Met kracht naar herstel van Leidens
gemeente-financiën
Er is Vjdbfo*iI4.
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 16 DECEMBER 1947
Stadsnieuws
de omslagkosten
Wethouder Van der Kwaak is optimistisch
En thans: „Vol verwachting klopt ons hart"
Het moet voor de wethouder van financiën, de heer D. van der Kwaak, en
zijn staf van medewerkers wei een grote voldoening zijn, dat reeds thans,
half December, de begroting voor het volgende jaar klaar is. Dat is de laat
ste Jaren niet gebeurd en het behoeft geen betoog, dat dit feit het verzetten
van een massawerk heeft betekend. Zoals gisteren reeds in het kort werd
gemeld, kan er ten aanzien van de gemeentebegroting 1948 van enig op
timisme worden gesproken. By verschillende „ongunstige factoren" zijn er
diverse „gunstige", die een batig verschil te zien geven. „WU menen gedaan
te hebben, wat we moesten en konden doen", aldus de wethouder„en
thans: van verwachting klopt ons hart". En met die laatste woorden doelde
hU op de voorstellen van de commissie-Oud, die beogen de gemeente-
financiën te saneren.
deel vooi
lestrisico.
Deze drie factorent voor de beide fa
brieken in totaal uitmakende f206.613, in
aanmerking genomen, is het resultaat
van slechts f 80.000 minder winst
zelfs een zeer gunstig ie noemen,
ontwikkeling van de beide Lichtfabrie
ken is dan ook alleszins bevredigend.
„Gunstige factoren" tot eer
bedrag van f538.000.
De „gunstige factoren" zijn:
1. Duinwater-Maatschappij. Voorna
melijk als gevolg van de hogere uitke
ring over 1946 kunnen de
L.D.M. voor 1948 hoger worden gesteld
dan voor 1947 voor een bedrag
rond f92.000
2. Minder uitgaven Sociale Dienst. De
op 1 October j.l. in werking getreden
Noodwet Ouderdomsvoorziening heeft tot
Wordt de Hogewoerd-vereniging
opgeheven?
Definitief besluit nog niet genomen
Gisteravond kwamen de leden van de
Hogewoerd-vereniging in de zaal va
heer W. F. van Wijk in buitengewone
gadering bijeen. De voorzitter, de heer
J. Th Balkenstein, sprak een kort ope
ningswoord, waarna hij de secretaris, ae
heer H. M. Verhulst, gelegenheid gaf tot
voorlezing van de notulen, die onder
dank werden goedgekeurd.
Vervolgens werden doel en oorzaak van
de vergadering door de voorzitter nau
keurig omschreven. Hij merkte op, dat
bij de meeste leden nauwelijks meer a:
bitie te vinden is. De liefde voor e
eigen organisatie is voor een belangrijk
gedeelte zoek. Na de bevrijding bedroeg
het ledental: 243, terwijl de vereniging
thans slechts 107 leden telt.
Nadat vele aanwezigen in discussie wa-
rgn getreden over de vraag: Moet de ver
eniging al dan niet worden opgeheven?
Werd er een stemming gehouden, die tot
resultaat had, dat de leden het wenselijk
achten, tot ontbinding van de organisa
tie over te gaan. Tot een definitief besluit
kon het evenwel nog niet komen, zulks
op grond van de reglementen. In een vol
gende bijeenkomst zal een en ander woi
den vastgesteld.
Modern Roemenië gezien door
een'moderne Roemeen
Mr. S- Pragano voor de Ned. Reisverei
Met de overige Oost-Europese landen
geniet Roemenië thans de twijfelachtige
eer in het centrum van de (wereld)poli
tieke belangstelling te staan. Het was
daarom een goed idee van de Leidse af
deling van de Ned. Reisver. om mr. S. Pra
gano, Roemeen van geboorte, uit te nodi
gen in de Vergulde Turk over dat land te
komen spreken.
In feite is Roemenië nooit een demo
cratie geweest, al bezat het een prefect
democratisch stelsel. Het analphabetisme
is nog enorm. Maar de levensstandaard
van de bevolking is schrikbarend laag, zo
laag, dat in 1917 een revolutie dreigde
in navolging van de Russische; deze werd
opgevangen door een gedeeltelijke verde
ling van de grond. Dat heeft de boeren
echter niet veel verder gebracht: Zij vie
len in de handen van de grote bankin-
stelingen, die in Roemenië evengoed woe
kerwinsten maken als de kleine woeker-
Een nieuwe revolutie werd in 1934 voor
komen door een gedeeltelijke kwijtschel
ding van de schulden; maar arm blijft de
Roemeense boer. Het volk ontbreekt het
aan gewetensvolle leiders; misschien dat
deze toch hardwerkende mensen een
goede tijd tegemoet zouden gaan, als het
land een periode van rus: zou zijn gegund,
lang genoeg om zich meer volledig op het
Westen te kunnen richten... Maar. wie
durft dat heden verwachten?
De geestige en charmante voordracht
werd verlevendigd door een serie licht
beelden van de steden en dorpen, geberg
ten en rivieren en tenslotte de mooie na-
tribale klederdracht
de kosten
van de molestrisico *.en laste van de be-
drijfsbegrotingen is gebracht, f48.000
Een halve ton voor 1e
Spoorwegplannen.
7. De onderhandelingen met de daar
bij betrokken autoriteiten ten aanzien
van het overwegprobleem en de daar
mede samenhangende spoorwegplannen
zijn in dusdanig stadium gekomen, dat
B. en W. verwachten in 1948 nog de des
betreffende voorstellen bij de raad te
kunnen indienen. Het spreekt vanzelf,
dat met deze ook voor de gemeente zo
belangrijke aangelegenheid ook grote
sommen gemeentegeld zullen zijn ge
moeid. In verband hiermede ls
rente en aflossing van de eerste
drage in de kapitaalslasten
meente in deze kosten uitgetrokken
bedrag van f50.000.
