Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | 29 oktober 1947 | pagina 2

Ex-politieke gevangenen zetten
Leiden verleende gaarne gastvrijheid

hun

congres in

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

WOENSDAG 29 OCTOBER 1947

Stadsnieuws

Gisterenmiddag had in de Foyer van de Stadsgehoorzaal de openingszitting plaats
van het nitgestelde congres van ex-politieke gevangenen uit de bezettingstijd. Daar
Maastricht geweigerd had, trad thans de stad Leiden als gast vrouwe op en met
temeer nadruk, waar men het blijkbaar met de motivering van deze weigering
niet of niet helemaal eens was. Het college van b. en W. ontving de congressisten
na de openingsvergadering officieel op het Stadhuis en burgemeester Van Kinschot
drukte het in zijn toespraak aldus uit: „De geloof zeker uit naam van alle Lelde-
naars te spreken, wanneer ik zeg, dat wij U gedurende deze congresdagen zeer
gaarne gastvrijheid willen verlenen. Leiden heeft in de oorlog vele malen bewezen,
pal te staan voor de vrijheid. Het wenst dit in vredestijd tegenover zijn gasten op
andere wijze te doen."

den, genodigden en congressisten, be
handelde spr. de vraag, of de vereniging
eigenlijk wel bestaansrecht heeft. Mr
Stomps zag de taak van de vereniging
in het levend houden van de verwor
venheden van concentratiekampen en
tuchthuis: de liefde tot de vrijheid van
geloof, van meningsuiting en van ver
eniging en de kameraadschap, die over
alle meningsverschillen heen de ander
vindt. Ook de herdenking van hen, die
voor vaderland, voretin en gezin het
leven lieten, behoort tot de plichten van
de vereniging, evenals de zorg voor hun
nabestaanden daar, waar Instanties als
de Stichting 1940'45 niets kunnen doen.
Statuten zyn er nu eenmaal om nage
leefd te worden: men kam niemand daar
van een verwijt maken. Maar zeer uit
gesproken Hgt hier een taak voor de
vereniging van oud-politieke gevangenen.
Tenslotte noemde spr. nog het werk van
de congréssen en van de opsporingscom
missie en verzocht een minuut stilte ter
nagedachtenis van hen. die vielen.

Ook de zieken werden niet vergeten en
m de verpleegden van het sanatorium
jor oud-illegale werkers „Kareool" werd
antwoord op een van hen ontvangen
gelukwens een telegram verzonden.
Hierna ging mr Stomps wat uitvoeriger
op de redenen, dde hadden geleid tot

Toen omstreeks 8 uur de heer H. van
Weizen, voorzitter van de afd. Ledden,
het met late herfstbloemen en bessen-
takken versierde spreekgestoelte in de
foyer beklom, was deze laatste vrijwel
geheel met congressisten en genodigden
gevuld. Onder eerbiedige stilte waren de
vertegenwoordigers van de Prinses-Re
gentes en Prins Bernhard, kapitein Bühr-
man en kolonel Thomassen, binnenge
leid, terwijl behalve de burgemeester
van Leiden en de wethouder vain onder
wijs afgevaardigden van de Franse, Bel
gische, Luxemburgse en Tsjechische zus
terorganisaties aanwezig waren, en de
minister van Binnenlandse Zaken, mr
De Vries als vertegenwoordiger naar
Leiden had gezonden.

Bijzonder op prijs gesteld werd de
aanwezigheid van dr Alois Neuman, vice-
president van de internationale federa
tie van verenigingen van oud-politieke
gevangenen, de F.LAJ»., en vertegen
woordiger van de Tsjeohisoh-Slowaakse
bond. Zij allen werden door de heer Van
Weizen hartelijk welkom geheten, waar
na spr. met nadruk wees op de bijzon
dere omstandigheden, waaronder dit con
gres in Leiden wordt gehouden en op
de historisohe liefde van de oude Sleu
telstad voor de vrijheid, die ais een
symbool voor dit congres is geworden.

Na hem beklom mr B. W. Stomps het
spreekgestoelte voor het houden van de
officiële openingsrede. Ook hij wees op
de historische en befaamde vrijheids
liefde van het gastvrije Ledden, dat in
het heden dde faam wilde bevestigen:
maar ook op de hier tot traditie gewor
den liefde voor Oranje. Waar had men
een betere plaats kunnen vinden dan
juist hier?, aldus spreker. En moest de
Leidse afdeling niet een pluim op de
hoed gestoken worden om de, ondanks
de korte tijd, zo perfecte voorbereiding
van dit congres?

Na een woord van erkentelijkheid tot
de vertegenwoordigers van de Prinses en
de Prins en tot de overige afgevaardig-

De heer J. J. Arbouw 35 jaar
in dienst bij de A.P.C.

Zijn trouw en zorg voor collega's werden
gisteren geroemd

Gisteren was het 35 jaar. geleden dat de
heer J. J. Arbouw als venter bij de APC
aan de Zijlsingel in dienst trad. In die 85
Jaar heeft hij zich niet alleen bij de huis
vrouwen populair gemaakt, door in weer of
geen weer voor de begeerde litertjes petro
leum tê zorgen, maar ook onder zijn col
lega's word' hij zeer. gewaardeerd. Dat
bleek gistermiddag overduidelijk. In het
directiekantoor heeft de 79-jarige jubilaris
woorden van hulde en waardering verno
men, die recht uit het hart kwamen.

Allereerst sprak de depöthouder, de heer
P. M. Wareman. Spr. wees erop, dat hij
ook tien jaar geleden de heer Arbouw had
kunnen feliciteren met zijn 25-jarig Jubi
leum. Ik maak, aldus spr., ook Je 40-Jang
jubileum nog wel mee. De jubilaris liet
bij deze woorden een ontkennend geluid
horen.

In Arbouw hebben we. aldus de heer
Wareman. een venter, die synoniem met de
automaat is en hij wa9 één der prettigste
mensen. cLe we ooit hebben gehad. Namens
de directie bood spr. de jubilaris een enve
loppe met inhoud aan, terwijl mej. Arbouw
bloemen kreeg.

