NIEUWE LEEDSCHE COURANT
2
ZATERDAG 11 OCTOBER IS,
Stadsnieuws
Personeel der Lichtfabrieken vierde het
40-Jarig jubileum
Een echt Hollandse gemeenschap! st?P-t®'npo ^oor de zaal liet schateren.
s Bijzonder attractief was de telepaath
Reedsfeestelijk verlichte yestibule| jjm Murray, die behalve telepaath ook
1 een goed goochelaarof zakkenroller
de Stadsgehoorzaal deed gisteravond
vermoeden, dat het daarbinnen ter ge
legenheid van het 40-jarig jubileum van
de Sted. Lichtfabrieken vrolijk zou toe
gaan. Het personeel, dat wel voltallig
was opgekomen, vulde opgewekt de met
bloemen en licht versierde zaal en toen
burgemeester Van Kinschot het podium
beklom en van achter de microfoon zijn
stem liet schallen over de hcofc|pn, klon
ken luide bijvalsbetuigingen.
De burgemeester begon met een his
torisch overzicht van de werkzaamheden
van het jubilerende bedrijf, maar liet op
dit „officiële" gedeelte een vaderlijk
woord volgen, dat „er in ging", vooral
toen de burgervader de wens uitsprak,
dat deze avond het begin zou mogen zijn
van een feestviering, die zou moeten
duren tot aan het 100-jarig jubileum
de gasfabriek, dat binnen afzienbare tijd
zal plaats hebben. Zulk een feest gunde
de burgemeester het personeel, dat al
zij' krachten had gegeven in dienst
het bedrijf. Ook de dames werden in de
dankbaarheid van het gemeentebestuur
betrokken en met enige trots kon de
burgemeester dan ook spreken
groot gezin!" Met de wens, dat bij de
viering van het 100-jarig jubileum het
eigen personeel op de planken zou staan,
ter opluistering van de feestelijkheden,
stond de burgemeester zijn plaatsje ach
ter de microfoon af aan Ir. Y. Ykema,
directeur van de Lichtfabrieken.
Ir. Ykema ging in zijn rede de
zaken na van de voorspoedige gang
zaken op de fabriek en kwam daarbij tot
de conclusie, dat iedere afdeling daartoe
het hare had bijgedragen. Er was ook
wat geluk bijgekomen, maar
niet de E.H.B.O.-ers van de electrotech-
niek en de mensen van „de burgerlijke
stand" van de lichtfabrieken, die tenslotte
het werk hadden gedaan? Ook Ir. Ykema
prees de gemeenschapszin v<
ployé's, een echt-Hollandse, met alle
goede en de weinige slechte eigenschap
pen van dien.
De heer H. van Woudenberg sprak als
voorzitter van de personeelsvereniging
tenslotte nog een kort woord en verklaar
de, dat het personeel steeds van harte
had meegewerkt aan de opbouw van
bedrijf. „Jammer, dat een groot deel
Leidens burgerij de fabriek alleen n
van buiten kent!" aldus de heer Van
Woudenberg.
•Waarna het feestprogramma, dat ver
zorgd werd door het gezelschap van Her
man Tholen, een aanvang nam en niel
één, maar vele vrolijke noten in non-
„De toekomst van Nederland en
de A. R.-partij
Het onderwerp, waarover de heer Jan
Schouten volgende week Vrijdagavond in
de Zuiderkerk zal spreken, is thans bekend
geworden, n.L „De toekomst van Nederland
en de AH. partij".
Het 150-jarig zendingsjubileum
In het comité ter voorbereiding va
herdenkingsplechtigheid, .die op de stlcn-
tingsdag van het Nederlands Zendeling
genootschap te Rotterdam op 19 Decern-
ber a.s. zal worden gehouden, hebben zit
ting: dr J- J. Stam, voorz.; W. D- J. v. d
Kaaden, secr.; J. Landzaat, ds J. v. d. Vel
den, ds M. J. C. Visser, mevr. De Vey
Mestdagh, mej. H. C- v. d. Willigen, D-
Tillemans, H. Zuydam, G. Pels.
Het plan bestaat, om de 19e December
's morgens om half elf in de Prinsenkerk
een vergadering te houden van het alge
meen bestuur der Ver- Ned. Zendingscor
poraties met vele genodigden, vertegen
woordigers van Kerk en Overheid en bin
nen- en buitenlandse Zendingsinstanties,
waarin ds W. A. Zeydner, voorzitter van
de Synode der Ned. Herv. Kerk, en dr J
J. Stam het woord zullen voeren. Des
avonds om 8 uur vindt een gemeente-sa
menkomst plaats in de Koninginnekerk,
waar prof. dr H. Kraemer en andere spre
kers toespraken zullen houden. Onder lei.
ding van Paul Pul zal het Herv. kerkkoor
zijn medewerking verlenen.
Aan alle kerkeraden en predikanten is
door de Hervormde Raad voor Uitwendige
Zending een circulaire verzonden, waarin
de aandacht gevestigd wordt op de vie
ring van het 150-jarig Zendingsjubileum,
met het verzoek in alle gemeenten van de
Ned- Herv. Kerk bijzondere herdenkings
diensten te houden.
EEN DOKTER NODIG?
Vandaag en morgen wordt de huis-
artsendienst waargenomen door de dok
ters Van Alphen, De Jager, Jasperse er
Stoffers. Dokterstelefoon 22222.
WELKE APOTHEEK?
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Zaterdag 11 Oct. 13
uur tot Zaterdag 18 Oct. 8 uur waargeno
men door: Apotheek van Driesum, Mare
110, tel. 20406 en de Zuider-Apotheek, Lam.
menschansweg 4, tel. 23553. Te Oegstgeest
door: de Oegstgeester Apotheek, Raadhuie
park 8. tel. 26274.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
De Zondagsdienst der dierenartsen wordt
waargenomen door de heren N. A. Com
mandeur, Lammenschansweg 5, tel. 21101,
en W Weening, Rijnzichtweg 37, Oegst
geest, tel. 22816.
