KOERIER
MONTEUR
Houdt uw zieken in een Christelijk milieu
ALL-ROUND VAKMAN
VI TAL I S"
.H.W. LEIDEN
'LEERLING-VERPLEEGSTERS
V erlovingsrlngen
A. J. MANDERSLOOT
BAKKERSBEDIENDE
MEISJE
PLAATS EEN
'T IS DE MANIER
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
7
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1947
Dr D. Bergsma van „Sonnevanck"
bepleit meer Chr. sanatoria
(Van een onzer redacteuren)
Aan de Noordelijke Veluwezoom, in
de statige, stille dennenbossen, waar het
rumoer van de grote stad niet doordringt
en een schier gewijde rust heerst, staat
reeds bijna 40 jaren het alóm in de lande
vermaarde sanatorium „Sonnevanck" te
Harderwijk.
In 1908 zijn hier, toen wijlen ds J. C.
Sikkel, van Amsterdam, voorzitter was
van de Vereniging tot Christelijk Hulp
betoon aan Tuberculoselijders, de eerste
twee paviljoens in gebruik genomen.
Zeer velen hebben in dit oord rust
en genezing gevonden en wij kunnen
ons dan ook goed voorstellen, dat een
Verbond „Vrienden van Sonnevanck" in
de loop der jaren is opgericht, gevormd
door oud-patiënten.
Toen het genoemde sanatorium in 1908
werd geopend twee jaren te voren
was op initiatief van wijlen prof. P.
Biesterveld de vereniging gesticht
verkeerde men ook hier te lande nog
in het eerste stadium van het dappere
offensief tegen de beruchte volksziekte.
Het eerste Nederlandse sanatorium werd
in 1897 te Davos geopend. Op initiatief
van wijlen H.M. Koningin Emma kwam
in 1901 te Renkum „Oranje-Nassau-oord"
tot stand, al spoedig gevolgd d-oor „Son
nevanck".
In het begin van de 20e eeuw was het
jaarlijks sterftecijfer aan t.b.c. nog hoog.
nl. in 1901 op elke 10.000 inwoners 14
personen. Geleidelijk daalde het cijfer
tot 13 in 1914, om in 1918, na de vorige
wereldoorlog tot 15 te stijgen. Opnieuw
bonden de sanatoria de strijd aan, hand
aan hand met krachtige sanitaire over
heidsmaatregelen: actieve gezondheids
zorg, betere woningen, goede voeding,
enz.
Deze met élan doorgestreden worste
ling bereikte in 1940 „op alle fronten"
de aanvankelijke victorie, want het
sterftecijfer bleek gedaald tot 4^. Hier
mede stonden Nederland en Denemar
ken aan de spits.
De wereldoorlog heeft, gelijk men weet,
het sterftecijfer weer omhoog gedreven:
in 1945 was het ongeveer in 1946 ruim
6. Ondanks alle rampen, die ook óns land
had te doorstaan, mag dit cijfer niet on
bevredigend worden genoemd. Men be
denke hierbij echter, dat deze gegevens
alleen op het sterftecijfer betrekking
hebben. De ziekte grijpt nog fel om zich
heen en is nog niet tot retireren gedwon
gen. De strijd tegen de t.b.c. moet dus
onverminderd worden voortgezet.
Ons land telt 30 sanatoria voor volwas
senen met ruim 5200 patiënten, 6 voor
kinderen met 600 bedden, 3 speciale sana
toria, waar 350 lijders aan been- en ge-
wrichtstuberculose worden verzorgd, en
verder nog 16 nood-sanatoria met samen
1900 bedden.
Deze gegevens danken wij aan dr D.
Bergsma, sinds 1926 geneesheer-directeur
van „Sonnevanck," die ons dezer dagen
een onderhoud toestond in de directie
kamer, waar sprekende foto's de herinne
ring aan de pioniers Biesterveld en Sik
kel levendig houden en waar wij geno
ten van het prachtige uitzicht op de heer
lijke omgeving.
Van de genoemde sanatoria bieden
slechts 3 van Christelijke richting plaats
aan 800 patiënten. En daar ging het nu
in de eerste plaats om in het interessante
gesprek, dat wij met dr Bergsma voer
den.
