Vfo is dit?
ve leidsche- courant
DONDERDAG 2 OCTOBER 1947
Unseen buitensporig sensationalisnie mag ons
nd tot feesten bewegen
lgens
"//jan de vooravond van
de derde october
^um 1 Leiden staat weer aan de vooravond
nt' ai de derde October, de dag, waarop
v j in feestelijke stemming hèrdenken,
t onze oude stad Jang geleden uit de
1 van jgjht van de brute Spaanse belegeraar
,sP'erd bevrijd, nadat de geprangde bur-
delijk nameloze ellende en wanhoop had
'°°f lorataan.
Het lijkt ons onnodig, de historie in
opzicht te belichten; wij geloven,
yeri't elke Leidenaar voldoende weet om-
dtfent het beleg en ontzet van zijn stad.
jaar worden wij er bij bepaald. De
nderen luisteren op school met
cht naar de vertellingen van d<
de rcerwijzer(es), op de Zondagsscholen
bond, Drdt in de regel ook een half uurtje
n dit feit gewijd, terwijl de ouderen in
traditionele wijdings- en herdenkings-
ensten genoegzaam worden Ingelicht,
moet gezegd worden, dat de rijke ge
de fciedenis rondom 3 October 1574 wel
kenbi os ietwat eenzijdig wordt verhaald. Wij
ide ii( n altijd geneigd, om volgens een vasl-
ek t( aand program bepaalde feiten
!cm; iren te brengen, met veronachtzaming
Jidt i n veie andere wetenswaardige, ja, glo-
stj iryke punten, die moeilijk vergeten
de lianen worden of onbekend kunnen
Eu" Ijven, wil men althans een behoorlijk
rerzicht krijgen van hetgeen zich
j om de Sleutelstad in die betekenis-
- 11e periode heeft afgespeeld. Want on-
twijfeld zijn de gebeurtenissen om-
eeks 1570 glanspunten in onze beny-
'"fenswaardige geschiedenis te noémen.
n ioral het ontzet van Leiden is van
'orl°8 oot belang geweest voor de verdere
lende {wikkeling van deze roemruchte tijd.
de ij wijzen slechts op het bekende rijmp-
tid tra dat aan die dagen zijn oorsprong te
inken heeft:
.Gaat Leiden verloren, dan gaat Hol
land verloren,
t3Pr(rfi(Iaar wordt Leiden ontzet, dan is
pro Holland gered".
iDe oorlogsjaren, die achter ons liggen
ile re die diepe sporen in ons volksbestaan
ze voorvaderen hebben beleèfd.
kostbare vrijheid aan de klauwen
En c n de tyrannieke heerser te ontwor-
u str len.
Sr zullen allicht mensen zijn, die zich
ibben afgevraagd, of het nu werkelijk
ldiS is, elk jaar tfij het beleg en o.nt-
van Leiden stil te staan in die mate,
Am 'araan wij zo langzamerhand gewend
n geraakt. Een geschiedschrijver heeft
het volgende gezegd: .JLeerrijk
it onze vaderlandse historie eerst
als men dankbaar wil zijn voor het-
ons volk in de barre worsteling om
jn bestaan allengs heeft mogen berei-
deze kernachtige uitdrukking
meteen de mening veroordeeld van
e mensen, die zeggen: „Waartoe al die
srdenkingen? Wat hebben wij nog met
t verleden te maken? Wy huldigen de
fed. Zendelinggenootschap gaat herdenking
van 150-iarig bestaan tegemoet
progressistische ideeën, ook ten aanzien
van de geschiedenis."
Wie het verleden van ons land en volk
lief heeft, kan aan de hoogtepunten niet
voorbijgaan. Bij de herdenking van
roemruchte feiten is'dan ook veel meer
plaats voor bezinning dan voor een uit
bundig sensationalisme, dat - uiteraard
niets waard is. Het zal ons ook nimmc-r
brengen tot de juiste confrontatie met
het verleden. En dit is wel een van de
belangrijke motieven, waarom .wij 3
October vieren.
Wij denken weer aan de jaren 1940—
1945. Toen hebben wij immers onder
vonden, wat het zeggen wil, beroofd te
zijn van de vrijheid van denken en han
delen. In die jaren kwamen meer dan
eens feiten uit de geschiedenis ter sprake
die ons krachtens hun bijzondere glans
moed en trouw inboezemden. De nood,
waarin wij verkeerden, dwong ons sis
't ware tot die confrontatie. De liefde
voor ons land ging toen geheel en al
samen met de gehechtheid aan de his
torie. Is dit thans nog zo? Is er niet al
lerwegen ook op dit terrein een zekere
vervlakking merkbaar? Als die ver
knochtheid bij ons aanwezig is, gaan wij
dankbaarheid en blijdschap de dag
morgen tegemoet. En wij stellen!
niet de vraag: „Is het wel nodig, dat ei
zo veel gedaan wordt?"
Nederland en Leiden zijn niet var
elkander te scheiden. Dit is geen onge
paste verheerlijking van Leiden. Het ii
de realiteit van het verleden, die om
dit doet schrijven.
De naam van de figuur, die onze stac
in die bange dagen in woorden en wer
ken steeds ter zijde heeft gestaan, mag
hier niet ontbreken: Willem van Oranje,
de man, wiens hart in alle tegenspoed
standvastig bleef. Met een vaste wil
heeft hij de strijd, voor zover hij kon
helpen, geleid, in de onwrikbare over
tuiging, dat bij de Potentaat der poten
taten de beslissing lag.
Oranje en heel weinig geesten met hem
hebben de zin van de langdurige strijd
ingezien. Buiten de omsingelde muren
van Leiden streden zij, opdat het Woord
van God ruimte zou krijgen. Ze hebben
in vertrouwen geluisterd naar de bood
schap van omhoog, die hen heeft ge
maand door te zetten, ondanks alle zicht
bare successen van de overweldiger. God
buigt zich over deze wereld, opdat zij
Zijn vrede grijpen zou. Wie Hem waar
achtig belijdt, erkent ook Zijn macht, die
Hij openbaart in de geschiedenis van de
volkeren in het algemeen en van ons
volk in het bijzonder.