CHR. HANDELSREIZIGERS VER
GADERDEN.
Vrijdagavond kwam de afdeling Leiden
der N.C.H.V. (Ned. Chr. Handelsreizigers
Vereniging) in vergadering bijeen,
opening door de voorz. C. Griffioen e
notulen bracht de propagandacommissie
versLag uit van het werk in de afgelopen
maand, dat bekroond werd met twee
nieuwe leden. De heer W. J. Bink refe
reerde over de verkoop in het algemeen.
Op deze zeer interessante inleiding volg
de een leerrijke,en gezellige bespreking,
waarin naar voren kwam, dat een verte
genwoordiger naast andere eigenschapper
vooral goed koopmanschap, warenkennis
ei betrouwbaarheid moet bezitten.
Distributievaria
Uitreiking bonkaarten 713, schoenenbon
nen en toeslagkaarten as. en jonge moeders.
Gezinnen, waarvan het HOOFD een stam-
Kaartnummer heeft van 1 tm. 4500 zijn
Maandag aan de beurt. Medegebracht die
nen te worden de stamkaarten, titelstroken
met lnwisselingsbon. eventueel inlegvellen
en contrólekaart a.s. moeders. Het kantoor
is geopend van 8.3011.45 en 24 uur.
bleek te zijn. Over bet geheel genomen
een programma, dat geestig, verzorgd en
beschaafd mocht heten en de overvolle
Stadsgehoorzaal lange tijd.prettig bezig
hield.
Welke prijzen<-.mogen de
wasserijen berekenen?
Een aantal wltwasserijondernemers
werd door de Leidse Prijscontrole gever
baliseerd wegens het berekenen van te
hoge prijzen voor wasbehandeling. Er is
onlangs voor deze bedrijven een nieuwe
prijzenbeschikking uitgevaardigd, waar
van de voornaamste bepalingen de vol
gende bewerkingen betreffen:
Huishoudwasbehandeling (mangelen en
vouwen) 44 cent per kg of stuksprijzen,
zoals hieronder enkele worden gememo
reerd; luxe-wasbehandeling (strijken er
vouwen met de hand) 60 cent per kg of
(hogere) stuksprijzen; prijsberekening als
luxe-was mag alleen plaats hebben wan
neer de klant uitdrukkelijk de luxe-be
handeling wenst.
Gemengde wasbehandeling, waarbij de
was als huishoudwas wordt behandeld en
berekend, doch sommige stukken door de
klant voor luxe-behandeling neerko
mend op wat men „opmaak" pleegt te
noemen worden aangewezen; voor deze
stukken Is een toeslag boven het huis-
houdwastarief toegestaan.
Enkele prijzen (resp. huishoudwas.
luxe-was, toeslag boven huishoudwasprij-
zen voor stukken, waarvoor luxe-opmaak
gewenst wordt): Schorten 18 ct., 35 c., 20
cent. Overhemden, al dan niet met vast
boord, eventueel inclusief een paar af-
knoopbare manchetten 14 ct., 40 c., 30 c
Lange jassen 27 c., 45 c.. 25 c. Lakens 16 c.
„Overal is nu tijd voor
Behalve voor het werken In Gods
Koninkrijk
In de Zuiderkerk werd gisteravond ee
bijeenkomst gehouden, uitgaande van c
Evangelisatiecommissie der Geref. kerk. Ds
J Plomp, die het samenzijn op de gebrui
kelijke wijze opende, sprak een kort wel
komstwoord en leidde ds G Toornvliet
4 In een boeiend betoog wees ds Toornvliet
allereerst op de grote mate van verwate
ring, die er in het kerkelijke leven der
laatste jaren valt te constateren. In tegen
stelling tot 60 jaar geleden, toen geloof
Evangelisatie de gedachtenwereld der mi
sen beheersten, is er nu overal tijd voor,
behalve voor het bestuderen van Gods
Woord en het helpen uitbreiden van Gods
Koninkrijk. Ieder is het er over een
men uit deze geéstelijke impasse moet ge
raken, maar ondanks het stellen var
analyses en het eenvoudiger verkondigen
van het Evangelie, heeft men de fout niet
gezocht, waar ze te vinden is: bij de
zelf. In plaats yan zijn leven in de dienst
van God te besteden 'en Zijn Woord uit
dragen, haakt de mens steeds meer naar I
mondaine leven, dat vooral in de r
oorlogse periode hoogtij vtert. Spr. deed dan
ook een dringend beroep op allen, on
te bezinnen en te bidden om de kracht
Gods, die de mens nodig heeft om te kun
nen terugkeren op het rechte pad. Eerst
dan, als God met ons is, aldus spr., zullen
we in staat zijn om Zijn Woord ujj te
dragen en de felle sarcastische aanvallen
der wereld te weerstaan.
Aan het einde i van zijn betoog vroeg ds
Toornvliet aan de vrij talrijke opgekomen
gemeenteleden, zich te willen opgeven vooi
het Evangelisatiewerk, daar er nijpend ge
brek bestaat aan mensen voor dit belang
rijke werk. Verschillende interne zaken
werden hierna besproken.
Examens kappersvakschool
Namens de Nedérl. Ver. van Vakscho
len voor Kappers werden in Haarlem
de eerste na-oorlogse examens vooi
diploma vakbekwaamheid afgenomen.
Aan de heren F. Beyssens (Lisse),
Daalmeyer (Leiden) en P. Glasbergen
(O. Wetering), leerlingen van de. Leidse
Vakschool (dir. S. Weyers) kon het di
ploma worden uitgereikt.
