NIEPWE LETDSCKT3 COURANT
2
ZATERDAG 17 JANUARI 1948
Kwalitatief intelligentie-onderzoek
Nieuwe perspectieven bij critiseh gebruik
Injmgurele rede van prof. dr A. M. J. Chorus
Het psycho-technisch onderzoek, dat tegenwoordig bij beroepskeuze en sollicitatie
zo zeer en vogue is, staat anderzijds aan veel critiek bloot, ook uit wetenschappe
lijke kringen. De nieuwe Leïdse hoogleraar In de psychologie, dr A. M. J. Chorus,
wijdde gisterenmiddag bij zjjn inauguratie aan dit onderwerp een groot deel
zijn rede, daarbij de mening uitsprekend, dat de intelligentie-test niet louter
critiek verdient.
In beginsel, zo zeide prof. Chorus, lyse. Sprekend over de structuur-analyse
heeft de critiek gelijk en wel in deze waarschuwde de hoogleraar voor
twee punten: dat een metrische methode mechanisering van de methodes. Men
voor het onderzoek der intelligentie kan rtiet zonder meer zeggen: die
inadaequaat is en vervolgens, dat er niet tests onderzoekt dat aspect en die
of niet voldoende rekening wordt gehou-dit aspect. De persoonlijkheid is geen
den met de intelligentie als een aspect j mechanisch gestructureerd geheel, en
van de persoonlijkheidsstructuur. ofschoon de wetenschap het recht niet
Maar.in de practijk blijkt; dat de eisen, kan worden ontzegd, orde te brengen in
der critici dikwijls overdreven zijn eneen onoverzichtelijk complex verschijn-
bovendien is het duidelijk, dat men vaak selen, moet zij toch blijven beseffen, dat
niet te test-methode als zodanig aanvalt.deze orde psychisch is, dynamisch en in
dividueel. De tijd, dat men op zuiver
natuurwetenschappelijke basis werkte,
schijnt lang voorbij, maar in feite komt
steeds opnieuw de gewraakte tendenz
Sprekend tot de studenten, zeide prof.
Chorus: „De psychologie is een interes
sant maar moeilijk vak: naast goede ca-
naciteiten eist zij een persoonlijke aard,
tie grondige exactheid paart aan in»
tuïtie-praeformerende liefde voor de
mens. Degenen, (he de psychologie willen
beoefenen als een soort bevrediging
menselijke heerszucht of als een v
•'an pseudo-religie, zullen in mij geen
medewerker vinden. Allen echter, die
met goede wil streven naar de kennis,
die in staat stelt de noden van hun me
demensen te lenigen en de gemeenschap
te dienen, zullen in mij steeds een
per vinden."
Een drukbezochte receptie besloot de
plechtigheid.
bepaalde wijze var
gebruik. De in
telligentie-test i-
niet alleen maai
een rem gewees
voor het onder
zoek der structuu
van de intelligen
tic. van haar typo
logie en ontwik
kelingscurve ei
vooral van haai
wijze van geïnte
greerd-zijn in he
geheel der per
soonlijkheid; daar
naast bezit zij ook
positieve zijden.
Prof. Chorus
welké men veel te weinig heeft uitge-
Op welke wijze door het critiseh ge
bruik van een goede intelligentie-test
nieuwe perspectieven geopend worden,
werd door prof. Chorus uitvoerig
getoond. Daarbij wees spr. er op, dat het
intelligentie-quotiënt, waarop velen zich
blind staren en die door even zovelen
wordt beschouwd als een paroxytme
meet-woede, zeer zeker zijn betekenis
heeft, al wordt die ook vaak overdre
ven: het is een index, die eerst zijn volle
belichting krijgt door een qualitéftieve
analyse van de intelligentie-test zelf, var
de prestaties dus op grond .waarvan hi;
tot stand kwam.
Prof. Chorus behandelde achtereen
volgens de niveau, de structuur, de in
dividuele en de karakterologische ana-
Distributievaria
Voor Leiden en de agentschappen
Alleen de volgende week nog bestaat
gelegenheid tot het indienen van aanvra
gen voor rijwielen. Bij de kantoren van
de distributiedienst te Leiden dagelijks,
in de agentschappen op de bekende zit
tingsdagen. Na 24 Januari kunnen tot
nader order geen aanvragen om rijwie
len meer worden ingediend.
Zij, die transportbanden voor transport-
rij.vielen en carriers moeten gebruiken
voor de uitoefening van hun beroep,
kunnen een aanvraag indienen tot en
met 24 Januari. Bij de kantoren te Lei
den dagelijks, in de agentschappen op de
bekende zittingsdagen. De benodigde for
mulieren moeten eerst worden afgehaald
en later in gesloten enveloppen ingele-
De directies van bedrijven, waarin 5 of
meer werkkleding dragende arbeiders
(sters) werkzaam zijn,kunnen nog tot
en met 24 Januari collectieve aanvragen
voor werkkleding indienen. Arbeiders,
werkzaam in bedrijven met minder dan
5 arbeiders, kunnen een aanvraag indie-
nen in de eerste helft van Februari. Hier-
over verschijnt nog een publicatie.
Vanaf heden kunnen aan loket 9 te!
Leiden en op de bekende zittingsdagen i
in de agentschappen formulieren worden
-afgehaald en ingeleverd voor zeep voor
vuile arbeid voor de 2e en 3e periode
1948.
Mannen, geboren in 1930 of eerder,
aan wie een versnaperingen-c.q. ge
mengde kaart is uitgereikt, kunnen een
rantsoenbon G 43 voor scheerzeep in ont
vangst nemen. Militairen komen hier
voor niet in aanmerking. Wel zij, die
aangifte hebben gedaan van vermissing
van hun tabakskaart.
Aan de agentschappen te Oegstgeest.
Leiderdorp, Warmond, Rjjnsburg en Val
kenburg kunnen deze bonnen niet wor
den uitgereikt. Te Roelofarendsveen, Rtfp-
wetering en Katwijk op de bekende zit
tingsdagen.
Restitutie verhoging kolenprijs
De terugbetaling der verhoging va
de kolenprijs zal door de P.T.T.-kantoren
plaats vinden van 9 uur tot 3 uur. Brand-
stoffenkaarten meebrengen. Maandag zijn
aan de beurt: de letters A. t.m. Ba.