Namens de collega's sprak de heer M. S.
van Pólanen, die er allereerst aan herin
nerde. dat betrekkelijk kort geleden de
heer Wareman zijn 25-óarig jubileum had
gevierd.

Vervolgens wees spr. er op, dat de heer

Arbouw altijd een voorganger en vader
voor de jongeren is geweest. „Je was voor
ons d Jan. Twee-derde van je leven heb
je bij de mij. doorgebracht. De band, die
ons bindt, is jammer genoeg niet meer zo
als voor 10 jaar, maar we hopen, dat de
verslapte band niet verbroken mag wor
den." Spr. bood de jubilaris een enveloppe
met inhoud en een oorkonde aan.

Vervolgens spraken nog de manager bij
de APC, de heer M Slingerland en de heer
J. Koet, hoofdbestuurslid van DES, die de
hoop uitsprak, dat de jubilaris nog lang
zou mee gaan. Mocht je je kar aan de kant
moeten zetten, dan hoop ik. aldus spr.. dat
wij en de maatschappij, je niet zullen ver
geten. Spr. roemde ook de trouw van de
heer Arbouw als verenigingslid.

De jubilaris heeft allen bedankt en hun
enige verversingen aangeboden.

bijzonder gerechtshof

Wegens zij® hulpverlenen aan de
vijand, heeft het Bijz. Gerechtshof te Den
Haag, de technicus J^Smeelemam te Lei-
de® veroordeeld tot zeven jaar gevange
nisstraf met aftrek preventief en ontzet
ting uit de kiesrechten.

haagse rechtbank.

De bloemistknecht C. V. had beslist ont
kend de inbraak te hebben gepleegd in het
lokaal van de Geref. M. V. te Sassenhelm,
doch er waren voldoende aanwijzingen. De
Officier eiste een Jaar en drie maanden ge
vangenisstraf met aftrek preventief tegen
hem. De rechtbank heeft verdachte veroor
deeld overeenkomstig die eis.

uniform-actie van .athalia"

De voorzitter van het uniformcomité der
Chr. Muziekvereniging „Athalia", de heer
L. Brouwer, deelt ons mede, dat zij. die
hun gave willen gireren, dit kunnen doen
op gironummer 254244 ten name van de
heer H. van Heusden, Kapteynslraat 53,
Leiden. De heer Van Heusden hoopt elke
dag op een dikke enveloppe met bij
schrijvingen!

burgerlijke stand

GEBOREN: Petronella M <j v J A Uljé
en P Goddyn; Wilhelmus J C M z v J J
Köhne en J M Pouw; Claire M en Wllhel-
mina M drs v A J A Hug en C C Niers
man; Antoinette J d v D v d Spree er
Meppelink; Eduard P z v J VlJlbrief
A C Beumer.

Leids Tribunaal

Distributievar ia
Uitreiking bonkaarten 713, -bchoenen-
bonrven en toeslagkaartjes a.s. en jonge

moeders. Morgen zijn aan de beurt de ge-
zinnen, waarvan het HOOFD een,
kaartnummer heeft van 58501 t/m 63000.
Medegebracht dienen te worden de stam
kaarten, titelstroken met Inwisseling»
bon, eventueel inlegvellen en controle-
kaan a.s. moeders. De kantoren zijn ge
opend van 8.30—11.45 en 2—4 uur.

de keuze van Leiden als plaats
menkomst. Ondanks verschillen van
jf en van politieke overtuiging was
de kampen één. Die eenheid wilde
bewaren; waarom zou men thans anders
handelen? (Applaus). Nee, die eenheid
wilde men blijven uitdragen, nu wij weer
vrije burgers zijn in een vrij land! (Ap
plaus) Een door vurig applaus onder
streepte heilwens voor H M de Konin
gin besloot deze rede

Democratie is onze grootheid

Namens de internationale organisatie
en namens zijn vaderland: Tsjecho-Slo-
wakije, sprak dr Alois Neuman, wie men
jaren concentratiekamp zo niet zou
aanzien In een in het Frans uitgesproken
rede legde deze spreker de nadruk op de
historische banden, die Nederland
Tsjecho-Slowakije verbinden, banden van
culturele èn van politieke aard, waar
beide volken, klein in aantal en wonend
een beperkt gebied, groot zijn geweest
beschaving en democratische vrijheids-
i- Dit levend te houden en als ideaal uit
dragen achtte dr Neuman voor beide
volken een schone taak, temidden van een
wereld, die sociaal en economisch steeds
dieper wegzinkt en politiek een nieuwe
chaos tegemoet schijnt te snellen. In de
Duitse concentratiekampen is de ware
vriendschap tussen de volken gesmeed en
de verlangens reiken naar de duurzame

vrede. Men had zich verbonden tegen
nazi's en tegen de reactie, maar teleur
stellend is het heden, aldus dr Neuman.
„Onze taak is het 't hart van de volken
te laten spreken".

Tenslotte sprak nog de Belgische afge
vaardigde Canivet, die het betreurde, dat
een organisatie van 20.000 ex-politieke
gevangenen in België niet kon verhinde
ren, dat vroegere collaborateurs met
geringe straf vrij kwamen en zelfs hun
oude plaatsen weer innamen. Het grote
doel. aldus de heer Canivet, moreel her
stel naast de zorg voor weduwen en
zen, is niet verwezenlijkt. Deze zeei
leurstellende uitkomst moet echter
sporen één te blijven en de donkere wol
ken, die aan de horizon samenpakken,
niet te vluchten, maar te trachten de
vrede te redden.

