Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | 26 november 1947 | pagina 2

Leidens NSB-burgemeester was een van Musserts
meest vertrouwden
Mr R. N. de Ruyter van Steveninck is

NIEUWE LEIDSCHF. COURANT

WOENSDAG 26 NOVEMBER 1947

Stadsnieuws

nog steeds nationaal-socialist

„Een Oostfrontstrijder was een goed Nederlander"

Men kan de Leidse N'.S.B.-burgemeester, tnr R. N. de Ruyter van Steveninck. aan-
wrUven, wat men wil. maar een „domme jongen" kan hy zeker niet worden ge
noemd. Hy had zich voor de tribunaal-zitting van gisteren geducht voorbereid, zó
lelfs, dat de verdediger, jht mr J. M. W. v. Asch van Wück. byna niet aan 't woord
kwam. Het bleek, dat deze beschuldigde zich nog steeds nationaal-socialist voelt,
dat hy nog steeds geen oog heeft voor de kwaliteiten van het eigen volk, vooral
voor die eigenschappen, die ons volk in de bezetting, toónde, en dat hy het Rus
sische gevaar, thans urgenter dan ooit, meesterlijk wist te hanteren. Handig kneedde
hy alles in de vorm, die hem het best paste, wist zich de door de president
voren gebrachte feiten maar amper te herinneren, maar was tot In de finesses op
de hoogte, wanneer het een vraag betrof, die hy aan een der getuigen wilde stellen.

Intussen, kwam men e^rst na enige
uren goed los. De eerste verhoren, die
ln grote trekken de officiële tenlaste
legging volgden, maakten op een leek
geenszins de indruk, dat men op eer
paald doel afging. Dertien getuigen
charge passeerden achtereenvolgens de
getuigenbank. Sommigen van hen moes
ten zelfs drie en meermalen voorkomen
Het waren W. M. de Hartigh, chef van
de afdeling financiën der gemeente Lei
den, ir D. Boogerd, directeur van ge
meentewerken, de heer A. M. de Blauw,
oud-directeur van gemeentewerken, de
heer J. H. de Jong, chef "van de gemeen
tereinigingsdienst, de heer J. F. v. Wij-
land, ambtenaar ter -secretarie, afd. on
derwijs, dr A. Scholte. rector van het
stedelyk gymnasium, dr J Boks. direc
teur van de gemeentelijke H.B.S., mej J.
V. Hoorn, directrice van de H.B.S. voor
meisjes, de heer J. W. J. Diebeis, refe
rendaris der gemeente en belast met de
zorg voor het bevolkingsregister, de heer
G. Montanus. gemeente-ambtenaar, de
gemeente-ambtenaren J. v. Houten en A.
Nederlof, en mr A. J. Sormani, die dr
Scholte tijdens de bezetting voor het
Duitse vredesgerecht verdedigde.

Het verstrekken van gelden uit de ge
meentekas aan nat.-soc. instellingen werd
door mr De Ruyter van Steveninck ont
kend in de zin. daaraan door het Tribu
naal gegeven. Ook getuigen bevestigden,
dat hier .sprake was van normale uitke
ringen onder epn andere naam. Maar
Juist deze naam deed het hem. zoals de
heer L. Questroo, die deze dag mede zit
ting had. terecht opmerkte. Het algemeen
financieel beheer werd echter door geen
der getuigen onjuist geoordeeld.

De afbraak van bruggen en panden.
Toen de kwestie van de benoeming van
NSB-ambtenaren aan de orde kwam,!
vroeg besch. zijn personeelspolitiek *e
mogen uiteenzetten Daarbij deed Hij net
voorkomen, als zouden door hem, besch.,
nooit ambtenaren zijn ontslagen, alléén
om hun politieke overtuiging. Wèl had
besch. getracht de verhoudingen ónder
het ambtenarencorps gelijk te maken aan
de verhoudingen in het Ned. volk zelf:
er moesten dus verschillende NSB-ers De.
noemd worden, óók op belangrijke pos
ten. Maar op dergelijke posten werden
bok niet-NSB-èrs geplaatst; en IfSB-ers,
die niet voldeden. liepen evengoed net
risico van ontslag. Over het algemeen
konden de getuigen dit niet pertinent te
genspreken.

By de tenlastelegging van de afbraak
van enkele panden ten behoeve va:
Duitse weermacht en van vier Leidse
bruggen, bleek, dat besch. zich van
verantwoordëiykheid tegenover het Ne
derlandse volk een verkeerde voorstel
ling had gevormd. Het ging er immers
niet om, of materialen voor de gemeente
zouden worden gespaard, maar of er van
officiële züdc medewerking werd ver
leend by die maatregelen, die de bevry-
ding van Nederland zouden helpen ver
tragen- De feiten bleven echter, daaraan
konden geen meningen van toen of nu tets
afdoen, geen getuigenverklaringen en
geen vragen van besch. zelf.

Als ze je kwamen halen, was het
nog vroeg genoeg.

Dit de tewerkstelling van arbeiders' >n
Duitsland een van de hoofdpunten van de
tenlastelegging zou worden, was duide
lijk. Het was hier, dat besch nog al eens
kwam aandragen met een: ..Dat weet ik
me niet meer zo precies te herinneren"
De getuigen wisten het echter wèl. En
dan toonde m^ De Ruyter van Steveninck
zijn „medegevoel" met die door hun ver
antwoordelijkheid gekwelde ambtenaren:
„Het was ook voor mij een hard gelag"
'Getuige J. H. de Jong sprak hierop
taal, die het auditorium meer voldeed:
„Niemand had moeten worden opge
geven; men had zich moeten laten
grypen! (Als de Duitsers de kans
kregen). Persoonlijk heb ik met mijn
gezin daarvan het voorbeeld gege
ven". (Instemmend voetgeroffel op de
publieke tribune).

Kunst en Letteren

Concert Chr. Gem. Zangver.

„Hallelujah"

Om de prestaties van een koör vol
ledig te kunnen beoordelen moet men
de gezongen tekst kunnen volgen. He
laas was de tekst van de liederen niet
afgedrukt in het programma van het
concert, dat de Chr. zangvereniging „Hal
lelujah" gisteren gaf. Wy hebben dus
slechts een onvolledige indruk van de
koorzang gekregen, maar toch hebben
wy kunnen constateren, dat zowel „Hal
lelujah" O.I.V.- Tilly Stenz-Leening als
het Haags G.E.B.-mannenkoor o-l.v. Her
man Stenz met veel toewijding hebben
gestudeerd. Er werd over 't geheel be
schaafd. muzikaal en met animo gezon
gen.

