iHrnurr ^rihsdjr (£ourant
De Molotof-cocktail van Sinterklaas
Een triomf voor de democratie?
Vrede en veiligheid zaak
van alle volkeren
Wist U
PONDERDAG 18 SEPTEMBER 1947
ABONNEMENTSPRIJZEN
(Oit per week; r 1.1U per maand;
f3.25 per kwartaal; bij betaling pex
kwitantie verh met adm kosten)
ADVERTENTIÊN: 10.15 per millimeter
Bij contract belangrijke korting.
TELEFOONNUMMERS:
Directie en Redactie 2(1408
Administratie 22710
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
„^tenluastirb is gbeMmn
myn bert in tegljenspoet"
Acht en twintigste jaargang No 7311
BUR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
HOGEWOERD 103
Postrekening 58936
Krijgsraad behandelt opzienbarend proces
De aanslag op de Prinsegracht
(Van een onzer verslaggevers)
rde veel te kleine „Kleine Zaal" van de Hoge Raad werd hedenmorgen door
de Krijgsraad een begin gemaakt met het proces tegen Kapitein F. J. J. Baron
van Heemstra en acht andere militairen die betrokken zjjn bij de geruchtmakende
bomaanslag op de Prinsegracht te Den Haag op Sinterklaasavond 1946.
Zo bekrompen was de situatie dat cr voor perstafels zelfs geen plaats bleek te
jljn! Onder de circa honderd aanwezigen was het militaire element het sterkst
vertegenwoordigd. Op de tafel van de Krijgsraad lagen de lnbeslag genomen vuur
wapenen, handgranaten enz.
Het verhoor
De Krijgsraad vangt aan met het ver
hoor van korporaal J. P. J. Peterse. geb.
te Delft 16 Maart 1918 wien o.a. moord
aanslag op de heer Boer Prinsegracht te
Den Haag is tenlaste gelegd.
Tesamen met serg. A. T. de Boer had
hij de bomaanslag uitgevoerd. Voorts
werd hij ook van moord subs, doodslag
op de vrouwen G. van Dijk en J. Visser,
beschuldigd. In totaal waren er 6 ten
lasteleggingen tegen hem.
De lt.-kol. mr v. Erk vraagt aan bekl.
óf de Boer hem had gevraagd tot een
zoek het even af te geven. Op het pakje
zelf stond: „Van Sinterklaas". Bekl.
ook pakjes brengen bij Zwolsman
kol. Droste, doch hij vond dat hij wel
genoeg gedaan had en ging naar Delft.
De pakjes gaf hij bij familie af. Het
pakje voor overste Goedewagen gaf {jij
aan bekl. Van Maastrecht ter bezor
ging. Later hoorde hij van zijn vrouw
dat er een bomaanslag was gepleegd op
de Prinsegracht. Hij begreep dat Boer
op Sinterklaasavond niet alleen zou
toch had hij de bom afgegeven.
Deze bekl. gaf zonder aarzeling zijn
Hedenmorgen maakte de Krijgsraad in het gebouw van de Hoge Raad op het
Flein te Den Haag een aanvang met de behandeling van de bomaanslag op de
Prinsegracht. De hoofdbeschuldigde sgt de Boer wordt gehoord.
openhar-
Illegale organisatie toe te tredeif, waar
Jioge officieren en politie toe behoorden.
Bekl.: Het doel der organisatie werd
hij opgegeven te zijn: om mensen uit de
weg te ruimen die het wettig gezag on
dermijnden.
1 Pres.: Ën toen kreeg u opdracht Boer
te schaduwen?
ekl.: Ja. Hij zou o.a. contact hebben
met gewezen S.S.'ers en Engeland-vaar-
s verraden hebben,
res.: Hoe kwam u er zo bij tot de
organisatie toe te treden, terwijl u daar
Vroeger nooit iets aan deed?
Bekl.: Ik had bewondering voor de
^legaliteit en wilde zelf ook wel eens iets
presteren. Op 3 Dec. deelde de Boer
mede dat het de bedoeling was Boer
met een helse machine uit de weg te
ruimen.