Ontvangst ten stadhuize

Om vijf uur verzamelde men zich
in de hal van het stadhuis, waar de
congresgangers door het volledig college
van B. en W. werden ontvangen. Namens
het gemeentebestuur heette burgemees
ter Van Kinschot allen hartelijk welkom.
Spr. legde de nadruk op de bijzondere
aard van dit welkom en deze gastvrij
heid in de stad, die van de vrijheid
traditie maakte. Politieke en maatschap
pelijke verschillen geraakten ln de
centratiekampen op de achtergrond
overeenkomsten kwamen naar voren. De
geest van het verzet bond allen tezamen
en het ls Leiden met zijn in en door de
vrijheid ontstane universiteit, dat hier
voor een bijzonder begrip tonen wil
Ook ln het recente verleden oogstte Lei
den de lauweren der vrijheid, toen het
verzet der universiteiten in 1941 in Lel
den begon. In dit verband eerde spr bij
zonder de nagedachtenis van prof. Tel-
ders en verzekerde hij zijn gehoor, dat
niet alleen universitaire kringen,
geheel Lelden in grote bewondering met
de ondergrondse strijd voor de vrijheid
en het lijden en strijden in de kampen
had meegeleefd. Wil en energie hadden
de doorslag gegeven ln deze strijd, maai
deze niet alleen: spr was ervan overtuigd,
dat op allen, bewust of onbewust, ook
het Christelijk geloof zijn stempel had ge
drukt en dat daaruit kracht was geboren
voor alle illegale strijders

Nu echter de tijd van opbouw is aan
gebroken. gu zal ieder met volle over
tuiging zeggen: „Het is waard geweest
voor dit Holland te hebben geleden!"
„Bewaart de geest van vriendschap en
waardering voor elkander, want dat ls
toch een van de hoofddoelen van uw
eniging en daartoe organiseerde ge toch
dit 3e congres!" aldus de burgemeester.
Met de wens, dat het congres in alle op
zichten zou mogen slagen, eipdigde jhr
mr Van Kinschot zijn toespraak. Hij bood
de congresgangers namens het gemeente
bestuur een eredronk aan, waarna
gezamenlijk het 9tadhuis-bezichtigde

Kranslegging

Bij het witte kruis aan de Steenstraat
werd vervolgens nog een korte plechtig
heid gehouden, waarbij verschillende
kransen werden gelegd, o. a. namens het
hoofdbestuur, de afd. Leiden, de buiten
landse gasten en verschillende afdelingen
ih den lande Het Leids Politie-Muziek-
gezelschap verleende muzikale medewer
king. Een défilé langs het monument be
sloot de plechtigheid.

Vriendinnetje van S.D.-er Pino voor

En een statenloze, die „ons"
vaderland wil opbouwen

In de zitting van het Leids tribunaal,
dat gistermorgen onder presidium van
mr Ph. J. de Ruyter de Wildt stond, wer
den slechts vier onbetekenende zaken be
handeld: zo men in de middagzitting van
belangrijke zaak mocht spreken, dan
het die van C E van Wetten, uit
Zoeterwoude. die er van beschuldigd
werd lid te zijn geweest van het N.AF
omgang te hebben gehad met de bezet
ters en voor dienstneming bij het Duitse
Rode Kruis te hebben getekend Zii zou
Tiaar vriend Pino. S D.-er en S.S.-er.
met wie zij een verhouding had. een ze
kere Sacha Michael, die bij haar ouders
ondergedoken, hebben aangegeven,
waarop een huiszoeking was gevolgd.
Thans ontkende zij, dit gedaan te heb-
;n: ze had wel over hem gesproken,
doch zou alleen maar gezegd hebben, dat
bij haar ouders tegen haar opstookte en
dat hij een gevaar was voor haar ouders,
zonder daarbij uitdrukkelijk te vermel
den. dat hij bij hen In huis was De raads-
H f Donders, vond deze uitles
heel aannemeliik en wilde haar omgang
met Pino niet zien als svmnathie voor de
bezetters, temeer daar zij ook illegaal
werk verricht beeft Zii was er ook van
beschuldigd gewerkt te hebben onder een
Verwalter bil de fa Kflhnen in Den Haag
Haar verdediger was van mening, dat dit
uit de tenlastelegging diende te worden
geschrapt, daar men het naaien van bont
velletjes moeililk als hulo aan de vliann
kon beschouwen Haar enige werkelllke
nolitieke fout is geweest haar lidmaat-
ichao van het N A f., want betreffende
het Duitse Rode Kruis is het bij een aan
melding gebleven, omdat rij op aanraden
van haar ouders en van Pino nooit wer-
keliik daar in dienst ls geweest Sor be-
nleltte een onmiddellijke Invrilheldsstel-
ling. waarvoor het tribunaal echter geen
rmen aanwezig achtte.

Het doet even onaangenaam aan u-lt de
mond van een beschuldigde te moeten
horen, dat hij „weer zo graag zou willen
werken aan de opbouw van „ons" vader
land Deze met veel pathos uitgesproken
woorden waren afkomstig van de Voor-
ir C (1 van Diest. een juwelier.
142. bij gebrek aan werk. maar
dienst had genomen bij de NSKK
daar blijkbaar zo goed voldaan heeft dat
hij tot tweemaal toe werd bevorderd Hil
voor de oorlog al bedankt als lid
de N S B doch was na Mei '40 weer
lid geworden, omdat „mooie leuzen en
propaganda hem tot die domme daad had
den gedreven" Toen hü in zijn eigen ver
dediging zo plechtig over ..ons" vaderland
mrak. zag de voorzitter zich genoodzaakt
•ven op te merken, dat hij. door zlln
vlucht naar Duitsland, na Dolle Dinsdag
statenloos was geworden en dat hij bo
vendien tijdens de oorlog, nu niet bepaald
een flinke houding heeft aangenomen
voor „ons" vaderland!