Het eigen milieu.
Ik neem, aldus de geneesheer-direc
teur, met grote bezorgdheid waar een
verslapping in het principieel karakter
der Christelijke weldadigheid. Dat bijv.
in z.g. neutrale sanatoria predikanten als
geestelijke verzorgers arbeiden, verslapt
de liefde voor de eigen Christelijke in
richting. Ons Christenvolk raakt hierdoor
het oude pad bijster. Het vervreemdt van
de beginselstrijd zoals die in 1906 moest
wonden aangevangen en het dreigt de
liefde voor het eigen sanatorium te ver
liezen.
Een en ander moet niet worden opgevat
als preken voor eigen parochie, want on
geveer 200 personen wachten wegens
plaatsgebrek op „Sonnevanck," hetgeen
gedeeltelijk wordt veroorzaakt door ge
brek aan verplegend personeel. Dr Bergs
ma zegt dit echter in het belang var. de
patiënten, die vaak geruime tijd moeten
worden opgenomen en dan niet in een
milieu behoren terecht te komen, vijan
dig aan hun Christelijke levensovertui
ging.
Op de duur moet minstens één Chris
telijk sanatorium worden bijgebouwd.
Een bezoek aan laboratoria, operatie
kamers, aan de ziekenzalen, aan de acht
Zweedse paviljoens en in andere gebou
wen verduidelijkte de geschonken popu
laire uiteenzetting. Het versterkte bij ons
de overtuiging, dat „Sonnevanck" met
zijn bevolking van 450 personen (w.o. 320
volwassen en 45 kinder-patiënten) een
inrichting is, waar de t.b.c.-lijders raar
lichaam en geest volgens de grote Schrif
tuurlijke beginselen van barmhartigheid
en naastenliefde worden verpleegd.
Geestelijk verzorger is ds Pel, ook voor
het personeel. Zeven doktoren geven hun
beste krachten. Voorzitter van het bestuur
der vereniging is ds C. J. Sikkel te Am
sterdam.
LUCHTPOSTVERBINDING MET NED.
INDIë BLIJFT GEHANDHAAFD.
Naar de KL.M.-persdienst ons mede
deelt, is de K.L.M. er, ondanks de hui
dige moeilijkheden, in geslaagd de ont
stane achterstand in de postverzending
naar Batavia geheel in te halen. Ook voor
de naaste toekomst, zijn maatregelen ge
nomen om de postverbinding met Ned.
Indië zonder al tq. veel stagnatie te on
derhouden.
Te koop gevraagd
0 Orgel of piano. Aanb.
met merk, reg., prijs, 't
Hart, Damstraat 50, Maas
sluis.
Eiken hangklok, naai
machine en mooie divan.
Br. No. 6828 Bureau Blad.
Kinderwagen. Opvouw
bare kinderwagen te koop
gevraagd, genegen goede
prijs te betalen. Noorthey-
straat 6, Voorschoten.
8 a 10 zinken golfplaten,
2.753 M. Abr. v. d. Meij,
Kanaalstr. 41, Rijnsburg.
Te koop aongeb.
0 Schrijfmachine, merk
Victor, ter overname aan
geboden, wegens overcom
pleet. Te bevragen: Nic.
den Heyer, Bloemen en
Planten Engrps, Rijnsbur-
gerweg 128. Rijnsburg. Tel.
K. 1718—2626.
Aangeboden zware prei
l.w., mergkool en andijvie -
planten. P. M. van Egmond
Katwijk aan de Rijn.
Maisgeel mantelpakje,
maat 42, voor 25. Rooden-
burgerstraat 12.
Kinderstel, best. uit drie
stoeltjes en tafel, z.g.a.n.,
en een buffet en een rol-
schuier. Te zien Pesthuis
laan 3 (bij Legermuseum).
Jonge hennen! Prachtig
uitgegroeide kerngezonde
dieren wL PI. Reds.
Exequers, Barnevelders,
October a. d. leg. Broederij
Groeneveld Hennenfokkerij
Valk Boumanweg 26A, Tel.