Voor de pauze kregen wij o.a. prach
tige koorwerkjes van Palestrina en een
interessant mannenkoor van Honegger
te horen. In Psalm 42 van Mendelssohn,
oorspronkelijk voor koor en orkest ge
schreven, speelde Mien Verwer de or
kestparty heel vlot en slagvaardig op
de vleugel. De zangeres Ankie van
WiokeVoortCronvmelin leek aaiwanke-
lijtk niet zo goed op dreef. Maar in de
aria van Mendelssohn en in liederen van
Sohubert, Von Brucken Fock en Tau-
bert. die zij na de pauze zong, was zy
er beter in.

Er waren fraaie bloemstukkeu voor
dirigente, .zangeres en pianiste.

Hennle Schouten.

Bij voldoende deelname zal dr H.
Schilp, directeur der Chr kweekschool,
voor de afd. Leiden van de Vereniging
voor Paedagogiek een eur9us in erfelijk
heidsleer houden.

Uit het verdere verhoor van de getui
gen kwam duidelijk vast te staan, dat de
ex-burgemeester de pogingen
schillende chefs om hun personeel vrij te
krijgen, in elk geval niet had gesteund.
Het was getuige De Jong, die de waar
schijnlijke beweegredenen aangaf: angst
om in moeilijkheden te geraken met de
Duitsers. Er waren gelegenheden geweest
dat deze getuige medewerking, subs, geen
tegenwerking, had ondervonden vai
burgemeester. Waaraan direct moet
den toegevoegd, dat het einde van de
log toen al ruim in zicht wajf

Andere getuigen dachten mr De Ruyter
van Steveninck mede de oorzaak van po
litiële verhoren, huiszoekingen e.d. Vast
te staan kwam dit niet, al voelde men in
nerlijke zekerheid bij de verklaringen.
Anderzijds moesten sommigen van hen
ook toegeven.dat besch. moeite had ge
daan zijn door de Duitsers gegrepen amb
tenaren voor erger te vrijwaren door
gunstige verklaringen. Zo in het geval
van getuige De Blauw, wie besch
de Duitse rechter een „anstandiger
Mensch" had genoemd. Door dit getuige
nis was de strafmaat voor de heer De
Blauw verminderd. En ook deze achtte
het beleid van de ex-burgemeester
antwoord.

Maar dat er aandrang was uitgeoefend
om aan de Duitse maatregelen inzake de
tewerkstelling van Ned. arbeidskrachten
in Duitsland mede te werken, kwam wel
vast te staan; zelfs was besch. wel op deze
maatregel vooruit gelopen. Geen andere
verontschuldiging kon mr De Ruyter
Steveninck vinden dan deze: „Ik wilde
moeilijkheden in mijn gemeente voorko
men. Dat was een gemeentebelang". En
het ambtenarenreglement was een goed
hulpmiddel!

Beïnvloeding van het onderwas.
Dat beïnvloeding van de jeugd in nat.-
soc. zin zwaar wordt aangerekend wist
ook besch. Met klem bracht hij daarom
naar voren, dat van de 130 benoemingen
slechts twee niet in overeenstemming wa
ren geweest met de ingediende voordracht
van deskundigen; dit voor wat betreft he-
L.O. Dat er echter aandrang werd uitge
oefend op de leerkrachten, om nat.-soc
getinte liedjes aan de kinderen te lerer,,
kon besch. niet ontzenuwen. Dr Boks,
directeur van de Gem. H.B.S., wist van
drie gevallen van NSB-benoeming tegen
het advies van deskundigen in Terwijl
de tentoonstelling van de Arbeidsdienst,
die verplichtend werd gesteld voor leer
lingen van middelbare scholen heftige
verklaringen van d'r Boks. dr Scholte er
mej. v. Hoorn uitlokte Vooral mej v
Hoorn was gedecideerd in haar uitlatin
gen en eindigde haar betoog met een
scherpe vraag aan besch.:
„Is beschuldigde nog van mening,
dat de ouders in deze zaak geen recht
van beslissing hadden?"

Het antwoord van besch. ging in gemom
pel verloren.

Ook dr Scholte wist te vertellen
benoemingen in het college van 'curato
ren, benoemingen, die geenszins strook!
met de adviezen van deskundigen, in deze
materie aan de burgemeester verstrekt.

De verpldchte lezing en de tentoonstel
ling hadden dr Scholte moeilijkheden
bezorgd, zo zelfs, dat mr De Ruyter van
Steveninck meende. Van Genechten te
moeten inlichten, hetgeen door besch
zelf werd toegegeven. Maar dit was na-
tuuriyk gebeurd om erger te' voorkomen
en voor het vredegerechtshof was besch.
toch tussenbeiden gekomen. Mr Sormani,
die dr Scholte voor de Duitse rechter
had verdedigd, kon niet zeker verklaren,
dat besch. de directe oorzaak van het
proces was geweest.

Het bevolkingsregister
Het bevolkingsregister was in de be
zettingstijd een veelbegeerd en omstre
den object. Besch. had het dienstbaar
willen maken aan de uitzending van ar
beidskrachten naar Duitsland en het
daartoe overzichtelijker willen samen
stellen. De 'heer Diebeis, referendaris der
gemeente trad in deze materie als ge-
:ulge op on kon slechts bevestigen, dat
inderdaad getracht was. een wijziging in
de administratie van de bevolkingsboek
houding aan te brengen. Hierdoor zou
het mogelijk zijn geweest, bepaalde jaar
klassen binnen zeer korte tijd aan het
Gew. Arbeidsbureau op te geven.

Besch.: „Ik herinner er .my niets
van. Maar misschien is de heer Die-
bels Ln de war met een eerdere ge-
beurtenis met betrekking tot de Ar
beidsdienst?" Dit antwoord tekent
het optreden van beschuldigde.

Wat later verklaarde hij: „In prin
cipe zou ik wel gedaan hebben, wat
de secr.-generaal mij opdroeg, tenzij
ik reden had aan te nemen, dat een
en ander voor de bevolking ongun
stig zou zijn. Het hing er ook van
af, welke secr.-generaal het was!"

