NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
MAANDAG 12 JANUARI 1948
Stadsnieuivs
Het gaat nog niet hard met de verkoop van
Dam-certificaten
Moest de Sleutelstad eerst de kat uit de boom kijken?
naai monument en ten behoeve
nagelaten betrekkingen der verzets-
slachtoffers heeft niet het resultaat op
geleverd. dat de organisatoren meenden
er van te mogen verwachten.
De verkoop stond in geen verhouding
tot het aantal certificaten, dat
gemeente is toegewezen en dat 65.000
bedraagt. Volgens deze toewijzing j
het aandeel van Leiden en omgev
in de landelijke actie derhalve f32.500
moeien zijn of gezien over de gehele
duur der actie, welke zich tot het einde
dezer maand uitstrekt een gemid
delde weekopbrengst van ruim f 10.000
Het resultaat van de eerste week blijft
daar vèr beneden, maar niettemin ziet
hei plaatselijk comité, gevormd door het
bestuur der Stichting Dodenherdenking
5 Mei 1945. de uiteindelijke opbrengst
met vertrouwen tegemoet Het acht het
eenvoudig ondenkbaar, dat niet duizen
den in en rond onze stad voor het lut
tele bedrag van twee kwartjes zouden
Willen en kunnen deelnemen in een ac
tie, welke enerzijds beoogt de herinne
ring levendig te houden aan de held
haftige strijd voor de Nederlandse vrij
heid en anderzijds ten doel heeft de na
gedachtenis te eren van hen, die daar
in de plaatselijke j voor hun leven gaven, door zich te be-
certificaten mld-| lasten met de materiële verzorging hun-
nagelaten betrekkingen.
i natlo-1 n
De Walvisvaart
Lezing voor de person;elsvereniging
der H. C. W.
Gisteravond hield de personeelsvereni
ging der Holl. Constructiewerkplaatsen
een bijeenkomst, waarvoor de heer Hil-
lenius was uitgenodigd om het een en
ander te vertellen over de walvisvangst
van de Willem Barendsz. die hij als
regeringsafgevaardigde meemaakte. Nadat
de voorzitter der vereniging, de heer
Tulnhof de Moed, alle aanwezigen had
verwelkomd, stak de spreker van wal.
nu ln figuurlijke zin. In een van het be
gin tot het einde boeiend relaas besprak
hij. hoe het jagen en verwerken van de
diverse soorten Zuidpool-bewoners in
*ijn werk ging.
Kleine jagers vertrokken van hun
basis, het moederschip de Willem Ba
rendsz, en zochten, met harpoenen gewa
pend, de omgeving af. De vissen, die
zioh verraden door het uitstoten van plm
20 minuten lang ingehouden lucht, wor
den tot op ongeveer 30 m. benaderd. De
harpoen wordt in de rug geschoten Even
later ontploft dan een lading springstof,
die is aangebracht in de punt van het
»f ge schoten projectiel. De ontploffing
heeft meestentijds tot resultaat, dat de
via gaat bloeden en vrij gauw sterft.
Merkwaardig genoeg blijkt de walvis te
rinken, als ze dood is. Om dit te voor
komen wordt ze als een ballon opgcbla-
ten, afgesloten met een geïmproviseerde
kurk en naar het schip gesleept. Daar
wordt ze „bewerkt".
De lichtbeelden verduidelijkten alles
heel goed. Enige „kleine" walvisonder
delen liet spr nog rouleren, zoals een
cog, een oorschelp en enige baleinen. Het
was een zeer geslaagde avond.
Kappers voor de Tuchtrechter
Voor de Leidse tuchtrechter, mr A. va
Vuure, stonden weer eens verschillende
kappers terecht. F. v. d. B. te Noordwij-
kerhout had prijzen berekend, die juist
een klasse te hoog lagen. Mr Eriks. de
verdediger, erkende dit, maar zijn cliënt
was nu op zijn aanvraag in deze hogere
klasse ingedeeld. De tuchtrechter wilde
hiermede rekening houden en legde
straf op. Wel echter voor het niet-ophan-
gen van een prijslijst, namelijk f 10
Th. H. K. te Hillegom had ook enkele
artikelen niet geprijsd; f 15 boete. De da
meskapper J. Ph. W. te Wassenaar, die
geen enkele prijslijst in zijn zaak had
had, zal f 40 moeten dokken. H. Th
v. d. V., eveneens te Wassenaar, die te
hoge prijzen had berekend, kreeg hier
voor f90 boete en voor het niet-aanbren
gen van prijzen op tandenborstels en an
dere artikelen f10.
Vooral dit laatste moet toch een ere-
plicht voor ons gehele volk worden ge
noemd, waaraan geen Nederlander zich
mag onttrekken.
Op uitdrukkelijk verzoek van de bur
gemeester is naast de verkoopplaatsen
in de hall van het postkantoor en op
de eerste verdieping van Vroom en
Dreesmann (beide geopend van 104
uut) ook nog zoals reeds gemeld
een verkoopplaats ingericht in de hall
van het Stadhuis, waar men iedere mor
gen van 912% uur terecht kan.
Bovendien is een beroep gedaan op
de medewerking van de hoofden van
a-lle inrichtingen van onderwijs in onze
stad, zodat ook de Leidse jeugd haar
deel kan bijdragen.
Laten wij besluiten met het uitspre
ken van de wens, dat na deze eerste
week voldaan is aan de specifiek-Ne-
derlandse voorwaarde om „eerst de kat
uit de boom te willen kijken".
Het woord, neon de daad, zij thans
aan de Leidse burgerij!
DIAMANTEN HUWELIJKSFEEST.