Verder stond In de ochtend terecht D
Tepolaar uit Lelden, die lid van de N S B
de W A en het N.A F was geweest Hii
was vriiwlllig voor de weermacht
werken en had als landwachter vers
lende huiszoekingen verricht, terwlll hij
nok bil het vorderen van fietsen zlln
dewerklng had gegeven De verdediger
noemde de feiten minder ernstig dan z»
wel schenen en benleitte clementie

C van der Linden uit Leiden was vril
willig ln Duitsland gaan werken vanwegi
de hogere lonen, om daardoor een gezin

kunnen stichten. Toen hij in '43 met
verlof kwam en bemerkte dat zijn vrouw
(in '48 inmiddels gescheiden) hem niet
zo erg trouw v'as gebleven, wilde hij lie
ver maar in de buurt blijven. Hij liet
zich vertellen, dat hy dat doen kon. als
hij tekende voor de S.S De raadsman
op de opvoeding en de jeugd van
deze beschuldigde, die met een wel zeer
simplistische geest bedacht zou zijn en
Toeg de uiterste clementie voor hem.
die nog jong was en zyn leven opnieuw
it gaan beginnen.

van Echten uit Leiden kon hei voor
de oorlog als kleermakertje niet bolwer
ken, vanwege zijn lidmaatschap van de
N.S.B Hij trad daarom na Mei '40 in
dienst bij de org. Todt. Hoewel hij wegens
in '41 als lid bedankte, heeft hy
zich later toch weer bij de N.S.B. aange
sloten. De verklaringen in het dossier
spreken van een „felle N.S.B.-er", maar
de raadsman merkte hierbij op, dat dit
de oorlog het geval was, doch dat
hij tijdens de oorlog een zeer lauwe hou
ding had aangenomen. Voor dit onbe
langrijke feit achtte de verdediger de
reeds ondergane straf ruim voldoende. Hij
vroeg daarom een mild vonnis voor deze
beschuldigde.

In de middagzitting, gepresideerd door
r v. d. Kamp waren er, behalve het
reeds genoemde, nog twee gevallen: één
daarvan betrof J Helsdingen uit St Par-
aan wie het lidmaatschap van de
3., de Jeugdstorm en de W.A. ten
laste was gelegd. Beschuldigde verklaarde
een enthousiast padvinder te zijn geweest
en na de opheffing hoopte hij dit terug
te vinden in de Jeugdstorm. Bovendien
was hy als overtuigd Christen beducht
voor het gevaar, dat Europa bedreigde
door het communisme en atheisme, het
welk hij wilde bestrijden. De verdediger,
mr J van der Plas, noemde hem een
degelijk Jongeman, dat overal gunstig be
kend staat en bewees aan de hand van
enkele getuigschriften, dat verdachte
in de W.A. zich had toegelegd op het
monteursvak, wat niet zo zwaar mag wor
den aangerekend, als wanneer hy aan
hanteren van wapenen had deelgenomen
De laatste zaak, eveneens door mr v. d
Plas verdedigd, betrof de zeeman L. de
Jong uit Katwijk, die N SB-er, W A.-man
en lid van het Ned. Zeevaartfront
geweest. Bovendien had hij aan het vlieg
veld Valkenburg gewerkt. De verdediger
drong er op aan, dat de beschuldiging,
als zou verdachte by de Duitse Kriegs-
marine gevaren hebben, moest verval
len Hy is in Frankrijk geweest en heeft
als lid van de wachtdienst Nedersaksen
steenkool van de Kriegsmarine bewaakt.
Daar hy bij een bombardement al zyn
kleren had verloren, had hij een alle
gaartje bij elkaar gezocht, o.a. een don-
ker-blauw uniform en een insigne. dat
hU. hoogmoedig en trots als hU was. op
de borst droeg. Hierdoor ls hij als Kriegs
marinier aangezien. Volgens de verdedi
ger moest dit alles gezien worden uit het
oogpunt van: hoger te willen schynen. dan
hij in werkelUkheld was. Dat hy geen en
kel politiek oogmerk had by al die han
delingen, bewees wel het feit, dat hij
kapper in Katwijk had gewaarschuwd
voor de inbeslagname van zijn radio, ter
wijl hij reeds in 1944 in de Franse ver
zetsbeweging was gekomen en heeft mee
gewerkt aan de bevrijding van ons va
derland Spr vroeg voor zijn cliënt on
middellijke invrijheidsstelllng, waartoe
het tribunaal eohter niet overging.

In al deze zaken uitspraak over 14

inwOTer^an^Leiden^d^heer geZOIldheidstOeStand V3I1 LeideilS

bevolking

Joh. Brouwer, is in de ouderdom
jaar overleden. Hy was ruim 36 Jaar boek
houder by de Amsterdamsche Bank, kan
toor Leiden. In vele verenigingen nam de
heer Brouwer een vooraanstaande plaats in
en toch zonder zich „op de voorgrond" te
plaatsen. Wy noemen: Leidse Bond van
Harmonie- en Fanfarekorpsen, eenmaal de
Leidse Burgerwacht, het Sanatoriumfonds
„Dennenheuvel", „Mercurlus" en <je Leidse
Vereniging van Postzegelverzamelaars.

Zestig jaar Zendingsconferenties

Gisteren was het 60 jaar geleden, dat us
de Pieterskerk voor de eerste maal bijeen
kwam het op instigatie van ds P. van
Wijk gestichte permanente comité ier
Nederl. Zendingsconferenties, welks werk
thans door de Nederl. Zendingsraad wordt
verricht. Naar we vernemen ls dit feit
onopgemerkt voorbygegaan.

ANTI-REV. JONGEREN-STUDIECLUBS

Herhaaldelyk biykt het, dat Jongeren
niet weten waar ze zich moeten melden
voor de A.R.J.O.S. te Leiden. Daarom
volgt hier het adres: C. Kromhout, Jacob
Catslaan 79.

Gistermorgen brak de 40-J. N. L. by hei
uitoefenen van zyn werkzaamheden in de
kettingfabriek het linkerbovenbeen. De E.
H.D. vervoerde het slachtoffer naar het
Acad. Ziekenhuis.

IETS MINDER GUNSTIG DAN
VERLEDEN JAAR

in de afgelopen zomer is de gezond
heidstoestand van de bevolking in onze
stad in het algemeen vry goed geweest,
zy het ook, dat in sommige opzichten
niet zo gunstige verhoudingen werden
bereikt als het vorige.

Onder de besmettelyke ziekten was de
laatste jaren vooral de diphtherie zeer
gevaarlijk en zeer omvangrijk en of
schoon ook hierby het einde van de oor
log het begin van een verbetering be
tekende, traden het vorige Jaar in ons
land maandeiyks nog een vierduizend
nieuwe gevallen op, waarvan ruim twee
honderd een dodelijk verloop hadden. Nu
is het aantal nieuwe gevallen tot be
neden duizend per maand gedaald en
ook het aantal sterfgevallen aan deze
ziekte is sterk terug gelopen.