DISTRIBUTIE ALPHEN AAN DEN RIJN
Na-uitreiking van bonkaarten 802 enz.
voor Alphen en agentschappen vindt
plaats in het distributiekantoor Wilhel-
minailaan te Alpihen a.s. Maandag van
8.30 tot 12 en 2 tot 4 uur.
1948. textielkaarten, schoenenbonnen aan
hen, wier stamkaartnummer eindigt op
de cijfers 0, 54. 64, 74, 84 en 94 en aan
vraagformulieren voor brandstoffen voor
hei seizoen 1948/9 (uitsluitend voor ge
zinshoofden) worden uitgereikt te:
Noordwijik aan Zee op Maandag 19 Jan.
v.m. letters A en B, n.m. C t.m. E; Dins
dag 20 Jan. v.m. F tm. I, nm. J en K;
Woensdag 21 Jan. v.m. L t.m. N, nm.
O t.m. R; Dinsdag 10 Febr. vm. S en T,
nm. U t.m. Z (voorm. hailf 10 tot 12 uur,
nam. 1 tot 3 uur).
Noordiwijk-Binnen: Donderdag 22 Jan.
vm. A t.m. C, n.m. D en E; Vrijdag 23
Jan. vm. F t.m. L, n.m. M t.m. O; Don
derdag 19 Febr. P t.m. R, nm. S; Vrij
dag 20 Febr. vm. T tm. U, n,m. V en
W; Zaterdag 21 Febr. (9 tot 11 uur) X
t.m. Z (voorm. 9 tot 12, nam. 2 tot 4 uur).
Na-uitreiking voor de gehele kring te
Noordiwijk-Binnen op Vrijdag 12 Maart
van 9—12 en 24 uur. Gerepatrieerden
dienen hun extra-kaarten af te halen op
Vrijdag 27 Febr. van 2 tot 4 uur te N.-
Binnen. Voor het personeel van inrich
tingen dienen de bescheiden
dag 27 Febr. 9 -"'mi n'~~
den ingeleverd.
De bonkaart 804 plus de textielkaart
worden uitgereikttegen inname van de
losse iniwisselingsbon, die links bovenaan
de bon-kaart 802 voorkomt. De schoenen-
bonnen naar keuze worden uitgereikt
tegen inname van de inlegvelbon 612. De
aanvraagformulieren voor brandstoffen
moeten bij de volgende uitreiking door
de gezinshoofden getekend en ingevuld
worden ingeleverd. Meebrengen: stam
kaarten, inlegvellen en inwisselingsbon-
„Blindenpenning"
De afdeling Leiden van de vereniging
..Blindenpenning" houdt een blindenavond
op a.s. Dinsdag om 8 uur in „Staalwyk"
(3 Octoberstraat) De avond bedoelt te
zijn een contact- en voorlichtingsavond.
Enige blinden zullen musiceren, terwijl
het wykkoor „Irene", o.l.v. de heer J.
Bontje, medewerking verleent. Met licht
beelden zal het blindenwerk worden toe
gelicht. Ieder,- die belang stelt in dit
werk, heeft gratis toegang.
Postzegelverzamelaars vergaderen
Gisteravond hield de Leidse vereniging
van postzegelverzamelaars haar jaarver
gadering in de bovenzaal van „Amici-
tia". Na het openigswoord van de voor
zitter, de heer R. Ensingh, en de jaar
verslagen, bleek, dat niet alleen ouderen
de sport der philatelica beoefenen, maar
dat er ook een grote groep adspiranten'is.
die wordt opgeleid voor de afdeling der
iren. Het bestuur, dat in zijn geheel
aftredend was, werd bij acclamatie her
kozen. Na de pauze werd een onderlinge
veiling gehouden. Merkwaardig is, dat
voor de waardebepaling der zegels de
Franse franc, die nu niet bepaald stabiel
wordt aangehouden. Nadat er nog
enige prijzen voor een raadselwedstrijd
varen uitgereikt, sloot de voorzitter de
ergadering.
DE WEEK
in de Sleutelstad
Weet U nog, hoe ovfertuigd
bevrijding van waren, dat de oorlog bij
de jeugd heel veel kapot had gemaakt?
Hoe vastbesloten we waren, alles te doen
om het kapotte te helen? Het is nu bijna
3 (drie) jaar na de bevrijding. En hoe
Je stand? Dat is een vraag, die hersen
gymnastiek kost. Ja zeker,
wordt hard gewerkt toch heden, wat
hebben we het druk! Maar een deel
der jeugd ontspoort meer en meer.
Het is helemaal zo gek niet, als we via
het toneel worden bepaald bij het pro
bleem der losgeslagen na-oorlogse jeugd.
„De zaak A. D." bracht deze week dat
probleem scherp en naakt het publiek
voor ogen. Maar „De zaak A. D."
weer gesloten, heeft mischien wat
satie verwekt en onrustig gemaakt.toch
ook welAls het dat maar heeft ge
daan. Onrustig voor God en voor onze
naaste.
Maar wij, mensen, maken elkaar het
leven liever op andere wijze onrustig. Zo
was er wat onrust rond het bezoek
Belgische minister-president, Paul Henri
Spaak, aan de Sleutelstad. De pers werd
bij Spaaks bezoek aan Minerva de toegang
geweigerd. Dat betekende, dat
voor zichzelf opeisten, wat aan de g
bevolking toebehoort. Want de pers
niet terwille van haar zelf, maar ter wille
van het volk. Dat weigeren was echter
vooral onbeleefd tegenover onze gasten
uit het Zuiden, die omgekeerd óns steeds
de grootste gastvrijheid betonen.
Onder de bakkers heerst permanente
onrust.. Dat is allerminst hun schuld. Het
wordt er naar gemaakt Zeventien ver
schillende broodbonnen! Wij zijn er var
geschrokken. Om van de verkapte rant
soenverlaging door middel van de keuze
bon nog maar niet te spreken. Niet alleen
de middenstand, maar wij allen believen
eerlijke voorlichting, excellentie!
