Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | 9 oktober 1947 | pagina 2

Prof. dr W. E. Hocking in Leidse Universitaire

kring welkom geheten

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

2

DONDERDAG 9 OCTOBER 1|

Invloed der filosofie op de juridische wetenschap
kan thans zeer waardevol blijken

In het Oosters Instituut werd gisteravond
de eerste gast-hoogleraar van de Leidse
Universiteit, prof. dr W. E. Hocking, in he
kader van de samenwerking met de Har
vard Universiteit in Amerika door middel
van de „HarvardLeiden Fundatie", wel
kom geheten. Daarbij waren o.m. aanwezig
de minister van Buitenlandse Zaken,
C. G. H. van Boetzelaer van Oosterhout,
mr P. J. Idenburg, dr J. E. Baron de Vos
van Steenwijk, prof. mr J. C. van Oven, jhr
de Ranitz, jhr mr F. H. van Kinschot
verschillende leden van de senaat.

Mr Idenburg richtte zich als eerste tot
prof. Hocking om hem en zijn echtgenote
namens de fundatie welkom te heten. Hij
beschreef daarbij de totstandkoming
deze samenwerking, hetgeen de univ
teiten van Leiden en Harvard, <jie op ge
lijke geestelijke waarden gegrondvest zijn
en die mede door de uitwisseling van hoog
leraren bij kunnen dragen tot het vergro
ten van de wederzijdse culturele banden
tussen de V.S. en Nederland in het alge
meen. Baron van Boetzelaer van Oosterhout
verwelkomde prof. Hocking namens de
Nederlandse Regering. Spr.
dat Nederland het als een buitengewone
eer beschouwt, dat Harvard
het bijzonder Leiden als eerste coptact-punt
op het vasteland van Europa koos.
#Als president-curator van de Leidse
Universiteit sprak Baron de Vos
Steenwijk de zekerheid uit, dat de afvaar
diging door Harvard een garantie is, dat
het komende werk van prof. Hocking in
alle lagen van de Leidse Universitaire ge
meenschap de volle waardering zal oogsten.

De rector-magnificus, prof. van Oven
.wees op de uitzonderlijke positie die prof.
Hocking in de Leidse senaat zal bekleden,
door als senaatsgast gerechtigd te zijn de
senaatsvergaderingen en bijeenkomsten der
filosofische faculteit bij te wonen. Spr. uitte
voorts het vertrouwen, dat de dikwijls m«
argwaan waargenomen invloed der filosofi
op de juridische wetenschap in dit speciale
geval een zeer waardevolle zou blijken
zijn.

Prof. dr Hocking tenslotte legde bij zijn
beschouwing over de waarde van deze
versitaire uitwisseting de nadruk op
gezegde van Einstein, dat slechts
nieuwe denkrichting het mensdom in stand
kan houden.

Einstein wil het Amerikaanse volk wijzen
op de gevolgen, die de ontsluiting der
atoomenergie heeft, ten einde daardoor een
stem van het volk te doen uilgaan, die
de diplomaten en staatslieden verplicht,
het stuur om te gooien. In
dige en hechte beschaving bestaat

Wicht tussen weienschap, ecor

techniek enerzijds en religie, filosofie,

„Friends of America" ook
in Leiden

De stichting „Friends of America", die
1 Juli 1947 werd opgericht, heeft gisteren
in ,',t Raeduhuys" een contactavond be
legd, waar dr B. Smit, een der oprichters,
een uiteenzetting gaf van het doel der
stichting.

Spr wees er in zijn inleiding op.
heel West-Europa thans de goede gaven
uit Amerika ontvangt, zonder misschien
een ogenblik zich te bezinnen op een ze
kere erkentelijkheid, laat staan dankbaar
heid. Wat weten wij eigenlijk behalve
over film, gangsters en boot-legging
Amerika al? Aan de andere zijde,
kent de gemiddelde Amerikaan anders
van Nederland dan een land vanrïnensen
met klompen en velden met tulpen?
Slechts zeer weinigen in ons land hebben
zich gerealiseerd, dat een zekere mate
van bekendheid over Nederland en
Nederlandse toestanden in Amerika
grote invloed kan zijn op onze crediet-
waardigheid.

Nadat dr Smit uitvoerig was ingegaan
op de Amerikaanse geschiedenis, merkte
spr op, dat de F.O.A. geen enkel politiek'
oogmerk heeft, doch wel samenbunde
ling der West-Europese volkeren, georiën
teerd op Amerika, voorstaat. Zij wil de
goede verstandhouding tussen Amerika
nen en Nederlanders bevorderen door het
aanknopen van wederzijdse betrekkingen,
voornamelijk op 't gebied van onderwijs,
kunst en wetenschap, alsmede op sociaal-
economisch terrein, een en ander op de
mocratische grondslag. Door het uitwisse
len van sprekers, kunstenaars, geschriften
e.d. wil men het doel trachten te bereiken.

Het correspondentie-adres van de afd.
Leiden is gevestigd Willemstraat 35, by
de heer J. A. Weers-

kunst en andere geestelijke waarden an
derzijds. Wij hebben ons in de huidige tijd
veroorloofd de eerstgenoemde groep te laten
overheersen, waardoor onze ganse bescha
ving het gevaar loopt ten onder te gaan.
Wanneer wij echter zoeken naar de vorm,
waarin het idee van Einstein, om de mens
heid als geheel nieuwe denkwijze te doen
aanvaarden, kan worden verwezenlijkt, dan
ziet spr. als voornaams'e mogelijkheid deze:
het denken in de universitaire gemeenschap
een nieuwe richting te geven en daardoor
op de duur de men#en te beïnvloeden. Ook
om deze redenen is het van bijzonder be
lang, dat de- gedachtenwereld van Europa
en Amerika niet uiteendrijft, doch ditzelfde
geldt evenzeer ten aanzien van Azië en
Centraal Europa. Spr. achtte Leiden een
waardevolle plaats in het Continent, om van
daaruit mede te werken tot herstel van het
contact met het geschonden Europa.

der Chr.-Hist. kiesvereniging kwamen
„Liberty" bijeen, om de te voeren actie
in de komende winter te bespreken.
Voorlopig wil men zich bepalen tot de
innerlijke versterking van de kiesvereni
ging. Voorts zal propaganda worden ge
voerd. om naast de plaatselijke Chr. pers
de Chr.-Hist. pers te steunen. De actie
voor het propagandafonds zal wijksge-
wijze worden uitgevoerd. Ook werd de
wens ^"euit, om een studiekring te vor
men, om op deze wijze een goed geschool
de kern te verkrijgen, die buiten de kies
vereniging de Christelijk-Historische be
ginselen uitdraagt.

