principes, onze moraal en cultuur,
tge door de splitsing van Duitsland staat het
Smmunisme vlak vóór de poort van
West-Europa. Met de machtsontwikke-
Rusland. de economische pene-
tie, loopt de militair-strategische even-
Be. *iidig. Hoe zou Rusland zich anders kun-
handhaven? Maar vanwege de enor-
consequenties is het begrijpelijk, dat
i met aarzeling staat tegenover het
militaire aspect van het Beviniaanse voor-
itel en voorshands meer het accent legt
op de formering ener'economiscftb broe
derschap tussen de betrokken landen.
Tégenover de Frans-Duitse voorstellen.
')or Bevin in het Lagerhuis aan de orde
ibracht, past zekere geestdrift, n
r-vens voorzichtigheid en nuchtere
kelijkheid en van Nederlandse zijde zal
»en ongetwijfeld meer détails willen
»eten. Het Duitse vraagstuk is bovenal
_6ók een „gevoelskwestie" en het spreekt
'onzelf, dat de Benelux-landen daarir
tra »®en WOfden gekend- Als Frankrijk er
ht ^merilïa er mede accoord gaan, zal vol-
Vanv"S de EnSelse minister van staat. Mc
Neil, de Benelux geïnviteerd worden om
inn» Bt e -driemogendheden conferentie", die
19 Februari te Londen aanvangt, haar
•landpunt uiteen te zetten. Economische
(n territoriale aanspraken en waarbor
gen voor veiligheid kunnen dan op het
Engelse tapijt worden gebracht. Het moge
waar zijn, dat volgens Mc 'Neil nu c
•erste stap gezet wordt óp de weg. d.
in leidt naar een „pan-Europa", evengoed
isii mdlen landen zich .realiseren, dat een fe
deratief West-Europa de vlam in de pan
kan dóén slaan! De Scandinavische staten
Wijven liever in de kou en zifllen er geen
deel van uitmaken, hoewel de positie van
Denemarken onzeker is.
op J.V e
door
5 te
„Cotta-missie",typische klederdracht
in Syriname. By hoog bezoek wordt
soms, als eerbetoon, dg hoofddoek af
gerukt en Over de straat gespreid.
oerwouden leven hier en daar verspreide
stammen Bosnegers en Indianen. D«
dichte bossen, die een heuvelachtig ter-
bedekken. worden onderbroken door
met taai gras bedekte vlakten, savan-
»n geriaarhd.
Zuid-Noord wordt Suriname doorsne
den door een zestal rivieren. Deze zijn
slechts bevaarbaar in de benedenlopen.
Waar zij het heuvelland verlaten vormen
zij n.l. stroomversnellingen. De onbe
vaarbaarheid der rivieren door de
wouden kan beschouwd worden als de
grootste oorzaak van het nog niet ontslo
ten zijn van het binnenland.
oorspronkelijke bevolking
Suriname bestond ui*, verspreide India
nen-stammen, waarvan er niet veel
(3700) over zijn. De huidige bevolking
bestaat uit nakomelingen van de oude
kolonisten, van de in de zeventiende
>euw als slaven ingevoerde negers uit
Afrika en uit Javanen en Brits-Indiërs,
de immigratie is bevorderd om
de behoefte aan arbeids
krachten, nadat de slavernij was afge-
Eind 1946 telde Suriname in totaal
203580 inwoners, waarvan 1609, Europe-
78873 inheemsen (Creolen). 34542
Javanen. 57872 Brits-Indiërs, .2735 Chine-
22000 Bosnegers (afstammelingen
in de slaventijd ontvluchte negers)
3700 Indianen, en 2609 andèren.
Wanneer men deze getallen ziet, valt
het op. dat Suriname in wezen een land
Aziatische bevolking is gewor-
deze bevolkingsgeschiedenis
blijkt, dat er feitelijk geen sprake is var
.onderworpen bevolking", zoda'
eigenlijk niet gesprokén kan worden var
een kolonie in de tegenwoordig als ver
ouderd besteippelde betekenis van he'
woord, maar meer \®n een kolonisatie
onder Nederlandse leiding. Deze
van zaken heeft een stempel gedrukt
op de staatkundige ontwikkeling.
het bijv. in Ned.-Indië een
rol spelende vraagstuk van het herstel
der grond- en andere rechten der
spronkelijke bevolking, bestaat hier niet
Volgens de thans nog geldende staats
regeling berust de uitvoerende macht
door de Koning benoemde gou-
die het algemeen bestuur voert,
bijgesta^p door een Adviserende Raac
van Bestuur, waarvan hij zelf voorzit-
dervooyzitter en drie leden, eveneens
door de Kroon benoemd.