Onrust inzake Indië, ondanks de
penstilstand"onrust inzake de Balkan
mr. J. A. de Wilde had het
zijn rede in de. Maar hij
es er ook op, waar de rust is te vinden.
Achter het grote wereldgebeuren staat
God. En Zijn Raad zal bestaan!
Met vreugde tenslotte mogen wij deze
week drie jubilea memori
ds. D. Kuilman, die mocht gedenken hoe
hij veertig jaar het Woord heeft bediend;
•an ds. W. Bouwman, d:
zondheid zijn tachtigste verjaardag mocht
m; en dat van de Ring Leiden er
omstreken van Chr. Gemengde en Man
nenkoren, die de viering van zijn vijfde
lustrum met een waardige avond
Zuiderkerk mocht inzetten.
De directie van de „Edelachtbaar"-siga-
renfabrieken heeft aan de heren Chr. J.
Wytenburg en drs G. J. Bergen, met
ingang van 1 Jan. j.L procuratie verleend.
DS A. M. KNOTTNERUS.
Ds A. M. Knottnerus, zendingsdirector
te, Oegstgeest, is beroepen te Oude- en
Nieuwe Wetering (toez.) en bij de Prot
kerken in Indië.
GODSDIENSTOEFENINGEN IN
GEREF. KERK.
In plaats van ds J. C. Jonkers van
Delft, zal in de morgendienst in de Oude
Vestkerk voorgaan ds Pijlman van Kat
wijk aan Zee en in de middagdienst in
de Zuiderkera ds Eringa, van Oegstgeest.
Kunst in de Sleutelstad
te N.-Binnen te i
Liederenavond Laurens Bogtman
Laurens Bogtman had voor zijn liede
renavond een prachtig programma samen
gesteld Voor de pauze kregen wij liede
ren van Schubert en Wolf te horen; na de
pauze zong Bogtman liederen van Krenek,
Strategier en Ravel. Slechts een enkel
lied was op dit programma misplaatst: net
Elfenlied van Hugo Wolf. Dit lied is een
juweel, maar het kan eenvoudig niet
door een man gezongen worden. Laat
Bogtman een volgende keer, in plaats van
een lied voor een lichte sopraan, eens
Königlich Gebet of Dank des Paria zin
gen, om slechts'twee liederen van Wolf
te noemen, die voor een mannenstem ge
schreven zijn-
Bogtman is een zanger met prachtige
stemmiddelen, met cultuur en innerlijke
beschaving. De voordracht van bijna alle
liederen was superieur. Erlkönig denken
wij ons grootser vertolkt; het is geen lied
in engere zin, maar een ballade. Over de
liederen van de Harfoer schreef Wolf aan
een vriend „In so wunsch- und freudlose
Llbyrinthe eines liefleidenden ÏJenschen-
herzens hinabzutauchen und mitzuleiden
ïst ndcht jedermanns Sache". De rampza.-
ligheid van de pathologische figuur uit
Goethe's roman had in de vertolking van
Bogtman sterker geaccentueerd kunnen
worden. Maar overigens niets dan lof voor
de prachtige vertolkingen.
In de begeleidingen van Hans Schouw
man was veel te waarderen. In de liederen
van Wolf was de pianist niet op zijn best;
het middendeel van Elfenlied werd trou
wens te langzaam genomen in Erlkönig
kwamen de octaven niet overal goed door
Maar in de andere liederen van Schubert
en in die van Mahler. Krenek, Slrategier
en Ravel toonde Schouwman zich een
slagvaardig en fijngevoelig begeleider.
Groot succes voor Bogtman, die twee
toegiftjes gaf Hennie Schouten.
Ned. Karaermuziek-enseiïible
Op Woensdag 21 Januari treedt het Ned
Kamermuziek-ensemble voor het eerst
sedert zijn ontstaan in Leiden op en wel
in de kleine zaal der Stadsgehoorzaal
Voor deze avond zijn de uitvoerende kun.
stenaars: George Lindeman, viool; Wim
van Os, altviool; Leo J. C. Dée, violoncel
en Joos Lindeman, piano.
Nog zij er op gewezen, dat dit ensemble
op brede basis is opgesteld. Onder het
N.K.E. berusten de combinaties: solo
instrument en piano, duó (bijv. 2 violon-
celles, 2 violen, enz.), trio (strijk- zowel
als piano-;rio), kwartet (strijk- zowel als
piano-kwartet), kwintet (in verschillende
combinaties). Bovendien hebben promi
nente figuren in Nederland uit de blazers-
wereld hun medewerking verzocht.
Op Woensdag 21 Jan kan men kennis
nemen van de volgende combinaties:
piano-kwartet, strijk- en pianotrio. Er
worden werken uitgevoerd van Beetho
ven, Van Otterloo en Joaquin Turina. De
werken van Turina worden hier in Ne
derland weinig 'op het podium gebracht-
In Spanje is Turina echter een zeer be
kende figuur als pianist zowel als com-
Tot slot wordt nog medegedeeld, dat
onze stadgenoot Leo J. C. Dée (cellist en
dirigent) de oprichter van het N.K.E. is.
De bedoeling van de concerten, die het
N.K.E. ovèral geeft is, dat alle mensen,
van welke rang of stand zij ook mogen
zijn, in de gelegenheid worden gesteld
(door de zo laag mogelijk gehouden toe
gangsprijs) kennis te nemen van de ka
mermuziek in de ruimste zin des woords.
Voor het staatspractijkdiploma voor
handel en administratie zijn geslaar de
heren D. Bra-ggaar, A. van den Brtxen
Th. L. van Kampen te Leiden.
Dodelijk ongeval onder Rijp-
wetering
Haagse motorrijder had panne en werd
aangereden
Op de provinciale weg onder Rijp-
wetering heeft Donderdagavond om
streeks half negen een ernstig verkeers
ongeluk plaats gevonden, dat aan de
veertig-jarige H. C. W. van L. uit 's-Gra-
venhage het leven heeft gekost.
Van L„ dde motorpanne had, liep naast
zijn motorrijwiel en werd niet opgemerkt
door een eveneens uit de richting Leiden
komende personenauto, met het gevolg
dat v. L, gegrepen werd. Met een dij
beenbreuk, een gebroken arm en een
ernstige hoofdwonde is 'het slachtoffer
naar het St. Elisataeth-ziekenhuis te Lei
den vervoerd, waar hij gistermorgen aan
de toekomen verwondingen is overleden.