Moderne Engelse poëzie

Voordracht door Miss Marjory Gullan

Op uitnodiging van het Genootschap
Nederland-Engelan<j droeg gisteravond in
„De Vergulde Turk" Miss Maqjory Gullan
poëzie voor van Engelse dichters sinds 1910.

Er was voor deze declamatie zeer veel be
langstelling. Miss Marjory Gullan is lector
aan de universiteit van Londen
zitster van de „Speech-F^llowship". Haar
voordracht boeide door helderheid en be
grip van het voorgedragene.

Miss Gullan gaf allereerst een kort over
zicht van de verschillen, die er tussen de
z.g. George-periode en de „modernen" be
staan. De dichters der eerste periode streven
naar uitbeelding van het dagelijks leven in
de omgangstaal, zijn daarbij conventioneel
en kennen geen hartstochten, maar slechts
sentiment. Hun poëzie is rustig en eenvou
dig, die van de modernen echter gepassion-p

neerd, stoutmoedig, cynisch en moeilijk te Groenhout, J. A. Jansen, B. Lam"w. A.

Naar een rijwiel-vierdaagse
voor toeristen?

Plannen te Alphen a/d. Rijn.

Nijmegen kent zijn nationale wandel
vierdaagse, waar geheel Nederland met
meeleeft. Gaan de plannen door, dan zal
Alphen het komende jaar, en bij slagen
ook in verdere toekomst, jaarlijks een
wielervierdaagse voor toeristen organi
seren. Het was de heer Gastelaars. die op
dit lumineuze idee is gekomen. Hij polste
voorzichtig enkele sportmensen, contact
werd gezocht met het gemeentebestuur,
waar men warme sympathie vond en toe
zegging van medewerking. Daar men
echter inzag dat, wil dit plan slagen, het
meer igoet zijn dan een sport-aardigheidjc
voor enkele liefhebbers, maar de gehele
burgerij hiervoor geïnteresseerd moet
worden, in verband met logies voor deel
nemers enz., is een breed comité samen
gesteld uit alle kringen van de burgerij.
Dit comité, dat binnenkort vergaderen
zal voor vaststelling van reglementen
etc. en verdere plannen zal uitwerken,
bestaat uit de heren: B. Knaapen, voorz..
H. E. A. Gastelaars, secr.-penningm., P.

begrijpen. Miss Gullan demonstreerde dit
aan gedichten van Yeats, Brooke, Sorley,
Eliot, Spender, Day Lewis en Auden.

Contact-avond der Ned. Herv.
Jeugdkerk

Op initiatief van ds Spruyt is men In de
Ned. Herv. gemeente hier ter stede geko
men tot de oprichting van een soort Jeugd
kerk, die tot doel heeft om de jongemensen,
die wat te groot zijn voor een Zondags
school en te klein voor het bijwonen van
Jeugddiensten, het Evangelie te verkon
digen. Gisteravond was voor deze jongelui
in het gebouw „Prediker" een gezellige bij
eenkomst georganiseerd, waarin toneel- en
community-singing in het eerste deel van
de avond de boventoon voerden, terwijl na
de pauze enige geestige flimpjes werden
vertoond, die zeer veel bijval wekten. Een
groepje padvinders met hun guitaren

Het programma voor het „studium generale"

Ter bestrijding van een
zijdigheid
(Van een speciale medewerker).
In deze tijd van specialisatie tot het
uiterste dreigt een gevaar: eenzijdigheid,
zelfs in de wetenschappelijke vorming
zer academici. Om dit te bestrijden
sinds de bevrijding een „studium gene
rale" ingesteld, waarvan het volgen nog
niet ve r p 1 i c h t is voor verdere
studie in elke faculteit, zoals in het begin

erd gemompeld, maar dat dan toch

studenten <?e mogelijkheid
biedt, om ook eens een blik te. werpen
de problemen van zijn collega's in an
dere vakken, die soms heel nauw samen
hangen met die van zijn eigen studie.

Het is een streven, dat aan de univer
siteiten in het hele land wordt uitge
werkt; er is zelfs een (sub)staatscommis
sie voor en heeft in een stad als Delft,
waar uiteraard de vorming nogal een
zijdig gericht moet zijn, wel het meest
wortel geschoten.

Het programma, dat in deze cursus
Leiden wordt gedoceerd, is evenwel
gekozen, dat men grote belangstelling
verwacht, niet alleen van de nieuwsgie
rigen naar de eerste lessen, maar gedu
rende het hele eerste deel van het stu
dium generale tot Kerstmis. Daarna be
gint dan een nieuw programma.

Voor de eerste-jaars-studenten zullen
prof. dr F. L. R. Sassen en prof. dr H.
van Laer wijsgerige stromingen van de
laatste eeuw behandelen. De eerste zal
zich daartoe speciaal richten tot de A-
faculteiten, de tweede tot de B-facul
teiten. Prof. dr S. Dresden bespreekt de
invloed van de Franse op de Nederlandse
letterkunde gedurende de laatste 50 jaar.

De twee-jaars-studenten hebben een
speciaal voor hen ontworpen schema: in
het „studium politicum" neemt prof. dr
A. J. C. Ruter de Grondwet van 1848 en
de invloed daarvan op het Nederlandse
volkskarakter onder handen en de
Amerikaanse prof. Hocking zal een on
derwerp belichten, dat behalve voor hem
zelf, ook voor zijn auditorium nog een
verrassing is. Prof. Hocking vervangt in
dezl zijn Nederlandse collega Van Gro
ningen, die dit jaar niet aan het studium
generale zal medewerken.