25590, Rijkserk. A 15386.
Een grote handkoffer
(leren) en een vooroorlogse
kinderwagen. Noortheystr.
30, Voorschoten.
Wol vloerkleed, gr. m.,
gebruikt kleed. Chinese
beelden, porselein, stel
overgordijnen, teddybeer,
musicuspak (m. 50), col
bertjasje, jongenspak, ko
peren bloempot met blad,
werkpak, cocosloper. Poel-
geeststr. 8A, Maredijk.
Een herencostuum blauw,
geen grote maat. Lammer
markt 1.
Prachtig radiotoestel
U.K.G. Br. no. 6823 Bur. BI.
0 Jongensfiets, geheel
compleet. Bijdorpstraat 59,
Voorschoten,
0 Boekenkastje, massief
eiken en twee crapeauds en
salontafel ter overname
aangeboden, v. d. Brande-
lerkade 3.
0 Een pracht wandel- en
kinderwagen, v.o., geheel
compleet. Rijdt op kogels.
Te bevragen 8 uur n.m.
Vinkensteyn, Uiterstegracht
14, Leiden.
0 Eiken huiskamerameu
blement. 2 armf. en 4 stoe
len, tafel en dressoir, alles
in goeie staat. Hyacinth-
straat 2, Voorschoten, 'sav.
na 8 uur.
0 Pracht aanbod schilde
rijen. Wij hebben de hand
kunnen leggen op een
pracht collectie echte olie
verf schilderijen. De prij
zen variëren van 19.75 tot
ƒ47.50 in schitterende gou
den lijsten. Door regelrecht
per post te kopen, bespaart
U tientallen guldens.
Vraagt vrijblijvend onze
gratis geïllustreerde prijs
courant R18. Kunstcom
binatie „De Flamingo's",
Postbus 17, Kampen.
0 Antieke renaissancekist
te koop. Br. No. 6832 aan
het Bureau van dit Blad.
0 Nieuwe japon, prachtige
stof zonder punten. Hoge
Morsweg 30.
Personeel gevr.
0 Net meisje gevraagd,
zelfstandig kunnende wer
ken en koken, leeftijd 20
30 jaar. De Kempenaer-
straat 18, Oegstgeest.
0 Gevraagd nette werkster
voor Dinsdag en Zaterdag
ochtend. Mevr. J. Over-
duin, Herengracht 21.
0 Zo spoedig mogelijk een
nette zelfstandige werkster
gevraagd voor Donderdag-
of Vrijdagmorgen. Mevr.
v. d. Laan, Hartmanstr. 27.
Personeel aangeb.
0 Een net beschaafd Duits
meisje van 23 jaar zoekt
een haar passende betrek
king in de huishouding v.
dag en nacht. Br. No. 6821
Bureau Blad.
0 Net persoon, gepens.,
biedt zich aan voor lodp-,
winkel- of magazijnwerk
voor enkele hele of halve
dagen per week. Br. No.
6830 Bureau Blad.
0 Studerende jongeman,
in bezit diploma's Mulo en
typen, reeds 2 jaar kan
toorervaring, zoekt per 1
Sept. kantoor voor de
avonduren of werk aan
huis. Br. No. 6826 aan het
Bureau van dit Blad.
Te huur gevraagd
0 Alleenwonende juffrouw
zoekt kamertje met stook-
gelegenheid en kleine
bergruimte. Br. No. 6825
Bureau van dit Blad.
0 Twee kamers gevraagd
voor 2 pers., overdag niet
thuis. Br. No. 6824 Bur. BI.
0 Dame vraagt ongemeub.
zit-slaapkamer met stook-
gelegenheid en bergruimte.
Br. No. 6829 Bur. Blad.
0 Studente vraagt gemeub.
kamer te huur zonder pen
sion. Br. No. 6831 Bur. BI.
Te huur aangeb.
0 Mooie grote ongem.
kamer aangeb. voor Heer,
Dame of twee meisjesstu
denten. Br. No. 6835 aan
het Bureau van dit Blad.