Er was een telepaath
in de zaal!
De Alphense ruiters hadden een feest
avond. Opgevoerd werd de revue „Wat
zou je er van denken?" Tijdens de op
voering van deze revue raakten Slip en
Slap, spelend voor ruiters in de dop,
plotseling uit hun roL Niets wilde
lukken. Heel het revuegezelschap
ringde het tweetal, om de oorzaak
dit mislukken te vinden. Tot één der
spelers zich de telepaath herinnerde, die
in Soheveningen een concert onmogelijk
had gemaakt. Zou in de Alphense zaai
ook zo'n dwarsbomer zitten? Tijdens de
voorstelling was een zonderling uitge
dost heertje de zaal binnengekomen, die
achter-in had plaats genomen. Het
zoals men begrijpt, een van de r<
spelers. Deze werd voor de telepaath
uitgekreten, terwijl een naast hem zit
tende dame (ook een- speelster) boven
dien verklaarde,dat de man zich
derling had gedragen door strak naar
Slip en Slap te staren. De telepaath, het
gevaar ziende, trachte te ontsnappen,
maar de aanklaagster was 'er ook nog!
Niettemin slaagde hij er in, nog nèt vóór
en Slap hem konden
zich los te rukken, maar
gebouwde boer stondvan zijn betaalde
plaats op en riep de telepaath toe: „Wou
n er nou tussen-uit knijpen? Hier
zal je blijven!" - en hij diende de
11e ernst zo'n ferme klap op het
hoofd toe, dat de vluchteling even rond
tolde, met zijn hoed diep over zijn ogen
Toen de revue-speler van zijn verba
zing was bekomen, snauwde hij de boer
„Vent, snap dat nou toch
Hospitaal-kerkschip „De Hoop"
Deze vereniging zal in de loop va
jaar zoals bekend 50 jaar bestaan.
Door de grote stijging van de kosten loopt
de voortzetting van de exploitatie gevaar.
Het bestuur hoopt echter zeer zijn arbeid
te kunnen voortzetten- De Scheveningse
vissers geven blijk de diensten van het
schip zeer te waarderen. Zjj nemen jaar
lijks busjes mede, die aan het einde van
de teelt goed gevuld bij de penning
meesteres worden ingeleverd. Tot op he
den kwamen (Je busjes van 63 schepen
binnen met een totale inhoud van r
f 4700
Lichte gevallen99 voor de
T uchtrechter
N. W. B., kantoorbediende te Oegst
geest, had een gébruikt motorrijwiel
f 600 en Azji-iöer waardebewijs)
f 750- verkocht T)e tuchtrechter voc
prijzen, mr A. van Vuure, legde hem
f 200 boete op.
L. van K. te Leiden had peper in zak-
ïs van 47 gram in plaats van 33 voor 3£
ent verkocht en nootmuscaat in zakjes
an 50 gram voor 45 cent. F 40 boete.
De brandstoffenhandelaren H. R. en P.
resp. te Leimuïden en Zwammerdam,
verkochten in October j.l. 2000 ton turf
f 702, terwyl de prijs maar f 594
had mogen zijn. B. verklaarde, dat hij
geen turf kon kopen anders dan „zwart",
sen brandgtoffenhandelaar zonder
is een schip zonder roer. Zij kregen
ieder f 25 boete.
H. H. te Leiden, die 176 kisten Lager
bier voor f 6 per kist had verkocht
plaats van voor f 5.45, liep f 200 boete op.
G. J. M. T. had in zijn cafetaria gebak
jes, die niet ter plaatse warpn genuttigd,
22 cent verkocht, terwijl de prijs
15 cent had mogen zijn, juist omdat
de gebakjes waren meegenomen; f 6C
De "Leidenaar J. D. v. B. verkocht fles
jes bier voor 35 cent (de prijs was 3J
cent). Hij had ook zijn waren niet ge
prijsd. Boete: resp. f 40 en f KJ.
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN.
GEBOREN: Anthony, z v J Ouwerkerk
C W Braxhoven; Wilhelmina d v M
Wolleswinkel en W van Leeuwen; Cór-
nelia M d v H Buis en M Cornelisse; Cor
nelia H d v P van Waaij en M G Hertog;
Theodora d v A Tegelaar en T C la Lau;
Christina d v H J Brasker en M C A
Vorst.
Zoeterwoudse kerk kan niet meer tegen vol
komen verval worden behoed
Tenzij spoedig een algehele restauratie wordt ondernomen
Met spai
richten
(Van onze verslaggever)
De Ned. Herv. Kerk te Zoeterwoude
heeft al heel wat geslachten meege
maakt. Van veel féiten mocht zij getuige
zijn en wie enigszins met de toestand van
dit historische bedehuis op de hoogte is,
krijgt de gedachte, dat het thans zijn
donkere levensavond beleeft. Het gebouw
is ziek, maar tot nog toe is
er geen „chirurg" komen
opdagen, die, middelen ter
genezing verstrekte. En de
kerk kreunt en kraakt, kan
nu nog nauwelijks de hevige
stormen, die over het dorp
razen, trotseren, om het
straks misschien te begeven.
Dan zal er weer een monu
ment verloven zijn. Zo ver
waarlozen wij onze kerken!
Wij spraken met de heer
J. Dekker van het archi
tectenbureau Dekker en
Van der Sterre te Hazers-
woude. Hij deelde ons me
de, dat de plannen voor de
resauratie gereed en
bij de desbetreffende mi
nister ingediend zijn. Maar,
hoe lang zullen wij op de
goedkeuring moeten wach
ten? De heer Dekker is zo
verstandig geweest bij de
plannen een verzoekschrift
in te sluiten, waarin onder
meer deze zin voorkomt:
„De Kerk kan niet meer
tegen volkomen verval
worden behoed, tenzij
spoedig de algehele
restauratie wordt on
dernomen."
„Het is beter, dat het gebouw, als
men te lang op zich laat wachten, met
de grond gelijk gemaakt wordt", al
dus de heer Dekker, die, als bewon
deraar van oudheden, uiteraard de
laatste zal zijn, die hierin toestemt.