Ook voor nög-ouderen is er een stu
dium politicum, waarin prof. Molenaar
(het Eerste Kamerlid)

Grondwet van 1848 beschouwt,
daarbij de nadruk zal leggen op
andenngen, die er toen in zijn aangebracht
en die daarna met zulk een verrassende
bestendigheid hun plaats hebben behou
den. Prof. Carp geeft voor deze ouderen
psychiatrie: „Suggestie en suggestibili-

Interacademiaal Juristencongres te Leiden

Het internationaal recht in het
middelpunt

(Van onze speciale medewerker).

De Vereniging van Juridische Facultei
ten in Nederland, die het overkoepelend
orgaan is van de plaatselijke studenten-
iaculteiten, heeft na de bevrijding een
prijzenswaardig initiatief aan de dag ge
legd.

Eerst was Utrecht een tweetal malen
gastvrouwe van de landelijke juristen,
nl. omstreeks Pasen 1946 in een kamp te
Rhijnauwen en later met een Staatsrecn-
telyk congres in Utrecht zelf. Vervolgens
hebben de Groningers in het begin van
de afgelopen zomer een kamp georgaui-
seerd nabij Ootmarsum, waar de leer van
het gezag van de meest verschillende
standpunten uit belicht is. Thans zal de
grootste en oudste van de juridische stu
dentenfaculteiten zelf als gastvrouwe
fungeren en wel van 68 Nov. a.s.

Wij zijn thans-in staat onze lezers ook
iets van de onderdelen van dit congres
mee te delen. De aanvang zal een plech
tig karakter dragen en vindt daarom
plaats in het groot-auditorium, waar tal
rijke autoriteiten en de congressisten zelf
een lezing zullen kunnen volgen van prof.
Cleveringa, die dit internationaal-rechte-
lijk congres zal inleiden met een rede
over het belang van de studie van het in
ternationaal recht door de Nederlandse
student. Zoals men weet, bestaat deze mo
gelijkheid tegenwoordig ook te Leiden en
prof. Cleveringa heeft in de vorige cur
sus zelfs Amerikaans zeerecht gedoceerd.

's Avonds spreekt prof. Offerhaus uit
Amsterdam, die voor de geregelde bezoe
kers dezer congressen geen onbekende is
en reeds te Rhijnauwen optrad. Zijn on
derwerp is ditmaal: „Tractaten betref
fende internationaal privaatrecht".

Des Vrijdagsmorgens komt dc Utrechtse
hoogleraar Verzijl met een beschouwing
over geschillenbeslechting tussen leden
van volkenrechtelijke unies, statenbonden
en bondsstaten-

In de middag begeeft het hele gezel
schap zich per extra-trein naar Den Haag,
waar het Vredespaleis wordt bezichtigd en
waar in de grote gerechtszaal de rechter
uit het aldaar gevestigde Permanente
Hof van Internationale Justitie,
Ch. de Visser een rede uitspreekt, getiteld
„La Cour Permanente de Justice Interna
tionale". In deze wereld blijft het Frans
zich nog het beste handhaven!

's Avonds is er dan een feestelijke bij
eenkomst, waar men in diplomatenkle-
ding zal verschijnen en prof. jhr Van
Eysinga de feestrede zal houden.

Het slot wordt des Zaterdags gevonden
door een verhandeling van een man uit
de practijk, mr Schokking, van het Ne
derlandse Genootschap voor Internatio
nale Zaken, zal spreken over „Interna
tionale organisatie en het evenwicht der
machten".

Een gebeurtenis, Leiden met zijn grote
voorgangers op dit gebied volkomen
waardig!

Distributievaria

De directeur v
Leiden verzoekt t

Teneinde het afhalen van bonkaarten,
schoenenbonnen en toeslagkaartjes voor
a.s. en jonge moeders te vereenvoudigen,
is het mogelijk gemaakt, deze af te halen
op dezelfde dag als waarop voor het
gezin de bonkaarten kunnen worden af
gehaald.

Verder wordt er de aandacht op geves
tigd, dat niet de gehele thans lopende
bonkaart behoeft te worden meegebracht,
doch slechts de titelstrook, d.i. de over de
volle breedte van de bonkaart aange
brachte stroók, waaraan zich links de in
wisselingsbon bevindt, benevens uiter
aard de stamkaart en eventueel inlegvel
(voor schoenenbonnen) en contrólekaart
moeders (voor toeslagkaart).

zijn onderwerp. Prof. Van Dant-
zig behandelt de begripscritiek der er
varingswetenschappen.

Ten slotte is er een college op Dinsdag
namiddag (alle andere zijn op Dinsdag-
Vrijdagmorgen om 11.25 uur) door
prof. De Waal over portretkunst voor

11e studenten.

Voorwaar: een beeld van aantrekke
lijke variatie in onderwerpen, tijdstippen
en deskundige leermeesters! Alle voor
waarden voor welslagen bijeen!

Ter walvisvangst met de Willem
Barendsz
Jan Strybos voor de Ned. Relsver.
afd. Leiden

Voor een tot de laatste plaats bezette
Foyer der Stadsgehoorzaal sprak gister
avond Jan Strijbos, de bekende vogelken
ner, over zijn reis met de Willem Barendsz.
Deze lezing was georganiseerd door de afd.
Leiden van de Ned. Reisvereniging en
wordt in vele plaatsen van ons land gehou
den, blijkbaar overal met even groot suc
ces. Met veel verve vertelde Jan Strijbos
van de 16.000 mijlen lange zeereis i
Antarctic en van de bloedige jacht op
en potvissen. De met kei^nis van zaken op
genomen films illustreerden op prettige
wijze het gesprokene en de in kleuren op
genomen gedeel en waren onbedoelde pro
paganda voor het vegetifisme, tenminste
voor zover het 't bloederige werkje van het
„ontleden" betrof. De films over het vogel
leven in het Zuidpoolgebied en op de eilan
den 'langs Afrika's Zuidkusten waren onge
meen boeiend, geestig en artistiek er
publiek reageerde dan ook spontaan
een hartelijk applaus.