Het echtpaar M. Hoogervorst-Van Dui
venvoorde, Kaa:-:;.arkt 5, hoopt op 3
Februari 60 jaar getrouwd te zijn
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN
Geboren: Gerardus C., z. v. G. A. v. a
'ijl en M. A. v. d. Hut; Willy M., d. v. P.
J. G. Versteegen en A. H. Kamhoot; Cor
nelia H J., d. v. E. Klinkenberg en M. W
Kooreman; Johannes J., z. v. J. Pronk en
G. Schaap; Maria E., d v. A. J. Kreuger
E. M. Verleun; Bartholomeus J., z v.
J. H. Janson en V. A C den Elzen; Gijs-
bertus, z. v. I. Monteba en H. E. W. Bar-
Franciscus A M-, z. v. C. J. Koevoet j
G. M. Rewijk; Saskia, d. v. C. J Piena
S. Buiteveld; Bertus, z. v. J. Rijsbergen
M- van Soeren; Nicolaas, z. v. B. Kuijt
D. A. de Jager; Adriana W., d. v. P. v
d. Plas en W. Colpa: Cornells J.. z- v A
Velde en A. Kramer; Ynzen J., z. v. H.
A Steenhuis en J. Veersma; HieLkje, d- v
S. Brandsma en A. Barnhoorn.
Overleden: M. G. Yntema, m., 31 j.; A.
de Jong, m.. 42 j-
Gehuwd: C. W. Driessen en M. J. A
Helversteijn; H. A. van Ingen Schenau
A. Y. Mollema; J. F- van Lith en J. D.
Coppens; B. v. Straten en A. Blom.
Kamtal7„:gLde4de,egen:„re?H-ü' HET MIJNENGEVAAR OP DE NOORDZEE
Mei het schoonvegen is 35 jaren gemoeid
Grote manifestatie te Gouda op 21 Jan.
De kamerkring „Leiden" van de Chr.-
Hist. nie hoopt op Woensdag 21 Jan.
a.s. te Gouda een grote Toogdag te or
ganiseren. Wij geloven, dat het begrip
/toogdag" voor de Leidenaren althans
niet meer omschreven bethoeft te
den. Wie herinnert zich de grote C.H.U.-
mandfestatie in Jan. 1947 niet meer?
Er is weer een uitvoerig programma
samengesteld, dat verdeeld is in drie
stukken: eep ochtend-, middag- en
avondprogramma. 's Morgens om half
tien vindt de officiële ontvangst in het
gebouw „Concordia" plaats, terwijl om
tien uur de opening geschiedt. Hierna
kunnen de deelnemers zich van koffie
voorzien. Om half elf beginnen de ex
cursies, die vanzelfsprekend ook op déze
toogdag niet ontbreken, vooral niet, nu
deze jaarlijkse vergadering gehouden
wordit in een historische stad als Gouda.
De volgende plaatsen zullen bezichtigd
worden: St. Janskerk met de wereld
beroemde Goudse glazen, museum St.
Catharina-gasthuis, het Pijpenmuseum,
de plateelbakkerij en „De Producent".
De warme lunch wordt om half één
genuttigd, terwijl om half drie de sec
tievergaderingen een aanvang nemen. De
heer W. P. Cnossen te Woerden hoopt
het onderwerp: „Wij vragen een recht
vaardig landbouwbeleid" in te leiden,
de heer H. Kikkert te Emmen het on
derwerp: „Geleide economie", j-kvr mr
C. W. I. Wttewaall van Stoetwegen te
Den Haag* het onderwerp:, „De vrouw,
de Chr.-Hist. Urne en de huidige poli
tiek", terwijl ook nog „Het sociale ver
zekeringswezen" zal worden besproken
(inleider tot dusver onbekend).
De massale bijeenkomst in „Concor
dia" begint om zeven uur 's avonds, Mr
J. J. R. Schmal te Vooihurg zal spreken
•r: „Om de toekomst van Europa" en
de pauze treedt ds C. A. van Harten
Delft op met het onderwerp: „Ons
Christelijk geloof en onze taak in de
politiek". Wij hopen, dat deze dag een
groot succes zal worden
VOORSCHOTEN.
De afdeling van de Ned. Chr. Bond
van Overheidspersoneel houdt haw jaar
vergadering op Woensdag 14 Jan. om 8
uur in de benedenzaal van Leidseweg 41.
Behalve de huishoudelijke zaken zal spre
ken de heer Basoski, hoofdbestuurslid,
over het onderwerp: „Idealen en perspec
tieven der Chr. vakbeweging". Voor
allen, die nog niet of verkeerd georgani
seerd zijn, is dit een prachtige gelegen
heid zich op de hoogte te stellen van de
Chr. vakbeweging. Er zal ruimschoots ge
legenheid zün tot het stellen van vragen.
Distributievaria
Na-uitreiking van bonkaarten K 802. ta
baks-, versnaperingen- en gemengde
kaarten, schoenenbonnen en toeslagkaar-
tjes voor jonge en a.s. moeders vindt
niet-zelfverzorgers plaats op Woensdag
14 Jan. (morgen) de letters A t.
Donderdag 15 Jan. de letters L t.m. Z. Het
kantoor aan de Steenschuur is geopend
van 8.30 tot 11.45 en van 2 tot 4
Na-uitreiking aan zelfverzorgers vindt
voor Leiden en de agentschappen plaats
te Leiden op Donderdag 15 Januari.
DISTRIBUTIEDIENST NOORDWIJK.
Werkkleding.