Het sluitstuk op alle verklaringen
was de ironische opmerking van de
president:

„Herinnert u het zich nu. of nog
steeds niet?"

De Duitsers geen vyanden?
Het was inmiddels reeds vier uur ge
worden en hét tribunaal gelaste een half
uur pauze, waarna in overleg met de
verdediger zou worden overgegaan tot
het verhoor van beschuldigde. Het ver
hoor van de getuigen a décharge en het
pleidooi zullen Vrijdagmiddag plaats
vinden. Dan zullen in deze zaak nog
moeten verschijnen de heren G. P. Meyer.
H. A. Vriend, F. Verstegen, Th. Barnard,
Hagemans, mr dr S. Rozemond, C. J. v
d. Lely, A. v. Hoogstraten, J. Aalbers-
berg, A. C. de Ruyter van Steveninck,
prof. dr J. N. Bakhuyzen van den Brink
en de heer Ensingh.

Het verhoor van besch na de pauze
leverde meer verrassingen dan de voor
afgaande uren Tenminste voor de leek
De vraag, waarom besch lid was gewor
de NSB, voor de tweede

uit over de positie van de NSB en de
houding van de Duitsérs, dat de gehele
achtergrond vèn 's mans handelen bloot

Ofschoon besch. verontwaardigd was
geweest over dc Duitse inval en het
aanbieden van de klok van Lunteren een
„onsmakeiykheid" vond. durfde h$ toch
releveren aan de vyf dagen gevangen
schap van de NSB-ers in Mei 1940. ter-
wyi de opmerking, dat zowel aan ge
allieerde als aan Duitse zyde fouten zyn
gemaakt en dat de schuldvraag ten op
zichte van de Duitsers nog door nie
mand Juist Is beantwoord, uit de mond
van deze besch. wel heel brutaal klonk.
Zelfs het bombardement van Kopenha
gen door Nelson in volle vredestijd werd
uit de historie opgediept om beschuldig-
des mening te staven.

Pres.: „Maar er y/as in 1940 toch geen
vrede met de Duitsers? De Ned. Regering
zat in Londen en proclameerde de v
zettng van de strijd."

Besch.: „Dat was ln mijn opvatting niet
de wettige regering, omdat zij was
geweken tegen de bepalingen vai
grondwet in."

Over deze kwestie ontwikkelde zich
vooi; de zoveelste keer een dispuut tus
sen besch. en de president van het tri-

Pres.: „U beschouwde de Duitsers n?
de Meidagen van 1940 dus niet meer alj
vijanden?"

Besch. (aarzelend): „Dat kan ik nu niel
zeggen. Maar de NSB zag het Russische
gevaar in elk geval als dringender en
dat was juist en dat vind ik nog juist."

Op de vraag van de pres., wat besch.
dan wel dacht van de gruwelen in de
concentratiekampen, antwoordde <leze
laatste, dat hij zich in elk geval daar niet
achter had gesteld. Maar de pres. moest
ook eens denken aan de ellende, die de

NSB-ers in de Meidagen van

landgenoten hadden ondervónden. Ook
besch.'s lidmaatschap van de SS kwam
ter sprake.

Besch.: „Een Nederlander, die aar
Oostfront stond, achtte ik een goed
vaderlander."

Pres.: „Die aan het Oostfront stonden,
maakten Duitse krachten vrij voor
Westen en hebben de bevrijding
West-Europa vertraagd."

Besch.: „Ik ben in elk geval blij, dat de
bevrijding niet uit het Oosten is ge-
kómen."

Een der meest vertrouwden

In een verklaring betreffende het ad
viseurschap van mr De Ruyter
Steveninck werd gezegd, dat besch. zelfs
Musserts meest vertrouwde was. Besch.
trachtte dit weer op de vertrouwde ma
nier te omzeilen, maar moest toch erken
nen dat hij eenmaal tegenwoordig was
bij de instelling van de landwacht: „om
dat ik daartegen bezwaar had."

De functie van kringvértegenwoordi-
ger van „Frontzorg" achtte besch. nog
steeds een erekwestie.

Besch.: „Ik heb het diepste respect voor
de Oostfrontstrijders gehad". „Wat niet
uitsluit, dat ik ook diep respect had voor
b.v. ondergrondse Ned. strijders". (Deze
toevoeging na enige aarzeling).

Pres.: „Die op de meest beestachtige
manier door de Duitsers werden ver-

Tenslotte was dan de benoeming van
besch._ tot burgemeester aan de orde.
Besch. kon niet veronderstellen, dat deze
benoeming was geschied op grond van
zijn lidmaatschap van de NSB. De Duitse
instanties schenen niet te weten, welk
een goed vaderlander mr De Ruyter van-
Steveninck was. Eerst later heeft hij dat
de* betreffende instanties meegedeeld.

Overigens kan besch. er nog op wyzen.
dat hem in de toenmalige gemeenteraad
een vriendelyke ontvangst was ten deel
gevallen, en dat de leden van die raad
besch. en zyn echtgenote waren komen
feliciteren met zyn benoeming.

Inzicht in de geschiedenis

Naar aanleiding van het geschrift: „In
zicht in de geschiedenis der laatste tien
jaren" ontwikkelde zich tussen de presi
dent van het tribunaal en besch. weder
om een dispuut over de correctheid van
de Duitser. De president moest toegeven,
dat er inderdaad door sommige Duitsers
individueel goede dingen waren gedaan,
maar besch. verheerlijkte het Duitsg volk.

Pres.: „Is hier iets onjuist in?"

Besch.: „Alles!"

Pres.: „Vond u de Duitse bezetting dan

Besch.: „U kunt de dingen maar tot aan
een bepaalde grens zien. Als u daar
maar overheen kon komen."

Pres.: „Dat hopen wij niet."

Vervolgens waren de Volksdienst en
de Winterhulp aan de orde, zaken, die
besch. slechts in sociaal opzicht kon be
schouwen, los van de politiek.

Het verzet der artsen.