Helse machines
Op 5 Dec. kwam de Boer met 4 helse
jmachines, die nog gemonteerd moesten
jworden. Deze waren bestemd voor Boer,
Zwolsman, Overste Goedewagen en luit.
kol. Droste. Bekl. vermoedde dat baron
va. Heemstra de eigenlijke opdrachtge
ver was. Op Sinterklaasdag is bekl. met
3 helse machines weggereden om ze te
bezorgen. Het le pakje was voor Boer
bestemd. Er moest nog een pen uit het
kistje worden getrokken voor het als
bom werkte. Aan twee passerende voor
bijgangers gaf hij het pakje af nadat hij
de pen er uit had gehaald met het ver-
VANDAAG STELLEN
WIJ U VOOR
I Korporaal G. P. Lazarom
Als het treintje piepend stopt en een
vuile wolk uit de locomotief de stations-
kap vult met rook en smook, komen ze aan
rennen, de Dagangs.
Pisangs, mais en andere vruchten liggeD
Ie kust en te keur uitgestald op de bakken
#n in de manden, waarmee ze handig op het
perron manoeuvreren.
Korporaal Lazarom knipt even met de
duim, op welk teken iri een oogwenk de
heerlijkste lekkernijen onder z'n raampje
zweven. Uitzoeken maar.
Eerlijk gezegd, zouden wij in Holland,
graag eens even zo'n dagang met bananen
over onze stations zien tippelen. Behalve dat
hij op 't ogenblik een geduchte concurrent
zou zijn voor de man met zijn „Koffie, thee,
bier, limonade....!", zouden ongetwijfeld
de perronkaartjes in een ommezientje uit
verkocht zijn
Duidelijke foto's voor deze rubriek
(uitsluitend van militairen ln ons
R(Jk overzee) kunnen met vermel
ding van zoveel mogelijk gegevens
gezonden worden aan ons bureau,
Hogewoerd 103.
verklaringen en maakte
tige indruk.
De verdediger mr Plantiga zei dat be
wijzen zouden kunnen worden aange
bracht dat het slachtoffer Boer aan het
verraad van Engelandvaarders mede
plichtig Was. Over het horen van eer
betreffende getuige zal de Krijgsraad
zich nog beraden.
Als 2e beklaagde verschijnt dan bekl.
A. T. de Boer geb. te Haarlem 3 Juli
1918. serg bij de Gen. Staf, een grote
blonde militair. Eenige sensatie verwekt
de ontploffing van een fotolamp, bij het
nemen van een foto van bekl. waarbij
de opmerking werd gemaakt: „Alweer
tn bomaanslag"
Een 7-tal ten lasteleggingen worden
voorgelezen in den zelfde trant als 1
lande, alleen blijkt nog dat bekl.
aar arsenaal in zijn bezit had.
Bekl. had besprekingen gevoerd met
kap. baron v. Heemstra en kap. Gerrit
sen over de slappe berechting van be
ruchte oorlogsmisdadigers. Het Bur. Nat
Veiligheid zou er achter zitten, werd ge
zegd, om hier tegen in te gaan. Op ad
vies van kap. v. Heemstra is bekl. be
sprekingen gaan voeren. Er is toen door
bekl. een knokploeg gevoermd.
zwaarste namen die genoemd werden
waren die van Zwolsman en Boer. Deze
moesten opgeruimd worden.
Bekl. is wat het verleden van Boer
betrof, afgegaan op mededelingen
Bakker van het B.N.V. Zelf wist hij niets
van Boer. Herhaaldelijk is volgens bekl.
door Bakker gevraagd wanneer of deze
2 nu eens uit de weg zouden worden ge
ruimd. Daarom vond bekl. dat het maar
moest gebeuren. Het idee van de Molo
tovcocktail en de Sinterklaasavond
van bekl. De bom was zowel door Bak
ker en v. Heemstra goedgekeurd.
De ontvoering van F. C. van Rijswijk
uit Renkum, die door de ploeg van bekl.
naar Haarlem werd gebracht, naar het
huis van bekl., had geen verdere gevol
gen. Bekl. had plan genad v. Rijswijk dood
te schieten vanwege zijn verleden, doch
zag er. van af omdat lult. Stoutenburg
alias Steijn hem blijkbaar verkeerd had
ingelicht en een persoonlijke
tussen Steijn en v. Rijswijk.
De Pres ondervraagt bekl. dan nog
over het doden van Duitse soldaten !n
uniform In oorlogstijd, die hij daarna ln
ovens van locomotieven stopte
Het beleid van het kabinet Schermer-
hornDrees, dat op 20 Juni 1945 optrad,
alle debatten zo grondig besproken,
dat het volgens mr v. d. Goes van Na-
ters indiener van het voorstel tot het
houden van een enquête naaj; het beleid
de Londense kabinetten niet nodig
it in deze enquête te betrekken,
ij is voorts van mening dat het eind
punt van het tijdvak waarover de en-
qute zich zal moeten uitstrekken, gesteld
kan worden op genoemde datum, en geeft
enige suggesties voor de practische uit
voering: aantal .leden enquête-Commissie
nr v. d. Goes stellen op negen, t
deeld in drie subcommissies van drie.