Ambachtskunst in Rijnland
Om moderne kunst, en daaronder ook
de ambachtskunst, goed te verstaan, Ie
een langdurige inwerking nodig. De ten
toonstelling „Ambachtskunst in Rijn
land", die gisterenmiddag in de Laken
hal door burgemeester Van Kinschot is
geopend, heeft ten doel, de algemeen
geldende opvattingen in het artistieke
ambachtsleven langzamerhand gemeen
goed te maken van 'net kopend publiek.
Opdat dit publiek aan eerlijke, zuivere
rustige voorwerpen de voorkeur zal
gaan geven boven 't monstrueuze m
product, dat thans nog algemeen opgeld
doet.Het zal de fabrikant dwingen gehoor
geven aan de veranderde smaak
zijn afnemers en zo zal het misschien
mogelijk worden, ook het massaproduct
door kunstenaarshand te doen ontwerpen.
Het is de Stichting K. en O., onder
wier auspiciën de tentoonstelling wordt
gehouden en die hiermee dus in zekei
zin baanbrekend werk doet. Want de'
opzet zal publiek brengen binnen de
stille wanden van de tentoonstellings
zalen, dat daar anders niet pleegt
komen. En het is juist dit publiek, dat
het eerlijke en mooie ambacht
contact gebracht moet worden.
Burgemeester jhr mr F. ,-H. van K
schot, die de tentoonstelling opende
zijn functie van voorzitter van de Com
missie Lakenhal en erevoorzitter va
O., kon dan ook niet anders dan
waardering hebben voor het werk
de tentoonstellingssectie van K. en O. De
kunstzin der Middeleeuwen, vooral in de
;euw teloor gegaan, maar herlevend
in het begin van de 20e, wordt met
volharding allerwegen teruggezocht.
Ook deze expositie is daarvan een 5
beeld en het is daarbij verheugend, dat
de laatste tientallen jaren ook ge
streefd wordt naar wat bereikbaar is
iedere beurs, aldus de burgemeester.
Dat Rijnland zich op deze tentoonstelling
ook als een culturele eenheid demon
streert. verheugde spr. daarbij zeer.
De avonturen van de Gentenaren
van gisteren
Excursies e.d. maar geen sport
De Gentse sportvrienden, die gisteravond
aar het Kamerlingh Onnes-Laboratoriiim
zijn getogen om een voordracht met demon
stratie bij te wonen, zullen daar geen spijt
hebben gehad. En daartoe heeft de
adjunct-directeur van het laboratorium, dr
Van Andel, veel bijgedragen. Op populaire
wijze zette hij uiteen, hoe de lagere tem
peraturen allerlei invloeden op de grond
stoffen hebben en demonstreerde dit ook
in de hand van proeven.
Allereerst heette dr Van Andel, mede
imens de hoogleraren De Haas en Gorter,
de Gentse gasten welkom en zei vervolgens,
dat vele banden Gent en Leiden binden,
i. dit laboratorium en de Gentse Uni'
siteit. De professoren Schaffelt en Rutgers
zijn hier welbekend. Vervolgens ging spr.
na, welke resultaten Kamerlingh Onnes
heeft bereikt. Na de overdracht werden
belangrijke delen van het laboratorium be
wonderd.
In de ochtenduren bezichtigden de gas-
ii verschillende Leidse fabrieken en
lunchten daarna in de room van V. en D.
Een deel der gasten maakte 's middags een
Katwijk en ze hebben zelfs nog
„pootje-gebaad". Dat het hun wel moge
bekomen!
HAAGSE POLITIERECHTER.
H R te Hillegom wist wel dat het vlees
dat hij vervoerde, van een clandestiene
slachting afkomstig was en de Officier wil
de hem dan ook niet veel lichter straffen
dan de slachter, die vier maanden had ge
kregen. De eis luidde drie maanden ge
vangenisstraf. De politierechter veroordeel
de tot een maand gevangenisstraf, met ver
beurdverklaring van het vlees.
De portier-telefonist bij de politie te Lei
den H S had herhaalde malen goederen,
die als gevonden voorwerp waren aange
bracht, zich toegeëigend. Men had hem ook
andere oneerlijkheden, o.a. in de can-
verdacht. De Officiér vond het een
ernstig feit, want, al was verdachte dan
niet zelf bij de politie, hij had een ver
trouwensfunctie. De eis luidde een jaar ge
vangenisstraf met aftrek van preventief.
De raadsman, mr G v Niekerken wees er
op dat verdachte nogal kort werd gehou
den in het zakgeld en zo tot zijn verkeerde
daad is gekomen.
Op een middag in Juni reed een vracht
auto, bestuurd door W H v d W uit Rotter
dam. op de Herenweg te Lisse tegen een
stilstaande auto, tengevolge waarvan vijf
personen werden gewond, waarvan drie
vrij ernstig. Wegens het veroorzaken van
lich. letsel door schuld, had v d W zich
thans voor de rechtbank te verantwoorden.
Verd. betoogde, dat hij verblind was door
d.. zon, doch blijkens een ingewonnen rap-
i port, was zulks door de zonnestand niet
I mogelijk geweest. De Officier meende dan
Namens het bestuur van K. ei
sprak de heer H. de Wilde nog een kort
woord tot de talrijke gasten, zijn erken
telijkheid betuigend aan de tentoonstel
lingssectie, de directie van de Lakenhal
en het Gemeentebestuur.
Een rondgang over de tentoonstelling,
die door mej. M. van Hasselt, assistente
van de directie van de Lakenhal, zeer
smaakvol was gearrangeerd, geeft de
overtuiging, dat Rijnland ook op het
bied van ambachtskunst iets te bieden
heeft. Er zijn prachtige weefsels va
ateliers van „De gouden spin" en „Het
Paapje", zilver van de Zilverfabriek
Voorschoten, smaakvol en degelijk boek-
binderswerk van mevrouw Aalbers-Kol-
lewijn, aardewerk van G. de Blanken er
M. H. Zaalberg, kunstsmeedwerk van J
Kriege te Woerden en mevrouw A. Grefe-
Walck, en batikwerk van mej. E Bake
te Leiden.