Lam, C. A. v. d. Mark, dr J. D. Meer-
waldt, ds J. Th. Meyer, Ph. J. G. Roest.
W J. J. Scheerder, drs A. J. Scherpbier,
P. Stouthamer, J. Vierbergen, ir J. D. J.
Waardenburg en R. v. Wijk. Het is de
bedoeling deze Vierdaagse onder de
naam „Laura-rit" voor de eerste maal te
houden omstreeks Pinksteren 1948.

Dure mest en duur stro

Voor de Leidse tuchtrechter stond te
recht de mesthandelaar L. uit Zoeter-
woude, die in November 1946 mest in
plaats van voor f 13.50 voor f 15.50 per
ton had verkocht. Hy erkende dit, maar
had de mest zwart moeten kopen en
daardoor niet zoveel verdiend. Dat is de
grootste fout, aldus de tuchtrechter, dat
er te duur wordt ingekocht. Daardoor
worden de productie en het eten al duur
der. Bovendien was de mest slecht ge
weest. L. kreeg f40 boete.

T. te Leiden had 12 ton mest voor 110
per ton verkocht i.p.v. voor f8. Ik wist
van geen prijzen af, de mest wordt wel
voor f 50 verkocht, aldus T., die evenwel
f50 boete opliep.

V. uit Zoeterwoude had een ton graan-
stroo voor f40 verkocht. Hy gaf dit toe,
er was geen stro te verkrijgen .alleen bij
de zwarthandelaren, en V. had er zelfs
nog op moeten toeleggen. De zwarthan
delaar T, die U het stro heeft geleverd,
kreeg f750 boete. U krijgt f40, aldus de
tuchtrechter.

De

bfeer in t gezin
„Nieuwe Leidsche" er in.

BURGERLIJKE STAND

GEBOREN: Rinske J d v J Miedema
C v d Zeeuw; Hendrik J z v H Jansen
C J Laterveer; Eveline d v E J Letteboer
en P Heemskerk; Arie L z v C A Kooij-
man en L v Delft; Maria d v S A Bremmer
en L H J Roels; Johannes P z v J Petit en
C v d Linden; Daniël z v D Ladan en J
Krassenburg; Elisabeth M J G d v E J
Coster en E Dijckhoff; Jacob z v J P J v
Duijn en G Imthorn; Willem A z v P Ar-
noldus en M Obdam; Christina E M d v
W J L v Buuren en J 'Stam; Adriana M A
d v W A de Bruin en A C v d Berk; Inge
d v M J de Kruis en C J Freeke.

OVERLEDEN: C C Colpa, man, 37 j;
Kamerbeek, dr, 4 weken.

GEHUWD: J v d Heijden en J v d Reij-
den; W A v d Tang en K M Ginjaar; D
Goosen én C C Duijzëndj J Jasperse
H Boon; J Looye en S v Heusden; P de
Ridder en A A M van Loon; W J M Simo-
nis en M F A Fokke; A H Tiggelaar en G
Kromhout; F Ramak en M A L Hogendorp;
J P Polderman en C Zuurdeeg; W Bloe-
mendaal en G J van Ingen Schenau; O J
Koster en F Nyholt; F Kaptein en S M de
Tombe; A Hoogakker èn M C Zandvliet;
J H v Delft Westerhof en J W Brijnen; J
v Tongeren en E Bink.

Christelijke wetenschap is eis om
des gewetens en om Christus' wil

De enige orthodox-protestantse Universiteit
ter wereld is in nood

De Vrye Universiteit Is In nood en
allerwegen wordt er gewerkt,, om die
nood te lenigen. Zo zal In Leiden in
de week van 1219 October een inza
meling worden gehouden.

In een vergadering, die gisteravond
door het locaal comité in de Herengracht-
kerk werd belegd er. zeer matig was be
zocht, heeft prof. dr A. M. Donner var
Amsterdam gesprok-en over: „Wat heb ik
aan de V.U.?"

Spr. splitste deze vraag en bezag ach
tereenvolgens: '„Wat heb ik aan een
Universiteit?" en „Wat heb ik aan een
vrije universiteit?" De tijd, aldus spr.,
waarin de oplossing van alle vragen van
de wetenschap werd verwacht, ligt al
25 jaar achter ons. De mens zou de sleu
tels vinden om alle geheimen te ontslui
ten en op weg zijn raar een volmaakte
samenleving en als God wezen.

Thans echter is de moderne mens
neigd, om zijn schouders op te halen
alle boekenwijsheid. Het gevoel van de
onmacht van de wetenschap drukt op hem
en de sleutelmacht wordt verontwaar
digd afgewezen.

Dat het zover zou komen, zo vervolgde
prof. Donner, hebben de Christenen
weten. Toch heeft het zin, de vraag te
stellen, want het bestuderen van de
tenschap is geen kwestie van graa
niet graag willen, maar een goed te
ren levensbehoefte. Het leven wordt be
heerst door de wetenschap en wie
dat hij er buiten kan, legt zich oorklep-

De wetenschap is in zekere zin de
stin van de geest en de vervulling
de opdracht om heerschappij over
aardTijk te hebben. Daarom moeten
wetenschap en universiteit een plaats
gunnen in ons leven.

Maar wat hebben wij aan de Chr. Uni
versiteit? Dat is een vraag, aldus spr.,
die Christenen en niet-Christeneö aan
gaat, ook al willen zij dat niet erkennen.

De wetenschap moet bij de oorsprong
van de vragen terecht komen: Wat is het
geweten, wat is het lever., wat is recht?
De geleerden zeggen, dat ze het niet
ten. Het geloof speelt hier uiteraard de
grote rol: men kan geloven, dat God de
wereld heeft geschapen, onderhoudt e
bestuurt, maar men kan ook geloven i:
de evolutie-leer. En dan bestaat er kans,
dat men tot verschillende concl
komt, die aan de wereld worden voorge
legd en in practijk gebracht.