Deze subcommissies kunnen hun taak
verdelen als volgt: I. de algemene poli-
en de zaken van het Koninkrijk. 2.
De oorlogvoering en de militaire voorbe-
N.C.R.V. in beroep inzake radio
rede prof. Gerbrandy
Van het besluit van de Regerlngscom-
missaric voor het Radiowezen mét be
trekking tot de op 14 Aug. j.I. door prof.
mr P. S. Gerbrandy gehouden radiorede,
is de N.C.R.V. in beroep gegaan bü de
minister van O., K. en W.
Regen spelbreker bij brand
op Leusderbeide
De regen heeft de actie „Leusderheide"
volkomen in de war gestuurd. Het af
branden is stopgezet en zal pas het vol
gend jaar worden hervat. Tdijns de brand
werden gisteren herhaalde malen ontplof
fingen gehoord.
VARKEN OORZAAK VAN DODELIJKE
AANRIJDING
Doordat een varken in de bestelauto
van de veekoopman J. Berger te Geleen
zijm voorpoten op de schouder van de
chauffeur legde, raakte, deze de macht
over het stuur kwijt met het gevolg dat
de 48-j. fietsea- J. Meyers uit Stein werd
doodgereden. Een andere wielrijder, M.
A. Moerkens, eveneens uit Stein, werd
licht gewond.
Vijl wielrijders wjerpen gisteravond
een handgranaat naar het Spaanse con
sulaat te Milaan en riepen: „Weg van
de regering van Franco Spanje's ver
derf". De granaat veroorzaakte geen
schade of ongelukken.
verbranden. Bekl. zegt, dat dit zo ls; de
Pres. schijnt het te betwijfelen.
Hij doet dan mededeling van een psych
rapport over bekl., waaruit blijkt, dat
bekl. een hysterisch psychopaath is, niet
volledig toerkenbaar, maar dat er toch
geen aanleiding is voor het ne
bijzondere maatregelen.
Een getuige decharge Duyts uit Haar
lem geeft gunstige verklaringen
illegale activiteit van bekl., bestaande in
overvallen. In de zomer van 1945 werd
ook deze get. gevraagd door baron
Heemstra deel te nemen aan een organi
satie ter bestraffing van politieke
dadigers.
Een tweede get. décharge Pauptit te
Loosduinen, kreeg in 1942 opdracht
de afd. Ned. en Oranje te Loosduinen
Boer uit de weg te ruimen wegens zijn
onvaderlandslievend gedrag. Het is get.
niet gelukt, omdat Boer nooit alléén was
(Zitting duurt voort)
Deze week nog geen
Regeringsverklaring
Wellicht eerst Dinsdag
(Van onze Parlementsredacteur.)
Het staat thans vast, dat de Rege
ringsverklaring over het beleid ln In-
dlë deze week niet in de Tweede
Kamer wordt afgelegd. Vandaag
kwam de Ministerraad met dr Van
Mook in buitengewone vergadering
bijeen, om de verschillende aspecten
te bespreken. De komende Regerings
verklaring zal zeer breedvoerig zijn.
Blijkbaar zal de uiteindelijke tekst
vastgesteld worden tijdens de gewone
kabinetszitting, welke Maandag a.s.
wordt gehouden. Men verwacht thans,
dat de Volksvertegenwoordiging Dins
dag as. zal worden ingelicht.
Niet alleen Friesland bezit „luistoelen."
Toen 10 Jaar geleden de toren der Ned.
Herv. kerk van Pijnacker Instortte, 4ieten
de Kerkvoogden hun onbehuisde klok
onder dak brengen in deze luistoel die
nog Immer voor de ingang der kerk staat.
Weer twee partijen Surinaamse
sinaasappelen naar Nederland
Na de invoer van twee partijen, resp.
an 371.520 en 1.845.000 stuks sinaasap
pelen uit Suriname, waarvan de handel
door de Regering vrij werd gegeven, zijn
thans twee partijen van 9712 en 8000 kis-
laar Nederland onderweg. De sche
pen worden voor eind Sept. in ons land
verwacht. Zoals het geval is met eerste
lingen van vrijwel elke oogst, kwamen
de prijzen van de eerste Surinaamse si
naasappelen hoog te liggen, terwijl voor
de rest van de oogst verwacht kan wor
den, dat de prijzen zich aanmerkelijk
lager zullen stabiliseren.