De tentoonstelling is geopend va
tot en met 31 October, iedere werkdag
van 104 uur. Op enkele middagen
len demonstraties worden gegeven
het handdraaien en op Donderdag 16
October zal des avonds om 8 uur in de
Lakenhal een lezing over de pottenbak
kerskunst worden gehouden door de heer
M. H. Zaalberg.
De kinderen van de jubilerende
Marthastichting te Alphen aan de
Rjjn krijgen gymnastiek in de open
lucht. Het houdt ze fit en gezond!
Jeugdrally Leger des Heils
Het Leger des Heils (Stichter William
Booth) houdt morgenmiddag om half 4
een jeugdrally in het gebouw Hooigracht
30A. Majoor Lahuis jeugdleider van Neder
land heeft een bijzondere boodschap
alle jonge mensen. De dienst zal worden
afgewisseld door zang met vioolharp, orgel
met euphonium, soli, enz. Twee jonge men.
sen vertellen hun bekeringsgeschiedenis.
Gedurende de wintermaanden zullen deze
jeugddiensten regelmatig worden gehouden.
DE WEEK
in de Sleutelstad
Het is gelukkig niet de taak der pers,
om uit te maken, bij wie de directe schuld
ligt van de dood van een van Leidens
meest geziene en geliefde studenten,
„Pim" Scheltema. Aangenomen, dat er
van directe schuld sprake is.
Indirect echter zijn wij allen maar al te
schuldig aan dit overlijden. Het op de
Stationsweg gebeurde is immers geen in
cident, maar een symptoom. Een symp
toom, dat er van getuigt, hoe scheef be
paalde verhoudingen in vijf jaar oorlog
gegroeid zijn en hoe weinig wij die scheef
heid nog te boven zijn.
Is het niet meer dan scheef, dat het pu
bliek zioh gaat bemoeien met zaken, die
apert de politie aangaan en waarbij ieder,
met of tegen zijn wil, moet gehoorzamen?
Hoe betreurenswaardig scheef is het ook,
dat militairen in klemmende momenten
niet de zijde der gezaghandhaafster kie
zen, maar zich zelfs opwerpen tegen haar!
Maar hiermede zijn wij er niet. Er zit
een stekelige kant aan de zaak, die r
al te zeer verwaarloosd wordt. Verre
het gezag, ook van dat der politie, te wil
len aantasten het tegendeel is ons doel
moet ons toch van het hart, dat bijna
alle dragers van het gezag sinds 1940 be
langrijk aan prestige hebben ingeboet
dat er maar weinig wordt gedaan dat
prestige weer op te voeren.
Het is niet prettig dit te moeten
schrijven, tegenover bepaalde bevolkings
groepen is het zelfs niet verstandig. Toch
leiden de gebeurtenissen daartoe en wai
lijk die op de Stationsweg niet alleen.
Vijf jaren lang moesten wij het „gezag"
tegenwerken- Natuurlijk was dit gezag
slechts macht, maar het versohjl wordt
vaak weinig onderkend. Twee jaren heeft
men getracht het uitvoerend-gezag
eer te herstellen, maar even zo lang is dit
slechts ten dele gelukt.
Daarvoor zijn vele redenen op te
men. Wij zullen het laten bij het consta
teren van het feit, dat juist de taak der
politie er vaak uitermate moeilijk door
Wat wy menen nodig te hebben in deze
na-oorlogse tijd, zijn psychologen, geen
boeken- maar levenspsychologen, geen
zielen-ontleders, maar zielen-begrijpers.
Ook bij de politie. Dan volgt de tact
zelf.
Dan maken de uitvoerders der wet ook
geen tactloze fouten, zoals op 2 October
de C.C.D., die vele Leidse winkeliers ver
baliseerde wegens verkoop op de nieuwe
bonnen en daarmede wel een grote ijver,
weinig psychologisch inzicht
dag legde. Gezagsdragers, geeft ons het
gevoel dat de wetten en voorschriften
ns rustig en veilig te doen leven
m ons te laten merken, dat wij
weinig te vertellen hebben!
Bij dit alles dreigt deze fout: alsof volk
1 gezag wezenlijk te scheiden zijn. De
overheid is Gods dienaresse, het volk ten
goede, maar komt ook voort uit het volk
-lijdt in eenzelfde periode aan eenzelfde
kwaal, momenteel aan het min of meer uit
het evenwicht zijn. Wederzijds begrip is
dan ooit noodzakelijk en het trek
en scheidslijnen tussen burgerij,
studenten en politie, die er niet zijn, on
verantwoord. Dit is tevens een antwoord
de schrijvers van enkele ingezonden
stukken. Laten we allen trachten van
harte mede te werken aan de handhaving
het gezag.
Jr waren deze week ook verheugende
dingen- Het universitaire leven trok op
verblijdende wijze de aandacht door het
welkom aan de eregast prof. dr W. E.
Hocking, het zilveren professoraat van
prof. dr B. G. Escher en de Vrije Univer-
siteits-avond in de Herengrachtkerk. Tus-
de universiteitssteden Gent en Leiden
werd de band verstevigd door het bezoek
der Gentse sportmensen en omgekeerd
trok prof. dr ir F. K. Th. van Iterson,
mede-directeur van de Constructiewerk-
plaatsen, naar België, om aan de Luikse
Académie het ere-doctoraat te ontvangen.