In Leiden stierven in de zomermaan
den van 1946 nog verscheidene in
woners aan diphtherie, maar deze
zomer kwamen slechts enkele sterf
gevallen voor.

Typhus, roodvonk en mazelen
maakten deze zomer in onze stad
geen enkel slachtoffer.

Te Leiden wordt tot en met Vrijdag een congres van de ex-politieke gevan
genen uit de bezettingstijd gehouden. Op de foto achter de tafel het bestuur
en er voor de vertegenwoordigers van de Prinses-Regentes en Prins Bernhard,
resp. kolonel Thomassen en kapitein Bührman.

Sparen... voor onze grote uitgaven!

De 24e Wereldspaardag

Ieder Jaar in de maand October
richten de gezamenlyke Nederlandse
Spaarbanken zich tot de bevolking om de
noodzaak van het sparen nog eens duide-
lyk te onderstrepen.

De Spaarbanken zyn er zich van
wust, dat alleen het woord sparen al heel
wat ergernis oproept. „Ik kan niet spa-
rei), ik kom zelfs te kort", zeggen velen-
En volkomen terecht, want in duizenden
gezinnen kost het voortdurend moeite om
de eindjes aan elkaar te knopen! Maar
tien tegen één, dat velen, die dat zeggen,
toch sparen. Een degelUke huisvrouw zei
onlangs: „Ik heb nooit gespaard en ik
heb het myn kinderen ook nooit geleerd".
Onze verbazing ziende, zegt ze dan: „Ik
heb natuurlijk wel altyd wat opzy gelegd
voor de grote dingen, kleren en zo",
waarop wij baar vragen: „Maar noemt u
dat dan geen sparen?"

We moeten elkaar niet misverstaan.

haagse politierechter

De tuinder N. C. v. d. K. te Roelof-
arendsveen had er op los geslagen toe®
hy ruzie had. Daarvoor volgde een aan
klacht, en de Officier vorderde tegen
verdachte f 60 boete of 30 dagen hech-
omdat hy moet leren z'n handen
thuis te houden De rechter was het
daarmee eens. en veroordeelde conform
de eis.

Het vlees dat K. T. te Hazerswoude
id, was van clandestiene slachting af
komstig, maar voor eigen gebruik be
stemd.

Daarmee wilde de Officier rekening
houden, en volstaan met f 75 boete of
30 dagen hechtenis en verbeurd verkla
ring van hetgeen ln beslag was geno
ten. De rechter was het hiermede eens
i veroordeelde conform de eis.

haaós gerechtshof

Het verleden van G. H. van W, die
thans voor een ander feit is gedetineerd,
lang niet blanco meer. toen hij in
Hillegom een inbraak pleegde in een
opslagplaats, en daar een party sigaren
had gestolen.

De rechtbank had hem daarvoor tot
?n Jaar en zes maanden gevangenisstraf
veroordeeld. Het Hof heeft verdachte
veroordeeld tot twee jaar gevangenis
straf met aftrek van preventief.

Wegens plegen van een meineed in
m civiele kwestie, was B. Z. uit Leiden
door de rechtbank veroordeeld tot twee
maanden gevangenisstraf, van welk von-
i hoger beroep kwam. Het Hof
heeft het vonnis der rechtbank beves
tigd.

Wegens diefstal heeft ln hoger beroep
zich voor het Hof te verantwoorden gehad
C. K. L. B. uit Voorschoten. Het Hof heeft
verdachte veroordeeld tot drie maanden
gevangenisstraf.

Wegens medeplichtigheid aan diefstal van
sigaretten te Hillegom, heeft ln hoger be
roep zich te verantwoorden gehad B. B.,
die door de rechtbank tot acht maanden
gevangenisstraf was veroordeeld. Het Hof
heeft het vonnis van de rechtbank be
vestigd.

haags tribunaal

De schilders H. P. en N. L. M. Jansen
uit Leiden hadden in bezet tingetyd grote
hoeveelheden verf in voorraad, zo was
medegedeeld, de beide schilders, die
thans voor het Haagse tribunaal zich
hadden te verantwoorden, zeiden dat zy
vele collega's hadden geholpen, en geen
grote voorraad hadden Ten laste was
gelegd uitvoeren van verfwerk voor de
Weermacht, zy ware® om. ingeschakeld
dergelijk bedrijf. Naar de voor
zitter van het tribunaal mededeelde, had
de bedrijfszuivering geconcludeerd dat de
firmanten niet geheel vry uit gaan. doch
waar zy nu by®a twee Jaar onder be
heer staan, geen verdere maatregelen
nodig werden geacht.

De fa voerde in bezettingstijd ook verf
werk aan de Rijksgebouwen uit, en mede
onder dekmantel van Duitse orders zou
dit gebeurd zijn, en werden collega's
geholpen, hoewel zy ook zelf hadden
kunnen aanvragen by het Rijksbureau.
Velen weigerden dat echter te doen. De
raadsman, mr Trapman, betoogde o.m.
Idat deze zaak door nayver aan het rol-
gebracht.

Juist als we te kort komen, als we niet
alles wat we nodig hebben ineens kun
nen kopen, moeten we sparen. Het mag
misschien wat langer duren, maar ook
voor onszelf vormen de vele kleintjes op
de duur het bedrag, dat wy nodig hebben
voor de grotere aanschaffingen: een
costuum, een jas, een mantel, een kleed!
En dan is het spaargeld bij de Spaarbank
niet alleen veilig tegen brand en diefstal,
maar ook tegen de verleiding het geld
voor iets anders te gebruiken.

Juist voor de kleinere bedragen, waar
voor haast niemand zich een gang naar
de Spaarbank zal getroosten, hebben vele
Spaarbanken een afhaaldienst ingesteld,
die de mogeiykheid biedt een vast bedrag
per week of per maand kosteloos aan
huis te laten afhalen.