Onderzoek naar beleid Scherraerhorn niet nodig,
zegt mr v. d. Goes
Prinses Juliana bezocht
Oudenbosch
Prinses Juliana en Prins Bernhard zijn
aar eerst thans bekend wordt. Dinsdag
morgen van hun bezoek aan Schotland
Nederland teruggekeerd. Gistermid-
was de Prinses in Oudenbosch, waar
zij de grote land- en tuinbouwtentoon
stelling bezocht.
Prins Bernhard gaat de mariniers
bezoeken
Prins Bernhard zal, in zjjn functie van
inspecteur-generaal der Kon. Marine,
Maandag as. de afdeling mariniers
Volkel (N.Br.) bezoeken. Op 29 Sept.
bezoekt de Prins de afdeling mariniers
te Doorn en na afloop daarvan
scheepsbouwkundig proefstation te Wa-
geningen.
HET BEVRIJDINGSVUUR OP WEG
NAAR EINDHOVEN
Gisteren zijn de wielrenners, die het
bevrijdingsvuur van Bayeux (Fr.) naar
Eindhoven brengen, in Mons (België)
aangekomen.
Hedenmorgen arriveerden de rijders
in Brussel, waar de fakkel aan de e
loper werd overgedragen. Vanavond zal
vuur in Eindhoven aankomen.
Vlaardingse vishal bereikte heden
o mzet van een millioen
Heden werd aan de Vlaardingse Zee
vishal de omzet van fl millioen sinds
1 Jan. j.I. bereikt. De burgemeester over
handigde ter gelegenheid hiervan aai
schipper W. Hoogendijk van de VL 74
een gratificatie.
reiding van en contact met het verzet. 3.
De administratieve, financiële en econo
mische maatregelen.
Inschakeling van het Rijksinstituut
x>r Oorlogsdocumentatie is gewenst,
;n deskundig secretariaat dient ingesteld
terwijl de voorsteller de suggestie over
neemt negen plaatsvervangers te benoe-
De mogelijkheid tot nader onderzoek
an de zaak De Geer dient te worden
opengelaten. In ieder geval zal de mede
werking van de minister van Justitie
en worden gevraagd om inzage te
ontvangen van het dossier De Geer.
Mr v. <J. Goes van Naters verwacht
delicate onderwerpen, maar acht open
baarmaking in ieder opzicht een triomf
voor de democratie, ook zo merkt hij op,
al komen minder aangename dingen aan
het licht in het jubileumjaar van Hare
Majesteit de Koningin.
Tijdens het proces tegen de directie
der I. G. Farben heeft een getuige ver
klaard, dat het in het beruchte concen
tratiekamp Auschwitz gebruikte gifgas
Marshall sprak voor de Verenigde Naties
Griekse kwestie op de agenda geplaatst
De Algemene Vergadering der Ver. Naties nam gisteren een belangrijke
beslissing, door de Griekse kwestie, ondanks Russische tegenkanting, op
de agenda te plaatsen.
Een tweede beslissing betrof Palestina, voor welk land een commissie
werd benoemd, die uitsluitend het Palestijnse probleem behandelen zaL
Zij is een Hoofdcommissie en alleen verantwoording schuldig aan de
Algemene Vergadering.
De internationale ontwapening
stellen de V.S. afhankelijk van: 1. de
vredesregeling met Duitsland en Japan;
2. formatie internationaal „vredesleger";
3. internationale controle op atoom
energie.
Het vetorecht, dient met het oog op
het recente misbruik, gewijzigd te
den overeenkomstig adviezen van
bijzondere commssie, die in 1948 de As
semblee rapport zal uitbrengen.
Na de rede zag Wysjinsky, die spreken
)U, van het woord af. Hij wilde eerst
Marshall's betoog nauwkeurig bestuderen
Engelse berichten weten al te melden,
dat Molotof zelf naar New-York zou kc
men, om de verdediging tegen Marshall'
offensief op zich te nemen.
Al deze beslissingen vielen na een be
langrijke, behalve door de Russen, alom
toegejuichte rede van Marshall.
Zijn voornaamste voorstel was dat tot
vorming van een Interim-commissie
voor vrede en veiligheid, bestaande uit
alle leden der V.N. Deze commissie moet
iedere situatie behandelen, die de inter
nationale vrede in gevaar zou kunnen
brengen, zal tot September 1948 perma
nent zitting moeten houden en alledaag
se aangelegenheden afhandelen of tot
volledige zitting van de Assemblee
adviseren, indien zij dit noodzakelijk
acht.