Daarom is Christelijke wetenschap eis
om des gewetens en om Christus* wil. Is
dat niet meer theorie dan practijk?
wordt er gevraagd. Wat komt er van
idealen terecht? Maar, aldus spr., zou
V.U. zonder gebreken en zonden zijn? Het
aantal hoogleraren is nog zo klein ei
werk stapelt zich op. We moger. nooit
vergeten, dat de V.U. de enige orthodox-
protestantse universiteit ter wereld is.

Er moet meer tijd voor studie komen,
het contact met andersdenkenden en Cal
vinistische buitenlanders moet worden
versterkt, de bibliotheek uitgebreid
En wanneer de regering subsidie zal
strekken, moet het aantal faculteiten
minstens twee worden vermeerderd.

De invloed, die de V.U. heeft en heeft
gehad, is nooit precies te meten. Maar
eenmaal zullen we weten, waartoe God
de V.U. wilde gebruiken en zullen wij
dan horen: „Gij deed uw plicht"?

Ds G. Toornvliet sprak hierna i
„De V.U.: een rijke gave en eer. hoge
opdracht." Spr. liet in zijn bezielende rede
zien, hoe een-Calvinist niet koel kan i
tegenover de V.U. Hij weet, dat hij Gods
naam moet schrijven op alle levenster-

CERVANTES had een leven vol avontuur

Don Quixotte startte
in de cel

IN 1547 werd Cervantes geboren, doch
wij zijn niet door vier eeuwen van
deze auteur gescheiden. In zijn „Don
Quixote" beter bekend als Don Quichotte.
is hij onsterfelijk en de huidige mens
heid zeer nabij. Het imaginaire wordt
v rkolijkheid, het onmogelijke mogelijk,
de transposities van de auteur hebben
een eigen, sterk leven, terwijl de roi
techniek zich kenmerkt door een sublieme

Lichten wij een tipje op van de sluier
/an de tijd. waarin Cervantes leefde. Ook
in Spanje vindt de geschiedenis een cul
minatiepunt: een gouden eeuw. In 1521
is de eerste reis om de wereld volbracht:
Spanje geniet van de „zilvervloten". De
wereldhandel wordt geboren en zij ver
plaatst zich van Venetië en Genua eerst
Spanje en Portugal. Er is opbloei
kennis en wetenschap. Maar de trek
de koloniën werkt de verwaarlo
zing der bedrijven, in het moederland, in
Ie hand. Spanje ruïneert zich in oor
logen: de volkskracht gaat achteruit.
Dorlogen: Kelten en Liberiërs storten
zich op de, door Spanje ontdekte,
„nieuwe wereld"; men strijdt In Frank
rijk, Italië, de Nederlanden. Het leven
uit zich dynamisch en vol avontuur.
Maar deze Spaanse activiteit wordt ver
drongen door het öpkomende Europa

de Inquisitie.

De kruising vindt men later terug ln
de „Schelmenroman", met zijn humor en
satire. Niet één beroep,- als in het ge
mechaniseerde, gereglementeerde Europa
nu. maar verscheidene: student, sol
daat, schelm, schrijver is men afwisse
lend. Cervantes voorziet de „Armada"
van meel en olie! Men duikt onder in de
6nelste stroom, men leeft er in „dichter
lijke" zin. vaak arm en pover gekleed.

Miquel de Cervantes Saavedra. (Saave-
dra is de naam van zijn overgrootmoe-
naar Spaans gebruik, aan die van
Cervantes toegevoegd) werd op 9 Octo
ber 1547 gedoopt in het oude universi
teitsstadje, Alcala de Henares, en stierf
op 23 April 1616

„Nationale Bibliotheek" in Spanje,
bevat honderden verschillende uitgaven
venzo vele werken over Cervantes,
speciaal over diens roman „Don Quixote"
door de Franse auteur en criticus Sainte-
Beuve, in een stoutmoedige vergelijking,
zelfs „de Bijbel der humaniteit" ge
noemd. In de huidige terminologie, was
deze al dadelijk een „best-seller", en
vond enorme aftrek bij het grote publiek.
Terwijl Lope de Vega, de beroemde,
Spaanse toneelschrijver, eer en aanzien
genoot, werd het leven van Cervantes
gekenmerkt door een voortdurende strijd,
tegen armoede, vernedering en geraakte
hij zelfs meermalen in gevangenschap.

t arme ouders geboren, er waren zes
kinderen en zijn vader was een rondrei

zend „chirurgijn", moest hij zich zelf al
vroeg een weg door het leven banen. Hij
bezat als kind een grote leeslust en ieder
stukje beschreven papier op straat, trok
zijn aandacht. Meerderjarig, zien wij
hem te Rome ln het gevolg van de be
roemde kardinaal Acquaviva. Als gemeen
soldaat nam hij dienst, vocht tegen de
Turken en werd in de zeeslag bij
Lepanto zodanig verwond, dat hij voor
heel zijn leven het gebruik van zijn
Linker arm verloor. Zulks „ter meer
dere ere van de rechter", zoals Cer
vantes het zelf uitdrukte.

Vijf jaren slaaf

Gevangen genomen, verbleef hij vijf
jaar als slaaf in Algiers, werd in 180
vrijgekocht en keerde, zonder één reaal,
naar Spanje terug. Een leven vol avon
tuur, maar vol tegenslag. Vanwege zijn
geldzorgen, trad hij wederom in krijgs
dienst, ditmaal bestemd voor Portugal
er de Azore^. In Sevilla onderging hij
gevangenschap wegens schuld aan het
gouvernement. Enhet was in de ge
vangenis, dat hij „El I n ge ni o s o
Hidalgo Don Quixote de la
Mancha". begon te schrijven. Hier, on
der précaire omstandigheden, bouwde
zich het meesterwerk op. waar geest en
hart der mensheid, geslachten lang, door
verrijkt zouden worden. Vijftien jaar
heeft hij er aan gewerkt en de roman
verscheen, toen Cervantes bijna 58 jaar
oud was.