Ook de Leidsche Spaarbank heeft reeds
in 1928 zulk een afhaaldienst ingesteld
voor inwoners van Leiden en Oegstgeest.
Zy is voornemens binnenkort een folder
te verspreiden, waarin nog eens onder de
algemene aandacht wordt gebracht op
welke gemakkeiyke wyze men vla de af
haaldienst kleine bedragen kan sparen
voor z'n grote uitgaven.

Vrydag 31 Oct., 's avonds 8 uur,
vergadert de anti-rev. kiesvereniging in
het Verenigingsgebouw. De heer J. E
Kok hoopt te spreken over: „Een taak

Daarentegen was de sterfte aan long-
tuberculose hoger dan in 1946, nl. 4.8
per tienduizend inwoners per Jaar tegen
3.9 in de overeenkomstige periode van
1946. Dit laatste cyfer stemde geheel
overeen met het toenmalige rijksgemid
delde; dit is intussen tot 2.9 gedaald, zo
dat ons plaatselijke cyfer voor dit jaar
nog al wat slechter ls dan het gemiddelde
van Nederland. Wat dit laatste betreft,
als wij in aanmerking nemen, dat de
t.b.c.-sterfte in ons land vóór de oorlog
3.6 per tienduizend bedroeg en dat wij
met dit cyfer het gunstigst van geheel
Europa waren, dan is het wel duideiyk,
dat ons volk als geheel de funeste oor
logsinvloeden op dit gebied reeds geheel
heeft weten te overwinnen.

Wat de niet-besmettelijke ziekten be
treft: deze zomer overleden in onze stad
iets meer mensen aan longontsteking en
aan hartziekten dan het vorige jaar.
Ook de kankersterfte was iets hoger,
nl. 14.5 per tienduizend inwoners
tegenover 13.5 in de overeenkomstige
maanden van 1946. Voor het tehele
land bedraagt dit cijfer thans 13.1,
zodat het plaatseiyke cyfer daar
nogal betekenend boven uit komt.
Het is nog steeds zo, dat deze ziekte één
van de belangrijkste doodsoorzaken is en
dat zij ook in onze stad drie- viermaal
zoveel sterfgevallen veroorzaakt als de
longtuberculose; anderzijds zijn er ech
ter ziekten en aandoeningen, die nog heel
wat meer slachtoffers vergen, zodat er
voor de nogal wijd verbreide beducht
heid voor deze ziekte, die vaak zelfs de
vorm van z.g. kanker-vrees aanneemt,
goed beschouwd toch eigenlijk geen

Alle ziekten en andere doodsoorzaken
tezamen leidden deze zomer in onze stad
tot een algemeen sterftecijfer van 7.9 per
duizend inwoners; ook dit ls wat ongun
stiger dan het cyfer van de vorige zo
mer, dat 7.5 bedroeg. Daartegenover staat
evenwel, dat de sterfte ln geheel Neder
land in de afgelopen zomer 9.2 per dui
zend heeft bedragen, zodat dit rijksge
middelde belangrijk boven ons plaatse
lijke cijfer uitkomt.

Dat de sterfte hier iets hoger is ge
weest dan het vorige jaar, komt voor een
deel, doordat de zuigelingensterfte iets
ls toegenomen. Deze was het vorige jaar
uitzonderlijk laag; zy bedroeg toen slechts
19 per duizend geboorten tegen 24 in de
afgelopen zomer. Voor het gehele land
beliep de zuigelingensterfte dit jaar 36 k
37 per duizend geboorten en in vergelij
king hiermede is het Leidse cyfer dus
nog bepaald gunstig.

Bijna één derde van de zuigelingen
sterfte in onze woonplaats betrof sterfte
binnen één dag na de geboorte, terwyi
ongeveer de helft betrekking had op
overlijden binnen een week na de ge
boorte.

Van de totale sterfte maakte de zuige
lingensterfte (d.i. ln het eerste levens-
Jaar) negen procent uit; de kleutersterfte
(14 jaar) bedroeg nog niet één pro
cent, hetgeen in vergeiyklng met elders
heel weinig is. De kindersterfte (514
jaar) bedroeg twee procent van het to
taal, hetgeen eveneens relatief gunstig
kan worden genoemd. In de groep der
Jonge mensen (15—24 jaar) viel bijna
vier procent van de totale sterfte. Twin
tig procent van de sterfte betrof volwas
senen (2560 jaar).

Slechts 35 pet van de totale sterfte had
derhalve t>etrebking op mensen beneden
zestig jaar, terwyi het overgrote deel,
65 pet., oudere lieden betrof. Vyf-en-veer-
tig procent van de totale sterfte viel in
dc leeftijdsgroepen van zestig tot tacfctlg
jaar en twintig procent betrof grUsaards
boven tachtig jaar. Deze nadere ontleding
van ons plaatselijke sterftecijfer laat dul-
delyk zien, dat de Leidenaar als we
het zo mogen zeggen zeer behoorlijke
„levenskansen" heeft.

De heer H. de Jong, adj.-
by de afd. Soc. Zaken ter Gemeente
secretarie alhier is benoemd tot admi
nistrateur by de afd. Soc. Zaken te
Westzaan.

Wat er in de omliggende plaatsen voorviel

alphen aan den run

Voor de oorlog kende men in onze
gemeente twee instellingen op het gebied
van huishoudelyk nyverheidsonderwys, n.l.
de gemeenteiyke nyverheidsschool voor
meisjes en de landbouwhuishoudschool, op
gericht door de Hollandse My voor Land
bouw. Om Duitse invloed te voorkomen,
werden beide scholen tydens de bezetting
samengevoegd. Maar toen na de oorlog de
Hollandse My voor Landbouw haar deel
weer opeiste, wilde de gemeente (je toe
stand bestendigd zien. De maatschappy a
toen in hoger beroep gegaan en thans heeft
de gemeente opdracht ontvangen de school
weer te splitsen. Het is nog geen uitge
maakte zaak, dat de gemeente hiertoe zal
overgaan: de mogelykheid bestaat nJ. ook,
dat men het geheel zal overdoen aan de
maatschappij, hetgeen ongetwijfeld in het
belang van het onderwijs zelf zou zyn.