De wetgevende taak wordt door de
Gouverneur uitgeoefend in samenwer
king met de Staten van Suriname, die
bestaan uit 15 leden, waarvan er 10 wor
den gekozen en 5 door de Gouverneur
benoemd. Kiezers zijn tot nu toe man
nelijke ingezetenen, die een bepaald in
komen hebben of een bepaalde graad
n ontwikkeling.
Een der voornaamste bevoegdheden
n de Staten word*, gevormd door het
budgftrecht, d.wr., dat zij de begroting
jaarlijks mogen vaststellen. Daar Süri-
name zich echter voor de oorlog niet zelf
kon bedruipen, kwam van dit budget
recht niet zoveel, terecht De tekorten
moesten door Nederland worden gedokt
en dit bracht mee ,dat de Nederlandse
wetgever tenslotte over de begroting
moest beslissen. In de oorlog is hierin
verandering gekomen. Vooral de uitbrei
ding van de bauxietwinning (alumi-
nium-grondstof) heeft tot gevolg gehad,
dat.verbetering in de financiële en eco
nomische positie van Suriname is inge-#
treden. Deze verbetering wordt duide
lijk gedemonstreerd, wanneer we
het belastbaar inkomen in 1937
f8.453.150 bedroeg en in 1946 f 15.027.221,
terwijl het aantal aanslagen opliep van
5786 in 1937 tot 9553 in 1946. Toch is er
al weer enige achteruitgang. Een top
wérd bereikt in 1944, toen het aantal
aanslagen 15135 bedroeg op een totaal
belastbaar inkomen van f21.216.006
Suriname is van nature een agrarisch
land. Oorspronkelijk bloeide vooral het
grootbedrijf (plantagebouw) maar lang
zamerhand is kleine landbouw de hoofd-
geworden. Oorspronkelijk werden
suiker, katoen, cacao, koffie en bananen
verbouwd. Door Jjet optreden van ziek
ten verdwenen r echter veel cultures
Thans zijn eigenlijk alleen nog maar sui-
koffie. beide echter noodlijdend,
overgebleven. Een nieuw artikel is in op
komst. nl. de sinaasappel (citrus cultuur)
terwijl opnieuw geprobeerd wordt, de
bananen-cultuur tot bloei te brengen.
Ook de rijstbouw, voornamelijk als klein
bedrijf, neehit in de landbouw een grote
plaats in.
Wat de industrie betreft, oorspronke
lijk werd in Suriname nogal goud ge
vonden. maar dit bedrijf heeft thans
practisch geen betekenis meer.
bauxiet-Winning is op het ogenblik prac
tisch de kurk, waarop Suriname in
nomisch opzicht drijft. De uitgestrekte
bossen en hun producten zijn tot ni
slechts weinig geëxploiteerd. Ongetwij
feld ligt hier» echter een economische
bron voor de toekomst. Suriname kent
uitstekende houtsoorten, doch de exploi
tatie is moeilijk door de verspreide lig
ging van de vindplaatsen.
In 1947 voteerde Nederland f45 mil-
lioen voor een welvaartsplan voor
riname. Grondgedachte van dit plan is.
dat voor een bescheiden welvaart in- d<
eerste plaats de kleine en de midden
stands landbouw tot verdere ontwikkeling
dienen te worden gebracht, terwijl
kele plantage-cultures (bananen, cacao)
slechts als aanvullend zijn gedacht. Door
bevordering van industrieën. visserij,
veeteelt, mijn- en bosbouw kan een ver
breding van de economische basis wor
den bereikt.
•Het onderlijs in Suriname wordt ge
geven op de zgn Boslandscholen (voor
verspreide Bosnegers en Indianen), scho
len voor beperkt lager onderwijs, scholen
voor gewoon lager onderwijs, op U.L.O
en "op Mulo-scholen. Er bestaat een
plicht voor kinderen tussen 7 en 12 jaar.