Wat al analyses heeft men, door de
eeuwen heen, van zijn werk gegeven
Cervantes' eigen bedoeling was, in een
satire „de mensheid afkerig te maken
van de valse en overdreven verhalen, die
ln de toenmalige ridderromans voorkwa
men". Niemand minder dan de Engelse
geschiedschrijver Macaulay heeft „Don
Quixote" geprezen, als de beste roman,
die ooit geschreven is en merkwaardig
genoeg, hoe „modern" deze blijft Toen
in 1615 het tweede deel verscheen, zagen
duizenden lezers in Europa er begerig
naar uit.

Bij de verschijning van het eerste deel,
genoot Cervantes geen literaire reputatie,
beschikte niet over protegerende
„vriendjes", evenmin over geld, hetgeen
temeer pleit voor zijn talent en succes.
Enkele gelegenheidsgedichten en het
incomplete „Galatea", een pastorale, wet
tigden niet het vermoeden van latere
wereldberoemdheid. Maar op dit „Gala
tea" ging Cervantes maar vast trouwen!

Tussen „Galatea" en „Don Quixote"

gt een zee van beproevingen, gevangen
schap: een dolaard. Lope de Vega hield
Spaanse theaters met zijn toneel
stukken bezet; Cervantes kreeg geen
kans. Bekend is zijn drama „La Numan-
handelende over het veertienjarig
I van de Spaanse vesting, Numan-
tia, door Scipio, (Africanus de Jonge, 133
v. C.) waarbij de negen duizend verde
digers niet in handen van de Romeinse
legioenen vielen. Van veel meer waarde
zijn de „novelas ejemplares", een bundel

met twaalf vertellingen, waarin o.a
beroemde „La Gitanilla" en verhalen
over het leven der Spaanse schelmen,
welke tot voorbeeld dienden aan soort
gelijke literatuur in het buitenland.

Soms ook brood-schrijver

Gebrek aan contanten, noodzaakte hem
ook wel „broodschrijver" te zijn, en eens
heeft hij zelfs een reclame-sonnet gewijd
aaneen boek over nierziekten! Zon
der Cervantes' grimmige worsteling met
het lot. zou er nooit een zo geestig, hu
moristisch, satirisch werk als „Don
Quixote" zijn ontstaan.

In 1641 verscheen de beruchte, apo-
crieve uitgave van het tweede deel, vol
schandelijke beledigingen aan het adres
van Cervantes, hetgeen hem veel m
veroorzaakte. De roman kenmerkt zich
door daden, actie, vrolijke zwier, c
vloeiend van humor, „vernuftige vond
sten", als een fontein van leven, diep
menselijk, getuigende van de zin
ons bestaan. De ridder Don Quixote, op
zijn rossinant, Sancho Pancha op zijn
muilezel, pen type „geboren om te sla
pen", de geliefde Dulcinea, al de span
nende lotgevallen als „het gevecht tegen
de windmolens", blijven onvergetelijk in
ons geheugen gegrift; „spreekwoorde
lijke" begrippen en in onze taal v
weven. Tegenover het idealisme van I
Quixote, staat de nuchterheid van
trouwe Sancho. De geestdrift, die i
ideaal najaagt, zonder dat rationeel
verantwoorden, tegenover het „gezonde
mensenverstand", slechts oog hebbende
voor wat reëel bereikbaar is.

Cervantes heeft met Don Quixote een
gestalte geschapen, die nog eeuwen lang
haar symbolische waarde zal behouden:
humoristisch, maar nooit belachelijk,
strijder voor recht, waarheid en verdedi
ger der onschuld, waarbij de held gehuld
een waas van poëzie. Een trooster
der bedrukten, in deze na-oorlogse tijd,
waar de topzware ernst behoefte heeft
aan Cervantes' flonkerende lichte spel!

H. S. KEULS.

25 jaar Piano technicus

De heer H. v. Hooidonk, piano technicus
bij de firma Bender aan de Hogewoerd,
herdacht vandaag de dag dat hij voor 25
jaar bij deze firma in dienst trad. Heden
morgen werd de jubilaris toegesproken
door de filiaalleider, de heer E. Munting,
die hem namens de directie een haard
aanbood. De directeur van de firma, de
heer W. Kapteijn den Boumeester, over
handigde de jubilaris een geschenk onder
couvert. Namens het personeel sprak de
heer G. J. de Groot en bood een gasstel
en namens de Bond van Instrumentma
kers een boekwerk aan.

Een val met dodelijke afloop

De 74-j. W, A. Z., wonende aan de Jan
van Houtkade, is gisteravond van de trap
gevallen en aan die gevolgen daarvan
overleden.

reire-n en leeft en sterft niet voor zich
zelf maar „den Heere."

Door de universiteiten is een vergift
gegaan na de afval van het van het
Woord des Heren. De Duitse jongens
en meisjes hebben niet geweten, dat
het nationaal-socialisme ontsproten is
uit de universitaire wereld. Opeens
blijkt het echter wortel te hebben ge
schoten in de harten van duizenden.
De universiteit kan van invalspoort
van satanische kracht uitvalspoort van
het Christendom worden. De V.U
heeft het begrepen, dat Gods naam
moest worden uitgedragen en zelfs,
als we direct geen resultaat zien, dan
nog moet er een Christelijke Univer
siteit zijn, want het gaat om Hem,
voor wie we moeten leven en sterven.
Met Abraham Kuyper is gespot en ge
hoond. Hij wilde met God desnoods
ondergaan, maar wérken voor de V.U.
God heeft het werk gezegend, maar
wee ons, als we uit het offensief in het
defensief moeter. komen. De V.U. moet
zijn een volksuniversiteit en vanavond had
de kerk vol moeten zijn, vooral met jonge
mensen. Er moet over de V.U. thuis ge
sproken worden. Er wordt thans met de
V.U. rekening gehouden en er is voor
haar een opdracht als nooit tevoren. 1

Wie zal het vacuum in het leven van de
Duitsers, maar ook van de losgeslagen
Nederlanders vullen? Wie zal aan boord
van het schip komen om het leven te
vullen? Het fascisme, communisme, nihi
lisme of het Calvinisme?