Wat betreft Griekenland zullen
de V.S. een resolutie indienen, die Joe-
go-Slavië, Bulgarije en Albanë schuldig
verklaart aan de toestanden in Grieken
land, stopzetting van steunverlening aan
guerilla's eist en een speciale commissie
met het toezicht op de Balkan belast
Inzake Palestina gelden voor de
V. S. niet alleen de aanbevelingen van
de gehele speciale commissie, doch ook
iran de grote meerderheid der com-
Over de onafhankelijkheid van K o -
ea moet de Algemene Vergadering be
slissen, nu de onderhandelingen met
Rusland mislukten.
Indien de minderheid (Rusland en
Polen) blijft weigeren, zich inzake de
controle op de a t o o m-e nergie bij
de mening van de meerderheid aan te
sluiten, zal de Commissie voor de
atoomenergie tot de conclusie moeten
komen, dat zij de haar opgedragen taak
niet kan vervullen.
Geweldige orkaan raasde
over Florida
Duizenden mensen vluchtten voor
wind en water
Een geweldige stormwind raasde gis
teren over Florida. Twaalf vliegtuigen
werden op het vliegveld Miami vernield
of ernstig beschadigd, palmen werden
ontworteld en telegraaf- en telefoonpa
len knapten als rietstengels af. Duizen
den mensen zijn naar de hoger gelegen
gedeelten van Florida gevlucht, omdat
de zee hun woonsteden dreigde te over
stromen. Gistermiddag barstte de orkaan
in zijn volle kracht los. Ongekend krach
tige wervelwinden stortten zich ter
hoogte van Delray Beach op het strand.
De Atlantisohe Oceaan was een heksen
ketel. Sinds 19 jaar is het niet zo erg
geweest.
Staking in het land van Franco
In de gasfabrieken van Barcelona is
een langzaam-aan-stóking uitgebroken.
De stakers, die door militairen zijn ver-
Door droogte vlees in Zwitser
land bonvrij
Hulsmoeders mogen de was niet
Door de aanhoudende droogte moeste:
in Zwitserland reeds 30.000 stuks ve
worden afgeslacht, waardoor het vlees
ook in dit land voorlopig van de bon is.
Dpor watergebrek is voor verschillènde
gemeenten een verbod tot het „doen van
■as" uitgevaardigd.
Doodstraf voor 18 millioe-
nen-mo ordenaars
Gisteren is voor het gerechtshof
oorlogsmisdaden te Neurenberg de dood
straf geëist tegen 18 SS-ers, die belast
;n met het toezicht op de con
tratiekampen en verantwoordelijk
den geacht voor de dood van circ
millioen nazi-tegenstanders.
werd uitgevonden door de I. G. Farben. vangen, eisen salarisverhoging,
Een zeldzaamheid is het zeker, als iemand 55 jaar b(j dezelfde baas werkt. Het
was de heer J. Kooreman, die gisteren, zoals gemeld, het voorrecht had, dit te
mogen beleven. Geen wonder, dat er veel belangstelling was bjj de serenade
van „Werkmans Wilskracht".
DAT toen een bruid en bruidegom
zich naar de kerk te Eekloo (België) be
gaven, een dame bij het kerkportaal
pakje blauwsel naar de bruidegom
wierp en daarna in een taxi vluchtte.
DAT te Ham-sur-Sambre een beer uit
;t circus ontsnapte en na enkele per-
men te hebben aangevallen gevat kon
worden met een lasso.
DAT het melkrantsoen van de Londe-
aars volgende maand met een vierde
zal worden verminderd en de Engelsen
dan drie kwart liter per week zullen
krijgen.
DAT het Tweede Kamerlid v. Lien-
kamp minister Drees heeft gevraagd
maatregelen te treffen teneinde aan er
kende ziekenfondsen van rechtswege
rechtspersoonlijkheid te verlenen.
Dat het Tweede Kamerlid van Lien-
sn min. Drees inlichtingen heeft ge
vraagd over verplicht-verzekerden inge
volge het Ziekenfondsenbesluit. die hun
aanspraken, bij uitkering krachtens de
Noodwet Ouderdomsvoorziening, hebben
verloren.
DAT gisteren t.g.v. de Jaarbeurs te
Utrecht een Zuid-Amerikaanse dag is ge
houden. waarop, na een inleiding van
oud-min. Welter, mr J. v. Balen een le
zing met lichtbeelden over Zuid-Am e-
rika hield.