8. In de loop van dit jaar is een
lening van 2 millioen gesloten voor dek
king van budgetaire tekorten en voorts
Op 20 Juni van dit jaar werd de be- stelling tot 1947 het aandeel
froting 1947 door de raad vastgesteld en
nu. nog geen half jaar later, volgt die
voor de dienst 1948. Uit het korte tijds
verloop tussen beide mag echter, aldus de
heer v. d. Kwaak, niet worden afgeleid,
alsof er geen problemen waren. Integen
deel, juist bij het samenstellen van deze
begroting is opnieuw gebleken, welk
achterstand er op allerlei gebied is. Aan
de ene kant drongen de uitgaafposten
naar voren, die onvermijdelijk verhoogd
moesten worden, aan de andere zijde
waren er gelukkig inkomstenbronnen,
die hoger konden worden gesteld:
Voor 1948 is een programma samenge
steld, om ook door de achterstand van d«
gemeenterekeningen heen te komen. Het
plan is. dat de rekeningen 1944, '45
in 1948 gereed komen. Alles wordt
gezet, om zo spoedig mogelijk een juist
beeld van Leidens financiën te verkrij
gen. De afdeling financiën, die met deze
begroting heeft bewezen, voor geen
kleintje vervaard te zijn. is voor
weer voor een krachttoer geplaatst.
„Ongunstige factoren" belopen
een bedrag van f498.000.
De boven reeds aangeduide „ongun
stige factoren" belopen een totaal bedrag
van f498 000. Ze zijn de volgende:
1. Hoge personeelslasten (exclusief de
bedrijven). Deze .verhoging houdt
verband met de aanpassing van de ge
meentelijke wedden en lonen aan di
rijksnormen. Hogere uitgaven f 103.000.
2. Meerdere fabricage-uitgaven, o.m
als gevolg van achterstand in de onder
houdswerken f 19.000.
S. Hogere vergoeding ex artikel 161
der L.O.-wet 1920. Dit betreft de hogere
vergoeding aan de bijzondere schoolbe
sturen terzake van de materiële exploi
tatiekosten. doordat zowel voor 1947 als
voor 1946 en 1945 steeds de bedragen per
leerling hebben gegolden, zoals deze bij
de begroting voor 1944 zijn vastgesteld.
Hogere uitgaven f93.000.
4. Hogere subsidie Nijverheidsonder
wijs. De begrotingen van de verschil
lende nijverheidsscholen voor 1948 zijn
niet onbelangrijk hoger dan v<
De bijdragen van de gemeente in deze
kosten ad 30 pet vordert in- totaal
hoge: /an f26.000.
5. Niet als gevolg van een minder
gunstige exploitatie, maar uitsluitend
door enige bijzondere maatregelen (zie
onder) wordt voor de Lichtfabrieken eer
lagere winst geraamd van f84.000.
6 Hogere verliezen van andere be
drijven, als gevolg van de hogere perso
neelslasten en doordat in 1948 in tegen-
gevolg, dat de raming voor ondersteunin
gen voor 1948 kan worden gesteld op
f572.850. dat is lager dan voor 1947;
rond f338.000.
3. Hogere raming diverse belastingen
en retributies. Dit bedrag kan als volgt
worden geraamd: 150 opcenten pers. belas
ting f 15.500, opbrengst ondernemingsbe
lasting f29 000, hondenbelasting f8.500.
vermakelijkheidsbelasting f 10 000. retri
buties f7.000. Totaal f70.000.
4. Hogere raming huren, voornamelijk
als gevolg van de hogere opbrengst van
de huur van de Stadsgehoorzaal f 18.000
Het totaal van de gunstige facto
ren beloopt dus f 538.000, die van de
ongunstige factoren f 498.000. Het
voordelig verschil ia dus f 40.000
Hierdoor blijft het ongedekt tekort
over 1948 ook f 40.000 beneden dat
over 1947. Het komt daardoor op
f2.162.749. Opgemerkt zij, dat de on-
bjj-i gunstige factoren voor een groot deel
de ge-een gevolg zijn van de bijzondere
omstandigheden van de voorafgaan
de Jaren.
Afhandeling vóór 1 Maart
dringend gewenst.
Zowel ter bespoediging van het ver
schijnen alsook ter besparing van veel
kosten is, evenals voor 1947. het ontwerp
voor 1948 weer gecyclostyleerd, ^velk
werk door de Lichtfcbriekeh weer met de
grootste zorg en nauwgezetheid is ver
richt. Na al deze inspanning, om het ont
werp reeds thans te kunnen aanbieden,
mogen B. en W. ook verwachten, dat ook
de raad de begroting met spoed zal af
handelen.
Een spoedige afhandeling door de raad
Is vooral voor de bijzondere schoolbestu
ren van belang met het oog op de ver
goeding van de materiële exploitatie
kosten. Indien namelijk deze begroting
niet vóór 1 Maart a.s. wordt vastgesteld.
Begrotingsvaria
Verkiezingen. Met het oog op de aan
gekondigde verkiezingen in 1948 is to
taal f 10.500 uitgetrokken. Hiertegenover
staat een post van f2000 wegens terug
ontvangst van andere gemeenten van
drukkosten van stem/biljetten e.d.
Consumentencrediet. De kosten hier
van zijn geraamd op f 10.000. De gemeen
te ontvangt dit eohter teruig van het rijk.
Accountantsdienst. Op de post „verifi
catie" is f 10.000 uitgetrokken in afwach
ting van de totstandkoming van het bu
reau van de gem. accountantsdienst.
