Indië geen kind met een waterhoofd meer
Drie Haagse oplichters maakten het te bont
Egypte wenst verlost te worden van Engeland
NIEUWE LEID SO His COURANT
7
WOENSDAG 6 AUGUSTUS 194*
ECONOMISCHE BETEKENIS
VAN DE ACTIE
Gisteren hebben wij de balans opge
maakt van twee weken politie-optreden
tegen de republiek Indonesia, waarbij
wij vooral de militaire zijde hebben be
licht. Van niet minder belang is echter
de economische zijde, daar ons optreden
in dat opzicht een ware ommekeer heeft
teweeggebracht.
Nauwelijks meer dan twee weken ge
leden stonden wij tegenover een repu
bliek, die een derde van Indië's gehele
landoppervlakte in beslag nam (550.000
van de 1.800.000 vierkante kilometers).
Van de bevolking had zij een nog gro
tere portie, meer dan drie vierden. Als
men de cijfers van 1930 de laatst
beschikbare als uitgangspunt neemt,
had zij een aandeel van 47 millioen in
de 60 millioen Indonesiërs. De cijfers
mogen sindsdien veranderd zijn, de ver
houdingen zullep dezelfde zijn gebleven.
Van nog groter belang is, dat het
grondgebied van de republiek juist die
delen van de Archipel besloeg, vanwaar
de grote stroom van uitvoerproducten in
vroeger jaren naar de wereldmarkt
vloeide.
Als we al deze feiten voor ogen hou
den, dan blijkt duidelijk, dat Nederlands
Indië voor twee weken een kind met een
waterhoofd was en dat hoofd was verre
van gezond. Wel is het waar, dat Neder
land nog steeds in de Archipel een reus
achtig rijk had van ontelbare eilanden,
van welke er sommige onmetelijk groot
waren, doch heel die uitgestrektheid kon
zich economisch niet meten met het ge
bied der republiek. Dit laatste was ech
ter afgesneden van het wereldverkeer.
Producten bedierven, productiemiddelen
werden verwaarloosd en vernield.
Op het ogenblik echter heeft de repu
bliek op Java meer dan de helft van
haar territoir verloren en veel meer dan
de helft der bevolking. Naar de cijfers
van 1930 te rekenen 22 van de 40 mil
lioen. De havens aan de Noordkust en in
de Oosthoëk zijn door de Nederlanders
bezet. Slechts enkele onbetekenende
punten blijven over langs de Zuidkust
en in Bantam waar schepen kunnen ko
men, als Nederland het toelaat.
Een zwaar gemis voor de republiek
wordt de bevrijding van de vruchtbaar
ste rijstvelden, zoals in West-Java de
vlakte van Indramajoe aan de Noord
kust en in de Preanger de vlakte van
Tjiandjoer. De republiek kan zichzelf
niet meer voldoende voeden en is dus
van Nederlandse aanvoer afhankelijk.
Van de uitvoerproducten voor de we
reldmarkt verliest zij de kina op West-
Java, 90 procent van de wereldproduc
tie, de thee-óndernemingen, die 17 pro
cent van de wereldbehoeften vervulden,
de rubberlanden. In Oost-Java verliest
zij de suikerlanden, de beste van het
eiland, dat vroeger een millioen ton per
jaar kon exporteren en als het moest
3 millioen.
Van het rijke Sumatra is zij afgesneden
en op dat eiland verloor zij in grond
gebied en bevolking wellicht slechts een
derde of minder, doch dit is geen maat
staf voor de grootte van het verlies.
Verloren is de Oostkust, de voorraad
schuur van de wereld. Voor honderden
millioenen gingen vandaar naar de
wereldmarkt, de beroemde tabak, thee,
rubber, palmolie, enz. In het Palem-
bangse zijn de olievelden, de steenkolen
mijnen en de aanplantingen van bevol
kingsrubber in Nederlandse handen ge
komen.
Wel bezit de republiek daar uitge
strekte gewesten, doch deze zal het wel
licht zelfs zonder dat Nederland ingrijpt,
niet eens kunnen behouden.
Zo is de republiek teruggedrongen tot
Midden-Java, met enkele losgehakte
lichaamsdelen, die verstrooid in de
rondte liggen. En op Midden-Java is
haar toestand deplorabel. Niet in staat,
zich te voeden en economisch afhanke
lijk, is zij niet meer levensvatbaar. Daar
buiten echter kan de opbouw beginnen
van een volkerengemeenschap, die een
belangrijke factor zal worden in het
wereldverkeer. Niets kan ons daarvan
afbrengen, heeft dr van Mook verklaard.
TWEE JAAR GELEDEN: HIROSJIMA.