DAT J. C. v. Broekhuizen, dr H. Brug-
mans en mr W. Verkade, resp. hoofd
redacteur en leden van de redactieraad
van „Je Maintiendrai" wegens bezwaren
tegen de vorm van fusie met „De Stem
van Nederland" uit deze combinatie zijn
getreden.
DAT de „blauwe tram" met ingang
van 5 Oct. a.s. de winterdienstregeling
invoert
DAT de bekende organist Flor Peeters
uit Mechelen vanavond naar Amerika
vertrekt om daar gedurende drie maan
den een vijftigtal orgelconcerten te
geven.
DAT de Bond van Handelaren in Ge
bruikte Motorvoertuigen heeft gepro
testeerd tegen het niet inschakelen van
deze bond bij de verkoop van door amb
tenaren gebruikte automobielen.
DAT de Nederlandse Spoorwegen het
omleggen van de lijn ArnhemUtrecht
over Veenendaal wegens de hoge kosten
voorlopig hebben uitgesteld.
DAT het nieuwe weesbuis der Amster
damse collegianten aan de Spieghellaan
te Hilversum op 11 October a.s. in ge
bruik zal worden genomen.
DAT morgen te 's Hertogenbosch de
oprichting van het regiment stoottroe
pen. hetwelk 19 September 1944 plaats
vond, feestelijk zal worden herdacht.
DAT de Ned. ambassadeur te Brussel,
mr B. Fh. baron van Harinxma thoe
Slooten, van verlof op zijn post is terug
gekeerd.
DAT Maandag a.s. in Bellevue te Am:
sterdam de t.b.c.-film „Wit wint" gratis
vertoond wordt t.g.v. de t.b.c.-collecte,
welke op 27 Sept. a.s. aldaar gehouden
wordt.
DAT de 39-j. metselaar S. P. uit Bus-
im heden door het A'damse Hof in ho
ger beroep opnieuw tot 7 j. werd veroor
deeld wegens moord op rijn vrouw.
DAT de A'damse rechtbank hedenmor
gen F. H. M. aldaar, die verleden jaar
een mede-fabrieksarbeider na een i
had doodgestoken, tot 3 j. veroordeelde.
DAT de p.-f. te Amsterdam tegen de
bunkerbouwer H. K. Klaassen uit Heem
stede vier jaar gevangenisstraf en eer
boete van f 25.000.eiste.
DAT blijkens de St.-Crt. het prysvoor-
schrift 1944 geïmporteerde chemische er
aanverwante producten is ingetVokken.
DAT de N.S.B.-burgemeester var
Schoonebeek, H. M. Verbeek, door het
B. G. te Assen tot 12 j. met aftrek werd
veroordeeld.
DAT vandaag het driedaags congres
van de Ned. Bond v. Gemeente-ambtena
ren wordt beëindigd.
DA op 60-j. leeftijd te Driehuis (gem.
Velsen) is overleden S. J. Baarda, re
dacteur van de IJmuider Courant.
DAT het Limburgse mannenkoor
„Venlona" op 27 en 28 Sept resp.
Leeuwarden en Groningen een uitvoering
zal geven als dank voor de hulp in be
zettingstijd.
Sport verbroedert
limo voor het vrije worstelen,
Amsterdam gisteren de pre
mière voor Nederland beleefde was
niet erg groot. Blijkbaar voelt het Ned.
publiek, in tegenstelling tot het bui
tenlandse, niet al te veel voor derge
lijke sensatie. De Europese kampioen
Auwera nam b.v. zijn tegenstander
Assiratti (wereldkampioen) eenmaal
als een baby in zjjn armen, draaide
enige malen met hem rond en smeet
hem vervolgens als een blok hout
tegen de vloer. Sport zei u toch
Amerika in de Commissie?
Het voelt er wel voor
Naar Aneta te New York verneemt,
hebben Spaak en Evatt een onder
houd gehad met de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
Marshall, waarbij zou zijn onderzocht,
of de Verenigde Staten bereid zijn,
zitting te nemen in de commissie
van drie Inzake het Indische con
flict. Aneta verneemt uit zeer be
trouwbare bron, dat er goede reden
is, om aan te nemen, dat de Ver
enigde Staten de uitnodiging zullen
accepteren.
Consuls-generaal bezoeken
Palembang en Djokja
Bezoeken aan Fort de Koek, Medan
en Singapore
De consuls-generaal van Engeland
(Lambert), Frankrijk en Australië, heb
ben gisteren te Palembang een onder
houd gehad met de Nederlandse bevel
hebbers en officiële personen alsook met
vroegere republikeinse gouverneur
Mohammed Isa,die onder huisarrest is
gesteld. Heden vertrekken zij naar Fort
de Koek, de republikeinse hoofdstad.