Maandagavond werd in hotel „Cen
tral" een drukbezochte bijeenkomst ge
houden van de plaatselyke afdeling van
de Hollandse Mij voor Landbouw. Hoofd
punt van de agenda was de bespreking
van de melkprijzen. De nieuwe Jaarprijs
was juist Maandag bekend geworden,
althans een voorlopige, maar het was
logisch, dat de boeren graag wilden
weten, waar zy aan toe waren, zy zyn
daarom tegen een voorlopige vaststelling
en wensen een vaste prijs, volgens de
kostprysberekening van het Landbouw-
economisch Instituut. Geëist werd de
kostprys plus 20 pet ondernemerswinst
zoals ln leder ander bedrijf wordt ge
rekend. Ter vergadering werd een reso
lutie aangenomen, waarbij de afdeling
ertoe besloot by het hoofdbestuur aan
te dringen op openbaarmaking van de
prijs van het Landbouw-economisch In
stituut. Men wil het hoofdbestuur tevens
stimuleren by de overheid te protesteren
tegen de huidige gang van zaken.

Benoemd tot onderwyzeres aan de
Chr. school (hoofd P. Smits) mej. M. A
Samson te Zeist

hazerswoude.

De pryzen-controle-commissie heeft
dezer dagen vergaderd en nieuwe plan
nen voor haar werkwyze klaargemaakt.
Nauwkeurig zal worden nagegaan of me®
zich houdt aan de vastgestelde pryzen.
De commissie adviseert het publiek,
vooral niet meer te betalen dan nodig
ls, en dringt er by de middenstand op
aan niet meer te vragen dan mag. Men
make overtredingen kenbaar by de com
missie-leden. Handhaving der vastge
stelde prUzen is van het hoogste belang
voor land en volk.

Gisteravond vergaderde de gemeen
teraad onder leiding van burgemeester
A. Waroaar. Enkele vragen betreffende
de schoolgeld-aanslagregeling uit de vo
rige raadsvergadering werden door de
voorzitter naar genoegen van de raad
m het byzonder van de heer De Boer be
antwoord. Enige goedkeuringen w
affgekbmen va® Ged. Staten. Een schry-
ver. van de heer L. van Gorkum Dzn
over het accoord-gaa® inzake by raads
besluit aangekochte tuingrond was inge
komen Enkele geldleningen werden ge
converteerd, te weten een lening groot
f79 000 van 3% pet. op 3 pet. en één groot
pl.m. f40 000 voor de eerste 10 jaren van
3Mi pet. op 3 pet. en hiern^ weer op 3!ó
pet. met nog enkele bepalingen.

Daarna kwam het voorstel in behande
ling tot onderhandse aanbesteding va
restauratie van de gemeentetoren. De
voorzitter- gaf een breedvoerige toelich
ting Er ls met de firma Groen en Breg-
man geconfereerd over een onderhandse
aanbesteding. Genoemde firma blyft
pl.m. f9000 boven de begroting. De be
groting was pl.m. f64.000 bruto. Deze
zaak was reeds met het Ryksbureau
Monumentenzorg besproken. Dit heeft
het bedrag goèdgevonden, omdat een
blieke aanbesteding waarschyniyk hoger
zal komen, en temeer daar de genoemde
firma reeds met de restauratie der Ned.
Herv. Kerk belast is.

De heren Kouwenhoven en De Boer
kwamen hier met verschillende argumen
ten tegen óp, voornamelijk tegen de on
derhandse aanbesteding zelf. Volgens
beide heren moet publiek worden aanbe
steed. De voorzitter antwoordde en kwam
tot de conclusie, dat wy in onze gemeente
hebbe® geboft met de publieke aanbeste
ding. als wij naar andere gemeenten ky-
ken. Maar het lijkt hem nu beter, dit werk
onderhands aan te besteden, ook omdat
het werk dan verder geen stagnatie
dervindt. Na enig praten vroeg de heer
Kaptein. R.K. wethouder, de vergadering
een ogenblik te sohorsen. opdat de frac
tie zich kon beraden over dit punt der
agenda. Na de beraadslaging werd bij
mond van de heer De Boer medegedeeld,
dat zij hun medewerking niet konden ver
lenen aar. deze onderhandse aanbesteding
Het voorstel tot onderhandse aanbeste
ding werd aangenomen met 6 stemme®
voor en 5 tegen (die van de R.K. fractie)

Het voorstel tot aanvulling van de be
groting dienst 1947 werd goedgekeurd. De
rondvraag leverde gee® nieuws De open
bare vergadering werd geschorst Na her
opening deed de voorzitter mededeling
over het voorstel tot aankoop van gron
den voor woningbouw, eventueel tot oat-

't Verklaarde
uitzicht

De balk in het oog van
Wysjinski.

DE RUSSISCHE voorstellen Inzake oor-
logsophitsing zyn dus verworpen.
In de „politieke commissie" der Ver.
Naties te Lake Success, heeft men elkaar
onvermoeid bekogeld met argumenten,
en onaangenaamheden naar het hoofd ge.
slingerd, naar aanleiding va® deze be
ruchte „Russische resolutie" en als resul
taat, heeft men tegen ieders verwachting
in, een schijnbare situatie van „pais eo
vree" weten te bewerkstelligen. Een zeer
oppervlakkig succesje van Lake Success,
waarmede Amerikanen en Russen tevre
den konden zyn. Het voorstel, een com
missie te benoemen, die de Russische reso-
lutie zou bestuderen, werd zelfs ii
kiem gesmoord.