Het sohorsingsbesluit van besch. ten
aanzien van dr J. P. Boekhold, eerste
geneesheer bij de G.G. en G D. en van
wijlen dr A. W. Borgerhoff Mulder, eer
ste geneesheer van de gestichten „Ende
geest", was geheel op eigen gezag en
initiatief genomen. Beide artsen hadden
geweigerd zich aan te sluiten bij de Ned,
artsenkamer, hetgeen voor besoh. aan

leiding werd te veronderstellen, dat zij
er nu ook geen prys meer op stelden,
het beroep van arts uit te oefenen. Al
thans in de zin van de verordening ver
klaarden zij op deze wijze geen practijk
meer te willen uitoefenen. Op grond
hiervan was de burgemeester opgetre-

Pres.: „U hebt niets begrepen van het
verzet der Ned. artsen. Hebt u in die
dagen de leucoplastbanden niet gezien
op de naamborden van de Leidse artsen?
En zeiden die u niets? Dit is op zyn
minst zeer kortzichtig."

Een gedurfde „peroratie".

Op de beschuldigingen t.a.v. de Univer
siteit kon de ex-burge<meester niet vcei
zeggen.

Besch. noemde zichzelf in een „pero
ratie" „niet princpieel anti-semietisch".
Waarom dat wist hij eigenlijk niet! Hij
vond het belachelijk, dat er Nederlan
ders waren zijn, bij wie de haat voor
Duitsland praevaleert boven de liefde
voor het Ned. volk.

Beschuldigdes overtuiging is in grote
lijn nog steeds dezelfde. Hij wilde ech
ter wel toegeven, dat het nat.-socialisme
in Duitsland geen echt nat.-socialisme
bleek te zijn, maar dat ook imperialisme
en kapitalisme een rol speelden.

De expansie van Duitsland ging echter

kennelyk in de Oosteiyke richting. Naar
het Westen heeft Hitier nooit die expan
sie, gewild. Het was ook niet de bedoe
ling, Engeland aan te vallen. Daarom
werden de legers opzettelijk by Duinker
ken vastgehouden (gelach)

Wat de beïnvloeding van het onder\
wijs betrof: besch. kende Mussert als de
grootste verdediger der bijzondere school.
„Wie aan de bijzondere school komt,
komt aan mij", zou De Gróte Leider eens
hebben gezegd.

De heer L.. Questroo stelde de be
schuldigde als bijzitter enkele vragen, of
liever wees hem op onbegrijpelijkheden.
Op 15 Juli 1942, twee maanden na de
ploertige wegvoering van Nederl. offi
cieren in krijgsgevangenschap, schreef
besch. bijVoorbeeld heel hartelijk over
„saamhorigheid". Uniformensmokkel,

N.S.B.-verraad in Mei 1940besch.

noemde het alles „sprookjes". Besch. had
de vrijwilligers aan het Oostfront ge
prezen, maar de heer Questroo had daar
voor liever de kerels van de Greb'oe-
berg, het Kornwerderzand en- Rotterdam
in de plaats gezien.

Besch.: Als u mij die tip bijtijds had
gegeven

Nadat beschuldigdes echtgenote enkele
inlichtingen had verstrekt over het ver
mogen dat ér niet meer is werd de
zitting verdaagd tot Vrijdagmiddag 2 uur.

Het absenteïsme op school dient bestreden

VERZUIM BETEKENT
ACHTERSTAND

Het bestuur van de school voor vo
-gezet lager onderwijs, uitgaande van
vereniging voor Chr. onderwijs te Leiden,
belegde gisteren in de gymnastiekzaal
van de school aan het Noordeinde 40
ouderavond.

De heer M. H. de Reede, penningmees
ter, sprak een openingswoord, waarin hij
er op wees, dat het een principiële plicht
is, om de kinderen aan de Christelijke
school toe te vertrouwen. Uitvoerig stond
spr. voorts stil bij het karakter en hel
wezen van het V.G.L.O. Vijf jaren gele
den hadden alle lagere scholen de 7de er
8ste klas, die in nauw verband stonden
met óe andere klassen. Men deed alsof
geen maatschappij meer bestond, die to
ook wel eens beslag op de kinderen kon
leggen. Gelukkig kwam men op de Aede
gedachte om een centrale school te stich
ten voor het 7de en 8ste leerjaar. Deze
gedachte is in 1943 verwerkelijkt. Men
maakte zich niet geheel los van het lager
onderwijs, maar men bepaalde zich er
hoofdzaak toe, de kinderen geschikt
maken voor dé maatschappij. Op de
V.G.L.O.-school leren de kinderen veel:
zij krijgen iets mee voor het leven. Spr.
dankte het personeel voor zijn activiteit
en hoopte, dat ook de ouders blijk zouden
geven van hun medeleven. In dit verband
wekte de heer D Reede hen op, het ab
senteïsme zo veel mogelijk te bestrijden.
Verzuim betekent stilstand en achteruit
gang.

De Jieer J. van Leeuwen, waarn. hoofd
der school, legde er de nadruk op. dat
het V.G.L.O. geen Duits karakter draagt,
ofschoon het in de bezettingstijd in het
leven werd geroepen. Ook op deze school

Bijzondere dienst in de Oud-
Katholieke kerk

De eerste van een serie van drie

Men scnryit ons:

Maandagavond werd in de Oud-Kati
lieke kerx aan de Zoeterwouose Singel
de eersLe van de drie bijzondere dien
sten genouden, die oedoeia zijn om'ge-
ioof en leven aier Kerk in breaer Krn,-g
aekena te manen. Na enige voe„gebeaen,
aan de voet van hei altaar gezzga, Gre
goriaans gezongen psalmen en gewone
kerkgezangen wei'u ae predikatie uit
gesproken door pas.oor M. A. Zwart van
utreont met ais onuenverp: „En toch
geloof ik". De spreker, die door de ge-
.:eei gevulde kerx met grote "aanaacht
gevolgd werd. liet allereerst uitko.

verzekerde nu eens ging vertellen, nóe
men in deze verbijsterende wereld van
net ogenblik rustig geioven' kan. Hij
stond' niet boven zijn hoorders, maar
naast "hen, tussen hen in, met dezeliae
nood, angst, en twijfel over het ïeven
van deze tijd. Maar dan liet hij gelei
delijk aan ontdekken, dat de mens me
deverantwoordelijk is voor alles wat er
verkeerd gaat in de wereld, dat hij
schromelijk tekort schiet en scnukng
staat tegenover God en meniheid. En
aan tensioue net wonder, dat God deze
mens, die het zo volkomen verxnoeid
neen, die Lijn leiding neeft aigewezen
en ongenoorzaam is geworden aan Zijn
geboa, aat God deze mens toch in Lteiue
.egemoet gaat en vergeving, genaae en
meuw leven wil schènxen.