Men moet niet vergeten: Hoe meer ee
kerk wordt verwaarloosd, hoe hoger de
restauratiekosten zullen zijn. Men heeft
reeds vastgesteld, dat alleen het herstel
m de kerk (de toren is het eigendom
an de burgerlijke gemeente)een bedrag
an tweehonderdduizend gulden beloopt.
Een paar getallen
Reeds in zeer oude geschriften wordt
gesproken van de kerk te „Sutwoude".
De kerk was toen gewijd aan Sint Le-
buïnus. Het vroegst bekende jaartal is
"180.
Bisschop Frederich van Blankenheym,
die ongeveer in 1400 leefde, verleende
vergunning om de kerk af te breken
"op te bouwen. Wat was het geval?
Kerk en toren waren zodanig naast el
kaar gebouwd, dat de toren aan de ene
zijde der kerk bijna al het licht ontnam.
Het afbreken van de kerk die ver
moedelijk toch al weer enkele eeuwen
was en het weer opbouwen is
blijkbar de enige mogelijkheid geweest,
et euvel te verhelpen.
Op 2 October 1574 werd het kerkgebouw
brand gestoken. Wellicht heeft deze
daad van de Staatsen iets te maken ge
had met het beleg van Leiden. In 1597
werd met de herbouw van het koor be
gonnen; terwijl het overige gedeelte der
kerk in 1656 (waarschijnlijk) werd gere
construeerd. De oudste delen zijn dan ook
het koor en de toren.
De omvang van de restauratie.
De kerk, die een«ruisvorm heeft, heeft
:n houten roosterwerk als fundering. In
de loop der jaren is echter gebleken, dat
dit zwakke fundament het gebouw niet
kon dragen, zodat verzakkingen niet kon
den worden voorkomen. Er zal een funde'-
ring van betonnen palen moeten komen,
zowel onder de kerk als onder de toren.
Al het slechte metselwerk moet worden
vervangen door nieuw, terwijl ook de kap
een vernieuwing behoeft. Men is van plan
weer gewone ramen in het koor aan te
brengen. De kerk blijft, zoals zij nu is, al-
EEN DOKTER NODIG?
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
dit weekeinde waargenomen door de
dokters Meyboom, Kors, Kortmann,
Postel en Verbrugge.
WELKE APOTHEEK?
De avond-, nacht- en Zondagsdienst
der apotheken te Leiden wordt Zaterdaj
17 Jan. 13 uur tot Zaterdag 24 Jan. 8 uui
waargenomen door Apotheek Kok, Ra
penbürg 9, tel. 24807 en Apotheek „Tot
Hulp der Mensheid", Hooigracht 48, tel.
ZONDAGDIEN ST DIERENARTSEN
De Zondagsdienst der dierenartsen
wordt dit weekeinde waargenomen door
de heren H. J. Stol, Tib. Siegenbeekstraat
tel. 26367, en W. Weening, Rijnzicht-
weg 37. Oegstgeest, tel. 22816.
DE „ORANJE" HEEFT VERTRAGING
Wegens de onlangs bij Gibraltar opgelo
pen machineschade wordt de „Oranje" pas
2 Februari in Batavia verwacht, dus 10
dagen later. Op 12 Febr. stoomt ze ver
moedelijk weer terug, om grondig gerepa-
reert te worden, zodat ze 12 Maart zeker
nog niet weer kan vertrekken.
- Uit wijzigingen van de Ned. Bank
blijkt dat U.S.A.-schepen niet altijd dol
lars nodig hebben om in Ned. havens te
bunkeren.
Het
geheimzinnige
deserteurtje
32. J
Hij deed het niet met opzet, overlegt
vrouw Verwiele. Maar hij dééd het toch.
Hij is de oorzaak van Willems dood. Hoe
kan ik dit ooit vergeven!
's Middags ligt Arie stil op zijn kamer
tje. Verwiele en zijn vrouw zitten bene
den en verwachten de chirurgijn.
„Daar is hij," zegt vrouw Verwiele.
Ze zien een man, die weifelend stil
staat voor het huis en langzaam naar het
bruggetje stapt.
„Dat is de chirurgijn niet."
„Wie dan?"
De bezoeker komt over het bruggetje
en kykt onderzoekend naar het huis.
„Heb ik van mijn leven!" roept Ver
wiele verwonderd.
„Wat is er?"
„Zie ik het goed of heb ik het mis?"
Het echtpaar loopt naar de deur. De
bezoeker staat voor de opening. „Goeie
middag," iegt hij.
Dan kijkt hij beurtelings naar man en
vrouw en vraagt: „Ken je me nog?"
Vrouw Verwiele schudt bedachtzaam
haar hoofd, maar haar man antwoordt:
„Ja, je bent de vader van Arie."
Op Schroots gezicht komt verbazing en
schrik. Is de boel verraden?
„Ik zou eens graag met je praten."
„Dat begrijp ik. Kom binnen.",
Schroot weet niet wat hij denken moet.
„Ga zitten, buurman," zegt Verwiele.
Zijn vrouw kijk toe, zwijgend.
Nu moet Schroot beginnen.
„Je zei zoeven, dat je begrijpt, waar
voor ik kom
„Ja, ik weet het. Jouw Arie is hier en
heeft alles verteld"
„Alles verteld?"
„Alles."
„Zo, dus je weet het. Maar toen de
veldwachter kwam?"
„Toen wist ik het niet."
„Zul je hem nu verraden?"
Verwiele denkt na. „Dat weet ik nog
niet. Misschien is het beter, nu de waar
heid te zeggen. Nu ik het weet, mag
iedereen het weten."
„Dat is veel te gevaarlijk! Dan wordt
hij gepakt en misschien wel doodgescho
ten!"
„Doodgeschoten?" vraagt Verwiele ver
wonderd.
,|Ja, zeker, er zijn al twee deserteurs
doodgeschoten."
„O!" roept Verwiele begrijpend, „hij is
dus deserteur!"
Vrouw Verwiele slaat haar handen in
elkaar.
„Je zei toch, dat hij alles verteld heeft,"
antwoord Schroot.