De heterogene samenstelling van de be
volking geeft groot onderscheid na.
i die voorts bestaat uit i
Voor en tegen dé „leswagen
in de binnenstad
De auto-instructeurs hebben hun i
aan leerlingen in de zgn. binnenstad
verbieden. Volgens hen is het'onmogelijk
een leerling volledig op te leiden, indien
deze niet in het drukste verkeer mag
oefenen. De vakgroep personenvervoer
heeft tihans in samenwerking met de
K.N.A.C. een reglement samengesteld
van de eisen, waaraan de autrijschooi
houders en de lesauto's moeten voldoen.
Men tracht thans te geraken tot een
wettelijke erkenning van het beroep van
auto-instructeur.
RIJKSSTUDIEBEURZEN VÓÓR
1 MAART AANVRAGEN
Zij die in aanmerking wensen te ko
men. voor egn Rijksstudietoelage (rente
loos voorschot), behalve zij die studeren
aan een irfrichting van kunst, voor on
derwijzer (es) of aan de landbouwhoge
school te Wageningen, moeten zidh vóór
1 Maart a.s. per gezegeld adres tot het
dep. van O., K. en W. (Bureauvoor
Rijksstudietoelagen) \yenden.
BEURZEN VOOR MUZIEKSTUDIE.
On- of minvermogende jongelieden,
die bijzondere muzikale aanleg bezitten
en die zich aan de miiziric als vakbeoefe
ning willen jvijden, kunnén vóór 22 Febr.
a.s. een gezegeld verzoekschrift voor een
Rijksstqdiebeurs inzenden aan het dep.
van O. K. en W„ te Den Haag.
Veertien oude briefjes van f 1000
teruggevonden
In 1941 werd een Joods burger van En
schede naar Mauthausen gedeporteerd:
enige maanden later kwam het bericht
van zijn overlijden. Vóór zijn arrestatie
had de betrokkene aan een Enschedese
fabrikant een aantal bankbiljetten gege
ven met hert verzoek, deze voor hem te
bewaren. Ongelukkigerwijs werd deze
fabrikant later ook aangehouden en ir
Vught gefusilleerd. De vrouw van d«
eigenaar van het geld was vaag iets "be
kend, dat de bankbiljetten in de fabriek
zouden zijn verborgen. Onderzoekingen
leverden aanvankelijk geen resultaten
op, maar gisteren, aldus het „Alg. Hbl.",
had men succes. Achter een ketel van
de centrale verwarming werd een-siga-1
reriblikje gevonden, waarin zich veer
tien bankbiljetten van f 1000 bevonden.
LIJDENDE TEN
ONRECHTE
Financieel Overzicht de week]
f 40e inflatiehausse kwam
tot stilstand
godsdiensten. Eind 1946 waren er
Ned. Herv„ 4550 Ev. Luthersen, 34502
R.K.. 34775 Hernhutters, 910 Israëlie
ten, 34 Baptisten, 420 Methodisten 55543
Mohammedanen. 33764 Hindoes, 1641
volgelingen van Confucius. De Bosnegers
en Indianen zijn in deze^getallen nie*. be
grepen. Ook uit de?? cijfers blijkt weer
het Aziatische karakter dat Suriname in
de loop der eeuwen heeft gekregen.
De primitieve leefwijze der bevolking
vindt haar weerslag in de socjale toe
stand. Al is het geboorte-overschot be
langrijk hoger dan in de omliggende lan
den, toch komen er heel wat volksziekten
voor. Ook de niet erg gunstige sociaal-
economische omstandigheden waarin in
het bijzonder de bevolking van de hoofd
stad Paramaribo (35 pet van het totaal),
verkeert, is van invloed. Een van de be
langrijkste volksziekten is de lepra
(melaatsheid), die krachtig wordt be
streden. Een speciale opsporingsdienst
ontdekt nagenoeg elk geval. Lepralijders
zijn wettelijk verplicht zich aan te mel
den en onder behandeling te stellen. Dit
geschiedt meestal door opname in een c"
drie leprozerieën, die Suriname kent.
Straatgezicht in Paramaribo, de hoofdstad van Snriname.
Onze PERUZALF geneest winterhanden,
ruwe huid, gebarsten lippen, e.d.