Na de predikaue voigae nog net zui
gen van het „Heilig, heilig"'uit de

uturgie van de H. Mis en een gewoon
gezang, waarna de pastoor der Leidse
gemeente de zegen gal. Een versterkt
Kerkkoor, waaronder een prachtige so
praan, verzorgde tezamen met de orga
nist het muzmale gedeelte.

Maandag 8 Decemoer spreekt kapelaan
D. N. de Rijk over: „Wat vind ik in mijn
Kerk", Maandag 15 December prof. B.
A. van Kleef over: „Waarom Oud-Katho
liek".

De Ieren - een volk met heroïek en humor

Dr Jeffares sprak voor het
Genootschap Ned.-Engeland
Voor de afdeling - Leiden van het Ge
nootschap NederlandEngeland
in „De Doelen'* gesproken
N. Jeffares. die in grote trekken de Ierse
geschiedenis heeft behandeld. Spr. begön
met op te merken, dat de verstandhou
ding tussen Ieren en Engelsen thans beter
is dan ooit. Gelukkig, want het Ierse volk
heeft vele jaren gezucht onder een En
gels juk.

Voor het noodlottige jaar, dat Engeland
dit mooie land overweldigde, heeft het
invasie van de Denen en Noormannen
gekend, waarvan er velen na verloop van
jaren Ierser waren dan.de Ieren zelf. Zij
bouwden hun kastelen en traden met
Ierse meisjes in het huwelijk. Het Jaar
tal 800 is een belangrijk jaartal, omdat
toen St. Patrick het Christendom tn Ter-
land kwam prediken

Inmiddels was in het land een zekere
mate van welstand gekomen, vooral om
dat de Ierse grond zeer vruchtbaar was.
En het huis Tudor, dat in Engeland aan
de macht was, greep in zijn heerszucht en
landhonger stukie voor stukje van Ier
land aan en onderwierp het. Het uitein
delijk doel hierbij was, de bevolking naar
het Westen van Ierland te dringen, zodat
de vruchtbare gronden in handen kwa-
ien van de weldra rijke Engelse lords.
Een periode van grote armoede voor de
geplaagde bevolking brak aan, waarin de
ter zijn waarlijk Ierse ziel kreeg. Van af
1798 hebben de Ieren getracht door tel
kens weer tot een opstand té komen hun
erloren vrijheid te herwinnen. Doch
eeds werd dit door wapengeweld

lerdrukt en vele Ierse helden stierven
na de Meidagen 1940. lokte een dispuut I een smadelijke dood. Dan verlaat het

Ierse volk in groten -getale zijn gebooi
tegrond en een massa-emigratie breekt
aan. Amerika: het land der toekomst'
De Regering in Londen deed nog wat ze
kon om hen tegen te houden, ze verbe
terde de meer dan slechte toestandep,
maar het was te laat. Bijna de helft van
de geplaagde bevolking emigreerde.

Eerst bij het begin van deze eeuw werd
het duidelijk, dat Engeland stappen deed
om tot de uiteindelijke vrijwording var
Ierland te komen. Öndahks 'dit alles: ir
de oorlog van 19141918 sneuvelder
50.000 Ieren op de slagvelden van he
vasteland. In 1922 volgde een gedeeltelij
ke vrijmaking en sinds dat iaar zijn ver
schillende politici, o.m. O'Kellen en Dc
Valera bezig om Ierland staatkundig ge
heel los van Engeland te maken.

Het is weer een opmerkelijk feit. dat
in de afgelopen oorlog meer Ieren uit
het Zuiden van Ierland dan uit Noord-
Ierland, dat nog geheel Engels is. ir
Engelse leger dienderf Nadat dr Jeffares
een ogenblik had gesproken over de be
volkingsaanwas, de godsdienstige verhou
dingen en het geloof aan geesten en spo
ken, de industrie in het Noorden en de
landbouw in het Zuiden, ging sor. na de
pauze uitvoerig in op de Ierse literatuur,
welke in drie groepen kan worden ver
deeld: het Galic (Oud-Iers), het Anglo-
Iers en de moderne beweging, welke
laatste in 1845 aanvangt.

Een reeks uittreksels uit oude Ierse
verhalen en romans volgde, terwyi een
groot aantal Ierse schrijvers de revue
passeerde. De voorzitter van deze bijeen
komst ir P de Gruyter, dankte mol
enige welgekozen woorden de Spreker,
die in zijn lezing meerdere malen blijk
gaf over echte Ierse zin voor humor te
beschikken.

is de strijd gevoerd tegen de Duitse me
thodes. Op duidelijke wijze zette spr. uit
een, hoe dit onderwijs is ingedeeld, waar
bij hij in 't bijzonder de hoge kosten, die
deze school met zich meebrengt, ir
licht stelde.

Als derde spreker trad op de heer De
Jong, beroepsadviseur te Leiden. Hij re
fereerde over het onderwerp: Beroeps
keuze. Als de kinderen hun laatste school
dag „vieren", staan zij aan het begin
een „nieuw" leven, aldus spreker. Op de
schouders van de ouders rust de grote
verantwoordelijkheid, het kind steun en
leiding te geven. Maar al te vaak wordt
de mening vernomen, dat het kind zelf
maar een keuze moet bepalen. Dit is
iuist De ouders moeten mede de basis
leggen voor het'toekomstige bestaan
hun kind

Vóór de ouderavond konden de aar
zigen het werk van de kinderen bezichti
gen. De algemene indruk was. dat de
leerlingen goed hun besï hebben gedaan.
Na de pauze werd een schoolfilm ver
toond. die bij dit onderwijs wordt ge
bruikt.

Export van gladiolenbollen
ondervindt vertraging

Trips richt veel schade aan.