Tenslotte waren de jubilea deze week
wel bijzondere: 40 jaren draaien de Leidse
lichtfabrieken, de jongensclubs „Samuël"
haalden hun zeven kruisjes en de Pieters
kerk spande de kroon met haar 375 jaren
Hervormde Eredienst.
Een gezin met vijfhonderd pleeg
kinderen viert Zondag feest
MARTHA STICHTING TE ALPHEN a. d. RIJN
BESTAAT 65 JAAR
verslaggevers)
(Van t
Er bestaat in Nederland een gezin met vijfhonderd kinderen, of liever gezegd,
pleegkinderen. Onmogelijk, meent ge? We zullen U van het tegendeel overtuigen.
Aan het hoofd van dit reusachtige gezin staat een ouderpaar dat een oneindig groot
hart bezit en een onbegrensde belangstelling voor elk van die vijfhonderd kinderen.
Het jongste kind is zeven maanden oud en de oudste jongen is al 21 jaar. Maar zij
en allen, die tussen deze leeftijden staan, vinden een waar thuis in de Martha
stichting te Alphen a. d. Rijn, omdat zij een eigen veilig thuis missen. Zondag a.s
heeft dit grote gezin feest. Dan is het 65 jaar geleden, dat de Marthastichting haar
deuren opende voor onverzorgde, maatschappelijk misdeelde kinderen.
Neen, ge moet de Marthastichting
niet klassificeren onder de inrichtin
gen voor heropvoeding, waar kinde
ren, die tegen zichzelf beschermd
moeten worden, onderdak en leiding
Deze Stichting is in 65 jaar vrijwel
gebleven, zoals zij begon: zij erbarmt
zich over het onverzorgde kind. Na
tuurlijk is het werk in deze tiental
len jaren belangrijk uitgegroeid. In
1882 was het de heer Geel, die in de
beruchte Duivelshoek te Amsterdam,
zich ontfermde over een drietal kin
deren, die op aardappelschillen slie
pen en bijna gaen kleren aan hadden,
die door hun ouders werden vergeten
en ten onder dreigden te gaan. De
heer Geel stond in dit goede werk
niet alleen: Meester Smit te Nieuw-
veen stelde zijn huis open voor het
drietal en een paar belangstellende
vrienden verschaften geld. Toen was
er een begin gemaakt, gebaar van
weldadigheid, dat echter zou uit
groeien tot een grote actie.
Groei
Al spoedig werd de hulp van de heer
Geel ingeroepen voor meer kinderen
weldra was het huis te Nieuwveen
klein geworden. Men ging op zoek ni
ruimere woning en vond die in i
phen aan de Rijm midden in de plaats
hier kwam, eerst op bescheiden
voet, de Marthastichting tot stand. Maar
ook uit dit grote huis groeide het pleeg
gezin en de heer Geel, die inmiddels
vereniging voor zijn werk had gesticht,
overlegde met het bestuur over de bouw
>en eigen, doelmatig huis. Dat kwam
er, ook in Alphen, en in 1890 werd dit
gebouw geopend. In 1896 waren er a
kinderen in gehuisvest. Opnieuw moest
er wordan uitgezien naar „meer ruimte'"
i, hoewel de vereniging, die hoofdzake-
k van giften en gaven het verpleeg-
gêld voor de kinderen bijeen kreeg, duch
tig moest rekenen en dikwijls met geld
gebrek had te kampen, kon tenslotte
toch de mooie buitenplaats „Rijnstroom",
op enige afstand van het eigen gebouw,
worden aangekocht en ingericht. Er wer-
Onder de rook van de Oude Sleutelstad
LEIDERDORP.
Onze plaatsgenote mej. T. Jungerius,
onderwijzeres aan de Ned. Herv. school,
is benoemd in gelijke functie te Halfweg-
D4fce benoeming valt op, omdat van deze
school na de bevrijding reeds vier onder
wijzers promoveerden' tot hoofd
school en enkele onderwijzeressen van
standplaats verwisselden. Voorwaar
compliment voor de goede keuze der leer
krachten.
Voor de lichting 1949 werden 37 per-
men ingeschreven. In afwijking van de
,jt op heden gevolgde regeling voor wal
betreft de oproeping ter keuring van in
geschrevenen voor de dienstplicht, beho
rende tot een lichting, zal de keuring van
de lichting 1949 in twee gedeelten plaats
vinden, te weten t.m. Februari 1949 dege-
die zijn geboren in de eerste zever
maanden van 1929; daarna degenen die
zijn geboren na Juli 1929. Deze bepaling
aldus vastgesteld om te voorkomen dat
jeugdige personen voor de militaire
dienst worden gekeui
De uitreiking van bonkaarten aan
niet-zelfverzorgers vindt plaats op 18
19 November a.s. Let op de desbetreffende
bekendmakingen.
OEGSTGEE8T.
De woonruimte-commissie houdt zit
ting op Maandagavond van 7 tot 8 uui
het raadhuis.
Anti-revolutionnairen en belangstel
lenden worden uitgenodigd, de bijeen
komst in de Zuiderkerk te Leiden op
Vrijdag 17 Oct. bij te wonen. Jan Schou
ten hoopt daar te spreken.
Geboren: Antje d v A de Mooij en
v d Bosch.
Getrouwd: H B Eldering en A Ch Van-
dersnissen; J Smilde en G v d Vijver.
Ondertrouwd: J Winter 30 j en W J v
Tol 31 j.
Kappers voor de tuchtrechter
Vele kappers uit de Bollenstreek moesten
Donderdag voor de tuchtrechter te Leiden
verschijnen wegens het berekenen van te
hoge tarieven en het niet aanwezig hebben
n een tarievenlijst. G C D uit Lisse kwam
het ergst af: f 250 boete met publicatie
de dagbladpers. Verdere boetes: J J R v
te Noordwijk f 125, J A V te Hillegom
f 50, P J C te Hillegom f 40, J B te Noord-
wijk f 125, J C Z te Noordwijk f 125, A F
W U te Sassenhelm f 75.