In dozen van 25 en 50 cent.
3R AS KAMP N.V.FABRIK ANTE VAN
Dr MEENK'S
GENEESMIDDELEN
VEREXCUSEER ME
De lezers van ons blad zullen vast
dehken dat ik. hun een gunst heb te
vragen en dit op ultra-nette manier wens
aan te geven, zij het dan ook dat de uit
drukking wel wat heel burgerlijk klinkt.
Ze hebben het mis. Ik wou spreken over
een der vele fouten die ye geregeld in
bladen en tijdschriften lezen en meer
nog in gesprekken horen. Voor dit soort
fouten hebben we een geleerde naam.
We noemen ze vergissingen tengevolge
van contaminatie. Dit woord betekent
besmetting of bezoedeling en we bedoe
len er mee dat twee woorden of uit
drukkingen zich tegelijkertijd in de ge-
dachtensfeer van een spreker of schrijver
bevinden, hetzij bewust, hetzij onbewust,
en dat hy zich dan verspreekt of ver
schrijft, doordat hij van beide een brok
neemt. Hijvoegt daarna deze stukken
aan elkaar en komt zodoende tot eer
verkeerde manjpr van zeggen. Op dez'
wijze is bijvoorbeeld de bovenstaande
uitdrukking ontstaan. Iemand had in zijn
hoofd excuseren en verontschuldigen.
Maar die twee kwamen op eikaars ter
rein en aldus ontstond verexcuseren.
Als men twee platen midden
door knipt en de helft van de
naast die van de andere legt.
kunnen de beide gravures afzonderlijk
nóg 'zo mooi zijn, met elkaar willen de
verschillende helften nooit een goed
heel vormen. Aldus is het nu in de taal
ook. En het is daarom verwonderlijk dat
er zoveel halve taalplaten naast ver
keerde helften gelegd worden. Een zeei
groot gedeelte van de fouten, die we
maken is onder dit hoofd te brengen.
Let u maar eens op, hoeveel mensen
als ze zich sterk willen uitdrukken, zeg
gen: onmeedogenloos, hoewel ze onmee
dogend of meedogenloos bedoelen. Hebt
u nooit iemand gesproken, die u iets aan-
recommandeerde, terwijl hij wou recom
manderen of aanbevelen? U hebt al be
grepen uit verexcuseren
manderen dat de half of driekwart be
grepen vreemde woorden een gerede aan
leiding tot dit taalmisbruik geven.
Als iemand zegt: „Je steekt er de gek
ee", dan hébben we waarschijnlijk te
doen met ëen verwarring van de draak
steken met iets en de gek houden of heb
ben met iets, wat op zichzelf ook al weer
in contaminatie is.
De veel gebruikte uitdrukking: „Dat
kost duur", moet, wanneer we tenminste
aanpemen dat het geen letterlijke ver
taling is vap het Franse „ga coüte cher"
-jen verwarring zijn- van „dat is duur" en
,dat kost veel".
Een zeer veel voorkomende fout horen
ve by het gebruik van kwijt. Dit woord
Intekent: verloren hebbende. Indien men
dus zegt: „Ik ben mijn boek kwijt", be
tekent dit „Ik ben in de toestand van
mijn boek verloren te hebben". Maar nu
hoort men geregeld: „Mijn boek is kwijt".
Ook hier hebben we te doen met
contamnatie van „ik ben mijn boek
kwijt" en „mijn boek is weg".
Als iemand, zegt: „die hinderpaal ko-
len we wel te boven" dan denkt hij vol
strekt niet aan een klimpartij over een
paal heen, want cjaarmee zou <le ver
sperring niet uit de weg zijn. Maar hij
verwart twee zinnen, - namelijk: „Die
hinderpaal kunnen we wel uit de weg
ruimen (of opruimen)" en „Deze moei
lijkheid komen we wel te boven."
„Op anonieme brieven wordt geen aan
dacht geslagen", las ik onlangs en ik be
greep dat hier een verwarring plaats had
van „acht slaan op" en „aandacht schen-
Een van de meest voorkomende
gissingen van deze aard is wel die met
„behoren tot". Telkens weer kan
lezen: „Dit werk behoort tot één vj
beste boeken op dit gebied". „Deze sport
behoort tot één der aangenaamste, die ik
ken". Maar het is duidelijk dat de ge
dachte „behoren tot" altijd e<
voud voor de geest roept. Men heeft dus
hier weer te doen met contaminatie
Het is één van de beste (aangenaamste)
Het behoort tot de beste (aan
genaamste).