Uitbreidingsplan. De post „kosten van
het uitbreidingsplan en het bestemmings
plan" is f12.700 hoger geraamd i.vm. de
aanstelling van nieuw personeel e.d.
„De Zijl". De kosten van de zwem
inrichting „De Zijl" konden f2300 lager
worden geraamd i.v.m. minder extra-
onderhoud.
Stadsgehoorzaal. De opbrengst van de
verhuring van de lokalen der Stadsge
hoorzaal is geraamd op f31.500 tegen
f25.000 in 1947.
Pol. delinquenten. De post „ondersteu
ning aan politieke delinquenten" Is te
ruggebracht van f 95.000 tot f 52.000. Hier
tegenover is echter de terugontvangst
van het rijk f36.750 lager geraamd.
Overbruggingsuitkering. De kosten
hiervan, die door het rijk worden ver
goed, zijn rond f320.000 lager geraamd.
Grondbedrijf. Het geraamde nadelige
saldo bedraagt f55.667 tegen f63.32C
1947.
Onvoorziene uitgaven Hiervoor
f 100.000 uitgetrokken.
Reinigingsdienst. Het tekort wordt ge
raamd op f340.067 tegen f306.851 over
1947, zulks tengevolge van meerdere per
soneelslasten, onderhoud, vernieuwing en
afschrijvingen en meerdere kosten vuil
afvoer naar Nieuwkoop.
Ontsmettingsdlenst. Begroot is een na
delig sailido van f 10.576 tegenover f 9226
over 1947.
Volkscredietbank. Hier bedraagt het
geraamde nadelige saldo f 8600 tegenover
f9363 over 1947.
0 Kasvoorzieningen. De post „rente en
provisie van tijdelijk ter voorziening in
de behoefte aan kasgeld opgenomen gel
den" was voor 1947 geraamd op f 170.000.
Bij raadsbesluit van 29 Sept. werd een
3 geldlening aangegaan van 3 millioen
ter consolidatie van kortlopende lenin
gen en nog te verwachten kapitaalsuit
gaven. In verband hiermede zal de be-
behoefte aan kasgeld in 1948 belang
rijk minder zijn, waardoor de post voor
1948 op f60 000 is geraamd of f 110 000
eou voor 1948 weer opnieuw de vergoe
ding per leerling voor deze schoolbe
sturen gelden, zoals deze bij de begro
ting 1944 is vastgesteld, omdat de be
groting voor 1947 na 1 Maart 1947 werd
vastgesteld en voor 1946 en 1945 geen
begrotingen werden opgemaakt. De eerste
Maart is onder deze omstandigheden dan
ook wel een bijzonder fatale datum.
Wethouder D. v. d. Kwaak.
lening van 3 millioen ter consolide
ring van kortlopende leningen, zodat een
stijging van de post rente en aflossing
alleszins verklaarbaar is. Deze stijging
bedraagt f40.000.
Voorbereidend onderwijs Met het
oog op de voorgenomen herziening met
betrekking tot de regeling van het
openbaar en het bijzonder voorbereidend
lager onderwijs is een bedrag van
f46.000 uitgetrokken. Omdat het subsidie
het bijz. voorber. l.o. bp de betrok
ken post f 11000 lager is geraamd, zijn de
totale kosten dus hbger rond f35.000
Electriciteitsvoorziening .on
rendabele gebieden".
De lagere winstkan de Lichtfabrieken
is niet een gevolg van een minder gun
stige exploitatie, zo deelde de wethouder
mede. maar wordt uitsluitend veroor
zaakt door enige bijzondere maatregelen
Zo wordt o.m. voorgesteld, de storting
in de vernieuwingsfondsen van de fabrie
ken. mede met het oog op de toekomst,
overeenstemming het het
stelsel, dat bij de NV EZH wordt toe
gepast, te bepalen op 1 pet van de aan
schaffingswaarde van alle aanwezige
activa. Tegenover de in de jaren 1935
1947 gereduceerde storting van Vt
pet (normaal 2 pet) van de onafgeloste
aanleg- en uitbreidingskapitalen betekent
dit voorstel reeds een meerdere last voor
de beide fabrieken van f 121.265.
Voorts is ten laste van de exploitatie
in de elcctriciteitsfabriekcn een bedrag
in f 50.000 uitgetrokken als eerste stor
ting in een fonds ter financiering van de
clectrificatie van gebieden, waarin een
idabele electriciteitsvoorziening zon-
meer niet is te verwezenlijken. Ge
huchten rondom Leiden, waar men nog
steeds verstoken is van electriciteit, ko-
daar thans eerlang dus voor in
aanmerking.
Bovendien zijn de begrotingen van de
fabrieken voor 1948, in tegenstelling met
1947, belast met een totaal be
drag
f23.045 terzake
het
Komen de financiën eindelijk in evenwicht?
Het wachten is op de pot van Oud
Grote tekorten als het onderhavige ad f 2.162.749 dringen uiteraard de vraag
naar voren, hoe de gemeente nog eens uit deze impasse zai geraken. Hierop
bestaat thans uitzicht door het naar aanleiding van het rapport van de
commissie-Oud aan de Tweede Kamer aangeboden ontwerp tot het treffen
van een noodvoorziening voor de gemeentefinanciën.