Gisteren zijn de overlevenden van
Hirosjima, de eerste stad ter wereld,
waarop een atoombom werd geworpen,
begonnen met de herdenking van deze
voor de stad zo noodlottige gebeurtenis,
die het einde van de oorlog bespoedigde.
de opmars op Java maakte de afdeling, waartoe Jefke Bautz, uit Berg bij Sit-
tard behoorde, een grote hoeveelheid textiel buit in een republikeinse opslag
plaats. De Soendanese bewoners, die jarenlang in vodden moesten rondlopen,
verdringen zich om de jeep met haar kostbare inhoud en de Limburger deelt
met gulle hand.
DOORBEREKENING VAN OMZET
BELASTING.
Het Tweede Kamerlid Van den Heuvel
heeft min. Lieftlnck gevraagd naar de
motieven, die er toe hebben geleid, niet
steeds de verhoogde omzetbelasting aan
de consumenten te doen doorberekenen,
een regeling, die zich niet verdraagt met
het feitelijke karakter van deze be
lasting.
VOOR 16.000 GLD AAN BONT
GING HUN NEUS VOORBIJ
Een Haagse bonthandelaar, die een de
zer avonden de bloemetjes buiten zette,
ontmoette hierbij de 35-j. J. J. T. uit de
Prins Hendrikstraat en mej. M. C. I. K.
uit de v. Dièmenstraat. De kennismaking
beviel hem zo goed, dat het feest na
sluitingstijd te zijnen huize werd voort
gezet. Terwijl dit festijn plaats had, wer
den twee surveillerende agenten er door
een vrouw op attent gemaakt, dat de
voordeur van de bontzaak op een kier
stond. Zij traden binnen en vonden in
de winkel een man bij een der kasten
gehurkt, die zich echter terugtrok in de
achterkamer, waar de feestenden duch
tig aan Bacchus offerden.
De agenten deelden de gastheer in het
kort hun bevindingen mede, waarop
Je voeten maken automatisch hun cir
kelgang op de trappers van de fiets.
Meter voor meter verdwijnen de tegels
van het fietspad onder je. Voor je en
achter je rijden anderen op hun velo's. Je
snuift de lucht in, die in vacantietijd
altijd frisser en beter is en als je het kunt,
fluit je tussen je tanden, of uit volle
borst. Je fluit, je trapt, je hebt vacantie.
Niemand is in staat je overpeinzingen-uit-
het-zadel te verstoren. De auto's niet, die
voorbij zoeven, harder dan jij, omdat het
zakenlieden zijn, zonder vacantie en met
haast. Je arendöblik, die je als man-met-
vacantie hebt aangeschaft, tuurt naar de
einder, waar de weg zich in een punt op
lost. Vrijheid, blijheid: het is vacantie.
En niemand is in staatNiemand?
Een motor vreet grimmig aan de lande
lijke stilte. Plotseling. Een vliegtuigmotor.
Je kijkt onwillekeurig omhoog. Je zoekt
naar de verstoorder van de rust. De ma
chine maakt wendingen, stijgt, daalt,
RUSSEN HEBBEN GROOTSTE
OOSTENRIJKSE OLIERAFFINADERIJ
„OVERGENOMEN".
Geheel ongerechtigd hebben Russische
troepen de grootste Oostenrijkse olieraf
finaderij in de Sovjetzone „overgenomen".
Verschillende employés zouden om poli
tieke redenen zijn ontslagen.
Ook is gebleken, dat de Russen de
laatste 15 maanden grote hoeveelheden
olie buiten medeweten van de Oosten-,
rijkse regering naar Tsjecho-Slowakije
hebben uitgevoerd.
gromt, je hoofd draait mee, je benen
maken trapb ©wegingen.
Je kijkt eensklaps verdwaasd naar de
juffrouw, die naast je op de tegels zit,
tussen twee op elkaar gereden rijwielen.
Je slikt een paar maal en loert om je
heen en dan ontdek je op de weg Den
HaagRotterdam, bij het vliegveld Ypen-
burg het ANWB-bord: „Houdt uw ogen
op de weg gericht. Laat U niet afleiden
door vliegtuigen".
deze uitriep: „Maar ik ken die hele man
niet en héb hem ook niet uitgenodigd",
daarbij wijzende op de uitbreiding van
het gezelschap, de 42-j. H. C. H. uit de
Gaslaan.
In de winkel trof men verschillende
bontartikelen aan, ter waarde van f 16.000.
De drie „gasten" werden naar het Hoofd
bureau overgebracht, waar bleek, dat zij
van te voren hadden afgesproken de
bonthandelaar wat lichter te maken. T.
had hiertoe gedurende het bezoek de
buitendeur op een kier gezet om zijn
collega gelegenheid te geven zijn slag
te slaan.