Tot en met 24 Jan. kunnen directies
van bedrijven, waarin 5 of meer werk-
kledingdragende arbeiders(sters) werk
zaam zijn, een aanvraag om werkkleding
indienen, ongeacht de sedert de laatste
verstrekking verstreken tijd. In het tijd
vak van 16 t.m. 28 Febr. zullen de be
drijfsleiders worden opgeroepen.
Individuele aanvragen moeten worden
ingediend in Februari. De juiste data zul
len nog worden vermeld.
DISTRIBUTIEDIENST ZOETERMEER.
Transsportrijwlelbanden en toerriJwielen.
Tot en met 23 Jan. bestaat gelegenheid
tot het aanvragen van rijwielbanden voor
transportrijwielen en carriers voor hen,
die deze moeten gebruiken voor hun be
roep. De aanvragen worden in twee groe
pen ingedeeld: a. levensmiddelbranche,
over eigen vervoer en beroepsvervoer; b.
verhuurinrichtingen. De aanvragen groe
pen a. mogen alleen betrekking hebben
op transportrijwielen en carriers, die de
aanvragers in eigendom hebben. Voor ge
huurde transportrijwielen en carriers mo
gen dus door de huurders geen aanvragen
worden ingediend. Door de verhuurin
richtingen dienen twee afzonderlijke aan
vragen te worden ingediend en wel voor
carriers, 1. die per dag worden verhuurd;
2. die volgens contract voor langere tijd
zijn verhuurd.
Tot en met 23 Jan. is er tevens gele
genheid tot het indienen van aanvragen
van rijwielen voor hen, die voor hun be-s
roep dagelijks tenminste 12 km moeten
afleggen en voor wie de afstand tussen
huis en school minstens 3 km bedraagt
LISSE.
Uitreiking van toeslagkaartjes aan
as. en jonge moeders vindt morgen
(Woensdag) plaats van 9 tot half 12 aan
de letters G t.m. K, Donderdag aan de
letters L Lm. R en Vrijdag aan de letters
8 tm. Z.
Chr. tuinders bezonnen zich op actuele
problemen
Het belastingvraagstuk en de tolunie aangesneden
Gisteravond hield de afdeling Leiden
in de Chr. Boeren- en Tuindersbond
ledenvergadering in „Liberty". De v«
zitter, de heer Kranenburg, sprak een
openingswoord, waarin hij een en ander
omtrent de positie van de vereniging me
dedeelde. Ook werden er enkele punten
van huishoudelijke aard behandeld.
Men had voor deze vergadering twee
spn.*eikers uitgenodigd. Als eerste refe
rent trad op de heer L. Hansma, adj. dir
van het Centraal Land- en Tuinbouw-
boekhoudbureau „Het Platteland"
Amersfoort. Spr. beantwoordde een
Lal vragen, verband houdende mei
belastingen. De heer Hansma legde e;
reet de nadruk op, dat het centraal
reau inderdaad adviserend wil werken,
naar het dient zich, alvorens tot het ge
ven van advies over te gaan, reëel af t«
vragen: le. Wat schryft de wet in lit
geval voor? 2. Met welke moeilijkheden
op belastinggebied hebben de cliënten
kampen? 3. Hoe passen wij die zaken
elkaar, zodat èn de belastinginspecteur
èn de cliënt tevreden zijn?
Min of meer uitvoerig stond spr. voorts
stil bij de vraag: Wat zijn de fiscale ge
volgen van de opbrengst van die gron
den. die onteigend worden ten algemene
nutte? In de eerste plaats hebben wij dan
terstond met de inkomstenbelasting te
maken. Zijn de voordelen, verkregen bij
onteigening, als winst te beschouwen? De
heer Hansma beantwoordde deze vraag
met: ja Natuurlijk zijn de fiscale con
sequenties niet voor ieder gelijk. Vele
factoren gelden in dit opzicht In het
slot van zyn verhandeling wees spr. nog
op de betekenis van het boekhoudbureau.
Dit orgaan zal al het mogelijke doen om
de belangen der leden te behartigen.
Reeds veel werd bereikt, doch niet zonder
strijd. De heer Hansma vond het beter,
niet te diep op het onderwerp in te gaan.
aangezien hij niet voldoende op de hoogte
was van de toestand, waarin het bedrijf
van de aanwezige leden zich bevindt. Wel
werd er een langdurige discussie aan dit
actuele onderwerp gewijd en het bleek
wek dat er nog ontelbare problemen, de
financiën betreffende, om een oplossing
vragen
De Tolunie.
Na de pauze sprak de heer P. C. Elffe-
rich, adj. secr. van de C.B.T.B. in Neder
land, over de „Tolunie". Het streven van
de tolunie, om de tolmuren te slechten in
België en Nederland (een deel van het
plan „Benelux"), is alleszins ideëel te noe
men. We mogen de wereld niet zien als
een verzameling blokken, maar als Gods
aardbodem, waarop de mens in vrede
mag leven. De tolunie heeft te maken met
de economische unie, welke eigenlijk is
ontstaan in Engeland tijdens de oorlogs
jaren. De economische unie stelt eisen
aan de deelnemende landen. Op het ter
rein van de economie en de financiën
moet men volkomen op elkaar Afgestemd
zijn. Dit leidt tot geweldige consequen
ties. 't Is bijna niet mogelijk dit te be
reiken. Het streven is echter gewenst. We
zullen toch op deze weg moeten wandelen,
aldus spr. De eerste stap was het afslui
ten van het douaneverdrag tussen Ne
derland en België, dat niets anders bete
kent, dan het niet belasten van eikaars
producten. De invoerrechtenmuur is dus
geslecht.