De export van glodiolenbollen
dervindt enige vertraging, doordat zich
een ziekteverschijnsel „trips" genaamd
voordoet. Dit betreft een zeer klein
insect, dat zich op de bol vastzet en veel
schade aanricht. Bii constatering van dit
verschijnsel geeft de Plantenziektenkun-
dige dienst geen certificaat van gezond
heid af. De behandeling met naphthaline
neemt ongeveer drie-weken'in beslag. De
tropische zomer is aan dit verschijnsel
niet vreemd

Afrikaanse kunst in Museum
voor Volkenkunde

In verband met de cultyrele samer.
werking, met België vertoeft sinds 1 Juli
j.l. de ethnoloog èn Afrikanist dr J. P L
Vandenhoute te Leiden, waar hij werk-,
zaam is aan het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde t.b.v. de Afrikaanse verz,
lingen van deze instelling. Van 1 Dec. tot
1 'Febr. zal in dit museum een tentoon
stelling van „Afrikaanse kunst in Neder
land" worden gehouden.

Distnhutievarui

Uitreiking van twee eenheden brandstof
m gezinnen van 8 of meer personen
vindt alleen morgen nog plaats, en wel
van-8.30 tot 11.45 en van 2 tot 4 uur Alle
stamkaarten meebrengen.

Leidse telegrammen

Op ons bureau, Hbgewoerd-103. ligt
ter inzage de lijst van' gedurende de
oorlog gesneuveld of vermist personeel
J-«- Kon. Marine, waarvan de namen en
?ssen der naaste familiebetrekkingen

bekend zijn.

- Mevrouw J: Riemers-Reurslag hoopt
Donderdagavond om 8 uur in het ge
bouw Gerécht 10 voor de'afd. Leiden var
de Vereniging voor Paedagogiek een le
zing te houden over het kinderboek. In de
zaal wordt bovendien een tentoonstelling
kinderboeken gehouden.

In overleg met de Prijscontróle
op verzoek van andere handelaren wordt
medegedeeld, dat het gemelde proces
verbaal wegens onderwicht werd opge
maakt tegen de houthandelaar S.

Vit de Omstreken

VOORSCHOTEN -

O.l.v. dr M v d Stoel vergaderde
in één der kamers van het Raadhuis de
afdeling Voorschoten van Het Groene
Kruis. De voorzitter deelde mede, dat bij
het vertrek van Zuster Veldkamp, die
als enquetrice aan het Groene Kruis
verbonden, afscheid is genomen en haar
dank is gebracht vóór haar werk en een
geschenk is aangeboden. Uit het jaarver
slag van de secr.,-.de heer P J H Peeters,
bleek, dat het ledenaantal op het eind
van 1946 1050 bedroeg. Onder toezicht
van zusteï Veldkamp stonden op het eind
van 1946 59 gezinnen met 65 patiënten
voor t.b.c.-be6trijding. Zij bracht
gezinnen 348 bezoeken. Voor het consul
tatiebureau voor zuigelingen stonden 346
zuigelingen ingeschreven. .Zuster A Lam-
boo verleende bij 133 bevallingen hulp.
Ook haar werd 'dank gebracht voor haar
onvermoeid werken en goede zorgen. Tot
leden van de kascommissie werden be
noemd de heren van Osnabrugge, J M
Grootenboer en M G Bouw. Tot afge
vaardigden naar de vergadering in Rot
terdam de heren C Bolle en H v d Doe.
Vervolgens werd overgegaan tot de be
handeling en vaststelling van de statuten

huishoudelijk reglement „Gezond
heidszorg", waarin samenwerken de Pröt.
Wijkverpleging en de plaatselijke afde
lingen van Het Groene Kruis en Het Wit-
Gele Kruis. De voorzitter deeld^ nog
mede dat tot administrateur van gezond
heidszorg is benoemd de heer J. Kraaije-
veld. Tot bestuursleden werden gekozen
vr. v d Hoevende Jong De LeeuW
de heren G de Ruiter, H v d Doe, dr
H Olthuis en B C Bolle.

Geboren: Theodorus J z v Th Stei-
nebach en M Lütterbeck; Johannes M z

J Schrijvers en M Zwetsloot; José H d
F v Zonneveld en B Rijsdijk; Gerarda
T M d v J ter Haar en P Markus; Reint-
is M J z v A Lindeman en Th Vogelaar
Gehuwd: J Emeis en G Veldkamp
Ondertrouwd: J v d Assem en M v d'
Valk.

Aanneming Palestijns
„verdelingsplan

HOE LANG is men nu reeds bezifl
het Palestijnse wespennest op tj
ruimen en het ziet er naar uit, dat
als de beslissing te New York valt, d»
vijandelijkheden tussen'joden en Arabie.
ren opnieuw zullen beginnen De nieuw»
phase in de beslechting van politiek,
nationale geschillen door de oplossinj
voor de Assemblée le brengen, in plaat»
van met geweld de zaak te forceren," valt
natuuriyk toe te juichen, maar wat baat
dit alles, wanneer er geen international»
politiemacht is, om op de uitvoering dei
beslissing met gezag toezicht te houden
Het is met Palestina een eindeloos- ge
sukkel geworden, ook al waren Russen
en Amerikanen het ditmaal in princip»

lestina" te New York, zucht
steeds onder de voorstellen er
merten daarop, omdat de affaire totaal
„verpolitiekt" is.

Er is een rapport van de Arabisch»
staten, hetwelk absoluut een verenigd
Palestina wil. Daarnaast het rapport, dat
de verdeling van het Joodse land voor.
stelt, waardoor er dus twee afzonderlijk»

staten, namelijk een

t Arabische en Joods»

't Verklaarde zouden ontstaan. D»
uitzicht I Britse 2~1

i amende-

Storm veroorzaakte dodelijk
ongeval

Vyf-jarig jongetje overreden te Katwyk
aan Zee

De storm van gisteren is de oorzaak
geweest van een zeer ernstig ongeval te
Katwijk aan Zee. Een auto wilde de
hoek Sluisweg—Bu/rgsrsdijkstraat ne
men, juist toen twee km-deren,-. een doch
tertje én een zoontje van de fam. H. uit
de Burgersdij'kstnaat, passeerden. Dè
kinderen liepen op het trottoir, maar
een hevige stormvlaag bliee het vijf
jarig jongetje er af. zodat het onder de
auto terecht kwam. Het kind kreeg een
der wielen ovej het hoofd en werd op
slag gedood.