Het drietal is in het Huis van Bewa
ring opgesloten.
Oud-Landvoogd De Graeff
wordt 75 jaar
Jhr mr A. C. D. de Graeff, oud-Gou
verneur-Generaal van Nederlands Indië
(19261931), wordt morgen 75 jaar. Een
lange, verdienstelijke ambtelijke en di
plomatieke loopbaan is in die jaren vol
bracht. Mr de Graeff is een edele figuur
van grote bekwaamheid, die door een
langdurige werkzaamheid op de alge
mene secretarie te Buitenzorg in de amb
telijke zijde van Indiës bestuur meer dan
iemand anders was doorkneed. Desniet
temin is hij na mr J. P. Graaf van Lim
burg Stirum de meest omstreden Gou
verneur-Generaal van Nederlands Indië
geweest. Dit vond zijn oorzaak niet in
het feit, dat na het begin zijner regering
enkele ernstige pogingen tot opstand
moesten worden onderdrukt, en dat aan
het einde de economische crisis Indië bij
zonder zwaar trof. Het was gelegen in
zijn houding tegenover revolutionnaire
en deloyale elementen in Indië zelf, die
veroordeeld werd. Tijdens zijn bewind
werd in 1929 de samenzwering van Soe-
karno ontdekt en het feit, dat de Land
voogd een dag voor zijn heengaan Soe-
karno uüt de gevangenis vrijliet, wekte
zeer grote bevreemding. Uit verzet tegen
zijn politiek is in Indië de Vaderlandse
Club ontstaan. Mr de Graeff is van 1933
tot 1937 minister van Buitenlandse Za
ken geweest.
VEESMOKKEL EN ILLEGALITEIT.
Er is geen gebrek aan samenwerking
tussen het O.M. en de C.C.D. geconsta
teerd bij de arrestatie en de vrijlating
van veesmokkelaars in het arrondisse
ment Roermond, terwijl op de vrijlating
met name geen invloed is uitgeoefend
door de illegaliteit. Aldus antwoordde
de Regering op vragen van het Tweede
Kamerlid Droesen.
VEILIGHEIDSRAAD GAAT
MAANDAG VERDER
De Veiligheidsraad is gisteren begonnen
met de behandeling van de Brits-Egypti
sche kwestie. De Egyptische premier,
Nokrasji Pasja, vroeg aan de raad, zijn
land van de „last der Britse imperiale
macht" te bevrijden, door bevel te geven,
dat alle Britse troepen zich onmiddellijk
uit dit land terugtrekken. Ook verklaarde
hij o.m. dat zijn regering zich niet langer
gebonden achtte aan het Brits-Egyptische
verdrag van 1936, dat volgens hem
onder Britse druk was tot stand geko
men. De Britse afgevaardigde, Sir
Alexander Cadogan, bestreed in een knap
betoog deze bewering van Pasja en ver
klaarde, dat het verdrag vrijelijk was
aangegaan en door Engeland bindend
werd beschouwd tot 1956, terwijl het
slechts kan worden beëindigd of gewij
zigd met toestemming van beide partijen.
Hij eiste aan het slot van zijn betoog, dat
de raad de Egyptische kwestie van de
agenda zou schrappen. De besprekingen
worden Maandagavond voortgezet.
STAF NEES BESPEELT NIJKERK'S
CARILLON
In verband met de morgen in Nijkerk
door de plaatselijke Klokkenspelvereni
ging te organiseren beiaard-wedstrijd, zal
het carillon des avonds van 910 uur
worden bespeeld door de beroemde
beiaardier Staf Nees, leerling en opvol
ger van wijlen Jef Denijn aan de Rom-
boutskerk te Mechelen.
Slechts Rossolimo en Szabo nog
ongeslagen
De uitslag van de vierde ronde in de
schaakadhtkampen te Hilversum luidt:
Groep A: Van Oosterwijk BruynPothast
10; de JongEu we 01: MuehringKra
mer \<2\ O'Kelly (België)—D J S de
Lange 10.
Groep B: van HeldenRossolimo (Frank
rijk) 01; Pachman (Tsjecho-slowakije)—de
Ruiter 10; Foerder (Palestina)van Steenis
01; van Doe^burghKuperus 10.
Groep C: FonteinSzabo (Hongarije) 01;
van Seters (België)Pasteyn 10; Castaldi
(Italië) D F de Lange 10; van Hofwegen-
Spanjaard 01. De stand na 4 ronden is:
Groep A: Muehring en O'Kelly 3; v. Oos
terwijk Bruyn 21,fc; Eu we 2 uit 3; Kramer
IV2 uit 3; Pothast IV2', de Jong 1; D J S de
Lange V2.