De heer Ellferich sneed ook nog even
he: plan-Marshall aan. Amerika wil West-
Europa op de been helpen, ook omdat
Amerika niet kan bestaan, als West-
Europa niet aan zijn verplichtingen kan
voldoen. Over het politieke aspect van
dit plan wilde spr. zich liever niet.uit
laten. Het plan-Marshall is een uitbrei
ding van „Benelux".
Welke gevolgen heeft dit'laatste stre
ven nu voor de tuinbouw? Spr. bezag in
dit verband, hoe de Belgische tuinbouw
er tegenwoordig voorslaat. De Belgen
werken in deze branche met ijver en
nauwgezetheid. De tuinbouw alleen be
slaat een oppervlakte van 34.000 ha. De
vrijheid is vrijwel onbeperkt, vandaar
ook, dat de Belg een geheel andere men
taliteit heef: dan de Nederlander. Ons
areaal verschilt weliswaar niet zo veel
van dat der Belgen, maar de vakkennis in
ons land staat op hoger peil, de sociale
maatregelen worden meer in toepassing
gebracht en er is een geleide productie,
zoda:, wanneer we nu de conclusies gaan
trekken, beide partijen heel veel zouden
doen om de verschillen te
effenen- Er zijn zeker mogelijkheden
dergelijke vorm vén samenwer
king te geraken. Maar dan zal
langry* aantal voorwaarden n
den voldaan. Spr. noemde slechts: 1. Er
vrij behoorlijke overgangsregeling
nodig zijn. 2. De te nemen maatregelen
zullen scherp geformuleerd moeten wor
den. 3. Beide partijen zijn verplicht zich
stipt aan de maatregelen te onderwerpen.
4. In de ruimste zin moet gr een gelijke
werking van het sociaal en economisch
beleid zijn.
Ook na deze belangwekkende inleiding
volgde een goede bespreking. De vragen
werden door de spreker op bevredigende
wijze beantwoord.
Gedurende de lutste weken zijn kort na elkaar weer een tweetal koop
vaardijschepen nabij de Nederlandse kust op een mijn gelopen. Niet-inge-
wjjden vragen zich onwillekeurig af, of de Noordzee thans twee en een
half Jaar na de oorlog nog steeds niet van deze onheilbrengende projec
tielen is schoongeveegd. De mannen van marine en koopvaardij; van de
visserij en het loodswezen weten anders. Zij weten, dat de zee. die nooit
rust, die altijd aandacht, kennis van zaken, inspanning en vaak heldendom
vraagt, ook nog altijd de destructieve elementen In zich verborgen houdt.
i gevolg zijn van de oorlog.
De Nederl. Routerings
dienst is paraat
Twee en een half jaar geleden wer
den de laatste mijnen in zee geworpen.
Nog acht tien jaar zal het naar schat
ting duren, alvorens deze mijnen geen
gevaar meer zullen opleveren voo
scheepvaart. Zouden alle marines va
rond de Noordzee gelegen landen hard
aan het werk gaan de Noordzee „schoon
te vegen", dan zouden daar 35 jaren mee
gemoeid zbn.
Deze weinig hoopvolle mededeling ver
strekte ons kol. Hettema van de Neder
landse Routeringsdienst, doch daar kan
onmiddellijk aan toegevoegd worden, dat
men het allerminst alleen bij de vaststel
ling van deze gevaren ter zee gelaten
heeft De na de oorlog ingestelde Neder
landse Routeringsdienst nam 12 Decem
ber 1945 haar taak op zich om de voor
de scheepvaart veilige routes in de
Noordzee uit te stippelen en de noodza
kelijke beveiligingen in te stellen.
In het Noorden van ons land kwamen
verschillende havens open en in verband
daarmee werd een aantal Nederlandse
officieren van de Routeringsdienst
verschillende havenplaatsen in ons land
gezonden. In dag- en nachtdiensten gaven
zij aldaar de nautische inlichtingen e
orders van de centrale leiding inzake het
tijdstip van vertrek, de te volgen route.
Op voorstel van Engeland is men
komen tot een centrale routeringsdienst
geheel Europa, tot de oprichting
de IRRA („international routering
and reporting authority"). In dit lichaam
zijn vele Europese landen, w.o. ons land
vertegenwoordigd. Deze vertegenwoor
digers komen telkens bij elkaar ter be
spreking van hangende vraagstukken.
s een bestuur gevormd voor de uit
oefening van het dagelijks werk. In het
gebouw der organisatie beschikt men
over een kaartenkamer, waar men de
telkens- uit de verschillende landen toe
gezonden gegevens aantekent, waardoor
men zich een juist beeld kan vormen van
de wegen, welke het scheepvaartverkeer
te volgen heeft en welke door de orga
nisatie als veilig worden beschouwd.
Deze veilige routes zijn geveegd door de
mijnenveegdiensten van de verschillende
landen en worden gepubliceerd na ov
ussen de bovengenoemde „IRRA"
de „entral mine clearance board".
Men kan aldus de scheepvaart langs
de aangegeven routes de grootst moge
lijke bescherming en de meeste zekerheid
voor een veilige vaart geven.
De gegeven routes zijn volgens de laat
ste inlichtingen de meest veilige wegen
over zee. Langs de Nederlandse kust
loopt ook zo'n route, welke door Boeien
wordt aangegeven. Die boeien vormen de
middellijn van een route, die twee zee
mijlen breed is.