VOOR DE VRIJE UNIVERSITEIT
Volgende week begint de actie voor
de Vrije Universiteit, de enige Protes
tants-Christelijke academie ter wereld.
Commentaar overbodig! Wie nog niet
overtuigd is van de betekenS der V.U.,
luistere a.s. Maandagavond 7.40 uur over
Hilversum II naar prof. dr J. Waterink.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Rijkje C-, d. v- E. A. T. Ver
mond en N. M. Vlasblom; Abraham, z. v.
in Vliet en A. van Heusden; Elisabeth
S-, d. v. P. Westerhoven en M. Holswilder;
Wilhelmina C. M.. d. v. C. M- J. Beekman
E M. C. Genang; Apolonia M., d. v. A.
de la Rie en P. Dreef; Marianne E., d. v.
E. Bridié en T. M- Versleden; Marinus. z.
T. Ouwerkerk en N. Cornelisse: Lenie,
v. A. Middelkoop en C. A. van Minnen;
Josephina H. M., d- v. G. J. van Kempen
J. C. van Remundt: Lamberta E. J„ d j
J. A. Smits en C. Moeliker; Robert, z.|
G. Mieremet en Y. J. Pauw.
Overleden: W. A. Zouteriks, 74 j.: G. A. lager onderwijs; voorstel tot benoeming
Lamboo, 35 j.; C. H. van Lienden, 1 dag; commissie van advies Woonruimtewet
H. J. Kila, 63 1. 1947.
VALKENBURG.
De gemeenteraad is in openbare ver
gadering bijeengeroepen tegen Maandag
avond 8 uur- De onderwerpen ter behan
deling zijn: voorstel tot verlenging
•opbouwhypotheek; idem tot toetre
ding als lid van de Historische Vereniging
Zuid-Holland „Vigilate Deo Confi-
dentes; idem toekenning garantie tot
maximaal f 1.95 per inwoner aan de
Stichting Rijnlands Borgstellingsfonds;
idem adhaesiebetuiging aan het adres van
de Raad van Diever tot opheffing classi
ficatie der gemeenten: idem tot wijziging
straatnamen; voorlopige vaststelling
rekening '43; vaststelling vergoeding bijz.
VOORSCHOTEN.
Onze stadgenoten de dames A- J- M.
Grunderen en C. A. M. van Noort, slaag
den voor het examen eenvoudige huis
houdkunde.
Te Leiden slaagde voor apotheker
assistente mej. G I de Boer.
Ten bate van de Niwin wordt vanmiddag
op het terrein Rouwkooplaan een voetbal
wedstrijd gehouden tussen een elftal
de Marine en van de Zilverfabriek.
Zr G Veldkamp, wijkverpleegster
de Prot. Wijksverpleging en van de plaat
selijke afdeling van het Groene Kruis, zal
op 1 Nov. wegens huwelijk haar werk i
leggen. Zr Veldkamp is sedert 1 Maart 1942
in Voorschoten werkzaam. Zij heeft dus
juist de moeilijkste tijden, de oorlog e
strenge winters, hier doorgemaakt. Vele
zieken en ouden van dagen zullen haar
slechts node zien vertrekken.
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
waargenomen door dr M van der Stoel,
Veurseweg 20, tel. 356.
Geboren: Alida A G d v J A Smit
C G ter Veer; Willem J z v A Saarberg
S Ravensberg; Johanna CMdïGRvd
Horst en J M de Lange.
Ondertrouwd: A A de Jong 37 j en A R
A v Ouwerkerk 34 j; L W v Gent 23 j en
N v d Spek 20.
Overleden: J C v d Linden, dochter;
A A A v d B, zoon, 1 j; F v Stein, 63 j,
echtgenote van W Noordjioek.
WARMOND
De heer J. v. d. Goor is benoemd tot
onderwijzer aan een M.U.L.O.-school te
Rotterdam.
ZOETERWOUDE
Vrijdagavond om half 8 had ter
hoogte van cafév„De Vriendschap" een
aanrijding plaats. De groentenhandelaar
A. de Jong reed dadt met zijn motor
bakfiets, beladen met groenten en fruit,
zag tengevolge van verblinding door
i tegenligger niet de onverlichte
handwagen van de 65-jarige melker G.
Bes. Behalve enkele kleinere verwon
dingen en wat materiële schade liep het
ongeval nogal goed af.
Zondagavond om 7 uur is er weer
samenkomst van de Ned. Herv. gemeente
buiten de kerkdiensten om. Ds A W Brink
zal iets vertellen over het werk van de
Prot. kerk in Indië en over zijn ontmoeting
met ds Postma. Donderdagavond 23 Oct.
vindt een gezinsavond plaats, waar gespro
ken wordt over huwelijk en gezinsvorming.
Sfeer in
De Nieuwe Leidsche" er in!
den in de zeer grote, mooie tuin een kin-
derhuis en een meisjespaviljoen gebouwd
en steeds meer kinderen konden worden
opgenomen.
Nieuwe gebouwen
Toen de heer Geel in 1907 overleed,
werd ds A. W. Voors als zijn opvolger
benoemd en onder diens leiding werd het
gebouwencomplex uitgebreid met een
centraal gebouw,vwaarin de keuken, bad
kamers, magazijn, enkele werkplaatsen
enz. zijn ondergebracht, een school, een
kinderhuis, een meisjeshuis, een nieuwe
pastorie en een werkplaatsengebouw. De
gehele Stichting was dus op het buiten
goed Dè Rijnstroom verrezen, maar in
het oude gebouw bleven nog 180 jon
gens gehuisvest.