De V.U. heeft een tekort van f150.000
per jaar. Dat kan, moet en zal anders
worden, aldus spr., en het bedrag, dat
Leiden moet opbrengen, n.l. f 2500 zal ook
spontaan bijeengebracht worden.

Dr H. J. Westerink sprak een inlei
dend woord, ds G. Toornvliet sloot met
dankgebed.

„Saar" en Mariano
politiek geparenteei

HET gebied, dat de naam Sear dn
heeft zich zusterlijk in de ai
van Marianne geworpen. De bai
voorlopig nog slechts een economii
maar het ziet er naar uit, als hogere
litieke raadsbesluiten zulks niet bele
dat de binding straks óók een pol
karakter zal dragen.

Of de gevoelens van „Saar" volk<
oprecht zijn, valt te betwijfelen, zij
nen gebaseerd zijn op zelfbehoud, ni
„Ruhr-eier" de Duitse dis niet meer
ren. Ook kan hier een eenvoudige
gissing in het spel zijn, omdat im
een jaar of twaalf geleden, de damj
kwestie, haar geparenteerd-zijn
Duitsland volmondig bekende,
grote meerderheid van stemmen
toen de politieke aansluiting bij
land tot uiting gebracht, terwijl
het Saargebied, na gehouden sten
economisch bij Frankrijk zal word<
gelyfd.

De, pas gekozen, vijftig leden
nieuwe parlement staan nu achter
ontwerp voor een grondwet, waardoo
banden met Duitsland verbroken wo
en het Saargebied een autonome sta;
de Franse economie wordt. De Frai
hebben deze aangelegenheid hasfdig
gepakt, zo onge

VAN DE

LEESTAFEL

Liefde en Lof. door Th. Delle-
man; uitgave De Graafschap.

Onder de nieuwe titel „Liefde en Lof'
heeft de bekende Kralingse pastor een
uitgebreide uitgave van zijn boekje „Ge
loven en Verloven" het licht doen zien.
Van deze gelegenheid heeft ds Delleman
gebruik gemaakt om zijn stof lot op van
daag bij te werken en de reacties, welke
de laatste wereldoorlog en de tijd der
bevrijding vooral ook bij de jeugd hebben
gewekt met betrekking tot de sexuele
omgang, te signaleren. Doch dat niet al
leen. Hij geeft ook de weg aan, hoe de
jeugd onzer dagen door de grote gave
der liefdesbeleving te zien als een ge
meenschappelijke gehoorzaamheid aan
het gebod: de gemeenschappelijke betui
ging en aanvaarding van het huwelijks
gebod, een overgave aan Gods samenvoe
ging, weer in het goede spoor kan ko-

Sinds de wereldbrand in Mei 1940 uit
brak, is een nieuwe Christelyke jeugd
aangetreden. Zij zal goed doen dit vlotte,
met kennis van zaken geschreven boek,
dat de taal van vandaag spreekt en de
moeilijkheden niet uit de weg gaat, te
lezen en er naar te handelen. Hier geen
dorre zedeprekerij, maar o.a. een ver
gelijking en bespreking van de moderne
liefdes-litteratuur, die de armoede der
liefde, die niet in Christus geheiligd is,
duidelijk laat spreken.

Als Henriëtte Roland Holst in „Kinde
en van deze tijd" Marijt laat zeggen:
,Wij hebben de gave onzer jeugd ver
kocht voor wat vluchtig genot, waar niets
is overgebleven dan een wrange na
smaak", dan stelt de schrijver daartegen-
de tegenstelling lust of liefde, en
wijst hij er op, hoe, evenals na de vorige
wereldoorlog, ook nu een sexuële paniek
stemming losbrak, die zich uitleefde m
een lustroes, die de liefde tot een carica-
tuur maakt en die de jeugd onzer dagen
met Peter, uit het boek van Henriëtte
Roland Holst ten slotte met bitterheid
doet zeggen: „Kind, hOe is alles toch zo
lelijk tussen ons geworden. Wij wilden
toch eikaars geluk

Ook in onze Christelijke kring zijn
sterren van liefdes-idealen verschoten en
vele levens dodelijk gewond, omdat „de
liefde als erotisch begeren normatief
werd en het gebod Gods der liefde op zij
werd gezet". Daarom te meer yioge de
schrijver zyn doel bereiken: de jeugd de
liefde te leren kennen in de liefde van
Jezus Christus, waardoor de liefde dringt
tot lof en aanbidding.

De Graafschap zorgde voor een keurige
uitgave.

J. de Kadt: Rusland en wy
Hoe redden wy de vrede? Uitg.
G. A. v. Oorschot, Amsterdam.

De bekende politicus en publicist, die
reeds over zo menig onderwerp de we
reldpolitiek "betreffende zijn licht heeft
laten schijnen, heeft thans een boekj>
geschreven, waarin hij het probleem
stelt hoe er met het Rusland-van-Stahn
l een mogelijkheid bestaat de vrede
de wereld te redden. Met andere
woorden: de wereld staat voor een
we catastrophe en het „probleem"-
Rusland is daarvan in niet geringe mate
oorzaak.

De schrijver behandelt dit onderwerp
uiteraard vanuit zijn specifieke gezichts
hoek, wat niet wegneemt, dat hij een be
langrijke bijdrage levert tot een objec
tief-historisch beeld van het Rusland
„zoals het groeide", maar waarin hij te
vens met feiten en cijfers aantoont hoe
zeer het Rusland-van-Stalin kenmerken
van overeenkomst vertoont met het
Duitsland-van-Hitler, dat in beide de
staatsmacht, de leidersverheerlijking en
de absolute dictatuur de pijlers zijn waar
op de resp. ideologieën zijn (waren) ge
grondvest.