,Dat moest je eens in je hart halen"
een leraar tot een jongen en hij be
doelde natuurlijl# „in je hoofd halen" of
„het hart hebben".
Deze contaminaties kunnen
hoogst vermakelijk zijn. De driftige
leraar van zoëven wou eenmaal een leer
ling uit de klas verwijderen en had tege-
zijn hoofd: „Daar is het gat va
de deur" en „ga naar de directeur'
Maar hij contamineerde en zei: „Daar i
het (laten we-zeggen) zitvlak van d
directeur", wat stellig niet bevorderlijk
de orde in de klasse. Hoe vaak
worden zulke uitdrukkingen niet door
elkaar verward! (Hoort u de contami-
Ik kan niet begrijpen welk oogmerk
hem hiertoe leidde.
Er werd ia de oorlog heel was geld
verduisteremaand. Ik wou ook nog
woord in "t zakje doen. Hij kwam
zijn waren aanpresenteren. Dat zal'ik
niet tegenstrijden.
Ziedaar een hele reeks van ongewilde
grappigheden.
Een andere groep van contaminaties
wil ik nog noemen. Ze staan vooral in
verband met overgrote zucht naar be
leefdheid. B.v.: Hier geeft men goedkoop
onderwijs in het leren knippen. Op tafel
liggen reclameplaatjes, die u gratis kunt
krijgen. Dit is slechts een gedeelte van
de talrijke aanbiedingen die gedurende
de serieweek Verkrijgbaar zijn.
Ook de zucht tot duidelijkheid schept
combinaties, vooral met werkwoorden als
willen, zullen, kunnen en dergelijke. B.v.
Hij zei bereid te zijn dat te willen pro
beren. Ik gaf hem verlof dat nog die
zelfde dag te mogen doen. Zij slaagde er
in nog net op tijd te kunnen komen.
Deze fouten treffen we zelfs aan bij
schrijvers, waar we dit niet zouden ^er-
wachten. Het bewijst duidelijk dat het
zeer lastig is goed Nederlands te schrijven
en dat het beste paard nog wel
steekje laat vallen!
Den Haag. Dr F. C. Domlnlcus.
De beurs opende vast en met ruime
handel, doch de hausse verloor in "het
verder verloop der week haar élan en
groot deel der koerswinsten ging
verloren.
De instelling ener vrije goud-
lutamarkt te Parijs en de intrekking der
bankbiljetten van frs. 5000 wijzen er
dat het de Franse regering ernst Ls
te komen tot een sanering. Het is echter
de vraag of het vertrouwen'
publiek zal worden herwonnen en of de
bezitters van goud en deviezen zullen
worden bewogen, deze te liquideren.
Men vreest, dat het Franse publiek eerst
symptomen van financieel
nomisch herstel wil zien. Voorts ontstaat
het gevaar, dat de koersdaling vai
munt een nieuwe prijsstijging der
portproducten en dus nieuwe loonacties
zal veroorzaken, mede dank zij de
munistische agitatie.
>.v. pond sterling en gulden is
hier te lande nu wel overtuigd, dat op
korte termijn geen nieuwe maatregelen
zullen worden genomen en', de beurs is
dan ook enigszins van haar hausse terug
gekeerd, doch het zou niet te verwonde-
zijn als de markt nu en dan onder
invloed van de onzekere toestand
het geld komt.
De aandelen Kon. Olie bleven prijs
houdend, doch niet meer. Het fonds weet
zich opvallend goed te houden ondanks
liquidaties sinds midden Januari door
Rechtsherstel en Moeara Enim, die
zichtig worden uitgevoerd. Voor de
kopers betekenen deze liquidaties
goede zaak, omdat claimwaarde er
schrijvingskoers aanzienlijk lager zijn
dan de tegenwoordige beurskoers. Het
nog niet te zeggen, wanneer deze liqui
daties voorby zullen zijn en of na de be
vrijding van de druk het koerspeil ver
der zal worden verhoogd.