Morgen zullen honderden van onze
stadgenoten naar de Pieterskerk trek
ken. Zonder enige zucht naar sensatie?
En met de oprechte dank in ons hart.
dat God het nog wèl gemakkt heeft met
ons volk?
De feestelijke wijdingsure in de Pieterskerk
als inleiding van de
3 octoberviering
De jaarlijks weerkerende feestelijke
wijdingsure in de Pieterskerk ter inlei
ding der 3 Octoberviering, waaraan gis
teravond medewerkten het gemengd
koor en jeugdkoor „Ex Animo" en
Mens (orgel), was ditmaal niet zo druk
bezocht als gewoonlijk. Onder de
wezigen bevonden zich burgemeester
nr F. H. van Kinschot en zijn echt
genote en het bestuur der 3 Octoberver-
eniging. Feestredenaar was ds D. Kuil-
die zijn gehoor in gedachten mee
voerde naar de gebeurtenissen in de
Sleutelstad in de jaren 1573 en 1574 en,
de verhandelingen in de jaren
1940'45 ons nog zo vers in het geheu
gen liggen, niet kon nalaten telkens even
overstapje te nemen en vergelijkin
gen te trekken. Zeker is, dat 1574 erger
was dan 1940'45. In 1574 stierf twee
vijfde deel van de Leidse bevolking, i
Maar 3 October 1574 en 6 Mei 1945,
dagen waarop niet te beschrijven won
derlijke vreugde heerste, zijn voorbij,
aldus spreker. En wie vanavond de krant
heeft ingezien, die heeft gelezen
„dreigende wolken, die zich samentrek-
en een onweer, dat kan losbarsten."
Wie zal nu weer de voet op onze nek
zetten en ons in onze Godsdienst hinde
ren? Fruin heeft in 1874 al geschreven:
„Vrijheid van Godsdienst en geweten is
kostbaar kleinood, dat nooit goed
verzekerd is." En spreker was er van
overtuigd, dat allen hem gelijk geven.
Daarom is de bede in ons hart, de bede
Willem van Oranje. Mijn schild ende
betrouwen, zijt Gij, o God, mijn Heer!
ook: Dat ik toch vroom mag blijven!
Onze medewerker, de heer Henrue
Schouten, schrijft over het muzikale ge
deelte van deze avond het volgende:
De feestelijke wijdingsure in de Pie
terskerk werd opgeluisterd door orgel
spel van Leo Mens 'en zang van hei
kerkkoor „Ex Animo". In het koraal
„Dankt, dankt nu allen God" werd de
cantus firmus, gezongen door het ge-
id
lurop
- dig voor
De Hervormde Raad voor Uitwendige
ending, gevestigd te Oegstgeest, heeft;
- Jch, in (verband met het 150-jarig be-
fiRS1 laan van de z.g. „Nieuwere Zending'
oni een officieel schrijven gericht tot de
R redikanten en kerkeraden, evangelisten
i evangelisatiebesturen, tot zendings-
ï'ls mmissies en vrouwen-zendingsgroepen,
oofden van scholen en Zondagsscholen
Vanzelfsprekend zal genoemd feit op
bere wijze worden herdacht,
e maand December. Het scheen de Her-
Drmde Raad voor Uitwendige Zending,
„rl 'aarin o.a. zitting hebben prof. dr H.
raemer te Leiden, dr K. J. Brouwer
egstgeest, ds J. Batelaan te Utrecht,
irector van de Gereformeerde Zendings-
ond, en dr 'W. F. Dankbaar te Oegs-
Best' d*r' van de Verenigde Nederlandse
U, endingscorporaties, echter goed, reeds
elliei1 naiaars-zendinësweek de aandacht
te an de Gemeente op deze ongetwijfeld
To rote gebeurtenis te vestigen.
U; -In de circulaire wordt voorts een dege-
nv# i*e voorbereiding van de organisatie
an deze zendingsweek gestimuleerd.
Paar de zaak met zorg en toewijding
e rordt ter hand genomen, zijn de resulta-
0ien verheugend; dit heeft de ervaring
uidelijk bewezen. De week van 2 tot 9
ger;t lovember a.s. staat geheel in het teken
an de Zending. Dat wij allen onze
ck a licht in deze mogen verstaan. Het gaat
lier om iets groots: de zaak van Jezus
Ihristus in deze wereld, die vol donker-
leid is; in het bijzonder denken wij dan
an de volkéren van Indië, die thans een
in' martelijke beproeving moeten door-
naken. -
Op 19 December a.s. zal het 150 jaar
Bil leleden zijn, dat het Nederlands Zende-
ingen-Genootsch^p te Rotterdam weid
esticht. Daar de Verenigde Nederlandse
ving Endingscorporaties de voortzetting zijn
a. 1 'an deze instelling, zal op die dag ie
Ulte totterdam een grote herdenkingssamen-
-nb :omst worden belegd, 's Morgens heeft
j. ien bijeenkomst plaats van het algemeen
IS v lestuur met alle zendingsarbei^ers. Hier
door zullen afgevaardigden van de ker-
datlIken, de regering en van binnen- en bui-
bevv enlandse /zendingsinstanties worden ge-
n(j nviteerd. De officiële ontvangst zal ten
Dew tadhuize geschieden.
De betreffende instelling heeft even-
op lWel gemeend, de herdenking van dit ju-
wajbileum niet alleen in Rotterdam te doen
BPlaats vinden. Daarom heeft de Her
vormde Raad een plan uitgewerkt, dat
„ons de volgende aspecten laat zien:
In de maand December zal in iedere
emeente van ons land een herdenkings
dienst worden gehouden. Het ligt zelfs
de bedoeling om in de grote steden
eer dan één samenkomst te beleggen.