De schrijver komt voorts tot de vast
stelling, dat in Rusland „geen spoor van
democratie" bestaat, „öp geen enkel ge
bied". Dit valt stellig niet te betwisten
is al herhaaldë malen door verschei
dene auteurs na persoonlijke ervaring in
Rusland we denken b.v. aan Jef Last,
André Gide, e.a. eveneens geconsta-

Maar des te merkwadïrdiger is dan
ook De Kadts conclusie, waarmee hij een
antwoord poogt te geven op de door hem
gestelde vraag: „Hoe redden wij de
vrede?". Hij doet dit met eerst een an
dere vraag te stellen, nl. „Hoe kan het
totalitaire stelsel in Rusland verdwij
nen?" En hierop antwoordt hij, door in
een aantal punten aan te geven langs
welke wegen de dictatuur in Rusland

't Verklaarde
uitzicht

de trant

hebben de
Geallieerden
cember 1946 dood
voudig voor het feit gesteld, dat zij
hebben op de Saar en n'en déplaise
sische bezwaren, is de dame bij Marii
in veilige handen.

De verkiezingen hadden een ordelijl
rustig verloop, anders dan twaalf
geleden, toen de Saar-kwestie opgebli
werd tot een wereldprobleem en ondi
de internationale politiemacht, die
orde moest handihaven, „das Vaterl

ruhigwerd, omdat

ting bij het rijk van Hitier prefera

Eer. psychologisch raadsel
dat men thans Frankrijk verkiest bc
Duiteland. Een Saarbewoner heeft óók
maag, die door de Duitse economie
kan worden leeggepompt,
vuld. De Fransen sukkelen ook wel
hun voedselvoorziening,
mische toestand steekt er toch altijd
zeer gunstig af bij de Duitse.

Marianne zal haar „zuster" dan
levensmiddelen zenden en de gehate
zettingstroepen worden voor het grot
deel teruggetrokken.

De Franse autoriteiten hebben het
Saarbewoners duidelijk gemaakt, dat
„le jour de gloire est arrivé" ooi
hen geldt en extra rantsoenen 1
deze vaderlandlievende lyriek bij:
voelbaar gemaakt. De politieke
rens zyn eveneens uitgezet en „le r
ment pour le ra tt ache ment de la Sa
beoefent de pér.étratie in de landdag,
dat als Marshall en Bevin straks
accoord gaan, het Russisch vuiltje i
Frans^ lucht niet veel betekent. ,,'V

wat, hoort wat," hetgeen
st>mblée en op alle internationale
renties toepast.

ALS Marianne het er mede een
na de fusie van de Brits-Air
kaanse zone, ook de Franse als
Dritte im Bunde" in de westelijke s
smelting moet worden opgenomen,
Marshall er zeker zijn iiat aan geven.
vraag Is. of de Saarbewoner nog „Dii i
is, gezien de débécle van het „Derde R;
waar hij eertijds zo aan gehecht scb
of huilt hij nu slechts met de wolvet
het bos? Dan zal er veel Franse joye
politieke tact nodig zijn, om de begee
Saar te blijven bekoren.

Wij geloven niet in de „democratiseri
var. Duitsland, omdat „democratie" j
chologisch verankerd, historisch gegw
moet zijn en noch de ex-Keizer,
Hitier, de leiders, waaraan men zich
vertrouwde, hebben ons daarvan
tuigd. De huidige „democratisering" ii
spoedgeval „made in America" en
oude Pruisische militairisme werd i
tijdens de oorlog vergast. Zo kan de v
keur van Saar voor Frankrijk nog
weer eens „umwerten". zodra de „Ru!
eier" er in Duitsland weer zijn.

Voor het ogenblik ziet de politieke bi
in het Saargebied er goed i
voor de Christelijk democratische pal
17 zetels voor de sociaal-democraten,
democraten 3 er. de communisten 2 z
(die tegen de aansluiting zijn). Het Ss
gebied wordt nu, volgens het ontwerp
het Duitse rijk politiek onafhankelijk,
komende grondwet voorziet er in,
Frankrijk de defensie in handen ns<
De Franse douane- en valutawetten
den er reeds toegepast.

Een ministerie met een, door parti
overeengekomen premier, wat wil e
nog meer! Het belangrijkste is, dat Fra
rijk te zeggen krijgt over de grote ste
koolproductie en de zware industrie, w
de Franse hoge commissaris wel v
waken zal, gezien Marianne's bezwa
tegen het Brits-Amerikaanse plan inz
het Roergebied.

Wij herinneren er aan, dat ongev
tien maanden geleden, Frankrijk het Sa
gebied economisch rèeds overrompeld 1
er. het was dan ook reeds door een j
grens van Duitsland gesepareerd, ten
men er een eigen munt op na hield. M
uiteindelijk zullen de „Grote Vier," evi
tueel de „Grote Drie" over dit alles
beslissing moeten nemen; de „politu
eenheid" van Duitsland, gezien de t
spitsing AmerikaRusland, blijft
utopie en Frankrijk kan dus met deze a
winst voorlopig tevreden zijn.

moeten verdwijnen. Wanneer aan dl
voorwaarden is voldaan, zou Rusland p
acht kunnen worden een democratism
staat te zyn, waarmede op voet van p
lijkheid door de rest van de wereld z:j
kunnen worden geleefd en waarmee
vrede zou worden gered".

We twijfelen niet aan 'schrijvers eel
lijk bedoelen, maar wagen het te betwt
felen of hy dit probleem niet èl te sid
plistisch ziet. Het is nog altijd waar: „M|
kwaadwillige honden is het slecht hazt
vangen".

C.I

EEN NIEUWE JAPANSE „KEIZER"

In Japan is een nieuwe politieke pari
opgericht. „Partij van de wettige
zerlyke dynastie", door een kruiden:
uit Nagova, Kumazawa. Hij beweert »i
veertiende opvolger" te zijn van de efi
ste keizer van Japan.