In 1935 werd ds Voors opgevolgd door
ds J. Th. Meijer, die thans nog directeur
is en een krachtige steun vindt in zijn
eohtgenote, mevr. J. E. MeijerScheffer.
Wat vroeger modern en doelmatig was,
raakt eenmaal verouderd: zo ook met
het oude gebouw. Ds Meijer, die bij zijn
komst een welverzorgde en keurige serie
gebouwen aantrof, was weer met nieuwe
idealen bezield en één daarvan was de
bouw van moderne jongenspaviljoens op
het eigen terrein, om tenslotte het oude
gebouw te kunnen ontruimen en alle
jongens dus in het complex te kunnen
onderbrengen. Drie keurig, practisch-
ingerichte en frisse paviljoens kwameri
klaar, maar toen kwam de oorlog er
tussen en dus wonen nu de grote jon
gens, boven de schoolleeftijd, nog in
het oude huis. Voor de meisjes is even
eens een tweetal paviljoens ingericht,
maar ook voor haar blijft nog nieuw
bouw te wensen over. Het meest urgent
is op 't ogenblik de bouw van een kleu
terschool, daar deze zeer onvoldoende is.
Van regeringswege wordt de bouw mo
gelijk gemaakt in toewijzing van ma
terialen, maardeze .moeten gekocht
worden en om dit geld bij elkaar te
krijgen is thans een grote actie met een
bazar, een prijsvraag, een speldjesdag
iz., gaande.
De kinderen
Zo staat het dus nu met de Martha
stichting: er zijn vijfhonderd kinderen,
van wie sommige al als baby zijn ge
komen. De kinderen zijn verdeeld in
groepen naar leeftijd en hebben eigen
leiders en leidsters. Ds en mevrouw
Meijer spreken van hun „grote gezin",
eer ge een wandeling over de
Stichting maakt, krijgt ge ongetwijfeld
de indruk, dat dit niet overdreven is.
Ge ziet de kinderen naar school gaan,
in de werkplaatsen (timmeren, schilde
ren, tuinarbeid enz.), aan de maaltijd,
spelend in de tuinnet als gewone
kinderen in een gewoon huis, zij het dan
ook, dat alles hier vele malen verme
nigvuldigd is. In de linnenkamer heeft
elk kind zijn eigen hokje, zijn eigen
kleding, aan tafel zijn eigen plaats: er
zijn vrolijke zitkamers met bloemen, er
ien naaikamer voor de meisjes, n
s ook een sportterrein, er zijn sp
boeken. In de vrije tijd wordt
door de jongens natuurlijk flink, n
georganiseerd gevoetbald en er komen
kranige elftallen uit in de Zaterdagmid
dagcompetitie. Verder is er een jongens-
padvindersgroep, er wordt veel gezwom
men, geschaatst, er wordt onderricht ge
geven in zang en volksdansen
Stichting heeft een eigen fanfare
pleegjongens gevormd. De leerplichtige
kinderen gaan op de Stichting naar de
Lagere School, daarna kunnen de meis
jes in Alphen de huishoudschool of de
U.L.O. bezoeken en de jongens gaan naar
de werkplaats of tuinderij óm een vak
te leren en, zo zij ervoor geschikt zijn,
mogen zij ook doorleren. De vakoplei
ding wordt beëindigd met het behalen
de gewone Rijksdiploma's. Na 1905,
toen de kinderwetten in werking traden,
heeft de Stichting ook voogdijkinderen
opgenomen, d.w.z., kinderen, wier ouders
uit de ouderlijke macht waren ontzet,
dus niet zij., die opvoedingscorrectie no
dig hebben.
Eerst de laatste jaren wordt, wegens
gebrek aan ruimte in andere inrichtin
gen, een enkel regeringskind opgeno-
Als de kinderen hun opleiding heb
ben voltooid, gaan zij in betrekking, doch
de nazorg van de Stichting strekt zich
uit tot hun 21ste jaar.
Verlanglijst
Is een kleuterschool nu de enig over
gebleven wens van de Marthastichting?
Zeker niet. Nodig is ook uitbreiding van
de werkplaatsen en er is dringend be
hoefte aan een werkplaats voor auto
monteurs. Dan het jongenshuis op het
Stichtingsterrein en tenslotte een Kerkje
inplaats van de Kerk-gymnastiekzaal, die
thans in gebruik is. Verder is er nog
heel wat nodig om de sporen van enige
jaren verblijf van Duitsers en B.S. te
verwijderen. In 1942 werden alle ge
bouwen door de Duitsers gevorderd en
eerst in Maart 1946 werden de huizen
weer vrijgegeven. Houtwerk en glas heb
ben door deze tijdelijke bewoning heel
erg geleden en nog lang zal het duren,
eer de beschadigingen verdwenen zijn.
De Marthastichting is een Ned. Her-
Kuddeinstinct en
gevaarlijke Herden
DE VOORZITTER der finanliële c
missie van het Amerikaanse 1
van Afgevaardigden, de heer J
Faber, heeft onlangs in gezelschap
andere Amerikaanse „or.tdekkingsrij
gers," een onderzoek in Europa ingef
of het feitelijk wel nodig was, de
dollarpotjes weer aan te vullen.
Het merkwaardige is, dat deze Ami j
kaan juist te B e r 1 ij n, de volgende
tekenisvolle woorden sprak, r.adat
hem persoonlijk tijdens de excui
aan niets ontbroken zal hebben. „Gi i
nood, ondervoede mensen" geen sp:
van. „ik heb ze in Europa nog i
ontmoet." Deze orakeltaal, bestemd t
de Senaat, werd uitgesproken, op
moment, dat Truman de Amerikanen
wekte tot een „Gandhi"-kuur, me
voedselbesparing hij het Europese 1
siek weer wat wil opkalefateren.