Diversen
0 Reparatie aan weegwerk
tuigen, zoals bascules,
babyschalen, snelwegers,
weegbruggen, weegschalen,
stofzuigers, strijkijzers en
alle electrische apparaten,
benzinemotoren en water -
pompinstall. enz. Technisch
Bureau, Prinsenstraat 43A.
0 Een portef. van levens-
verz. in Katwijk en omgev.
gevraagd. Br. No. 6827 aan
het Bureau van dit Blad.
0 LV.A.-Bon. Geldig tot 16
Augustus. Bij inlevering
van deze bon 1 houten
messenbak, 3-delig, 29 ct.
I.V.A., Haarlemmerstraat
48, Leiden.
Attlee vraagt blanco chèque
voor totalitair bestuur
Aldus Churchill tijdens aanval op
Labourregering.
Winston Churchill, leider dèr Britse
oppositie heeft gisteren onder gejuich
van zijn aanhangers in het Lagerhuis
verklaard, dat de door de regering ge
vraagde bevoegdheden een ontkenning
van de Britse vrijheid en de Britse
levenswijze in vredestijd betekenden.
„Behalve bloedvergieten bestaan alle
kwade dingen van de oorlog nog in ons
land, terwijl het in sommige gevallen
thans nog erger is. Ontkent u het?"
rit*» hij naar de regeringsbanken. Voorts
beschuldigde hij de regering er van een
„blanco chèque voor een totalitair be
stuur" te vragen.
SCHIP TE MELBOURNE HAD SODIUM
CHLORAAT AAN BOORD.
Naar officieel bekend is gemaakt be
stond een gedeelte der lading van het
Britse vrachtschip „Maria", dat in de ha
ven van Melbourne explodeerde, uit so
dium chloraat.
Sultan Hamid II naar New-York
Sultan Hamid II, president van West-
Borneo, die zoals elders gemeld
deel zal uitmaken van de Indische dele
gatie naar de Veiligheidsraad, zal Zon
dag per vliegtuig naar New-York ver
trekken.
MEVROUW PERON NOG STEEDS IN
ZWITSERLAND.
Eva Peron, de vrouw van de Argen
tijnse president, is nog steeds in Zwitser
land. Vandaag arriveerde zij voor een
tweedaags bezoek te Bern.
DODENDANS...
In Pondsland (Zuid-Afrika) viel èen
grote lamp, die aan het glazen dak van
een danszaal was bevestigd, naar bene
den. Zestien personen werden* gedood.
21 gewond.
JODEN VAN CYPRUS NAAR
PALESTINA.
De Palestijnse regering heeft goedge
vonden, dat 485 Joden van Cyprus naar
Palestina vertrekken boven het aantal
van 500, waarvoor reeds permissie was
geg%en.
BRITTEN EN AMERIKANEN
IN JOEGO-SLAVIË.
Een Brits-Amerikaanse delegatie van
economische en financiële experts uit de
gecombineerde zone van Duitsland is te
Belgrado aangekomen voor het voeren
van handelsbesprekingen.
Tezamen met een bijna onschatbare
collectie juwelen van Sumatraanse vor
sten, werden vorige week bij Pematang
Siantar ook vier wagens met vrouwen
van de Sultan van Medan „gevonden".
Verklaring van de Zendings
corporaties te 'Oegstgeest
De Verenigde Nederlandse Zendings
corporaties, gevestigd te Oegstgeest, heo-
ben de volgende verklaring uitgegeven:
„In dit smartelijke uur, nu opnieuw
tegen alle bidden en verwachten in, zo
donkere wolken zich legden op de be
trekkingen tussen de Christelijke Ge
meente onder de Republiek en in Neder
land, voelt de directie der Verenigde
Nederlandse Zendingscorporaties zich ge
drongen uiting te geven aan haar harte
lijk verlangen naar herstel van een vrij
willige samenwerking.
Toen voor kort afgevaardigden van de
Javaanse Kerken en van de in haar mid
den arbeidende Nederlandse Zendings
instanties samen kwamen en als door een
ponder Gods elkander vonden in een plan
tot nieuwe samenwerking, is het aan 't
slot dier conferentie, onder ook toen hoge
politieke spanning, uitgesproken: Wat wij
hier samen bouwden, blijft van kracht,
wat er ook tussen onze volkeren gebeu
ren moge.