Deze noodvoorziening (voorlopig gel
den voor 1948, '49 en '50 beoogt de finan
ciën daadwerkelijk te saneren. Omdat
zonder een behoorlijke financiële basis
een zelfstandig beheer niet mogelijk is
is dit voorstel voor de gemeenten van
het grootste belang. In de geleidebrief
van de begroting zijn de in dit ontwerp
vervatte maatregelen uitvoerig uiteenge
zet. Deze maatregelen komen globaal ge
nomen op het volgende neer
In de plaats van de bestaande uitke
ringen (jaarweddeuitkering en de for
mule-uitkering) ontvangen de gemeenten
de volgende uitkeringen:
1. Een uitkering van' maximaal f 3000
als tegemoetkoming in de kosten van de
jaarwedden van de burgemeester en ae
secretaris (deze uitkering is volkomen
gelijk aan de bestaande regeling)
2. Een algemeene uitkering, berekend
per inwoner voor onderwijs en armen
zorg over de qaren 1939, '40 en '41. Deze
uitkering komt het meest overeen met
de thans bestaande formule-uitkering,
omvat echter niet alleen de lager-onder-
wjjs uitgaven, maar ook die voor middel
baar, voorbereidend hoger, hoger en
verheidsonderwijs.
De politie-uitgaven zijn bij de nit
algemene uitkering niet meer betrokken,
omdat t.a. hiervan een afzonderlijke
regeling is getroffen. Deze regeling komt
hierop neer, dat deze kosten volgens
paalde normen worden vergoed en we:
dat bij een zuinig beheer alle kosten of
nagenoeg alle kosten van de politie door
het rijk zullen worden vergoed. Bij
beheer, zoals thans wordt gevoerd, komt
Leiden voor de gehele vergoeding in
merking.
3. Voor zoveel nodig een uitkering als
aanvulling op bepaalde belastingopbreng
sten. Voorzover de gemiddelde opbrengst
per inwoner van 190 opcenten op de
hoofdsom der gebouwde eigendommen.
110 opcenten op de hoofdsom der onge
bouwde eigendommen van de grondbe
lasting en 150 opcenten op de hoofdsom
der personele belasting minder beloopt
l bij algemene maatregel
i be
stuur vast te stellen bedrag, wordt het
verschil" als suppletie aan de gemeente
uitgekeerd
4- Indien nodig een oijzondere uitke
ring, voor éénmaal voor 1948, '49 en '50
vast te stellen en slechts procentsgewijs
te verhogen of te verlagen naar gelang
de middelen van het gemeentefonds dat
nodig maken, resp. toelaten. Deze u't-
kering dient om de grote tekorten van na
genoeg alle grote gemeenten te overbrug
gen.
Vooral deze bijzondere uitkering is ook
voor Leiden van zeer veel belang, omdat
ze de doorslag zal moeten geven, of het
streven, dat met het onderwerp wordt
beoogd, nl. de volledige sanering van de
gemeentefinanciën, inderdaad wordt ver
wezenlijkt. Echter zijn juist omtrent deze
uitkering geen nadere gegevens bekend,
zodat zelfs een globale raming biervan
niet mogelijk is en men dus nog steeds
in het duister tast.
Wethouder Van der Kwaak meende
echier, dat waar de toestand van 's lauds
finan#ën slecht zijn, men niet behoeft :e
verwachten, dat het rijk met kwistige
hand de gelden aan de gemeenten zal
uitkeren. Het streven van Leidens bestuur
is en zal blijven, het noodzakelijk even
wicht te houden tussen nieuwe uitgaven
en nieuwe inkomsten.
Krachtig zal worden toegezien, of alles
zo efficiënt mogelijk gebeurt. Van hoog
tot laag moet het doordringen, dat
met overheidsgeld werkt. En wanneei
doordringt, is de wethouder niet bevreesd
of Leidens begroting komt in evenwicht.
Thans klopt nog inderdaad ons hart,
wat Leiden krijgt toebedeeld Ik spreek
de hoop en de verwachting uit, aldus de
wethouder, dat wjj in de nabije toekomst
(misschien al in 1948) oilhfhankeljjk onze
eigen Leidse gemeentehnishouding kun
nen financieren.
Voorstel tot bouw van 28 ratiobouwwoningen
Tariefsverhoging Slachthuis
komt weer ter sprake
De agenda voor de a.s. Maandag
houden openbare vergadering van de
meenteraad van Leiden bevat de vol
gende punten:
Beëdiging en installatie van het ni
benoemde lid, de heer J. J. van Weerlee
(Partij van de Arbeid).
Benoeming van een lid van het col
lege van curatoren van het gymnasium,
tengevolge van het aftreden van mr S
Mok (aanbeveling: 1. dr P. Th. Ooster-
hoff, 2. prof. dr N. Tinbergen).
Gunstig prae-advies op het verzoek var
het bestuur van de Inrichting van Lief
dadigheid voor Rooms-Katholieken, oir
medewerking tot het aanschaffen var
leermiddelen voor de school Os- er
Paardenlaan, l.vjn. sterke stijging var
het aantal leerlingen.
Voorstel inzake het beschikbaar stellen
van gelden ten behoeve van de aanslui
ting van de Zoeterwoudseweg en var
het verlengde van de Lammenschans-
weg aan de aan te leggen provinciale weg
VoorschotenLammenschansweg (men
zie ook ons nummer van gisteren) (ra
ming f35.000).