Rusland had bij monde van Wysjinski,
in de eerste plaats Amerika, maar óók
Turkye en Griekenland, 1® krasse termen
van oorlogsophitsing beschuldigd, maar
de door de Russen ingediende motie kwam
niet aan bod, zelfi
niet na een Pool*
amendement. Wat waj
nu het standpunt van

de Russen? Wysjinski,

gekleed ln het ge

waad der onschuld, trok scherp va® leer,
uit naam van de vrije meningsuiting,
tege® z.g. oorlogspropaganda, waardoor d*
vrede in gevaar wordt gebracht. All
Amerika en de rest der wereld met Rus
land betere relaties wilden aanknopen
moesten de „Ver. Naties" de Sowjet-voor-
stellen aannemen, waarin oorlogsophit
sing strafbaar werd gesteld. De Russen
zyn zeker niet de aangewezen lieden, om
uit naam van „de vrijheid" het woord t«
voeren. De vraag, die men, naar aanlei
ding va® de debatten kan stellen, is deze:
Waar begint oorlogspropaganda en wat
is het nuchter constateren van feiten?
Kan men de Ver. Staten van „oorlog*-
ophitsing" beschuldigen, als zy i
belang van de democratie, de Russisch*
aggressie, de activering in de satelliet
staten, de door het communisme ben-
vloede, ondermyning van het gezag in
landen als Frankryk en Italië aa® de kaak
stellen? Of is het plicht op deze feiten
te wijzen en de vyand te signaleren?
Heeft Turkye niet het recht en de plicht,
pers en radio der Sowjets ervan te be
schuldiger., dat stelselmatig op aggressi»
en „zenuwen-oorlog" wordt aangestuurd;
doordat de Russen het Turkse leger aan
sporen tot verzet tegem de staa? De aan
vallen van Wysjinski op Churchill en
Byrness werden door de Nederlandse ge
delegeerde, <ir Van Royen fantastisch!
beweringen genoemd en byna alle landen
hebben zich dan ook tenslotte tegen d«
Russische resolutie gekeerd

De enige methode om de vrede, z
gelyk, te bewaren, is de vrije menings
uiting, zeker niet de onderdrukking daar-
van, zoals men dat van de Russen ge-
wend is, want de objectiviteit gebiedt,
dat men ook de argumenten va
tegenstander voor het voetlicht brengt
De Sowjets zien blykbaar in een ieder,
die de penetratie van het pan-Slavismi
bestrijdt, omdat de Westerse democratic
religie, cultuur en vrijheid daardoor ia
gevaar worden gebracht, ee® oorlogspro-,
pagandist. Men kan het overigens geheel
eens zyn met het standpunt van de Ame
rikaan, Warren Austin, dat de persvry.
heid niet. het karakter mag aannemen
ongebo®denheid en door zelfdisciplini
getemperd moet worden. Na veel „contra"
en weinig „pro" werd de Russische reso
lutie, waar niet over gestemd is, in d»
prullenmand gedeponeerd. Maar wd
werd een soort van „verzoenimgs-i
lutie" met algemene stemmen aangeno
men, welke ingediend was door Austra
lië, Canada en Frankryk Hierbij worden
o.a. veroordeeld de propaganda, die d!
vrede in gevaar kan brengen, de aggres
sie uitlokken, terwyi tegenover het
lytische gedeelte, de synthese staat, dat
alle regeringe®, de propaganda
vriendschappelijke relaties tussen de vol
keren moeten bevorderen. De aangenomeï
resolutie zal door de internationale
ferentie voor persvrijheid, die in Maart
1948 zal bijeenkomen worden bestudeerd,
(en doel hebbende, dat door het streven
naar objectieve berichtgeving, de inter-!
nationale betrekkingen zullen verbeteren.

elgening daarvarj. De raad machtigde R
en W van mevr. P. Hassefras-v. d. Toora
te onteigenen 4000 m2 e® van de heer W,
L. v. d. Meer 900 m2, tenzy er een bevre
digende oplossing wordt gevonden. Hierni
werd de vergadering gesloten.

hillegom

De onlangs nieuw geïnstalleerd»
huisvestingscommissie zal ln den ver
volge geen zitting meer houden. Aanvra
gen en dergelijke moeten dus steedi
schriftelijk worden ingediend.

Wegens de grote drukte op Zater
dagmiddag hebben B. en W. besloten, per
1 November op Zaterdagen na half 4
geen kinderen beneden 16 jaar meer toi
te laten en na 7.30 n.m. geen vrouwen oi
meisjes van 16 Jaar en ouder. Men wordi
aangeraden, by voorkeur op Donderdaf
of Vrydag het badhuis te bezoeken.

koudekerk a. d. run

Ongewenste gasten brachten eet
bezoek aan de Herv. School. Sloten wer
den geforceerd en kasten opengebroken.
Behoudens enig Zandingsgeld wordt ver
der niets va® waarde vermist.

De collecte voor het Prins Bern-
hardfonds bracht op de somma van ruin»
f 45.

Onder leiding van de heer w. van
Vtegter kwam de Chr. BeskirenfondJ
voor het eerst ln deze wintercampagne
byeen. In zyn openingswoord memo
reerde 4e voorzitter de vele werkzaam
heden, 4le onze activiteit vragen. De na
oorlogse problemen gaan aan de arbei
dersgezinnen niet voorby. Na behande
ling der ingekomen stukken werd be
sloten te trachten een pr ij ze® commissie
in het leven te roepen. De classificatie
der gemeenten ontlokte een breedvoe
rige bespreking Een commissie, bestaan
de heren T v. Vegten, r. C. Schel-

lingenhout en W. van Veen, werd be
noemd tot voorbereiding en regeling van
de „November-actie".

noordwijk.

Gisterenavond omstreeks half
werd een begin van brand ontdekt
bakkery van de heer v.E. in de Hoofd
straat. Het vuur greep snel om zich heen,
zodat spoedig de vlammen uit het dak
sloegen. Gelukkig stond de bakkery geheel
apart, zodat er weinig gevaar voor de belen
dende percelen bestond. De brandweer, die
spoedig ter plaatse was, bluste met 'n paar
stralen op de waterleiding het vuur. De
bakkerij brandde geheel uit en de aange
richte schade is aanzienlyk. Zy wordt
echter door verzekering gedekt. Omtrent
de oorzaak tast men volkomen L
duister. De heer v. E. verzekerde or
toen het personeel de bakkery verliet, dl
oven niet brandde, zodat dit onmogelijk
de oorzaak kan zyn.