Gedurende 1947 zijn
16 schepen vergaan
In het zeegebied ten Westen en Noor
den van ons land ztln gedurende 1947 on
geveer 16 schepen vergaan, waarvan 7
Noorse schepen. In de meeste gevallen
heeft men kunnen bewijzen, dat de
schepen niet op de aangegeven route
zaten. Ook kwam vast te staan, dat geen
epkel schip zijn apparaat vooi demagne-
sering in gebruik had, ofwel er in het
geheel geen bezat. Het is daarom zeei
gewenst, dat schepen gemagnetiseerd
worden, want groot is het aantal mag
netische mijnen, dat zich buiten de ge
veegde kanalen op de zeebodem bevindt
Dit advies zou overbodig zijn Indien de
an altijd en onder alle omstandig
heden in staat was zijn schip in de op
gegeven routes te houden. Weersomstan
digheden, zoals mist, storm, slecht zicht,
kunnen dit wel eens onmogelijk
maken. Moderne schepen, uitgerust met
nieuwste hulpmiddelen op natigatie-
Wist U
DAT leden van
bricage hier ter stede, die onlangs per
soonlijk een onderzoek hebben ingesteld
aanleiding van bij de gemeente in
gekomen klachten omtrent overlast, ver-
m oorzaakt door de jeugd van ëen kinder-
speelplaats in de Tuinstadwijk, bij aan
komst daar ter plaatse door de jeugd cri-
tisch werden bekeken?
DAT de jeugd, die nog niet tot de jaren
des onderschéids was gekomen, zonder
meer niet kon uitmaken, of zij werkelijk
met leden van de commissie te maken
had?
DAT zij toen bij wijze van protest te
gen het zich niet behoorlijk legitimeren
van de commissieleden, deze hebben
„bekogeld"?
DAT deze representanten hierover zeer
gebelgd waren?
DAT thans wordt overwogen, de com
missieleden te voorzien van distinctieven
op hoed en jas?
gebied zijn beter fh staat in de veilig*
routes te blijven dan b v. een zeilschip.
Zo is a.s. voorgeschreven, dat alle vis
sersvaartuigen gedemagnetiseerd moeten
worden. Ten aanzien van de visserij kan
er hier nog op gewezen worden, dat ook
deze instructies krijgt.
De Nederlandse Routeringsdienst ver
vult dus in het internationale kader van
de „IRRA" een belangrijke functie ter
bevordering van hst veilig verkeer over
zee. Die functie iS niet alleen \#Jor onze
eigen scheepvaart, maar voor het gehele
internationale scheepvaartverkeer van
zeer groot belang. Ook dit werk zal aan
onze naam van grote zeevarende mogend
heid en aan onze internatienale verhou
dingen belangrijk ten goede kunnen bij-
GEEN SPREEKUUR.
De burgemeester is verhinderd morgen
spreekuur te hóuden
ZOETERWOUDE
J C. v. d. K., alhier had op 14 Sep
tember zonder rijvergunning en zonder
rijbewijs met een vrachtauto, die daar
voor niet was goedgekeurd, 20 voetbal
iers vervoerd. Tenslotte had hij bij aan
houding een valse naam opgegeven Voor
deze delicten moest hy bij de Leidse kan
tonrechter op het matje komen. Uit
spraak: resp. f 25 (10 dagen), f 10 (4 da
gen) en f 15 (5 dagen).
„EEN HALFJE"
al uit je mond by de ged
heerlijkheden, die je kot
k der heerlijkheden,
iffees. duim-, katjes-, schuirfi-
rop, toverballen, gekleurde spek.
alles lag als een kleurig mo-
het glazen deksel van de
s de klad in de halfjes
r het helemaal gedaan,
ren liep ik Achter een i
mtje. Aan de kant va
Kunst in de Sleutelstad
„De zaak A.D."
Op de rol stond de zaak A. D. De kin-
de rechter hield ter behandeling van deze
zaak gisteravond een openbare zitting in
het Volkshuis. „De Zaak A. D.", geschre-
door Hans Tiemeijer, die de regie voerde
en tevens de rol van de kinderrechter
speelde, stelt het probleem van de los
geslagen na-oorlogse jeugd op zeer scher
pe en naakte wijze het publiek voor ogen.
Men wordt er met de peus bovenop ge
drukt; dit is de grote verdienste van dit
knap geschreven stuk, waarvan de To
neelgroep Bouber een uitstekende vertol
king gegeven heeft. Gezien de eigen aard
van dit stuk kunnen we het niet op de
gewone manier bespreken. Het is geen
toneel in de gangbare betekenis van het
woord. Het publiek speelt mee en krijgt
in de pauze gelegenheid om onder lei
ding van de schrijver over het probleem
van gedachten te wisselen. Dit is zeker
een poging, die gewaardeerd dient te
worden.
In dit stuk krijgen we wel het uiterste
geval te zien, nL de moord op iemand, die
misschien een collaborateur is, maar voor
Anna Daalders in ieder geval een hui
chelaar. een onwaarachtige, die een gloed-structuur
HAAGSE POLITIERECHTER.
Zalm en paling.
De los-werkman O. W. T. V., te Alphen
lan den Rijn had belangstelling voor
zalm en paling. Hij lichtte de netten van
in de polder daartoe de netten
had uitgezet, en ging vervolgens met
gestolen materiaal zelf aan het vissen.
Nu bij de Politierechter maakte hij zich
eigenlijk meer benauwd over het feit
dat een mede-dader niet terecht stond,
en hij wel.
„Dat komt misschien nog wel", troostte
de Officier, en hij eiste tegen deze ver
dachte alvast een maand gevangenisstraf,
omdat hij het een lelijke streek vond die
was uitgehaald.
De rechter veroordeelde tot f40 boete
of 20 dagen hechtenis, en voorwaardelijk
een maand gevangenisstraf met drie jaar
proeftijd.
Het clandestien vlees
Er was clandestien geslacht, en J. de
B.. uit Ter Aar, had er zijn hulp bij. ver
leend, door het vlees te vervoeren.