Morgen gaan zij naar Medan en Zater-
ig naar Singapore.
De Britse consul-generaal Shepherd en
zijn Amerikaanse collega Livengood zijn
gisteren naar Djokja vertrokken teza-
met de Britse militaire attaché,
overste Rhys, de Britse liaison-officier
der marine Shelderick, twee Britse
nemers, namelijk majoor Roberts, ei
pitein Chatham. Het gezelschap reisde in
een Dakota, terwijl de Amerikaanse
liaison-officier, kapitein ter zee D. J.
MacCallin, in een Beechcraft naar Djokj:
vloog. Verwacht wordt, dat de twee
Britse waarnemers enige tijd in Djokja
zullen blijven, tezamen met de reeds
daar geplaatste twee Australische offi
cieren. Het overige gezelschap wordt he
den te Batavia terugverwacht.
De consulaire commissie kan thans de
P.T.T.-zender gebruiken voor contact
met Djokja, aldus meldt Aneta uit Ba
tavia. Het republikeins kabinet stelt vol
gens A.F.P. haar zitting tot heden uit in
verband met de komst der consuls-gene
raal en wil maatregelen bespreken om
weer tot onderhandelingen te komen via
de commissie van drie.
Nader wordt gemeld, dat de consuls-
generaal, die Palembang bezochten, de
gedachtenwisseling zeer verhelderend
noemden.
Gisteren één gesneuvelde
Overal deinsden de aanvallers af
Gisteren waren onze verliescijfers in
Indië volgens het Nederlandse legerbe-
richt: Een dode en 11 gewonden, zodat
het totaal sinds 4 Augustus is gestegen
tot 122 doden, 320 gewonden en 8 ver
misten. Op vele plaatsen in bevrijd ge
bied werden onze patrouilles beschoten.
Een Nederlandse wachtpost verdreef bij
Tanggerang (West-Java) 50 man van de
T.N.I. Een aanval van 150 man bij Tji-
batie werd ageslagen. Bij Kebonagoeng
op Oost-Java werden 50 man terugge
worpen. Op Noord-Sumatra deinsden bij
Brastagi 100 aanvallers af.
Juister inzicht
DAT in het buitenland eer. juister in
richt groeiende is in het karakter
van het Indische conflict kan blijken
en opmerkelijk artikel, dat de diplo
matieke correspondent van „The Glasgow
Herald': van Londen uit naar zijn blad
geschreven heeft Wij achten het artikel
genoegzaam belang om het hier in
den brede weer te geven en zullen het
daartoe op de voet volgen.
De diplomatieke medewerker van het
Britse blad begint met de mededeling,
dat in Londen de regeringspersonen, voor-
r zij niet géheel in beslag worden
genomen door de economische crisis in
het e;gen land, enige bezorgdheid gevoe-
over de stand van zaken in Neder
lands ch-Indië.
Van de aanvang af, aldus de correspon-
dent, heeft Engeland de Indonesische re
publikeinen begunstigd. Men was zeer be
vreesd voor de uitwerking, die een „kolo
niale oorlog" tegen Aziatische „patriot-
zou hebben in Voor-Indië, Birma en
Malakka De Nederlanders werden onder
druk gebracht en wij beschouwden, aldus
de correspondent de overeenkomst van
Linggadjat; als een gunstig resultaat van
ize bemiddeling.
Volgens deze overeenkomst van Ling-
gadjati zou de republiek zelfbesturend
(self-governing) zijn. maar niet souverein
(souvereign). De souvereine staat zou zijn
de Verenigde Staten van Indonesië. Onder
deze overeenkomst hebben de republi
keinen hun naam gezet. Daarbij lieter. zij
de eis der souvereiniteit los en ontnamen
de grond aan de pretentie van Sjahrir
en aan de bewering van Gromyko, dat de
republiek een souvereine staat zou zijn.
Hoe de Britten ter plaatse over het
geval mochten hebben gedacht. zekeT is
dat te Londen de republikeinse beweging
werd beschouwd als een grote vollisbe-
weging, zoals de onafhankelijkheidsbewe
ging in Voor-Lidië. Helaas was dit ver
keerd gezien en een vergelijking met
Brits-Indië ging in twee opzichten fout.
In de eerste plaats zou het nieuwe
(Brits-)India een corps van getrainde
burgerlijke ambtenaren tot zijn beschik
king hebben, die „patriotten" zouden zijn.