Het Zendingsbureau te Oegstgeest zal
m Gedenkboek doen verschijnen
onder de titel: „Anderhalve eeuw Zen
ding". Dit fraai geïllustreerde werkje
net boek zal ongeveer honderd bladzijden
bevatten is geschreven door ds C W
Nortier. in opdracht van de Ver. Ned
Zendingscorporaties. Het Ned. Zendings
gaan „Alle den Volcke" van de Geref.
Zendingsbond aandacht zal schenken aan
het 150-jarig bestaan van de „Nieuwere
Zending". In verband met de November-
collecte zal een aantrekkelijke folder
worden verspreid, waarin iets ove:
zendingsarbeid staat vermeld.
Ten slotte willen wij nog in het kort
stil staan bij de geschiedenis van deze
aar. Toen de Franse Revolutie zich
over ons land met kracht deed gelden,
kwamen in een huis aan het Haring
vliet te' Rotterdam enige mannen bij el
kaar, die bezield waren door slechts één
gedachte: het Evangelie van Jezus
Christus moest doordringen tot alle vol
keren.
Na vele moeilijkheden te hebben over-
onnen, richtten zij toen het Ned. Zen
delingen Genootschap op. De figuur, die
hierbij wel sterk op de voorgrond trad
as zeker dr J. Th. v. d. Kemp.
Het werk breidde' zich langzamerhand
uit; Zendings verenigingen werden opge
richt, die er van overtuigd waren, dat
vooral gezamenlijk iets tot stand
kon worden gebracht. De samenwerken-
nstanties vormen thans één groot
lichaam: de Verenigde Nederlandse Zen
dingscorporaties, te Oegstgeest gevestigd.
is er nog de Geref. Zendingsbond,
n de'Hervormde Raad voor Inwen
dige Zending met de andere instellingen
n nauwste samenwerkt.
In het Verre Oosten is allengskens een
Kerk gegroeid, machtig en gefundeerd;
dat heeft de houding van de Christenen
aldaar in de afgelopen Japanse terreur-
periode wel op duidelijke wijze ge
toond. Door nijvere zendingskrachten
werd pionierswerk verricht, waarbij niet
alleen geloof, trouw en geduld onmis
bare elementen waren, ook werden of
fers gebracht, in de meest werkelijke zin
het woord; de offervaardigheid van
de zendelingen was groot.
Nu zijn de stormen in Indië nog steeds
iet uitgewoed. Een stroom van rampen,
ellende en kommer gaat door deze lan-
en wie zal zeggen, hoe de Christenen
onder te lijden hebben? De zuster
kerken mogen op onze sieurv rekenen.
Beter nog: moeten er op kunnen re
kenen. Laten wy hier niet achteloos aan
voorbijgaan. De Christenheid in Indië is
ontegenzeglijk in de minderheid. Twee
millioen leden telt de Kerk, die staat te
midden van het welig tierende Moham
medanisme en het veel beheersende hei
dendom.
Ongeveer 130 zendingsarbeiders staan
i dienst van de Kerk en het zendings
werk. De helft daarvan is in ons land
't verlof. Dit getal zegt ons reeds ge
noeg, dat er nog veel meer mensen moe-
worden uitgezonden. Het roept ons
tot bezinning, doch ook tot activiteit
offervaardigheid. Want zonder een
hechte financiële basis kan er niets ge
daan worden. Thans draagt de Kerk
de Zending f 1.300.000 per jaar by.
De huidige situatie in Indië maakt he;
echter noodzakelijk, dat dit bedrag wordt
opgevoerd tot zeker twee millioen. Hier-
kunnen wy allen medewerken.
mengd door, op interessante wijze om
speeld dooi* een melodie van het jeugd
koor. Zowel dit koraal als „Hallelujah,
lofgezongen" werd beschaafd, zuiver en
dynamisch mooi afgewogen gezongen.
Heel fijn en teer klonk het koortje
„Hef vertrouwend d'ogen op", een ver
taling van „Hebe deine Augen auf" uit
„Elias" van Mendelssohn, wat wel op
het programma vermeld had' mogen
worden.'
Leo Mens gaf een fris geregistreerde
vertolking van praeludium in G, een
jeugdwerk van Bach, en speelde een
eigen bewerking van enkele oud-Neder
landse liederen. Hierin frappeerde voor
al een tweestemmige bewerking van
..Wilt heden nu treden", waarin de me
lodie op boeiende wijze door 16de-
figuren werd omspeeld.
Ook het muzikale deel van deze
wijdingsbijeenkomst mag dus bijzonder
geslaagd worden genoemd.
De Noordwijkse Raad was het niet erg eens
De heer De Boer wenste een
R.K. gemeenteambtenaar
Onder voorzitterschap van burge
meester mr Van Berckel vergaderde gis
teravond de gemeenteraad van Noord-
wijk. Het eerste agendapunt leverde al
een verrassing op, doordat een uitge
breide discussie ontstond, die nogal een
scherp karakter dreigde aan te nemen.
Het bewuste punt behelsde een voorstel
van B. en W. tot vervulling van een 2-tal
vacatures van ambtenaren van de bur
gerlijke stand. Op de eerste voordracht
prijkten de burgemeester en weth. Van
Leeuwen, terwijl de andere de haam be
vatte van de heren De Witt en Demonye.
De heer De Boer (KVP) zeide, het éen
onaangename taak te vinden, hierover
het woord te voeren, maar gezien deze
voordracht twijfelde spr. aan het succes
van zijn interpellatie, het vorig jaar ge
houden. (Daarin werd aangedrongen op
het rekening houden met de godsdien
stige gevoelens van een groot deel der
bevolking bij de benoeming van ambte
naren.) Toenmaals waren van de 8
ambtenaren van de burgerlijke stand 2
R. Kath. en 4 niet. Wordt deze voor
dracht gevolgd, dan wordt de verhou
ding 15. Het gaat niet om de persoon,
maar spr. is van mening, dat met de be
langen der R. Kath. niet voldoende re
kening wordt gehouden. Sprekers fractie
zal dan ook blanco stemmen, om het
misnoegen hierover te demonstreren. De
heer Schumacher (R.K. arb.) stelde
voor, deze voordracht aan te houden tot
een volgende vergadering, opdat zijn
fractie zich kan beraden over de hou
ding die zal worden aangenomen.