Veel belangstelling trokken Philips'
Gloeilampen, die gemakkelijk boven 400
konden monteren, maar daarna (veel van
het koersavans moesten prijsgeven. Er
lopen weer emissiegeruchten en eeq blik
op de jongste balans, waarin voor 123
milHoen aan herstelcredieten en ban-
kierSSchuld voorkomen, is een bewijs, dat
emissie zeker te verwachten is. Men
spreekt over een uitgifte var^
gewone en preferente aandelen,
ook over een obligatie-emijpie. Mogelijk
is een soortgelijk project als dat
Kon. Olie.
Ook bankaandelen trokken de
dacht. Twentse Bank kondigde over .1947
een dividend van 7% pet aan. Rotter
damse Bank declareert een contant divi
dend van 7 pet. De rentabiliteit
bedrijf is indrukwekkend en de soliditeit
is versterkt door reserveringen. De open
reserve is thans gestegen tot 40 pet
het uitstaand aandelenkapitaal en
millioen is overgebracht naac de bijzon
dere reserve. Een daling van de depo
sito's zal'onder invloed der aanslagen
de heffingen vrijwel onvermijdelijk zijn,
maar wellicht zullen de debiteurencijfers
verbetering ondergaan.
Amsterdam lubber deelde mede, dat
op Sumatra thans 5 rubber- en 2 palm
olie-ondernemingen aan het werk zijn.
Nog niet bezet zijn 3 rubber- en palm
olie-ondernemingen. Op Java fijn 2 rub
berondernemingen bezet. De wapenstil
stand in Indië is in sommige streken nog
een fictie, en het koerspeil der Indische
waarden onderging dientengevolge wei
nig verandering. Sommige tabaksaan
delen waren iets beter onder' invloed
behoorlijke vooruitzichten vooi
product en doordat Oost-Sumatra tot de
minst onrustige streken behoort.
SOMMIGE WEELDE-ARTIKELEN
VRIJ IN PRIJS.
Met ingang van 13 Febr. a.c. worden
m. de volgende artikelen, die aan weel
debelasting zijn onderworpen,, in prijs
vrijgelaten: kunstfoto's, hoeden var
tuqrzijde of bont, bontartikelen, cosme
tische artikelen, voorwerpen vart amber
barnsteen, sigaren- en sigaretten
pijpjes, luxe sportartikelen, vuurwerk en
feestartikelen, uitgezonderd Kerstboom-
versierselen.
CHRISTELIJK FRIESLAND OFfERT
VOOR LYCEUM TE SNEEK.
Nu de Prov. Staten van Friesland ge
weigerd hebben een subsidie van f3000
voor het Chr. Lyceum te Sneek te
lenen, Ifeeft Christelijk Friesland de han
den ineengeslagen en binnen twee d-vgen
f4700 aan vrijwillige bijdragen bijeen
gebracht
-Ms Uu» baari
Vwn spretoen
loodt U nek urtilwWud mé CuUg »«j«
kKctn- Vrwgl U" "inteUf (uf«9 R*giij«
0 08 65 rt. (vbf goud 010 >a 50 d
tmuj'.m
Ieder mens is een lastdrager.
Wat hebben wij al niet te dragen? D«
>n lijdt onder een kwaal, de rnder on
der de zdrg voor een ongelukkig kind,
derde onder de druk-van financiële
verplichtingen: Het zijn dikwijls lasten,
niet meer dragen kan. Zelfs
weelde kan eefo last zijn. Naar het
spreekwoord moet men sterke benen
hebben om haar te* kunnen dragen.
Maar wat voor lasten er ook mogen
jn. ik geloof, dat geen last zo zwaar
te dragen is. als de last van het aange
dane onrecht. Onrecht dragen en ver
dragen kan niemand van nature. Wij
zoeken „ons recht".
Maar nu zegt de Schrift in 1 Petr. 2:19,
dat het genade is. als iemand zwarig
heid verdraagt, als hij lijdt ten onrechte.
„Want dat is genade, indien iemand om
het geweten voor God zwarigheid ver
draagt, lijdende ten onrechte".