Maar in Indonesië waren de geschoolde
ambtenaren allerminst „patriotten," in
tegendeel, zij wantrouwden de leiders van
de onafhankelijkheidsbeweging.
rde tweede plaats waren de leiders
van de Brits-Indische onafhankelijk
heidsbeweging personen met een
blanco strafregister voor wat betreft de
loyaliteit jegens hun eigen land. In
Indonesië waren de meeste leiders Japanse
agenten. In feite waren de meesten hunner
verraders van hun eigen volk.
De meeste republikeinse leiders waren
„extremisten," die hun toekomst in ge
vaar zagen, indien de overeenkomst van
Linggadjati zou worden uitgevoerd. Daar
om weigerden zij niet alleen, de overeen
komst te respecteren, maar schonden ztf
haar en oefenden terreur uit.
De overeenkomst werd in tweeërlei op
zicht geschonden. Er was een officiële
schending, voorzover de republiek er op
stond, als souvereine staat op te treden.
Dit was niet alleen in strijd met de over
eenkomst. maar ook met de rechten der
andere leden van de in oprichting zijnd»
Verenigde Staten van Indonesië. En daar
naast was er de openlijke erkenning, dat,
onder uiterlijke aanvaarding van de over
eenkomst, de overeenkomst zelf moest
worden ondergraver-
Na lange vruchteloze onderhandelingen
dwong de stand van zaken de Nederlan
ders ertoe, de actie te beginnen. Terecht
werd deze actie aangeduid als een poli
tiële. want zodra zij begon was het dui
delijk. dat de republikeinen niet de steun
van de bevolking hadden.
Na te hebben opgemerkt, dat de Britse
houding in dit conflict onder de Neder
landers aanleiding heeft gegeven tot
grote teleurstelling, maakt de correspon
dent dan enkele opmerkingen over de
situatie van het ogenblik. Hij is van oor
deel, dat de Nederlanders recht hebben
op steun, niet alleen omdat het ln het
algemeen noodzakelijk is. dat revolu-,
tionnaire bewegingen worden onderdrukt,
maar omdat in Oost-Indië de belangen der
bevolking geschonden worden en een der
grootste reservoirs van grondstoffen ter
wereld ongebruikt wordt gelaten.
IN dit verband schrijft de correspondent
dat, indien de gedachte van een hech
tere band tussen de volken van West-
Europa inderdaad in werkelijkheid moet
worden omgezet, in Engeland een grotere
sympathie met de andere volken van
West-Europa aan de dag behoort te wor
den gelegd. De Nederlanders zijn zeer ge
griefd en verbitterd door de voortdu
rende onjuiste voorstellingen omtrent hun
positie en ook door de lakse houding der
Britse regering.
De correspondent noemt het kortweg
schandalig, dat op een kritiek moment bij
de besprekingen in de Veiligheidsraad,
toen het op stemmen aankwam, het
Frankrijk was. dat de leiding in handen
nam, terwijl Engeland rich onthield. Geen
enkele noodzakelijkheid om aan onze
nieuwe Dominions tegemoet te komen,
aldus besluit de correspondent van „The
Glasgow Herald" zijn belangrijk artikel,
kan zulk een elementaire blunder ook
maar in de verste verte verontschuldigen.
Na de betreurenswaardige commenta
ren, die lange tijd tot zelfs in een gezag
hebbend blad als de „Times" verschenen
zijn doet deze beschouwing van dez»
diplomatieke medewerker weldadig aan.
Engelse piloot tijdens demon
stratie in zee gestort
Tijdens vliegdemonstraties bij Bor-
nemouth (Engel.) ter herdenking van de
„slag om Engeland" is een Spitfire, be
stuurd door de Canadese eerste-luitenant
Green, in zee gestort De vier toegesnelde
reddingsvaartuigen kwamen te laat en de
piloot verdween in de golven voor de
ogen van duizenden toeschouwers.
Zweden heeft gisteren de enige tijd
geleden aangekondigde invoerbeperkin
gen laten ingaan. Ook ln dit land is de
deviezen-positie „ernstig".
Weer warm
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Wisselende bewolking met in de namid
dag kans op enkele verspreide onweers
buien. Matige wind uit Oostelijke rich
tingen. Voornamelijk in het Noorden van
het land hogere temperaturen.
ZON EN MAAN
Vrijdag 20 September. Zon op 6.21 en
onder 18.46. Maan op 13.19 en onder 21.0T.
Maandag 23 September EJL