De voorzitter was door de opmerkin-
m van de heer De Boer pijnlijk getrof
fen. Spr. twijfelde niet aan de statisti
sche juistheid van de opmerkingen van
de heer De Boer, maar de,heer De Boer
verzuimt mede te delen, welke gedrags
lijn B. en W. gevolgd hebben bij de be
noeming van ambtenaren in het afgelo
pen jaar. Het college van B. en W. telt
2 R. Kath. leden, dus zijn de belangen
van de R. Kath. bij dit college wel vei
lig, en spr. betreurde de uitingen van de
heer De Boer, vooral met het oog op de
heren, die op de 2e voordracht staarr.
Weth. Vogelaar (A.R.) sloot zich aan
bij de woorden van de burgemeester
Hierbij komt nog, dat in het algemeen
Raad van Voorhout besluit tot woningbouw
De heer A. de Bekker werd
Gemeente-ontvanger
Onder grote publieke belangstelling
kwam de voltallige gemeenteraad gister
avond bijeen onder voorzitterschap van
burgemeester drs C. J. N. de Graaff.
Alvorens tot de benoeming van een
ontvanger wordt overgegaan, zegt de
voorz. eerst de' mening van de raad te
willen horen nl. in verband met de com
binatie van functies. Nummer één van
de voordracht is n.1. de administrateur
van het Water- en Woningbedrijf. De
heer v. d. Nouland heeft niets tegen de
cumulatie van functies, maar door deze
cumulatie komt een ambtenaar boven
het salaris van de gemeentesecretaris te
staan en dat vindt spr. niet juist. Ei
moet een zekere tendenz zijn. De voorz
vindt het eerste gezegde juist, maar het
tweede ,is niet aan de orde. Het lid Spie
renburg vindt, dat de financiële functies
in een kleine gemeente als deze in één
hand moeten zijn. Hierna wordt een
mondelinge voordracht gedaan met nr
1 A. de Bekker en nr 2 J. v. d. Aardweg
De--heer A. de Bekker wordt met 10
tegen 1 stem gekozen en legt in handen
vn de voorz. de vereiste eden at.
Tot leden van de commissie van ad
vies ingevolge de Woonruimtewet 1947
worden gekozen: L. P. H. Vester namens
de huiseigenaren. P. J. Westerhoven
namens de hypotheekhouders, S. P.
Heemskerk als deskundige op sociaal en
agrarisch gebied, W. v. d. Ploeg als
raadslid en C. v. d. Tang.
Bij het voorstel van B. en W. om aan
A. C. Diemei een lening te verstrekken
onder hypothecair verband zegt de voorz.
dat de regering 2e hypotheken verleent
om het particulier bouwen te stimu
leren. B. en W. adviseren gunstig.
De heer Spierenburg wenst over dit
punt in comité-generaal te gaan. Na her
opening wordt het voorstel z.h.s. aange
In verband met de drie volgende pun
ten deelt de voorzitter mede. dat het
gebrek aan woningruimte zeer -précair
is. In één week komen 30 aanvragen
voor woonruimte binnen. De voorz. heeft
gemeend, op een zo groot mogelijke
schaal woningen te moeten bouwen. Hij1
stelt voor, geen arbeiderswoningen te
bouwen, daar die volgens de woningwet
veel te hoge kosten meebrengen, doch
woningen van één verdieping, die zeer
geschikt zijn voor oüdere personen en
ook voor jonggehuwden. Op voorstel van
het lid Spierenburg worden door de
leden algemene beschouwingen gehouden
over de laatste vier punten. Hierover
wordt wel een uur gediscusseerd, waar
na de burgemeester zegt, dat het op
daden aan komt. Hierna wordt aange
nomen het bouwen van een ambtswo
ning voor de burgemeester op voordelige
wijze met rijkssubsidie. Inclusief
grond zal deze woning komen op f 28.000.
De HO woningen zullen wordem geplaatst
aan de Herenstraat en eveneens worden
gebouwd met rijkssubsidie, met dien
verstande, dat de huurders eigenaar
worden. Hierdoor komt dan een ve:
ming van woningen. De huurprijs zal
f5 per week zijn en de woningen kos
ten f.7.500.
Tegen de aanleg van een speelweide
zijn er nogal bezwaren, maar het voor
stel wordt toch aangenomen met 10 tegen
1. Met de partiële herziening van het
uitbreidingsplan zijn de heren v. d.. Nou
land en Spierenburg het niet eens. Bij
de rondvraag vraagt de heer v. d. Nou
land naar de gedenksteen voor de oot-
logsslachtofers. Na een aangenaam dank
woord van de voorzitter sluit deze de
vergadering.
door het R. Kath. volksdeel niet zo bij
zonder veel waarde wordt gehecht aan
de sluiting van het burgerlijk huwelijk.
Tenslotte achtte spr., gezién de benoe
mingen van het afgelopen jaar, absoluut
geen reden voor de klacht aanwezig. De
heer Meyer (R.K. arb.) steunde het voor-
stel-Schumacher, evenals weth. Van
Leeuwen (R.K. arb.). Spr. wenste echter
nadrukkelijk naar voren te brengen, dat
hij niets heeft tegen de personen van de
2e voordracht. In het afgelopen jaar
zijn uitsluitend R. Kath. ambtenaren be
noemd, dus reden tot klagen is er niet.