Daar zou hij beter van geworden zijn,
constateerde de Officier en hij vorderde
er nu twee maanden gevangenisstraf voor.
charmeur die alles kan maar die niet De rechter liet het blanco strafblad gel-
pleiten van oppervlakkigheid: I den, toen hij veroordeelde tot f100 boete
j. dagen hechtenis, en voorwaarde-
Sfeer in 't gezin?
Nieuwe Leidscheer in!
die de vorm van zijn werken verzorgde
tot in de perfectie, maar dit dikwijls
deed ten koste van die inhoiiid. Brahms,
de Noord-Dui'tser, sarcastisch en zwaar
tillend, nam Beethoven tot voorbeeld,
maar ging gebukt onder het besef, deze
als zijn onmiddellijke voorganger
te hebben.
Van Franck staat het symphonisch ge
dicht Psyohé op het programma. De heer
Schouten vertelde de inhoud van deze
mythe en liet op de piano het thema
tisch materiaal horen, dat Framck voor
dit werk gebruikte. Het 3e vioolconcert
van Saim-Saëns gaf spr aanleiding iets
nader in te gaan op de sonate-vorm en
de driedelige liedvorm.
Na de pauze kwam de le symphonie
van Joh. Brahms aan de orde. Uitleg en
verklaring van dit werk is voorwaar
geen gemakkelijke taak, te meer daar
de muziek wel beschikt over een gram
matica (harmonieleer en contrapunt),
ook wel over een vormleer, maar vrij
wel geheel verstoken is van een stylds-
brengt. Van de
drie maanden gevangenisstraf met
twee jaar proeftijd.
Brandstof zonder bon.
De handelaar J. N. J. v. d. H., te Noord-
wijk, overtrad de distributievoorschrif
ten, toen hy brandstoffen afleverde zon
der bon. Hy had daar een hele verkla
ring voor, doch de Officier stelde vast
dat zwarte kolen narigheid brengen, dus
vorderde hy f 100 boete of 50 dagen hech
tenis. De rechter veroordeelde tot f50
boete of 25 dagen hechtenis.
Teveel bollen.
De kweker C. B. te Rijnsburg hield
zich niet aan de voorschriften voor de
teeltbeperking, en teelde er lustig op los.
Maar de Officier wilde het voordeel van
het teveel aan bloembollen ontnemen,
door f 1000 boete op te leggen of 30-dagen
hechtenis. De rechter volstond met f 75
boete of 30 dagen hechtenis.
In de bonnen
der th*?a'iin J" C- van s te Leidschendam had een
het lioht stelt en de diepere verbanden handeltje gepleegd in distributiebonnen,
tussen verschijningsvorm en geestelyke |die een schakel van handeiaren doorlo
den haddqn. De Officier vorderde in dit ge-
waardelyk twee maanden gevangenis
straf met drie jaar proeftijd. De rechter
volle speech afsteekt over en voor de buitenkant gezien, staan we tegenoverval""f"lVTv?"in
illegaliteit, maar met ogen, die dood zijn. een architectonisch bouwwerk van groot- da«en hechtenis,
Anna Daalders bekent de moord gepleegd se allure, waarvoor de bouwstoffen wor-
te hebben en het publiek wordt nu uit- den geleverd door slechts enkele thema
genodigd om over de motieven, die tot tische gegevens. Dit alles is zo gecompli-
deze moord geleid hebben, zijn mening te ceerd, dat een grondige behandeling in
schaars toebedeelde tijd onmogelijk
En wat de geestelijke inhoud betreft,
inspectrice van de kinderpolitie, dekonden enkele fragmenten op de gra-
tweede vindt haar vertegenwoordger in mofo°n ten gehore worden gebracht,
de kinderrechter. twijfelen er niet
Het publiek stond geheel aan de zyde „i
de inspectrice. Deze avond heeft 1
doen zien, welke geweldige taak
wereld te doen is voor degenen, die zich
noemen naar Hem, die gezegd heeft:
„Komt allen tot My en Ik zal u rust ge-
Muzikale lezing Hennie Schouten
Voor een bevredigend opgekomen en
zeer aandachtig publiek heeft Hennie
Schouten gisteravond een toelichting ge
geven op het programma, dat 22 Januari
onder auspiciën van K. en O. zaïl wor
den gegeven door het Rott. Philh. Orkest
onder Eduard Flipse.
Het programma bevat werken van
Franck, Saint-Saéns en Brahms, die on
geveer in dezelfde tyd leefden en alle
drie zich onderscheidden door een vol
maakte beheersing van het métier. Maar
ondanks dieze overeenkomsten waren hun
persoonlijkheden zéér verschillend. „Le
brave père Franck", de „maitre angé-
lique", was de mens met de mystieke
nslag, die in alle tegenkanting kracht
putte uit zijn geloof. Saint-Saëns is de
of de
Schouten zal de aanwezigen tot grote
9teun blijken te zy'in by het komende
concert. P. B.
veroordeelde conform die e
Nog iets over het Hoogovenschaaktournooi
Prins, Van Scheltinga en Henneberke deden het uitstekend
speciale medewerker)
Het
geheimzinnige
s deserteurtje
Arie lacht witjes en geeft geen ant
woord. Hy denkt alleen: Man, ga alstu
blieft weg. Maak het me niet benauwder
dan het is.
In de voornacht sluimert hy. Daardoor
voelt hy zich verlicht, nu kan hy
denken. Opnieuw piekert hy ovei
toestand. Hy is in huis by zyn vroegere
buurmensen, de vader en moeder
Willem, die hij in een boze bul in 't
ter gestoten heeft!