Werk van de E.H.B.O., afdeling
Leiden, werd geroemd

Ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan

Ter gelegenheid van het 15-jarig be
staan van deNed. Vereniging vooi
E.H.B.O., afd. Leiden, recipieerde het be
stuur gisteravond in de koffiekamer yar
ae Stadsgehoorzaal. Een onafgebroken
rij van sprekers deed het bestuur tot de
overtuiging komen, hoé in Lelden en
Omstreken het E.H.B.O.-werk wordt ge
waardeerd.

Daar waren de vertegenwoordigers var
de Leidse Bond van Speeltuinver., zus-
terver. uit Rijnsbürg. Oegstgeest, Kat
wijk. Voorschoten ei} Leiden, Rode
Kruis. Brandweer, dr Zyerveld en dr
Bazuin van de G.G.D., 3-Oct.ver. „Ewout
Joppensz-groep, weth. Menken, te veel
om op te noemen. Zij allen getuigden,
van het vele werk, door deze vereniging
in de afgelopen 15 jaar gedaan.

Namens de Lustrumcommissie sprak
tenslotte mevr. De Kruis waarderende
woorden tot het bestuur en zij roemde
in het bijzonder het werk van de oprich
ters, de heren H Brouwer e
Questroo.

In aansluiting op deze receptie volgde
een feestavond in de foyer en nogmaals
verkreeg mevr. De Kruis het woord om
te getuigen van de belangrijke plaats,
die .de E.H.B.O. in'Lèiden inneemt. Nog
voor het officiële programma kwam
voorzitter J. L. Questroo voor het voet
licht en bracht in de allereerste plaats
dank aan de leden voor hun bijzondere
medewerking, waarna de docenten, t.
dr L. W. Hildernissen en dr J. van Dam
een extra woord van dank kregen
hun belangloze opleiding van de vele
E.H.B.O.-leden. Hen werd een gouden
dasspeld ter herinnering aangehoden,
terwijl even later de heer H. Brouwer
evenmin aan de huldiging ontkwam ten
voor zijn 15-jarige arbeid ook
•dasspeld werd voorzien*

Toen was het woord aan „De Sleutel
spelers" en met hun kluchtspel „Tante
Jutta uit Calcutta" hebben zy de talrijke
aanwezigen doen schudden van het
lachen. Het was een meer dan geslaagde
herdenking van dit 15-jarig jubileum!

St. Nicolaas met zijn gevolg
in de boekhandel v
Leidse kinderen beloofden meer gehoor
zaamheid.

Het feit," dat Sr. Nicolaas een boekhan
del vereert met een bezoek,' verdient
getwijfeld enige aandacht. Vandaag heeft
de goede grijsaard een bezoek gebraent
aan de Ned- Wetenschappelijke Boekhan
del aan de Breestraat. De officiële intocht
van de Sint heeft nog - el niet plaats ge
vonden (dit gebeurt aiaterdagmiddag
„pas"), toch mochten* ver-., nieiclene kinde
ren het genoegen smaken hem nu reeds
de hand te drukken en te beloven, dat ze
voortaan nog meer gehoorzaam zullen
zijn.

Aan het Si. Nicolaasfeest is een kleine
expositie verbonden van allerlei kinder
boeken. geschikt voor jongens en meisjes
van 4 tot 18 jaar. Jn de toekomst hoopt
men meerdere exposities te houden, ter
wijl het in de bedoeling van de initiatief-'
nemers lig? lezingen uit te schrijven-

Sint. Nicolaasfeest -voor
soldatenkinderen

Het pi. cadi-comité organiseerrop W->ens-
dag 3 Dec. a.s. een St. Nicolaasfeest uit
sluitend voor hinderen van Leidse mili
tairen. waar deze zich qok bevinden.

Leeftijdsgrens is van 4 t/m. 10 jaar. Aan
giften moeten vóór 1 Dec. a.s. gedaan
worden bij de eadi-toeheerder aan het
Rapenburg onder overlegging van de
stamkaarten der kinderen.

OPROEP

De Commissaris van Politie te Leiden
verzoekt de persoon, die op 16 Nov. j.l.
te omstreeks 14 uur een portemonnaie
:n een Eltaxbus vond en de persoon, die
van het vinden getu-ige was, zich voor
het geven van inlichtingen te willert ver
voegen aan het Bureau van Politie, afd.

Reoherohe.

Jozef in Egypte

Lezine voor „Ex Orlente Lux" en
de. Ver. v. Antieke Beschaving

Oo uitnodiging van het Voof-Azia- - - - -

tfseh-EevDtisnh Genootschap „Ex Oricnte.dac:'J'e. betoogde het werk te hebben
Lux" en de hereniging voor Antieke Be-Is"1"» °mdat doe|l-

schaving heeft in het kader van de Ne. <2ra bde,e ,40 daBen hechtenis,
derlands—Belgische culturele samenwer- De schilder ln het hotel,

kin? proL dr J. Verpote van de Leuvense! De 01(lcl„ vo„d hel „g ,dat de schiI.
Universiteit tn het Academiegebouw een d„ D j VM1 R M Wann0„d het -
lening met liehtheelden gehouden over Muwen had geschonden toen hij
.Jozef in Egypte Noordwijk in een hotel werkzaamheden

Het beeld, dat de bnbel ons van het moest verrichten. Want, toen had
oude Egypte schildert, aldus spr., beant- dachte een hoeveelheid vitrage meege«

den dan zp spoedij
rffogelijk moeten wor.
den teruggetrokken en het mandaat, een
blok aan het been der Britten,
1 Augustus 1948 eindigen. Aangezien het
terugtrekken der troepen eerder plaati
vindt door de instelling der twee souve-
reine staten, een Arabische en een Jood»
se, en het bewind 'moet worden over
gedragen, staat men voor de puzzle,
wat men gedurende die „interim-periode"
-kan doen, opdat Joden "en Arabieren
elkaai? niet in de haren vliegen. Engfe.
land voelt er niets voor in die tussen,
phase als politie-agent op te treden.