De heer" Eichelsheim (P.v.d.A.) kantte
zich ten stelligste tegen het voorstel tot
opschorting. Waarom kunnen we deze
zaak niet afhandelen? De burgemeester
wilde het voorstel wel aanhouden,
deze zaak nog eens nufchter te over
gen. De heer Krau wenste stemming
over het voorstel-Schumacher. Dit voor
stel tot aanhouding werd verworpen met
114 stemmen. Tegen alleen de 4 leden
van de R. Kath. Arbeidersgroep In de
eerste vacature werd met algemene
stemmen gekozen de burgemeestef mr
van Berckel. in de 2e vacature met 11
stemmen de heer E. L. de Witt De heer
De Monye verkreeg 1 stem. terwijl 3
stemmen blanco werden uitgebracht.
Hiermede was dit onverkwikkelijk inci
dent gesloten.
Enkele verzoeken van schoolbesturen
betreffende verbeteringen en subsidies
passeerden hierna de hamer. Tenslotte
was aan de orde de benoeming van een
commissie van advies Woonruimtewet
1947. B en W. hadden een voordracht
ingediend van 5 maal 2 personen, waar
uit de Raad een keuze kon doen. De
heer Eichelsheims betreurde het dat het
vrouwelijk element op deze voordracht
ontbrak. Spr. maakte er een voorstel van
hierin alsnog te voorzien. In aansluiting
hierop vroeg de heer De Boer, of de
commissie niet kon worden uitgebreid
tot 7 personen. Na enige discussie werd
het voorstel-Eichelshelm verworpen met
123 stemmen. Hierna werden gekozen
de heren E. L. de Witt, A. A. Mesker, H.
W. v .d. Wilk, H. A. J. Rooyers en A. B.
ter Haar
Bij de rondvraag deelde de voorz.
mede, dat het presentiegeld der raads
leden op f4 was gebracht. Op een vraag
van de heer v. d. Meer, betreffende de
mogelijkheid van het openen van een
groentenmarkt te Noordwijk i.v.m. de
exorbitant hoge prijzen, deelde de
voorz. mede, dat dit om verschillende
redenen niet mogelijk is. De heer Krau
informeerde naar de wijze, waarop de
woningvordering plaats vindt. Thans ge
schiedt dit soms zonder dat de eigenaar,
tenzij op het laatste moment, hiervan
kennis draagt. Spr. had aanmerkingen
op het beleid van B. en W. in deze zaak
De voorz. wenste hierop niet nader in
het opeybaar in te gaan. De heer De
Boer stelde enkele vragen, o.m. over de
schoolartsendienst, baldadigheid der
jeugd enz. De voorz. antwoordde. De
heer Demonye drong aan op verbetering
van de Wetering, die dopr Noordwyk
loopt.
Na nog enkele opmerkingen van diverse
leden ging de raad over in besloten zit
ting.
Na heropening der vergadering werd be
sloten tot het instellen van de betrekking
van technisch directeur van de bedrijven
voor electriciteit, gas en water.
Voorschotens Gasbedrijf gaat 40-jarig
jubileum herdenken
werking met de industrie
Het 40-jarig bestaan van het Voor-
schotense Gasbedrijf dat dit jaar wordt
herdacht, zal niet onopgemerkt voorbij
gaan, zo deelde de heer P. C. Kraaye-
veld gisteravond na afloop van de ge
meenteraadsvergadering in een pers
conferentie mede. Het bedrijf is in die
veertig jaar zeer uitgegroeid, mede
verband met de vestiging van een a
tal industrieën in deze gemeente. En
toen ik, aldus de heer Kraayeveld, aan
verschillende ingezetenen van Voor
schoten vroeg, of zij wisten, welke
dustrieën er alzo in Voorschoten ws
gevestigd, bleek dat de meesten, behalve
de Zilverfabriek en enkele andere, geen
idee hadden hoeveel belangrijke zaken
hier in de loop der jaren zijn gevestigd.
Dit is de oorzaak geweest, die het plan
deed rijpen om ter gelegenheid van het
40-jarig bestaan van het Gasbedrijf, een
tentoonstelling te organiseren en hierin
tezamen met de industrie het verbruik
van gas en electriciteit te stimuleren en
de industrieën meer bekendheid te geven.
Deze tentoonstelling, die van Woens
dag 22 October t/m Zaterdag 25 October
in het gebouw v. Chr. Belangen zal wor
den gehouden, zal op artistieke wijze
zyn ingericht.
De Voorschotense industrieën, die
deze grootse tentoonstelling zullen mede
werken zijn: de Kunsthoorn-Industrie,
„Placo", „Koco", „Kosmos", „Esta"
„Gebr. van Veen", „Klaassen en Boes
veld", „Fa Achttien", „Aardewerkfabriek
Groeneveld", „De Globe", „Nevaboline"
en „de Zilverfabriek".
Deze industrieën zullen met hun pro
ducten een aantal stands inrichten, waai
o.m. zullen geëxposeerd worden: gas-
hoornapparaten b.v. telefoonhoorns; al-
luminium ladders, iets geheel ^nieuws op
de wereld; tuinmeubelen van hetzelfde
materiaal; brandkasten en kluisdeuren;
koelkasten; diepvrieskasten; plateel; elec.
trische moffeloven; goudenen zilveren
voorwerpen, en lakproducten. Alles in
Voorschoten gefabriceerd
bestemd voor de uitvoer ter versteviging
deviezenpositie. Voorts zal op
deze expositie de groei van het gas-
electriciteitsverbruik aanschouwelijk w
den voorgesteld, om. door het opstellen
modern ingerichte Bruynzeel-
keuken.
Er valt nu reeds niet meer aan t«
twijfelen, of deze tentoonstelling zal een
groot succes worden en wij raden niet
alleen alle ingezetenen van Voorschoten,
maar ook de Leidenaren aan haar te
gaan bezoeken.
Echtgenoot met rattenkruid
vergiftigd
In het ziekenhuis te Hoorn overleed
dezer dagen, schijnbaar onder normale
omstandigheden, de 32-jar. J. W„
Hoogwoud. Een wachtmeester van
Rijkspolitie vond echter aanleiding
nader onderzoek naar de doodsoorzaak
in te stellen en betrok hierin de politie
deskundige dr Hulst uit Leiden. Diens
onderzoekingen wezen uit, dat vergifti
ging met rattenkruit de doodsoorzaak
was. De echtgenote van het slachtoffer
en haar vriend H. de G. werden op de
dag van de begrafenis aangehouden
legden terstond een bekentenis af, ti
bleek, dat de aanwijzingen van dien
aard waren, da,t ontkennen niet i
baatte. Reeds eerder hadden ^ij pogingen
gedaan om J. W. te vergiftigen.