Daar kan hij niet van los komen, dat
laat hem geen minuut rust, daar wordt
hy heet en gloeierig van.
Geen ogenblik kan hy stil liggen. Zijn
kussen wordt brandend heet. Als hy zyn
gloeiend hoofd verlegt naar een andere
plek, voelt dat heerlijk fris, n
ogenblik later is het plekje even gloeiend
als de andere.
Hy smyt de dekens weg. Het ls niet uit
te houden ln dat hete bed. Het dakraam
doet hy open. de koude nachtlucht komt
binnen. Dat lijkt een verademing, maar
het maakt hem huiverig. De kou valt op
zyn lichaam, hy rilt. Nu het raam dicht
en weer in tied. Daar blijft hy rillen en
krygt zware hoofdpijn.
's Morgens ls hy te ziek om op te staan.
Vrouw Verwiele verzorgt hem met hete
melk en aftreksels van vlier en kamille.
Ze haalt een dikke deken te voorschijn
en stopt hem stevig in. „Je moet
flink uitzweten", zegt ze.
XIII.
Arie ligt nu twee dagen in bed. Toen
zyn hoofd zo zwaar en pijnlijk was, is
hy eindelijk in slaap gevallen. Nu hy
uitgeslapen is, gaat hy weer piekeren.
Dat kan goed, mits hy niet overeind
komt, want dan wordt hy duizelig en
raar. Rustig liggend op het kussen kan
hij alles verwerken. Nu trekken in de
stilte allerhande beelden en gebeurtenis-
hem voorbij, nu hooyt hij weer woor
den, die hy bijna vergeten was.
Het leven by Verwiele is heel anders
dan vroeger thuis. Bijbellezen en ter
kerk gaan zyn als nieuwe vreemde be
standdelen zyn leven binnen gekomen.
Het kerkgaan maakt hem soms onrus
tig.
De prediker is een getrouw dienaar,
aar in zyn prediking komt het Evan
gelie der Verlossing niet tot zyn recht.
Hij werkt met zware dreigementen van
dood, hel en eeuwigheid. Maar Christus
biyft op de achtergrond. Want die is
moeilijk te bereiken, daar is véél voor
nodig. En God is een toornig Rechter,
grimmig wraak doende over alle godde-
lozen.
Het komt uit de woonkamer. Hy hoort de
zware stem van een vreemde, afgewis
seld door de lage bromstem van
wiele. Maar hij kan niets verstaan. Als
»t maar niet gaat om hem!
De stemmen komen dichterby. Hy
hoort het kraken van de trap en voet
stappen, die nader komen. Verwiele
schijnt boven het trapgat en achter hem
- een veldwachter!
Arie's ogen worden groot van angst De
veldwachter ziet het „Je hoeft niet
schrikken, ik heb het al gezien", zegt hy.
Meteen keert hy zich om en loopt naai
beneden.
Arie is hevig verschrikt. Het gaat om
hem, het gaat beslist om hem! Die veld
wachter zei: „Ik heb hem gezien".
Verwiele begrijpt het geval niet. De
veldwachter is binnen gekomen en heeft
gevraagd: „Verwiele, mag ik je knecht
:ns zien?"
„Waarvoor?"
„Dat vertel ik Je straks wel".
Zodra ze wéér beneden zyn. vraagt
Verwiele: „Wat betekent dit nou?"
„Geduld, vriend! Hoe heet dit jonge
„Arie van Schouwen".
„Weet Je dat zeker? Ken Je hem al
lang?"
„Zo lang als hy hier ls".
„Dat is maar kort. Waar heb Je hem
vandaan gehaald?"
„Hy kwam hier langs en bood zich
Toen heb ik hem aangenomen en
Wat hoort hy daar nu voor gepraat? zyn naam gevraagd".
„Daar zal de burgemeester geen ge
noegen mee nemen. Ik moet zeker we
ten. dat de jongen zo heet".
„Ik zal het je bewyzen".
Verwiele haalt de doopacte voor d<
dag en legt die de veldwachter voor.
„Dat is prachtig", zegt de veldwachter,
„Het is een wettig bewijs. Ik wist al da
delijk, toen ik dat smalle, bleke ge
zichtje in bed zag, dat deze jongen geen
deserteur is. Hy is nog een kind!"
„Wat bedoel je daarmee? Deserteur?"
„Je weet misschien, dat er heel wat
dienstplichtige jongelui zijn, die zich aan
de dienst onttrokken hebben, door aan
de loop te gaan of weg te kruipen. Zo
iemand noemen ze een deserteur. Nu
hebben de besturen van alle steden en
dorpen van hogerhand bevel gekregen
te onderzoeken, of in hun gebied zich
deserteurs bevinden. Daarom heeft de
burgemeester mij gelast, te gaan kijken
wat het knechtje van Verwiele voor een
is. Nu weet je het. Ik dank je voor
je medewerking. De zaak is in orde".
„En als ze zo'n deserteur vinden?"
„Dan wordt hy gepakt en doodgescho
ten".
„Dat ls kras".
„Ja", zegt de ^veldwachter schouder
ophalend, „het is eenmaal zo".
Als de veldwachter vertrokken ls, gaal
Verwiele naar boven. Arie zit overeind
,Wat kwam de veldwachter doen?"
vraagt hy dringend.
(Wordt vervolgd).
(Van
De laatste ronde van het tournooi heeft
de spanning tot het uiterste opgevoerd,
want het viel niet te zeggen of Van Schel
tinga dan wel Prins met de eer zou gaan
stryken.