Voorstel Inzake het beschikbaar stellen
van gelden ten behoeve van het bouw
rijp maken van een terrein, gelegen ter
Noorden van de Tlmorstraat, nabij de
ken. Twee e
geduurd,
Fotografisch atelier geopend
Gistermiddag beeft Kok van der Mey
zijn fotografisch atelier, Hogewoerd 35,
geopend. Voot Van der Mey, die in het
vorige pand aan de Hooglandse Kerk-
gracht nu niet bepaald in de ruimte kon
oet het een lust zijn,
omgeving te kunnen
en halve maand heeft het
de binnenhuis-architect
Kees Starre orde In de chaos kon schep
pen en hij mag over zijn afgeleverd pro
duct tevreden zijn. Van der Mey is nu
in staat om naast de reportages ook het
portretwerk effectief ter hand te gaan
nemen. We wensen hem, die ook meer
dere opnamen voor ons blad maakte,
veel succes toe
Herziening van beurzenstelsel
Het consilium van de stachting „Pro
Civitate Academica Lugduno Batava"
heeft een verzoek gericht tot de minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, waarin wordt aangedrongen op her
ziening van het beurzen-stelsel, teneinde
meerdere jongelui, die krachtens
aanleg daartoe in staat zijn, maar wier
financiën zulks niet toelaten, In .de ge
legenheid te stellen te studeren en deel
ïmen aan het voor de universitaire
opvoeding zo belangrijke studenten-leven
Het consilium betoogt dat dit laatste
slechts met 38 procent der in Leiden in
geschrevenen het geval is, terwijl 24
procent geheel buiten de Leidse sfeer
blijft en spoorstudent is Een schadelijke
eenzijdigheid ia hiervan het gevolg, ter
wijl deze spoorstudenten omgekeerd on
willekeurig het algemene peil der uni
versitaire gemeenschap drukken, aldus
het request
BURGERLIJKE STAND LEIDEN.
GEBOREN: Hendrik Marinus Frederik,
v. M. F. Nieboer en J. M. Slijkhuis; Maria
Gerarda Catharina Petronella, d. v. C. L. M.
Cleef en W. Schalks; Sara Jacoba, d
van Iterson en S. Paddist; Hendrik
jman, z. v. T. van der Linden en P
C. Ouwersloot; Wilhelmina Sophia Fre-
derika, d. v. H. Schouten en H. Harte-
veld; Beatrix, d. v. S. v. d. Hoek en B
■an Leeuwen; Hettij Aafke Johanna, d.
S. T. Goslinga en H. Eisener; Diede-
rika, d. v. G. van Rijn en A. Ouwehand;
Maria Josepha, d. va A. H. Visser en J
Tuijthoff; Maria Johanna, d. v. P. E. M.
Schaik en M. H. Delahaije; Jacobus
Abraham, z. v. D. J. van Bemmelen
H. Florisson; Adriana Harmke Bar
bara, d. v J. Kop en W M. A. Kamer
ling.
OVERLEDEN: B. van Driel, wed. van
L. Maas, 80 j.; F. A. H. Fisser, man. 73 j.;
an Klaveren, wdr, 82 j.; J. J van
Zeil, dr, 5 jr.
GEHUWD: J G. Impelmans en M. J.
Albers; H. C. van Meurs en L. van Hooi
donk; H. W. van der Meij en H. E. van
Venetien: H- Rol en M. Zaalberg
Distributievaria
Uitreiking van bonkaarten 802 enz
vindt morgen plaats aan de gezinnen.
van hei hoofd een stamkaartnummer
heeft van 43201 t.m. 46800. Stamkaarten
met inlegvellen en contrólekaart
moeders meebrengen Het kantoor, in
gang Steenschuur. is geopend van f
11.45 en 2—4 uur
.ooit geu/one zeep
het bederft Uw haar! Gébruikt
uitsluitend Zwartkop Shampodor
Volkomen veilig,zeep-en alkalivrij-
In tullen van
28-63 cL en f. 1.02
Het
K. Jonkheid j
geheimzinnige
deserteurtje
De oude man noemt'het dorp en Ver-
wiele kijkt teleurgesteld. „Daar ben ik
niet bekend", zegt hij.
.Het land is goed. Je kunt er een be
hoorlijk stuk brood verdienen".
Verwiele weifelt. Die tuinderij ligt in
•n andere streek met een vreemde
marktplaats, ver weg en alles vreemd
s niet jong meer, dus het vreemde
lokt hem niet. Hij voelt zich verbonden,
hy zit vast aan de grond, waaraan hij
vijftien jaar gearbeid heeft.
„Ik zal er met mijn vrouw over pra
ten. Misschien kom ik eens kijken"
„Wanneer, denk je?"
„Heel gauw. want mijn landheer wacht
op mijn besluit".
„Dat is goed".
Verwiele praat met zijn vrouw en
vindt in haar een krachtige steun voor
•t nieuwe plan.
Haar man verwondert zich. Enkele
dagen geladen hebben ze hun enig kind
n het graf gelegd en wil ze nu hier
vandaan? Hij had zich voorgesteld, Zon
dagsmiddags met haar naar het kerkhof
te wandelen, om een ogenblik te toeven
op de plek.
Maar zijn vrouw vindt hier alles
akelig: het kerkhof, de sloot waai
lem verdronk, het huis van Schroot,
hij altijd heen wilde tegen haar z
de tuin. hóór tuin, waar voortaan Schroot
en zijn jongens werken zullen. Dat wil
ze niet zien. Ze wil hier vandaan, weg.
ver weg als het kan.
Dus reeds de volgende dag gaat Ver
wiele de verre tuinderij bekijken. De
weduwvrouw weet er van. haar zwager
heeft het haar aangezegd Ze ontvangt
hem vriendelijk, ze klaagt niet, ze mur
mureert niet, ze zegt tevreden: „We heb
ben hier gelukkig gewerkt, ik heb een
beetje geld. waar ik van leven kan, mijn
zoon wil wat anders".
Verwiele ziet, dat de boel enigszins
verwaarloosd is, maar het bedrijf staat
hem aan. Hij vraagt haar naar de pacht
som en uit haar antwoord blijkt, dat de
prijs bilijk is.
„Neemt uw landheer er genoegen mee,
dat u de huurjaren over doet?"
„Dat moet ik nog vragen".
„Wanneer wilt u weg?"