Gistermiddag hield prof. dr A. A.
van Ruler zijn openingscollege in het
kleinauditorium van de R.U. te Utrecht.
Hy sprak over „De theologische weten
schap een functie van de kerk?"
Beroepsgeheim van de
journalist
Op 11 Jan. van dit jaar publiceerde de
hoofdredacteur van Elseviers Weekblad,
de heer H. A. Lunshof, een artikel ge
titeld „een bloemlezing uit de geheime
notulen van Linggadjati" in zyn blad.
Op 28 Maart 1947 werd hy als getuige
de rechter-commissaris te Amster
dam géroepen om te antwoorden op de
vraag van wie hij de gegevens, in ge
noemd artikel verwerkt, had ontvangen.
De heer Lunshof weigerde bekend te ma-
vie zyn zegsman was en antwoord-
„Ik beroep mij, ter rechtvaardiging
mijn weigering, op hetgeen ik als
journalist' gevoel als piijn beroepsgeheim".
Als gevolg van deze weigering had de
heer Lunshof zich gistermorgen voor de
arrondissementsrechtbank te Amsterdam,
gepresideerd door mr V. G. A. Boll, te
verantwoorden.
De verdediging, waargenomen door mr
S. Gerbrandy. had een getuige a dé
charge opgeroepen, de journalist m. RL
Rooy, hoofdredacteur van de Nieuwe
Rotterdamse Courant, om alc deskundige
de zaak Lunshof te belichten.
Op de vraag van de verdediger, wat de
gevolgen zouden zijn indien de heer
Lunshof zijn zegslieden voor de rechter-
ris had genoemd, antwoordde mr
M. Rooy: de „reactie onder de jour
nalisten zou zijn, dat Lunshof als eerloos
journalist zou worden beschouwd. Dit
geldt zowel voor zijrt politieke medestan
ders als voor hen die zich niet met zijn
politieke opvattingen kunnen verenigen."
De Officier van Justitie, mr J. W. A.
M. Smit hield vervolgens zijn requisitoir.
Het beroepsgeheim erkent mr Smit alleen
ir voor predikanten, artsen, advocaten
notarissen. Spr. eiste tegen de heer
Lunshof een geldboete van f 100. sub
sidiair 15 dagen hechtenis.
De verdediger vroeg ontslag van rechts
vervolging op grond van het feit dat er
wel degelijk een beroepsgeheim voor d®
journalist bestaat en beriep zich, zo het
Hof anders mocht oordelen, op ovërmacht.
Op 15 October a.s. uitspraak.
Staken boeren de inzaai van
wintertarwe
Gisterenmorgen werd op de beurs t®
Middenmeer bij Schagen bekend ge
maakt, dat de drie landbouworganisaties
nl. de Kath. organisatie, de Chr. Boeren-
en Tuindersbond en de Hollandse My
voor de Landbouw, hun leden adviseren
geen wintertarwe in te zaaien alvorens
de richtprijzen voor de oogst 1948 door
de Regering bekend gemaakt zijn.
Het zou in de bedoeling liggen om op
9 Oct. deze kwestie nader te bespreken.
De IJmuidense motortrawler „Ba
tavia" van de rederij Job-Gouda, die Za
terdag ter visvangst ging, keerde gister
morgen reeds met 1500 kisten vis in d®
haven terug.
Voorschoten heeft een wonmgvorilerirtgs-
adviescommissie
Worden Middenstandswoningen
nóg dit jaar gezet?
Na verschillende voorstellen, on. mc
dewerking aan Herv. en Geref. L.O.-
scholen, die vlot onder de hamer door
gingen, kwam gisteravond de gemeente
raad van Voorschoten te spreken over
de wijziging Hondenbelasting 1947. De
heer Viveen zag deze wijziging als een
onnut ding, dat tot gevolg zou hebben,
dat voor een groot aantal mensen -
houden van een hond te duin: werd, ter
wijl de heer v. d. Hulst er op wees
de schade aan land- en tuinbouw door
honden veroorzaakt," veel groter
dan de belasting ooit aan baten
opleveren. Hierna volgde de conversie
geldleningen en de herbenoeming van
de commissie van georganiseerd overleg
Het voorstel van B. en W. om de be
staande adviescommissie voor woning
aangelegenheden her te benoemen in de
?in van commissie Woonruimtewet 1947.
lokte een langdurige discussie uit, welke
tenslotte uitliep op een aanhouden
dit punt van de agenda. Als eerste merk
te mevr. Romeyn-Oostveen op, dat weth
Schrama, zonder het werk van de be
staande commissie te willen becritiseren.
of de persoon van weth. Schrama te
raken, in de woningadviescommissie
plaats nam en tevens als wethouder in
B. en W. zitting had. „De wethouder zou
zichzelf moeten adviseren."
De voorzitter, burgemeester C. J.
Hoeven, antwoordde, dat een dergelijke
contactman niet bij de wet verboden is
de practijk had geleerd, dat er in de af
gelopen twee jaar slechts een of ti
maal was gevorderd. Als hoofdzaak
de commissie de lopende zaken hebben
20 Jaar arbeid onder verwaarloosde Jeugd
de rudolphstichting,
een vriendelijk dorp
(Van e
r redacteuren)
In het grote geheel van de Kinderbe
scherming in Nederland neemt de Rudolph-
stichting bij Achterveld, een kleine neder
zetting in het weelderige landschap op de
grens van Utrecht en Gelderland, een eigen
plaats in. Niet alleen is het een specifiek
Gereformeerde stichting, maar bovendien
de enige opvoedingsinrichting, welke steunt
op het principe „gezinsverpleging in stich-
tingsverband". Twintig (jaar is het thans
geleden, dat „De Rudolphstichting" haar
taak begon. Zij bouwde voort op het werk
dat de vroegere „Glindhorst" op deze plaats
had verricht.