Nu wij staan voor een ontwikkeling,
die ons diep bedroeft en die ons. Chris
tenen, belast met de schuld, dat wij niet
bij machte zijn geweest in de onderhan
delingen de geest van Christus leiding
te laten geven, willen wij op deze ver
klaring teruggrijpen en haar uitdrukke
lijk tot de onze maken.
In ootmoedige erkenning van onze
schuld, dat wij het wantrouwen tussen
onze volkeren niet hebben kunnen uit
bannen, betuigen wij, dat, wat ons ook
menselijkerwijs scheiden moge, de ge
meenschap in Christus ver boven dat al
les uitgaat. Waar niets ons mag scheidon
van elkaar. De gebedsverbondenheid van
Christus' Kerk kan, wij klemmen ons
daaraan vast, nooit verbroken en machte
loos worden.
Zo is het onze vurige wens, dat wij el
kander als broeders en zusters in Christus
blijven ontjnoeten en de handen inéén
slaan voor een waarachtig samenleven in
vrijheid en zelfstandigheid.
God geve, dat het zwaard weerkere in
de schede. Hij, Die de harten van volke
ren en regeringen leidt, geve, dat wij er
aan mogen medewerken de weg vrij te
maken tot samenarbeid tussen onze vol
keren op de basis van gerechtigheid en
naastenliefde".
Nederlands vliegtuig ontsnapt
aan' Australische blokkade
Een Nederlands vliegtuig, dat in Syd
ney (Australië) was „gestrand" en niet
door het personeel van het vliegveld
werd geholpen, is toch van het vliegveld
opgestegen en naar Java vertrokken.
Aan boord waren 18 soldaten, 5 vrouwen
en 1 kind.
De Houthandel vJi. William Pont te
A'dam zal 6 pet. dividend uitkeren op de
cumulatief-preferente en 5 pet. op ge
wone aandelen.
0 Blansjaar's Kleermakerij
Voor keren en moderni
seren nemen wij weer werk
aan. Wij verwachten bin
nenkort le klas stoffen v.
costuum n. maat. Levering
geschiedt in volgorde in
schrijving. Hogewoerd 48.
Telefoon 23956.
Wie wil wol ruilen voor
spiraal (2-pers.) m. of z.
poten? Br. No. 6822 Bur. BI.
0 Aangesloten Tel.no. 26226
Machineherstelpl. Verhoef,
Uiterstegracht 178. Het
adres voor slijpen, repa
reren en leveren van
nieuwe en gebruikte gras
machines.
Handelsonderneming vraagt
voor de algehele verzor
ging van het wagenpark»
bestaande uit 7 wagens.
Br no. 6836 bur. v. d. blad.
JONGE DAME met Mulo
diploma zoekt
KANTOOR
Br. aan Agent de Bruin
onder n-o 26 Hazerswoude
Dorp.
Chauff. Wedn. P.G. 4 jon
gens vraagt voor direct
Nette Huishoudster.
Br. ond. lett. G. Boekhandel
T. Burger. Waddinxveen.
EVENAART NATUURLIJK BRONWATER
IN DE GESTICHTEN ENDEGEEST EN
i'VOORGEEST EN HET SANATORIUM,'
'JRHIJNGEEST TE OEGSTGEEST (b/Leiden)
KUNNEN WÓRDEN GEPLAATST
TER OPLEIDING VOOR HET?
DIPLOMA B
^SCHRIFTELIJKE SOLLICITATIES TE RICHTEN TÓT DEN
GENEESHEER-DIRECTEUR
ALLE MATEN VOORRADIG
DONKERSTEEG 14 LEIDEN
NETTE
GEVRAAGD
16, 17 jaar. Aan te mel
den Luxe bakkerij
C. DE VENTE
Deutzstraat 8. Oegstgeest.
GEVRAAGD
van 8.302 uur of werkster
voor 2 x per week.
Prins Hendriklaan 21,
Oegstgeest.