„Graag volgend voorjaar".
„Ik wil de drie jaren van u over-
„Uitstekend. Ik zal er mét de landheer
er praten".
„Doe dat morgen Dan kom ik over
morgen terug".
„U hebt er haast mee".
Hij hoort een klankje achterdocht in
de dode begraven ligt. haar stem. Daarom antwoordt hij:
moet mijn tegenwoordige landheer deze
week mijn besluit jpten weten".
„Dat wist ik niet. Daar dacht tk niet
Zodra Verwiele thuis komt, onder
vraagt zijn vrouw hem naar het huls en
naar de streek en naar andere dingen,
waar hij niet op gelet heeft, doordat hij
al zijn aandacht bepaald heeft bij de
tuin.
„Ik heb wel gezien, dat het een stille
buurt is en het huis staat een eindje
achteraf', antwoordt hij niet zeer be
moedigend.
„Dan i§ het beter, dat we overmorgen
samen gaan. dan kan ik ook eens
kijken, voor je een beslissing neemt."
„Dat is goed. vrouw, dat is heel goed."
Twee dagen later doet zich het zeld-
ime geval voor, dat een tuinder en
op i
Be buren zien het en heel de buurt
begrijpt, dat daar wat achter steekt,
want ze hebben gehoord van het op
zienbarende geval met de huur van de
Vrouw Verwiele bekijkt haar toe
komstige woning en keurt haar goed.
Het huis staat wel eenzaam, maar het is
lim en luchtig en keurig onderhou-
>n De tuinierster heeft meer op haar
huis dan op haar tuin gelet.
De gastvrouw u nog vriendelijker dan
j het eerste bezoek. Ze praat over al
lerlei onderwerpen, maar niet over haar
zoon, dat ze weet dat haar bezoekers
kort geleden hun enig kind verloren
hebben.
Verwiele stelt al spoedig de zakelijke
vraag: „Wat heeft uw landheer gezegd?"
„Hij vindt het goed, mits u er twee
jaar bij neemt en dus huurt voor vijf
jaar".
Verwiele kijkt naar zijn vrouw. Ze
knikt en zegt: „Jij moet het weten. man.
Ik vind alles goed".
Als ze weggaan, is de zaak beklonken.
IV.
Met grote snelheid verspreidt zich het
gerucht, dat Verwiele zijn bedrijf gaat
verlaten. De buurt davert er van en de
hele streek weet het binnen een week.
Ook Schroot hoort het. Hij weet, dat
het algemene oordeel over zijn daad zeer
ongunstig is. Dat heeft hij duidelijk be
speurd aan woorden en blikken van col-
ga's en buren.
Daar zet hij zich overheen. Het geval
£t er en er is niets aan te veranderen
ij en zijn vrouw, die bekend zijn met
ware toedracht van het ongeluk, dat
Willem Verwiele het leven kostte, voe
len deze verandering als een opluchting.
Laat de Verwiele's maar weg gaan. hoe
verder hoe liever.
,Wat zal ik nu doen, vrouw?" vraagt
Schroot d? volgende avond. „Zal ik pro
beren overige stuk er bij te huren?"
zweminrichting „De Zijl", i.v.m. dc bouw
van 28 ratio-bouw-woningen, (het betreft
hier een proef, waarop we nader terug
komen; de kosten bedragen f 91.000).
Voorstel inzake het beschikbaar stel
len van gelden voor herstelwerkzaam
heden in de foyer der Stadsgehoorzaal
(een geheel nieuw plafond met betere
acoustiek en kleinere herstellingen, kos
ten totaal f4000).
Idem, voor het aanleggen van een
speelterrein nabU de Nachtegaallaan op
een onder Oegstgeest vallend, maar aan
Leiden in eigendom toebehorend wei
land, kosten f3000.
Voorstel tot het kosteloos in gebruik
geven van vijf kinderspeeltuinen aan de
Bond van Speeltuinverenigingen voor
Leiden e.o., nl. ten Zuiden van de Haag-
weg. nabij de Seringenstraat, ten Zuiden
van de v. d. Duynstraat, en ten Noorden
van de Lage Rijndijk (deze vier bij ver
nieuwing, nl. weer voor twee jaar) en
aan de Kortenaerstraat („Ons Eiland")
voor het eerst.
Voorstel inzake het aankopen van enige
percelen weiland en water nabij de Room-
burgerweg.
Voorstel inzake het aangaan van kas
geldleningen eerste kwartaal 1948 en het
beleggen van overtollige kasgelden 1948.
Voorstel inzake het toekennen van een
voorschot op een te verwachten verho
ging van de pensioenen van hen, die uit
de gemeentekas een pensioen genieten.
Voortzetting van de behandeling vast
stellen verordening, regelende heffing
en invordering belasting gebruik Open
baar Slachthuis en het adres van de
slagersbonden.
Voorstel inzake de organisatie van de
brandweer (men zie ons nummer van
gisteren)
Voorstel tot het vaststellen van een
verordening, houdende regelen Woon-
ruimtewet 1947.