Overigens kan men zijn oordeel or.dl
schrijven, dat Europa eerst, zelf i
rechterkant moet trachten te sparte y
wil Amerika het in de stroom, de i
dingsboei toewerpen. Maar men s!
toch wel even verbaasd, over het i
schil van visie ir.zake een zo dringe
en dwingende aangelegenheid tussen 1
man, Marshall en Lovett (waarnem
minister van buitenlandse zaken) ei
zijds, en een deel van de Amerikaa
senaat en John Faber anderzijds.
De relativiteitstheorie is echter op
internationale politiek bijzonder
passing. Want als n a de Russische i
daging, belichaamd in de nieuwe comi
nistische organisj
7] „Cominform," (als
Verklaarde volgster v
uitzicht Komintern) gedo
__J ten doel hebbe
Europa economiscl
ondergraven, Faber nog eens zijn
moest geven, zou deze anders hebben
luid. De „Cominform" die met het i
op tempering der spanningen, opa
als men is naar de vrede, allesbeffi
„comme il faut" is, zal echter ie
Amerikaanse samenwerking tengevc
hebben, bundeling der krachten, ter
zeker ook het Brits-Amerikaanse
schil, inzake de toekomst van Duitsla
in de nevel van het dreigende,
nistische gevaar zal oplossen.
Een vóórdeel wordt met dit alles
reikt: de communistische aanval zal t
gevolge hebben meer Amerikaanse
Europese eenheid van handeling, ter
Amerika thans meer vaart zal zet
achter de plannen voor het herstel i
Europa. De tegenstelling democra
dictatuur krijgt nu een zuiverder, mat
matischer, politieke constructie. En Jt
Faber zal nu ook tevens in Berlijn
nood en ondervoede mensen aantref!
De communistische frontvorming
niet nalaten in de eerste plaats
probleem Duitsland van grote invloed
zijn. Het Oostelijk deel is immers K
sisch „protectoraat," al pompt i
leeg, terwijl West-Duitsland gekenme
wordt door een na-oorlogse neur
alle „mogelijkheden," terwijl in
seling tussen onmachtige verslagenh
en hoop gevende „revanche-gedach
reeds de aggressie aan het ontluiken
e meer de tegenstelling Amerik
Rusland, de twee belangrijkste bezet!
dus, zich toespitst, hoe .meer „h i s
voice" bij het Duitse volk de h
innering zal opmonteren. Deze kui
sohynt steeds behoefte te hebben s
gevaarlijke herder, die bij gebreke
Hitler H, evengoed Stalin zou kunt
zijn. Want, wij herhalen het nog
en opgelegde, geforceerde Dui
democratisering geloven wij niet.
door de tweede nederlaag niet
dood. Hoe zou het Duitse volk reage
als de communisten werkelijk de k
kregen, hun aanval met succes op
Ruhrgebied te openen, een gevaar,
gevreesd wordt, omdat de mijnen
het Ruhrgebied van zo enorm vitaal
lang zijn voor geheel Duitsland zelf
jor het herstel van West-Europa?
Men is in Duitsland ontevreden,
de rantsoenen, over de ontmanteling i
voormalige Duitse oorlogsindust
waartegen alle vakverenigingen hun v
zet hebben aangekondigd en stakini
zouden er zelfs het gevolg v;
Generaal Lucius Clay, de Amerikaa
militaire gouverneur in Duitsland, dr«
weliswaar met stopzetting van voec
hulp, als de ontmanteling der fabi
ken, onderdeel der herstelbetalingen, i
prompt wordt uitgevoerd. Maar, eigena
dige controverse, minder Amerikaa
steun, verhoogt de psychische t
mische depressie van Duitsland, waardi
Communistische agitatie een kans krij
hetgeen juist het „plan Marshall"
voorkomen.
Zo kan de Russische „Cominform" i
zigir.g brengen in het principe der c_
manteling, ook al verklaart Lucius C
duizendmaal, dat na de ontmar.teli
Duitsland nog voldoende overhoudt
een zich zelf bedruipende en afgeror
Er is in West-Duitsland eer. offem
gaande tegen de bezettingspolitiek.
strekt zich uit over alle politieke p
tijen en over verschillende kamers i
handel en industrie, o.a. te Frankfo
Men verzet zich tegen blinde gehoorzaal
heid ten opzichte van de desbetreffei
bevelen, hetgeen al een bijzondere ge<
tesgesteldheid kenmerkt bij het vroeg!
heersersvolk, dat in geheel Europa de
tot blinde gehoorzaamheid met het do
geluid van de moordende kogel acco
pagr.eerde.
H§t door de nazi's uitgemergelde
leeggeplunderde Europa heeft recht
herstelbetalingen in natura. En.te K
weigerden de arbeiders weken lang 1
bevel tot ontmanteling ener fabriek t
te voeren. Zo ver is de toestand ln Dui
land reeds gevorderd. De sociaal-dem
cratische partij te Hamburg voorbw
van de democratisering ir
America wil eerst de Duitse indi
trie op peil brengen en daarna
Brits-Amerikaanse eisen betreffende hi
stelbetalingen voldoen.
Sociaal-democraten en communist
willen de socialisering der vitale, de i
„basis-industrieën", waarmede de Engi
sen in principe accoord gaan. Ameri
echter zal nooit toegeven aan de Dui'
vérlangens de mijnen in het Roergebi
en de „Schwerindustrie" te socialiser
Dit is het verschil in standpunt tusi
Amerika en Engeland, waarop wij rei
doelden. De toenemende communis»»
activiteit zal het Amerikaanse standpi
doen zegevieren. Amerika alleen hf
geld, voedsel en middelen voor langduii
bezetting.
vormde Inrichting en is tevens
standige kerkelijke gemeente,
godsdienstoefening worden Doop i
Avondmaal bediend en het grote gei
leeft in een opgewekte Christelijke sfe«