Petrus vermaant hier de slaven, di*
christen geworden waren, om hun heren
met allé vreze onderdanig te zijn, niet
alleen de goede en bescheide, maar ook
de harde. Ook dus als hun het schreeu-
wendst onrecht aangedaan wordt. H(J
wijst hen dan. op het voorbeeld, dat de
Here Jezus nagelaten heeft. Die als Hij
gescholden werd. niet wederschold en als
Hij leed, niet dreigde, maar het overgaf
aan Dien, Die rechtvaardig oordeelt
Daar kunnen wij met ons verduisterd
verstand niet bij. Toch is dit de wil
Gods fn Christus Jezus over ons. God
heeft wel in Zijn genade in deze wereld
rechtsorde doen zyn, welke ons recht
heeft te verschaffen en welke daartoe
Gods wege de roeping heeft. Maar
als die rechtsorde ons geen recht doet,
dan hebben wij onszeTï geen récht te ver
schaffen, maar onze zaak over te geven
Dien, Die rechtvaardig oordeelt, zoals
de Heiland dat gedaan heeft, toen Hij
de rechters geen recht oordeel ont
ving. Zo zegt Petrus nu tot de slaven,
wien geen recht geschiedde, dat zq het
te geven hadden aan God. Ja. zo
zegt hij. het is genade, als gij in zulk#
omstandigheden, welke gij zelf niet ge
zocht. hebt, gekomen zijt en gij uw zaak
Gode in handen geven rnoogt.
Job. ls de grote lijder uit het Oud#
Verbond, heeft ook geleden ten onrechte.
Zijn vrienden hebben hem wel willen
doen verstaan, dat zijn lijden wél een
ooTzaak had, dat hij dus met recht leed.
Job hield temidden van alle be
schuldigingen aan zijn onschuld vast. Hij
wist zich in geen enkel opzicht een erger
zondaar dan zijn beschuldigers. Maar hij
kon alles overgeven aan Dien, Die recht
vaardig oordeelt.'
Dat was genade.
Hoe gedragen wij ons nu onder onz#
lasten? Ik bedoel niet die lasten.- waar
van wij zeggen moeten: zij zijn dubbel en
dwars verdiend, ze zijn mijn eigen schuld,
maar die andere, waarbij wij de vraag
.stellen: waarom moet ik dat nu dragen,
waarbij dus onze natuur in opstand komt,
waartegen wij ons met hand en tand
trachten te verzetten.
Het kan zijn de last van miskenning,
van verkeerd begrijpen, van ondank,
kortom van alles, wat zij als onrecht ge
voelen en wat ons vervult met plannen
om aan „ons recht;' te komen. Maar wat
zegt dan hierin Góds Woord?
„Wreekt uzelven niet, beminden, maar
geeft de toorn plaats, want er is geschre-
veni Mij komt de wrake toe. Ik zal het
vergelden."
Dat is genade, dat te kunnen.
Staat gij in die genade?
Weet het. dat Gods genade alleen maar
ln onze zwakheid wordt volbracht. En z#
mogen wij wel bidden:
„Leer mij dagelijks, leer mij duizend-
werven
in Uw kruisdood meegekruisigd sterven,
en herboren, opgestaan,
achter U ten hemel gaan."
Voorburg. Ds J. Roodenburg.
Speciaal voor schoolmeesters
Vergeef i
zwaarwichtig ben. Vergeef
wanneer ik daarbij de
schijn on me laad één onzer oog
appelen een niet zo warm hart toe
te dragen, als ik in werkelijkheid
waarlijk wel doe. M^ar ik zou nu
eenmaal alle kantjes van de arbeid
in de volkswijk belichten, en daar
behoort toch zeker ook de christe
lijke school toe. En juist hier blijkt
iets te haperen.
Neen, ik heb geen heibel met
een der onderwijzers. Ik heb dat bij
mijn wéten zelfs nog nimmer ge
had ten spijt van alle vaststaande
oordelen ^iat schoolmeester en pre-
dikheerv elkaar vaak in de haren
vliegen. Wat dat betreft heb ik
geen klagen al zou de band tussen
hen steviger kunnen zijn, vooral
wanneer ze dezelfde ge-
zinnen dienen. Maar dit
is mijn moeilijkheid: is
het christelijk onderwijs wel
christelijk genoeg?