Van dr Van Iterson werd
30.000 verbeurdverklaard
Leids Tribunaal deed hedenmorgen
uitspraak
Het Leidse Tribunaal deed hedenmor
gen uitspraak in de volgende zaken: dr
C. J. A. v. Iterson te Leiden, interne
ring voor de tijd van 3 jaren, tot 8 Mei
1948. ontzetting uit de kiesrechten, het
recht om openb. ambten te bekleden, en
verbeurdverklaring van zijn vermogen
zioh uitstrekkende tot een bedrag van
f 30.000;
F. J. Wassenaar, voorm. kapt. van po
litie te Noordwijk, internering voor de
tijd in internering doorgebracht en ver
beurdverklaring van een gedeelte van
zijn vermogen tot een bedrag van f1000;
L. K. Wegener, internering voor de
tijd van 1 j en 6 mnd., ontzetting uit
de kiesrechten, het recht om te dienen
bij de gew macht en het recht om open
bare ambten te bekleden;
H. J Delfos te Leiden, internering
voor de tijd van 7 jaar tot *17 Mei 1952,
ontzetting uit de kiesrechten, enz.;
J. A. Roos, te Leiden, 4 jaar tot 5 Mei
'48, en de rest voorw. onder toezicht-
stelling van de Stichting „Pol. Delin
quenten", ontzetting kiesrechten, enz.;
G. J. Heemskerk te Noordwijk inter
nering 4 j. tot 27 Juli 1949, enz.;
J. C. H. Diekman, oud-commandant
van politie te Leiden, internering 3 j. en
6 mnd. met de bepaling, dat de tijd welk®
niet in internering wordt doorgebracht;
voorw. wordt opgelegd, ontzetting kies
rechten, enz.;
J. J. M. Meyers te Leiden, internering
3 j. en 6 mnd. tot 8 Nov. '48. ontzetting
kiesrechten enz., verbeurdverklaring tot
f 25.000;
L. W. Beyer te Oegstgeest, internering
voor de tijd reeds in internering door
gebracht, ontzetting kiesreohten, enz.,
verbeurdverklaring tot f2500.
De beschuldiging tegen H. A. J. v. <L
Leer te Arnhem werd vervallen ver
klaard.
Leids Tribunaal per 1 Jan. opgeheven
Overplaatsing naar
Den Haag?
Aanvankelijk lag het in de bedoeling
per 1 Januari as. de Tribunalen op te
heffen. Ook het Leidse Trtbunaal heeft
met deze bepaling rekening gehouden
en de belangrijke zaken afgehandeld.
Het personeel van het secretariaat zag
sindsdien uit naaT een nieuwe betrek
king, .zodat, toen vorige week het be
richt kwam, dat het tribunaal waar
schijnlijk tot 1 Juni 1948 of gedurende
het gehele jaar zou mogen blijven door
werken, geen personeel meer voorhan
den was.
Dit betekent, dat het tribunaal na 1
Jan. as., in Leiden althans, geen werk
zaamheden meer kan verrichten
Chr. Reisvereniging soupeerde
Gisteravond heeft de afdeling Leiden
der Ned. Christelijke Reisvereniging een
ledenvergadering gehouden in een der
zalen van „Het Gulden Vlies". In zijn
openingswoord wees de voorzitter, de
heer Joh. Vooys, er op, dat deze bijeen
komst was belegd ter bespreking van de
beschrijvingsbrief voor de algemene ver
gadering, die op 3 Januari a.s. in Der
Haag zal worden gehouden Tevens deel
de hij mede, dat de vooruitzichten vooi
een buitenlandse reis gunstiger zijn dan
verleden jaar. Een herhaling van de reis
Denemarken staat op het program-
Zo mogelijk zal een reis naar Zwit
serland en Zuid-Frankrijk worden ge
maakt. Hierna werd de beschrijvings
brief behandeld, die weinig discussie op
leverde De verschillende punten gingen
vlot onder de hamer door, zodat
officiële gedeelte spoedig afgelopen
Nadat men nog enige tijd gezellig bijeen
was geweest, besloot een smakelijk sou
per, waarbij de jolijt hoogtij vierde, de
vergadering
HAAGSE POLITIERECHTER.
In textielpunten gehandeld.
De koopman G. T. te Leiden had een
verkeerde handel gedreven: hij was
helemaal naar Baarle-Nassau gereisd,
waar hij de textielpunten vandaan had
gehaald, die echter door de politie
beslag werden genomen," toén de handel
beginnen zou. De Officier vorderde 35
boete of 10# dagen hechtenis, en voor
waardelijk twee maanden gevangenis
straf met twee jaar proeftijd, en ver
beurdverklaring der punten. De recjiter
veroordeelde conform die eis.
In de bonnen.
De boterhandelaar W. G. J. te Zoeter-
meer kocht distributiebonnen, omdat hij
tekorten had De Officier vorderde 100
boete of 50 dagen hechtenis, en
waardelijk twee maanden gevangenis
straf. De politierechter veroordeelde tot
60 boete of 20 dagen hechtenis, en
waardelijk een maand gevangenisstraf,
met twee jaar proeftijd.
De tussenpersoon.
De fabrikant J. W. W. te Leiden was
dë tussenpersoon-geweest bij het verhan
delen van een afo, die van diefstal af
komstig bleek Het voertuig was n.l. ge
stolen uit het wagenpark van het Minis
terie van Oorlog, en verdachte was een
schakel in het verhandelen geweest. Hij
betoogde niets van de diefstal te hebben
geweten, en meende dat het een auto uit
dump was De Officier vorderde drie
maanden gevangenisstraf. De rechter
volstond met f200 boete of 1 maand
hechtenis.
Het tikje tegen z'n hoofd.
De textielhandelaar H. J. B. gaf toen
hij in Leiden op het Stationsplein de
verkeersagent passeerde, een tikje tegen
zijn voorhoofd, en keek terwijl in de
richting van de agent. Die begreep dit
teken maar al te goed en wilde de man
aanhouden. Dat gaf nogal wat moeilijk
heden, maar het resultaat was toch dat
iu in de verdachtenbank kwam, sa-
met zijn knecht T. J. R., die weg
had willen rijden toen de agent in de
auto kwam
De Officier vorderde tegen elk van de
verdachten zeven dagen gevangenisstraf;
de rechter legde B. ƒ50 boete of 20 d
hechtenis, en R. ƒ40 boete of 20 dagen
hechtenis op, maar hij kreeg bovendien
maand gevangenisstraf voorwaarde
lijk.