„Ja, maar dat heeft hij niet verteld.
Alleen dat andere. Van onze Willem. Hij
heeft Jiem in 't water gestoten, maar hij
zegt, dat het een ongeluk was."
Weer komt er een man over het brug
getje.
„Ik heb de chirurgijn laten roepen,"
zegt Verwiele. „Daar zal hij wezen."
„Is hij het?" vraagt zijn vrouw.
„Dat denk ik. Ik ken hem niet."
Arie zit overeind in bed. Hij hoort een
bekende stem, de stem van zijn vader!
Hoe komt die hier? Hoe weet vader, dat
hij bij Verwiele is? Hij luistert scherp,
want hij hoort de beide mannen praten
en beide gebruiken het woord deserteur.
Nu hoort hij ook de stem van een derde
man. Zal hij nu worden opgepakt en
doodgeschoten?
Op de trap worden krakende stappen
hoorbaar. Ze komen naar boven. Angstig
kijkt hij naar het trapgat. Eerst ver
schijnt een vreemde man, daarna komt
Verwiele en daar achter ziet hij zijn va
der. Wat zal zijn lot zijn?
De chirurgijn is een kwakzalver, maar
hij heeft ervaring en mensenkennis. Hij
ziet, dat deze zieke geweldig overstuur is.
Zo iets ontmoet hij dikwijls. Het zijn z'n
beste patiënten. Stervensgevaar is er
meestal niet en hij kan de ziekte zo lang
slepende houden, als hij wil. Arme lui
laat hij spoedig beter worden door ge
ruststellende verzekeringen van geringe
ongesteldheid en spoedige genezing. De
I meeste mensen hebben een blinde angst
voor de dood. Dat maakt hen overstuur.
Bij deze patiënt is het heel erg.
De chirurgijn begint een gewichtig on
derzoek en zegt: „Er is volstrekt geen
levensgevaar, maar het is een kwestie
van geduld. Maak je niet zo angstig,
jongen. Het heeft weinig te betekenen."
Dan gaat hij naar beneden. De twee
mannen volgen hem en hij vraagt: „Wie
is de vader van dit jonge mens?"
„Dat ben ik," zegt Schroot.
Vrouw Verwiele valt hem in de rede
met de onverhoedse vraag: „Kan de jon
gen naar huis?"
„Woont hij niet hier?"
„Nee, maar hier is zijn vader. Die kan
„De zieke mag volstrekt niet vervoerd
worden. Hij moet enige dagen in bed
blijven." De kwakzalver wil zich zijn
nieuwe patiënt niet dadelijk laten ont
gaan.
„U bent de vader?" vraagt hij Schroot,
waarop deze met een zwijgende knik be
vestigend antwoordt.
„De jongen is erg van streek. Hij moet
enige dagen goed gevoed worden en in
rust gehouden. Vooral rust. Ik zal hem
iedere dag bezoeken, dan kan hij gauw
Hij groet met overdreven beleefdheid
en gaat heen.
„Het wordt een ernstig geval, buur
man," zegt Verwiele. „Ik bedoel niet de
ziekte, maar het andere."
(Wordt vervolgd.) I Boersema.
leen' zal alles aan een grondig herstel
moeten worden onderworpen. De betref-
Jende instanties hebben de plannen
men wacht maar rustig op het moment,
waarop de eerste hand aan de restaura
tie kan worden gelegd.
Een min of meer ongunstige factor
voor de goedkeuring van de plannen is,
dat het kerkgebouw voor de Zoeterwoud
se gemeente te groot is. Slechts 250 zit
plaatsen zijn nodig, terwijl de ruimte
bijna zo groot is als die van de kerk te
Hazerswoude. Daarbij komt nog, dat de
gemeente van Zoeterwoude 'ftooit het door
de instanties vastgestelde bedrag kan le
veren ter dekking van de restauratiekos
ten. Het Rijk e.a. moeten dus wel in n
mate bijspringen.
Al is de kerk vopr deze kleine ge
meente dan te groot, toch mag zij daar
om niet van de lijst van de te restaureren
kerkgebouwen worden geschrapt. Wij
hebben in haar een bezit van grote his
torische en culturele waarde en hi
een eis, dat dit gespaard blijft en in
wórdt gehouden. Het geregelde onder
houd is, hier van essentieel belang. Dan
is een toestand, zoals die zich thans laat.
aanzien, niet meer mogelijk.
„ERESCHULD EN DANKBAARHEID".
De Stadsgehoorzaal is voor de film
avond van „Ereschuld en Dankbaarheid",
a.s. Maandagavond te houden, totaal uit
verkocht. Men behoeft dus geen moeite
te doen, nog een kaart te ^rijgen. Er zal
echter getracht worden, op 9 Maart een
herhaling te geven. Nadere berichten
daarover volgen nog.
De salarissen bij bet
Nijverheidsonderwijs^
Regeling gaat in met 1 Jan. 1947.
In aansluiting aan hetgeen wij giste
ren meldden, vernemen wij nog, dat de
nieuwe regeling ervan uitgaat, dat de
bezoldiging van leerkrachten in het be
zit van de hoofdacte voor een lestijd van
26 5 28 uur wordt gebracht op ongeveer
dezelfde hoogte als die van onderwij
zers met hoofdacte bij het G.L.O. Per
wekelijks lesuur per jaar is het mini
mum f106, het maximum f164; met 2
jaarlijkse verhogingen zes van f7 en
vier van f4. Boven de 28 uren worden
tot 3BVn uur per week, de overige uren
voor 0.6 berekend.
Een grondige verandering is ook, dat
de leerkrachten, in het bezit van een
N-akte voor technische, theoretische en
tekenvakken en leerkrachten met N-akte
voor de practische vakken, gelijkgesteld
worden. Hun salaris is per wekel. lesuur
per jaar f102—152, met vijf verhogingen
i 0.6.
i vijf
f3. Boven de 28
Voor bij-akte of tweede N-akte wordt
f240 per jaar gegeven, mits de akte door
het onderwijs vereist wordt, het desbe
treffende vak in het leerplan opgenomen
en de bezitter 20 uur minstens les geeft;
Voor het avondonderwijs wordt, voor
het L.N.O. per maand per. wekel. les
van 50 minuten f 13.Van |g minuten
f 15.vergoed. Voor de VMTO
en VD scholen resp. f 15 en f 18*
De administratieve beambten zijn ge
lijkgesteld met rijksambtenaren ih zelfde
functie n.l. schrijver f 140f 240 p.m.
ambt 2e klas f 140f 300, ambt le klas
f 230—f 365.