Het was in 1911 toen de Centrale Diaco
nale Conferentie der Gereformeerde ker
ken, te Kampen gehouden, tot de conclusie
kwam, dat er iets gedaan moest worden
voor de-„ontouderde" kinderen uit Gere
formeerde gezinnen en dat zij dan moesten
worden her-opgevoed in normaal gezins
verband. Dit was de stoot tot oprichting
van een vereniging die de bedoelde gezins
verpleging ten uitvoer kon brengen. De
vereniging kwam tot stand, maar de stich
ter van de inrichting ;was de Leidse pre
dikant ds R. J. W. Rudolph, naar wie de
huidige stichting is genoemd. Oorspron
kelijk kreeg de stichting, welke reeds in
1912 in de buurtschap de Glind bij Ach
terveld werd geopend, de 'naam „Glind
horst".
Omstandigheden maakten het nodig,
deze stichting in 1927 te liquideren, doch
vrijwel onmiddellijk werd zij heropend on
der de naam „Rudolphstichting". Ds Ru
dolph heeft dit niet meer mogen beleven,
hy overleed reeds in 1914.
Twintig jaar werkt de „Rudolphstichting"
thans onder de verwaarloosde Gerefor
meerde jeugd. En wel speciaal onder de
jeugd van deze' kerk, omdat men uitgaat
van de gedachte van ds Rudolph, die bij
de oprichting werd gedreven door Jezus'
woord: „Laat de kinderkens tot Mij komen".
JJerhalve", zo meent de "vereniging,
.zijn het in de eerste plaats de Gerefor
meerde kerken die belang hebben bij deze
stichting. Zij toch vormen de levenskring,
waarin mede wordt verwerkelijkt de be
lofte „Ik zal Mjjn verbond oprichten tus
sen Mij en tussen U, en tüssen Uwe zade
na U in hunne gedachten, om U te zijn
tot een God en Uwe zade na U"."
Dorpscentrum
De Rudolphstichting vertoont thans, m
1947, het uiterlijk van een vriendelijk dorp.
Dit heeft mede zijn oorzaak in het feit,
dat men de gezinsverpleging in stichtings-
verband heeft gehouden en dat dus de
pleeggezinnen op het 126 HA grote terrein
van de stichting wonen. De terreinen zijn
niet omheind en wanneer men via Amers
foort naar Achterveld is gekomen en dan
een landelijke weg inslaat, ziet men al
spoedig het spitse kerktorentje als mid
delpunt van de huizen in het centrum en
de verspreide boerderijen rondom.
Het gehele „dorp" hééft net-bestrate
wegen en knusse, beschaduwde pleinen. In
het centrum vindt men de gebouwen voor
algemeen doel bestemd: de woningen van
de directeur en de administratéur, de kerk.
het verenigingsgebouw, de lagere school,
het jongens- en meisjes-paviljoen, de cen
trale wassery met de badinrichting, enz.
Verder zyn hier de bedrijven, waarin de
jongens werken: de grote boerdery, tuin
derij met prachtige kassen, smederij,
schoenmakerij, winkels, timmermanswerk
plaats, kapper, schilderswerkplaats, enz.
Wat verder van het .centrum verwijderd
liggen de achttien boerderijen waar de
pleegouders wonen temidden van het
bouw- en weiland. Deze mensen pachten
de boerdery van de stichting en wonen
hier met hun eigen kinderen en de pleeg
kinderen als één gezin. Het gezin mag in I B
totaal niet meer dan 8 kinderen groot zijn. I
Uiteraard worden deze pleegouders zeer
zorgvuldig uitgekozen. Aan hen worden de
kinderen toevertrouwd en natuurlijk houdt
de stichting er voortdurend het oog op.
Opleiding
De pleegkinderen worden niet anders
behandeld dan de eigen kinderen. Zij sla
pen met hen op één kamer en gaan met
hen naar de lagere school welke ook door
de kinderen uit het kleine buurtschap de
Glind wordt bezocht Elke woning is zo
gebouwd dat er een ruime frisse jongens-
en meisjesslaapkamer is waar tussen in de
slaapkamer van de ouders ligt. Beide
kamers hebben ruiten naar de kamer der
ouders en in deze kamer kan ook het licht
in de beide kinderkamers worden aange
draaid. Deze inrichting is het enige dat
versojiilt met een gewoon,huis.
Het spreekt wel vanzelf dat niet ieder
kind geschikt is voor gezinsverpleging. De
stichting ontvangt zoals andere opvoedings
gestichten voogdijkinderen (wier ouders
dus uit de ouderlijke macht zyn ontzeuof
ontheven) kinderrechterpupillen en rege
ringspupillen (kinderen die wegens wan
gedrag met de rechter in aanraking zijn
geweest) maar ook vrij pupillen (kinderen,
die thuis zo moeilyk zijn dat de ouders
zelf opneming verzoeken),
Zyn de kinderen zeer moeilyk
in een gewoon gezin te handhaven, dan
vinden zij onderdak in een der paviljoens
totdat zij geschikt zijn om in een gezin
worden opgenomen. Alle kinderen bezoe
ken, zolang zij er de leeftijd voor hebben,
de lagere school. Daarna volgen zij, al naar
hun geschiktheid voor het een of ander, de
vervolgcursus tot hun 17e jaar of eer
leiding in een ambacht, het boerenbedrijf
of de tuinderij. De meisjes ontvangen huis
houdelijk- en naai-onderricht. Geven
jongens of meisjes blijk van bijzondere
aanleg, dan wordt het hun mogelijk ge
maakt, in deze richting te studeren. Be
halve het practische werk in eigen bedrij
ven, wordt het vakonderwijs te Amersfoort
en te Baraeveld gevolgd. De jongens
zen alleen naar de scholen toe en slechts
zeer zelden komt het voor, dat een van
hen van de vrijheid gebruik maakt om een
ontvluchtingspoging in het werk te stellen.