Ik vraag dit niet aca-
demisch-theoretisch. De prac-
tijk zelve stelt het pro
bleem. Want we hebben hersengym
nastiek gehad op een paar cate
chisatie-uren. Ik wilde nu eens weten
ik één keer -met de nodige parate kennis
In de
Volkswijf
XII
welke niets. ïn hoe ver hun kennis
ging. Het waren geen diepzinnige
vragen: wie waren de eerste mensen;
waaraan denken we op Pasen en
Pinksteren; wie kent het eerste kruis
woord. het tiende gebod, het vol
maakte gebed; welke sacramenten
hebben we en wat betekenen zij? Dus:
gewone bijbelse en heel lichte dogma
tische stof. En de kinderen hebben
geantwoord. Kinderen van de christe
lijke school, van de openbare met
Godsdienstonderwijs en zelfs van een
roomse school. Want in de volks
wijk zijfe alle~dingen mogelijk zodat Je
op een bepaalde catechisatie meiskes
van gereformeerde, roomse, her-* dat
vormde en volkomen-kerkeloz*
ouders kunt treffen. Maar de ver
bijsterende ontdekking is geweest
dat het roomse meisje de beste
beurt gemaakt heeft.
Dat kan natuurlijk een gevolg
wezen van het feit. dat zij de mees
te belangstelling in geestelijke vra
gen heeft. Er zit toch iets in dat zo'n
kind naast de uren bij de zusters
ook nog naar een dominé toewan-
delt. Maar niet alleen haar grote
kennis heeft me beschaamd en ver
ontrust, maar tevens dit, dat zij al
leen het duidelijke benul had dat
achter, al die bijbelse verhalen een
diepe levenssfeer verborgen ligt
Dat de „Bijbelse geschiedenis" geen
gewoon leervak
goed cijfer kunt krijgen, i
het te maken heeft met h®t gehèel
van ons leven. Want de historie van
Adam en Christus gaat ons op een
totaal andere wijze aan dan die van
Floris de Vijfde en zelfs dife van
Willem van Oranje. Pas wanneer dat
doordringt tot een mensenhart komt
er een nieuwe belangstelling voor
catechisatie en bijbellezing en
preek. En ik moet bekennen dat de
meesten er heel ver vén verwijderd
zijn om zulk een nieuwe belang
stelling te koesteren.
Gewoonlijk gaat het zo: je begint
met de kleinste catechisanten de
Bijbelse Geschiedenis nog eens door
te nemen, voortbouwend op wat ze
al weten en dieper inleidend in de
geheimen achter het bekende. Maar
de kinderen, die nooit be
grepen hebben dat er iets
dieper^ achter zou zitten,
blijven on-geïnteresseerd. Je
kunt hen dan nog wel
boeien floor het verhaal
anders in te kleden, en
door nieuwe details te ver
tellen, maar het algemene gevoel %van
de groep blijft toch: „Dat weten we
al en het is oude kost". En daar
komt dan nog als volgende hin
derpaal bij dat ze bovendien alles nog
lang niet weten. Maar het ergste
is dat ze niet het besef hebben ge
kregen, dat ze bij deze verhalen
op andere bodem staan dan bij
de andere schoollessen, op „Hei
lige Bodem".
Ik veronderstel dat dit alles ook
*idt tot de toenemende achteruit
gang der Zondagsscholen. Men kan
de toestand daar over het algemeen
eatastrophaal noemen, al zijn er
scholen, die nog heel wat leerlingen
weten te trekken dank zij ontelbare
atttracties en kunstgrepen. Maar
meestal neemt het volkskind
i eenmaal van huis-uit niet
toe gestuurd wordt de hou
ding aan: „Ik weet het al" en het
weet juist niemendal. Want het
heeft wel bijbelse geschiedenis ge
had maar niet in de stijl van „Evan
gelie-verkondiging". Zodoende raak
te het volleerd in een vak, waarRt
de wijste mensen nimmer volleerd
kunnen worden.
En' nulaat ik het aan de onder
wijswereld over om dit euvel te be
strijden en t« overwinnen. Ik waag
me zelf niet op glad ijs: dominé, blijf
by Je preek. Maar ik hoop dat dit
simpele krantenartikeltje de aandacht
zal hebben van heit. die verantwoor-
delqk zijn voor de wezenlijke opvoe
ding van ona Nederlandse volkskmA
WIJRPREDIKANT.