Verdere wijzigingen: meisjesscholen:
f6.per wekel. les per maand voor
middelbaar N.O., f4— per lager N.O.,
voor ten hoogste 20 lessen per week.
Concierges van dagscholen f 160210
p. m., grootste scholen f 160220 p. m.
Idem aan avondscholen (meer dan 1000
leerlingenlessen) f6.per wekelijks les
uur p. m., zonder periodieke verhogingen.
Huishoudsters A f 175 tot f 250; B f 160—
210, met 5 tweej. verhogingen van resp.
£15 en f10 p. m.
Stokers en machinisten f 184196 p.
m., portiers f182194 p. m„ helpers
f 167—179.
Dag- en avondlessen gelden mee voor
bepaling aantal garantie-uren. Voor
leraren gelden practijkjaren (niet studie
tijd) voor 2/3 mee tot maximaal 6 jaren,
diensttijd bij L.O. geheel, bij avond N.O.
voor de helft. Voor huishoudsters, dia
van assistente voor de helft. I.p.v. 15 pet
wordt 10 pet gekort voor niet bezitters
van de paedagogische verklaring.
Vc>9r „onbevoegde" lessen wordt de
korting slechts toegepast, voorzover het
aantal „onbevoegde lessen" meer be
draagt dan de helft van het aantal „be
voegde". De bedragen gelden voor ge
huwden, volledig bevoegd met stand
plaats le klasse. Ongehuwden krijgen
5 pet. minder. De regeling ging 1 Januari
1947 in.
AANNEMERSBONDEN BERADEN
ZICH OVER NIEUWE LOONREGELING.
De vier grote aannemersbonden hopen
in de volgende week een beslissing te
bereiken over de kwestie der lonen in
het bouwbedrijf. Met de dan geformu
leerde voorstellen zal men zich tot het
College van Rijksbemiddelaars richten.
Momenteel lopen er 28 zaken tegen v
schillende aannemers in Amsterdam
verband met overtredingen tegen da
loonvoorschriften.
Wanneer de klokke roept ter Kerke
LEIDEN. Ned. Herv. Kerk. 10 u. ds
Swijnenburg; Hoogl. kerk, 10.30 u. ds de
Wit; 7 u. ds Straatsma, Den Haag (bijz.
dienst); Oosterkerk, 10 u. ds Kelder; 5 u.
ds v. Apeldoorn (H.D.); Marekerk, 10 u.
ds Kuilman; Kooikapel, 10 u. ds v. Apel
doorn; Morsweglokaal, 10 u. ds Vos '.ers;
Acad. Ziekenhuis, 10.30 u. ds Maaskant;
Geref. Minnehuis, Do. 7 u. dhr de Groot;
Ger. Kerk, Zuiderkerk, 10 u. ds Bouwman;
5 u. ds Èringa, Oegstgeest; Herengracht.
10 u. dr Westerink; 5, u. ds Bouwman;
Oude Vest, 10 u. ds Pijlman, Katwijk; 4.
u. dr Westerink; Morsweg, 10 u. ds Meye-
ring; 5 u. ds Maaskant; Ger. Kerk, art. 31.
10.30 en 3 u. ds de Vries Der. Haaf; Chr. drecht; oSn.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Ned,
Herv Kerk, 10 u. ds v. Binsbergen; 6.45
u. ds Visser, A'dam (jeugddienst); Geref.
Kerk, 10 en 6.30 u. ds v. Duinen, Wasse
naar (H.A. en Dankz.).
LEIDERDORP: Ned. Herv. Kerk, 10
dr Streeder, Den Haag; 6.30 u. ds Honnef
(voorber. H.A.); Geref. Kerk, 10
li. ds v. Rhijn.
LISSE: Ned. Herv. Kerk, 10 u. ds Alma,
5 u. ds Hadders; Geref. Kerk, 10 u. ds
Brussaard, Oegstgeest, 4 u. ds v. Boeijen,
Katwijk aan Zee; Geref. Kerk art. 31,
Verleur; Chr. Geref.
ds Zijderveld, Zwijn-
leesdienst;
leesdienst;
Geref. Kerk, 10 en 5 u ds Jansen; Geref. ÖÜd*G«rf. oST.'X. a
Gem.. 10 en 5 m lee^st^ghse Wal- Ned. Prot Bondi dieM
NIEUWE WETERING: Geref. Kerk, 9.30
10.30 u ds Poortman; Ver. v. Vrijz. Herv.
10.30 u. ds v. i^JJeyden; W. de Zwijger-
kerk, 10.30 u. ris Heidinga, Haarlem;
Evang. Chr. Gemeenschap, 10 u. dhr v
d. Horst; 5.30 u. dhr v. Buiten, Haarlem;
Vr. 8 u. jeugdsamenkomst, Za. 8 u. bid
stond; „Jeruël", 10 en 5.30 u. dhr Malgo,
Di. 8 u. bidstond; Wo. 8 u. jeugdsamen
komst, Do. 8 u. dhr Bruyn; Oud-Kath.
Kerk, 10 u. Hoogmis, Wo. 9 u. H. Mis;
Leger des Heils, hedenav. 7 u. bidstond,
openl. samenk. (Steenstr.), Zo. 10 u
heiligingsdienst, 6.45 u. openluchtsamenk.
Gangetje), 7.30 u. openbare samenk., Di.
.30 u. sold, samenk., Do. 7.30 u.- openb.
samenk.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Ned. Herv.