Evangelisatie
Behalve de studie en het dagelijkse werk
gaan ellen ter catechisatie, zijn er gèwone
jongelings-, meisjes- en knapenverem-
gingen, opgenomen in de landelijke bon-
den maar look wordt er gevoetbald, gekorf-
bald, enz., worden er des winters vereni
gingsjaarfeesten gevierd, is er een perma
nent comité dat feestelijke samenkomsten
organiseert, worden er voor de groteren
lezingen gehouden, kortom, de jeugd komt
niet te kort in ontspanning.
De kerk, in eigen bedrijf gebouw, is de
j trots van de stichting. Deze kerk :s ech-
I ter verhuurd (voor een luttele som) aan de
kerkelijke gemeente van de Glind. omdat
men niet een specifieke „stichtingskerk"
wil hebben. De predikant, die de geeste
lijke verzorging verricht, is dan ook offi
cieel verbonden aan de gemeente de Glind.
ierdoor is het mogelijk, dat alle omwo
nenden gewoon in het stichtingsdorp ter
kerke gaan.
Vanzelfsprekend heeft de stichting ook
i een evangeliserende taak, want meestal
j komen de kinderen uit gezinnen, waar het
geestelijk leven evenals het maatschappe-
loosd.
lijk leven wordt
Jongens zelf gebouwd.
Sinds 1927 zijn op de Rudolphstichting
in totaal 1230 kinderen verpleegd volgens
dit principe. Hiervan is 85 Si goed tereent
te .behandelen, zodat de genoemde be
zwaren bijna geen grond hadden. D®
heer Sirks deed. na nog meerdere ep
en aanmerkingen van verschillend®
sprekers, tenslotte het voorstel om ,een
2e commissie te benoemen, om bij vor
dering B en W. van advies te dienen.
Dus een vorderingsadviescommissie naast
de woningadviescommissie. De vorde-
ring§adv.comm. zou B. en W. moeten ad
viseren bij een eventuele vordering. D®
voorzitter merkte op, dat de bestaande
commissie goed ingewerkt was in dez®
materie, terwijl een nieuwe commissie
zich geheel zou moeten gaan inwerken.
Ook de beide wethouders voerden het
woord en ondersteunden het voorstel
van B. en W. De heren Buwalda en Pi-
veen zetten hierop de zaken duidelijk
uiteen, waarbij de heer Viveen nog op
hét gevaar wees, dat ae door B. en W.
voorgestelde commissie wel eens acor
de mening van de wethouder topzwaar
kon worden. De heer Fortanier daaren
tegen achtte het belang van het vast
houden aan de bestaande commissi®
zwaarder te wegen, dan haar uit elkaar te
halen. Tenslotte volgde een" hoofdelijks
stemming voor of tegen het voorstel om
een vorderingsadviescommissie in to
stellen naast de woningadviescommissie.
Er bleken 7 voor- en 6 tegenstemmen.
De voorzitter besloot dit punt van de
agenda aan tq houden.
Het Gem. Gasbedrijf werd om een ten
toonstelling te organiseren t.g.v. zijn 40-
jarig bestaan, een crediet van f 1000 toe
gestaan. terwijl ook een bedrag werd
uitgetrokken voor een gratificatie voo^
hei personeel. Op een vraag van de heer
Buwalda legde de heer Kraayeveld,
hoofd van de Centrale Boekhouding de
plannen uit.
Na nog enkele wijzigingen te hebben
vastgesteld, kwam de rondvraag. De wo
ningbouw kwam het eerst ter tafel,
waarbij de voorzitter opmerkte, dat dit
jaar nog getracht zal worden een aantal
middenstandswoningen te zetten, terwijl
het volgend jaar met de bouw van ar
beiderswoningen begonnen zal worden.
De heer v. d. Hulst vroeg naar het ver
strekken van melk aan de schoolkinde
ren en de heer Buwalda sloot de rond
vraag door te vragen naar het sneeuw
ruimen. De voorz. antwoordde, dat in de
volgende vergadering een voorstel van
B. en W. inzake het sneeuwruimen kon
worden verwacht.
Na schorsing van een kwartier trok
ken B. en W. hun voorstel, wat de wo
ningadviescommissie betrof in, en stel
den voor naast deze commissie een apar
te vorderingscommissie te benoemen Na
stemming werden, op voorstel van B en
W„ mevr. Romeyn-Oostveen. en de heren
Boesveld, v. d. Hulst, Niersman en Sjrks
in deze commissie benoemd.
gekomen. Voorwaar een hoog cijfer! Zeer
veel oud-verpleegden komen nog regel
matig naar de stichting en logeren bij hun
pleegouders, waar zij soms jarenlang een
prettig thuis vonden.
In 1927 werd de heer B. Geleijnse als
directeur aangesteld en hij vervulde deze
functie tot 1946 Hij werd opgevolgd door
de heer A. Haalboom, die thans aan het
hoofd der stichting staat
Van de oorlog heeft de stichting met veel
te lijden gehad. Wel heeft men in 1940
voor korte tijd moeten evacueren en kreeg
men daarna veel inkwartiering, maar aan
gebouwen en woningen werd niets 'be
schadigd.
De stichting heeft nog steeds vooruit
strevende plannen: de aanleg van een
zweminrichting staêt no. 1 op het pro
gramma, verder als groot object de bouw
van een nieuwe vleugel aan het meisjes
paviljoen en dan nog de aanleg vqor een
meisjes- ten nisbaan.
De stichting geniet voor de verpleegden
enige subsidie van ryk en gemeenten,
doch deze bedragen zijn lang niet voldoen
de. Zy is dus voor het grootste deel aan
gewezen op kerkcollectes en contr.buti®
begunstigers, die voelen, dat ook op
hen de plicht rust, het werk onder de Ge
reformeerde jeugd te steunen.