Het geschenk.
De handelaar A. van W te Leiden had
ƒ50 ontvangen als gift, maar dat geld
afkomstig van een heling, vanwege
de verkoop van een gestolen auto. De
Officier vorderde een maand gevangenis
straf, omdat verdachte beter had moeten
opletten, doch de rechter legde ƒ75 boete
of 30 dagen hechtenis op.
De president In Den Haag heeft ech
ter het voorstel gedaan om de wekelijkse
zittingen van het Leidse Tribunaal in
de Hofstad te doen plaats vinden Het
staat nog niet vast. of dit zal gebeuren.
Bestaat de mogelijkheid, dat Den Haag
het Leidse Tribunaal aan personeel helpt,
dan zal opheffing actrewege kunnen lbij-
ren. Voorloopig heeft men echter geen
enkele dagvaarding laten uitgaan.
Vermeldt zü nog, dat hel 1 tribunaal
tot op heden 369 uitspraken heeft ge
daan. In drie zaken werd op juridische
gronden het fiat-executie geweigerd, in
5 zaken, omdat de uitspraak te licht was
en in 7 zaken omdat de maatregelen te
zwaar zouden zijn geweest.
Plotseling overleden
Gisteren werd de melkhandelaar J.
Hillenaar uit de Da Costastraat terwijl
hij melk bezorgde in de Nic. Beetsstraat
plolselng onwel en zakte ineen. Een dok
ter van de E.H.D. constateerde de dood.
EXPORT VAN SNIJBLOEMEN NAAR
ENGELAND EN DUITSLAND
Het seizoen voor snijbloemen-export
naar Engeland is gisteren geopend en
van Aalsmeer uit zijn de eerste zendin
gen seringen per vliegtuig en per boot
verzonden In Engeland is een grote
vraag naar Ned, seringen, die aldaar een
goede reputatie genieten. I.v.m de on
zekere vooruitzichten de export ge
schiedt In commissiehandel heeft een
groot aantal kwekers de voorkeur gege
ven aan verzending per boot. Met ingang
van morgen zullen voor het eerst na da
bevrijding potplanten en snijbloemen
naar Duitsland worden geëxporteerd.
Het vervoer geschiedt uitsluitend per
auto De betaling geschiedt in dollars,
zodat dus de Aalsmeerse kwekers ook
een bijdrage leveren in de deviezenpot
Uit de Omstreken
ALPHEN AAN DEN RIJN
In de Chr. Gerei, kerk spreekt mor
genavond ds W Baaij. Aanvang half acht.
Tot ouderling van de Ned. Herv. Ge
meente (kerk Julianastraat) werden ge
kozen de heren G. Wessel en W. Verkerig
en tot diaken de heren J. Tolk en A.
Pennewaard Bij de herverkiezing we
gens het bedanken van twee gekozenen
werden tot ouderlingen benoemd de
heren K. P. Kelderman en H J. Jansen.
HAZERSWOUDE
Uitreiking bonkaarten 802 enz. ia
café ,,'t Oude Raadhuis" (Dorp). Morgen
zijn aan de beurt de letters K t.m. S.
Maandagmorgen had op de Rijndijk
een ernstige aanrijding plaats tussen een
vrachtauto van de firma Moiiema en een
vrachtauto van de firma Van der Meij-
den, oeide uit Koudekerk a/d Rijn, welke
laatste auto maar één licht voerde. De
politie maakte proces-verbaal op. Per
soonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Maandagmorgen was de veehouder
H. v. V. alhier aan het mestrijden. Plot
seling sloeg het paard op hol, de Dorps
straat en een op die straat uitlopende
steeg in. De kar slingerde daardoor tegen
een hoek van een woning en werd ge
heel vermeld. Daar v. V. inmiddels van
de mestkar was gesprongen, kwam hij
Donderdagmiddag om 3 uur hoopt
de Prinses Margriet-Kleuterschool haar
Kerstfeest te vieren in een der lokalen
van „Salvatori". De samenkomst staat
onder leiding van mej v d. Linden, hoofd
der kleuterschool.
NOORDWIJK.
De eerstvolgende raadsvergadering
zal worden gehouden op Maandag 22
December.
Dezer dagen herdacht mej. M. C.
Wijsman het feit, dat zij vóór 25 jaar in
diénst trad bij de gemeentebedrijven, tn
intieme kring is de jubilaresse gehul
digd, waarbij om. werd gesproken door
de burgemeester mr Van Berckel en de
chef van de boekhouding der bedrijven,
de heer F H. van Spanje.
Met de werkzaamheden ter verbre
ding van de Oude Zeeweg is een aan
vang gemaakt. Begonnen is met het
rooien van de rij bomen aan de rechter
kant van de weg.
De heer H. W. v. d. Wilk (P.v.d.A.)
zal, naar wij vernemen, bedanken als lid
van de gemeenteraad Zijn opvolger op
de lijst is de heer J. van der Niet D.zn.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer
A. van Duijn, die tijdens de oorlog als
luit. t. z. 2e klasse bij de Ned. Marine
vocht, is onderscheiden door de Britse
regering met de Honorary Member Order
British Empire
(Wordt vervolgd).
VOORHOUT.
Met de verfraaiing, d- w. z. de boom-
aanplant, in het deel rondom het dorp,
.waar eens een nieuwe woonwijk zal ver-
-ijzen, is reeds een flink begin gemaakt
Loof- en naaldbomen wisselen elkander
I af. Het belooft een lommerrijk geheel te
j worden. Misschien is daar in de naaste
'oekomst nog wel een everzwijntje te
verschalken.