Kerk, Julianastr. 9 u. ds Veldkamp, Den
Haag, 10.30 u. ds Lefe'oer (voorber. H.A.),
ds Lambour; geb. „Jonathan", 10
u. ds Stehouwer; kapel Gouwsluis, 6.30 u.
ds Stehouwer; Ouashoornseweg, 10 u. dr
Cannegieter; Hooftstr. 10 en 6.30 u. ds
Korevaar, Gouda; Marfha-stichting, 10.30
ds Stolk, Scheveningen; Geref. Kerk,
Zuiderkerk, 10 u. ds Bosch, 6.30 u. ds
Mulder; Noorderkerk, 10 u. ds Mulder,
ds Bosch; Hoöftsk. 10 en 6.30 u.
dj Bakker, Laren; Geref. Kerk, art. 31,
preeklezen, 2.30 u ds De Wal,
Rijnsburg; Chr. Geref. Kerk, 10 en 6 u.
d's Baay; Oud-Geref. Gem. 9.30 en 4 u.
leesdienst.
BENTHUIZEN: Ned. Herv. kerk, 9.30
ds Hijmans, Hoogwoude; 6 u ds Otte-
vanger, Leiden; Geref. Gem. 9.30 en 6 u.
leesdienst.
HAZERSWOUDE: Ned. Herv. Kerk, 9
n 10.30 ds Honnef. Leiderdorp, 6.30 u.
ds Verdoes Kleyn, Rijswijk; Geref. kerk,
en 6.30 u. ds Oussoren.
HILLEGOM: Ned. Herv. Kerk, 10 u. ds
Mol, Heemstede (voorber. H.A.), 5 u. ds
Knottnerus; Geref. Kerk, 10 en 5 u. ds
Krabbe; Geref. Kerk art. 31, 10.30 en 7 u.
Eemhoorn, Rotterdam; Chr. Geref.
Kerk, 10 en 5 u. ds Sluiter.
KATWIJK AAN ZEE: Ned. Herv.
Kerk, Nieuwe Kerk, 10 u. ds v. Ieperen,
Pras, 7 u. ds Jellema; Oude Kerk,
Is v. d. Krift, 5 u. ds Bouman;
Kapel, 10 u. ds Bogers; Geref Kerk, 10 u.
Boeyen; 5 u. ds Pijlman; Geref.
Kerk (art. 31), 10 u. ds Boersema, 3 u.
d. Jagt, Voorschoten; Chr. Geref. Kerk,
en 5 u. leesdienst; Geref. Gem. (Remi-
•str.) 10 en 5 u. leesdienst.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Ned. Herv.
Kerk, 10 u. ds Rutgers, 5.30 u. ds v. d.
Krift; Geref. Kerk, 10 en 5 u. ds de Valk;
Geref. Kerk (art. 31), 8.30 en 5.30 u. ds
d. Bos; 2.1
Leiden; Rem. Kerk, 10
Meppel.
OUDE WETERING: Ned. Herv. Kerk,
10 en 7 u. dr v. Iterson, Den Haag; Geref.
Kerk, 9.30 u ds Wiersinga, Leiden; 2.30
u. ds v. d. Bos.
NOORDWIJKERHOUT: Ned. Herv.
Kerk, 10 u. ds Spaling; 7 u. ds Meuzelaar
(jeugddienst)
NOORDWIJK-BINNEN: Ned. Herv.
Kerk, 10 en 5 u. ds Meuzelaar: Geref.
Kerk, 9.30 en 5 u. ds v. Meyenfeldt; v. d.
Bergh-stichting, 11 u. ds v. Meyenfeldt.
NOORDWIJK AAN ZEE: Ned. Herv.
Kerk, 10 u. ds Cupedo, 5 u. ds Wiers:
Delft; Geref. Kerk, 10 en 5 u. ds Bouma.
OEGSTGEEST: Ned. Herv. Kerk,
Groene Kerk, 10.15 u. ds Visser (voorber.
H.A.); Pauluskerk, 10 u. dr Dankbaar
(voorber. H.A.), 5 u. ds Visser (H.A.);
Hoge Mors (school), 9 u. dhr Sierat: Ge
ref. Kerk, 10 u. ds "Eringa, 5 u. ds Brus
saard (H.A. en Dankz.); Mors-Rijndijk,
10.30 en 5 u. ds Arntzen.
RIJNSBURG: Ned. Herv. Kerk,
Grote Kerk, 10 u. ds Spruyt, Leiden
(H A.), 5 u. ds Bonting (H.A. en Dankz.),
Kleine Kerk, 10 u. ds Bonting (H.A.),
5 u. ds Burgy (H.A. en Dankz.); Geref.
Kerk Voorhouterweg, 10 u. ds v. d. Lin
de, 6 u. ds Post; Rapenburgkerk, 10 u,
Post, 6 u. ds v. d. Linde; Geref. Kerk
art. 31, 9.30 en 5.30 u. ds de Wal; Chr.
Geref. Kerk, 10 en 5 u. ds Brandsma.
SASSENHEIM: Ned. Herv. kerk, 10 en
5 u. ds Krijkamp; Geref. Kerk, 10 u ds
Hoekstra; 5 u. ds Kuiper; Chr. Geref.
Kerk, 10 en 5 u. ds Visser; Ned, Prot
Bond, 10.15 u. ds Boersema, Leiden.
VALKENBURG: Ned. Herv. Kerk, 10
ds Baas: 6.30 u. ds Hadders, Lisse;
Geref. Kerk, 10.30 en 5 u. ds Hainjé;
Geref. Kerk, art. 31, 8.30 u. ds v. d. Jagt
u. ds Boersema.
VOORHOUT: Ned. Herv. Kerk, 10 en
30 u. ds Beker (H.A. en Dankz.).
VOORSCHOTEN: Ned. Herv. Kerk,
Dorp, 10.15 en 5 u. ds Fortgens ((H.A. en
Dankz.), Rijndijk, 10 u. ds Lambour,
Alphen aan den Rijn; Geref. Kerk, 10 en
ds Kampherbeek, Heemse; Geref.
Kerk art. 31, 10 en 5 u. ds v. d. Jagt.
WARMOND: Ned. Herv. Kerk, 10 u,
dhr Vink,. Katwijk aan Zee, 7 u. ds
Zandee.
WOUBRUGGE: Ned. Herv. Kerk, 10 en
30 u. ds Hugenholtz; Geref. Kerk, 9.30
en 6.30 u. ds v. d. Meulen.
ZOETERWOUDE: Ned. Herv. Kerk, 10
u. cand. Heidema.