Een onpartijdige militaire macht, poli.
tle-le'ger of wat ook stampt men niet één,
twee. drie, uit de grond en door dez»
moeilijkheid rezen er bezwaren tegen het
hele verdelingsplan, dat door de Assem
blée bekrachtigd zou moeten worden
Wel heeft de Amerikaanse gedelegeerd»
de moed er in gehouden, door de toe
zegging. dat de Amerikaanse regering
met nog andere leden der Ver. Naties,
de taak van de Veiligheidsraad op zich
zal nemen, hetgeen dus betekent,
actief moet worden opgetreden als i
harrewar komt, maar zal Rusland daarbij
dan ook nipt een oogje in het zeil moeten
houden? Het is maar een vraag! De Ara
bieren zullen er op wijzen, dat de As:
blée slecht aanbevelingen kan doen en
niet het recht heeft, het „verdelingsplan"
met de daad uit te

MEN ZIET, hoe ingewikkeld nog dit
alles is. En de Arab'sche hengst
steigert weer eens, omdat het
stel. dat voor de Arabie-en zo aantrek
kelijk was. de z.g. „eenheidsstaat"
worpen is. Intussen hing óók het lei
van het andere voorstel, het ..verdelings
plan" nog aan een z'iden draacjje! Het
behoeft in de ASsemblée een meerder
heid van twee derden, om te worden a
genomen en de Palestina-commissie heeft
dit nu aanvaard. De hengst steigert, zeg
ik. want men dreigt van,'Arabische zyd»
met een „bloedbad" al
gaat.

Egypte trgcht pressie uit te oefenen
door de voorspelling, dat de levens der
Joden in alle Arabische landen groot g
vaar lopen als de. voor de Arabieren ge
hate. verdeling toch door gaèt. Het ziet
er naar uit. dat de toekomstige
tussen de Joodsche en Arabische staat
niet een rustige zal zijn,
er steeds gevochten zal worden. De lei
der van de „Jewish Agency" verklaart!
Behalve de groep Joodse terroristen, zul- -
len 700.000 Joden lijdelijk verzet plegen
als de Arabieren naar de macht grijpen.

Oók Nederland heeft tegen de
heilsstaat der Arabieren gestemd en
daag komt de onverkwikkelijke geschie
denis voor het forum der Assemblée. Al
heeft men van de Arabische troepencon
centraties in de practijk nog niet veel
berrierkt, de katis is groot op hittige
actiè, waar de Arabieren het Salomo'i
oordeel niet zullen accepteren. Het wach
ten is nu nog op ,de Assemblée!

•°rdelinR door

HAAGSE POLITIERECHTER.

Het misverstand.

Volgens de aannemer L. A. J. A.
Alphen aan den Rijn was het eigenlijk
meer een misverstand waardoor hij
der er vergunning voof te bezitten d«
muur by een schuur had gebouwd., na-
'dat de muur was omgewaaid. Maar da
overtreding stond vast. en de Officier
wees erop dat 'verdachte al eerder da
voorschriftei had overtreden. Hij vor
derde nu f200 boete of 40 dagen hechte
nis. en voorwaardelijk twee maanden
gevangenisstraf met drie jaar proeftijd,
De politierechter veroordeelde ver

woordt zeer onvolledig aan de gegevens,
welke de lessen in de algemene geschie
denis ons over het Nijlland verstrekken.
SDr. wil nagaan, aan de hand van het
Jozefverhaal .hoe de Bijbeltekst door de
Egyptologische bronnen belicht wordt.

Jozef wordt als slaat verkocht aan een
karavaan van tylidlanieten, dje verschil-
'ende soorten Gomnars naar Egvpte ver
voeren. Vervoleens beantwoordde spr de
vraag, of de ionee Hebrëer in de vesting
Tsjaroe werd opgesloten, om daarna stil
te staan bij Pharao's droom. De titel
Pharao en de naam Hartummim

nomen. De eis hiervoor luidde f 30 boet»
of 15 dagen hechtenis, en voorwaardelijk
een maand gevangenisstraf
proeftyd. Vonnis conform.

Clandestien gas.

De huisvrouw M. v. d. K. te Leiden
had een clandestiene verbinding in d»
gasleiding laten maken, waardoor buiten
de meter om gas werd betrokken. Dat
deed ze omdat het rantsoen overschreden
was, zo vertelde verdachte, doch
Officier vond het een glad verkeerd!
methode en vojrderde veertien dagen

Egyptische wijzen ziin typische Egyoti-gevangenisstraf. De rechter gaf f 50 boet!
sche woorden uit het nieuwe rijk. Uit- of 25 dagen hechtenis en voorwaardelijk
voerig stond spr stil bii de betekenis van een maand gevangenisstraf met drie jaar
het verlenen van de ring. het fyne linnen: proeftyd.

kleed en de couden halsketen, zomede bij BIi7~rFRFrHTflHnF
de persoonsnamen uit het Jozefsverhaal. HAAGSE BIJZ. GERECHT8HOF.
Als verdere Darallellen noemde spr.. dat! By de vyand.

de Kanaannieten en Edomieten graan I De schoenmaker M. Brederode
krijgen uit Egypte of zich met hun kud-1 Noordwijk heèft zich voor het Bijzonder
den in het Oostelijk deel van de delta Gerechtshof te verantwoorden gehad
vestigen. 1 wegens het hulp verlenen aan de vijand.

Spr. concludeerde tenslotte, dat ons f Het Hof heeft verdachte veroordeeld tot

Bijbelverhaal uitstekend beantwoordt aan
de toestanden, gewoonten en zeden uit
het nieuwe riik. die ons' dank zij de
Egyptologie bekend zijn. maar het is zeer
de vraag of het voldoende gegevens be
vat om, zoals men het voorgesteld heeft
de gebeurtenissen in de Hyksostijd of inj
de Amarnaperiode te plaatsen.

aftrek

BURGERLIJKE STAND

GEBOREN: Ingrid Adv Serdijn en
G Fallaux; Robert E M z v G J Jaski en
H M Langezaal; Abraham z v J Brouwer
en M C Houps; Lena d v J Hoek
Varkevisser; Anna W M d v H Stikvooit
d Krogt; Catharina M J d

De heer P J Schouten hoopt,
als de heer J Gerritsen, voorzitter, op 121 J L J Compier en J T J Heemskerk;
December zijn zilveren jubileum te vierenAdriaan z v J Dunnewind en J Groen,
als bestuurslid van de woningbouwver i OVERLEDEN: G Blouw 8 m; A P P
„Ons Belang". De heer Schouten is ech- Kluivers 55 j.
ter niet 25 jaar secretaris geweest, zoals I Gehuwd: L G M Walenkamp er
gemeld, maar 15 jaar. Broerse; J H Bonarls en A Dreef.