Prins moest tegen Wood spelen
kwam spoedig slecht te staan; zyn con
current trof O'Kelly in een wat gede
primeerde stemming aan, omdat deze
door een misverstand zyn tyd tegen Kott-
nauer had overschreden; beiden deden
het rustig aan. O'Kelly omdat hy nu toch
geen kans meer had en de Nederlander
omdat Prins zo weinig florissant stond efl
dus remise voor Van Scheltinga voldoen
de scheen.
Wood ging toen ten detrimente van Var
Scheltinga de ene slappe zet na de an
dere doen, verloor zyn voordeel en kwam
zelfs minder te staan, weshalve
Scheltinga tegen O'Kelly van tactiek
moest veranderen. In zyn aanval ver
giste hij zich echter een ogenblik en de
Belg, die nu ook weer meer interesse kreeg,
wist dit üit te buiten en zag kans een
toreneindspel in te gaan, dat voor hem
gewonnen scheen te staan. Door ir
lyke hantering van zyn officier hield
Van Scheltinga de party toch nog
zodat de eindstand luidt: 1. Lod. Prins
6V& pt: 2. T. D. Van Scheltinga 6 pt; 3. en
4. Ir van Steenis en RossoLimo 5 pt; 5.
O'Kelly 4V4 pt; 6. en 7. Henneberke en
Baruch Wood 4 pt; 8. en 9. Cortlever en
Kottnauer 3V4 pt en 10. Kramer 3 pt.
Behalve organisatorisch is dit tournooi
dus ook voor de spelers een Nederlands
succes geworden. Het was interessant
Prins, Van Scheltinga, Cortlever en Kra
mer als het kwartet, dat direct op dr
Euwe volgt, te zien stryden. Van Schel
tinga mag, zoals men weet een match
met dr Euwe spelen om het landskam
pioenschap. In de wedstryd waar hy deze
kans veroverde, trok Prins zich echter
terug. Hoewel men op het ogenblik wel
een scheiding ziet tussen Prins
Scheltinga enerzyds en Cortlever en Kra
mer anderzyds, mag men deze uitslag niet
gebruiken om te bewyzen, dat Prins ster
ker is dan Van Scheltinga. In hun ont
moeting verspeelde Van Scheltinga remise
door een vergissing en het is het veiligste
zeggen, dat beiden momenteel yzer-
sterk schaken. Beiden behaalden in 1947
internationaal succes en hun resultaat
van deze week rechtvaardigt de hoop, dat
zy zulks in het komende jaar in nog ster
kere mate zullen doen, waarmee zy ons
land een nog betere naam verschaffen
dan dr Euwe alleen het reeds op schaak
gebied gaf.
De derde Nederlander, die van begin
by de kop bleef, was Ir van Stee-
men zijn partij uit de laatste ronde tegen
Kottnauer na, dan vindt men inderdaad
dat de Hollandse aanval niet geslaagd
zou zijn, wanneer de Tsjech de juiste
zetten gevonden had. Maar het is juist
een argument vóór een dergelijke party-
opzet, dat die beste zetten voor het bord
lang niet altyd worden gevonden. Daar
om is Ir van Steenis zo'n waardevolle
speler voor ons land.
De beste buitenlanders waren ditmaal j
O'Kelly en Rossolimo. Erg best zullen i
ze het zelf echter niet hebben gevonden, j
O'Kelly wijt zijn minder goed spel aan j
het spoedig na de maaltijd aanvangqjide
spel. Men is dan nog te suf, zegt hij. Ho- j
penlijk bekomt de speeltijd in Argentinië
Cs nachts) hem beter dan die te Bever-
Rossolimo zou veel hoger uitgekomen
zijn, als hy het positiespel net zo goed
beheerste als het combineren. Krijgt hy
tot dit laatste in iedere party de kans,
dan wordt hy, voor men het in de gaten
heeft, nummer één, zoals nog vorig jaar
in Hilversum. Het spreekt echter vanzelf, I
dat hij in een bezetting als deze meer da.i
eens tot gesloten spel werd gedwongen.
Henneberke's glorie zijn de overwin-
ningen op O'Kelly en Kottnauer. De laat- j
ste werd reeds in de opening overspeeld
en moest een ongunstig eindspel in gaan.
Aan dit succes ziet men hoeveel jonge
spelers van deze tournooien leren, want
vorig jaar was de Amsterdammer een
voudig niet in staat tot dergelijke pre-
Kottnauer en Cortlever eindigden op
een plaats, die hen wel allerminst zal be
vallen, maar die typerend is voor de
sterkte van de groep. Cortlever heeft de
laatste tijd wat minder vaak geschaakt
en dat wreekte zich op onaangename
wijze. Zijn zege op Prins in een deksels
lastige partij demonstreerde overigens,
dat hij het niet verleerd is.
Kramer had last van een dagelijkse in
zinking tijdens het laatste speeluur van
de eerste zitting. Blunders in dit fatale
tijdvak kostte hem minstens twee volle
punten. Het spreekt vanzelf, dat hij daar
om (in zes partyen) spoedig met remise
tevreden was.
De sterkste reserve-groep werd gewon
nen door de twintig-jarige Donner, die
achter elkaar Bos, de Waal, Verdonck,
Zoontjes, Van Vlooten, Zonderland, Prahl, I
Marwitz en van der Zanden van het bord
veegde, aldus met uitgesproken talent 100
pet makend. Hij verdient volgend jaar in
ere-afdeling te spelen.
P. A. Veldheer zal dan niet meer de
algemeen leider van het tournooi zyn. Hij
afscheid, omdat het werk aan de
hoogovens hem te zeer in beslag neemt- j
Algemeen en verdiend werd hij gehuldigd