Groep B: Roseolimo 4; Pachman 3%; Foer
der 3; van Doesburgh van Steenis 1%;
van Helden 1: de Ruiter Kuperus 0.
Groep C: Szabo 4; Spanjaard en van Se
ters 3; Castaldi en Fontein 2%; D F de Lange
1; van Hofwegen en Pasteyn 0.
VIS SERI JBERICHTEN.
SCHEVENENGEN, 6 Aug. Brimmteni van die
harninjgrvösserij die loggers Sdh 48 met 36 last,
Sclh 8 26 1., Sch 14 42 1. harding. Noteringen van
gisteren!: steurharing f 19.8021. De vamgst-
beruchtm van hedenmorgen uit zee luiden:
Seh 47 20 k., Soh 125 geen vangst, Sch 245
geen vangst, Sch 106 geen vangst, Sch 333
geen vangst, Sch 6 geen vangst, Sch 3 geen
vangst, Sch 118 geen vangst, Sch 110 2 k.,
Sch 92 20 k„ Sch 353 40 k., Sch 361 60 k„ Sch
402 17 k., Sch 246 30 k., Sch 159 6 k.f Sch 332
2 k., Sch 23 12 k„ Sch 53 80 k., Sch 274 40 k.,
Sch 189 geen vangst, Sch 233 geen vangst,
Sch 40 geen vangst, Sch 32 10 k., Sch 133 7
k., Sch 285 26 1. aan boord, Sch 262 geen
vangst, Sch 225 1 k., Sch 20 1 k., Sch 87 50
k., Sch 200 12 k Sch 63 34 k., Sch 73 thuis
stomende met 160 mijl achter zich, Sch 78
geen vangst, Sch 305 20 netten in voor 30 k.,
Sch 56 16 k. Besomming kustvissers: Sch 43
f 60, Sch 111 f 60, Sch 139 f 20, Sch 119 f 105.
Soh 165 f 40. KW 81 f 70. KW 142 f 50. KW
27 f 60. KW 215 f 200, SL 47 f 230, SL 16 f 260,
SL 6 f 350, SL 8 f 310, alle maximumprijzen.
Radioprogramma voor vanavond
Hilversum I (301). NCRV. 7.00 Nieuws. 7.15
Landbouw. 7.30 Actueel geluid. 7.45 Gram.
8.00 Nieuws. 8.15 Chr. liederen. 9.05 Voor
dracht. 9.25 Hawaiians. 9.50 Strijkorkest. 10.30
Nieuws. 10 45 Avondoverdenking. 11.00 Ken
tucky Minstrels. 11.15 Schaaktournooi. 11.25
Avondmelodieën. 12.00 Sluiting.
..Hilversum II (415). VARA. 7.00 Joh. Jong.
7.15 Nieuws uit Indië. VPRO. 7.00 Ons leven
en geloof. 7.45 Lezen in de Bijbel. VARA. 8.00
Nieuws. 8.05 Dingen v. d. dag. 8.15 Residen
tie-orkest. 9.15 De koning is dood, leve de
koning (hoorspel). 10.00 Pianoduo. 10.15 Ma-
lando. 10.45 Geestelijk leven. 11.00 Nieuws.
11.15 Vleug'len van muziek. 11.25 Avondklan
ken. 12.00 Sluiting.
Waf de Radio morgen brengt
Hilversum I (301). KRO. 7.Q0 Nieuws. 7.15
Gymn. 7.30 Morgengebed. 7.45 Oude muziek.
8.00 Nieuws. 8J5 Pluk de dag. 9.00 Gram.
NCRV. 10.00 Leger des Heils. 10.15 Morgen
dienst. 10.45 Bach. KRO. 11.00 Zonnebloem.
11.45 Gram. 12.03 Orgel. 12.30 Metropole-ork.
1.00 Nieuws. 1.25 Metropole-ork. 1.45 Vrou-
wenvaria. NCRV. 2.00 Zendingsdag. 3.15 Zang
en piano. 3.45 Ouverture van Rossini. 4.00
Bijbellezing. 4.45 Philharm. ork. 5.45 Piano.
6.00 Giaconda-ens. 6.30 Strijdkr. 7.00 Nieuws.
7.15 Amusementsork. 7.30 Actueel geluid 7.45.
RVD antwoordt. 8.00 Nieuws. 8.15 Vrij en
blij. 9.00 Jan van Weelden. 9.30 Vaart der
volken. 9.50 Met band en plaat. 1030 Nieuws.
10.45 Avondoverd. 11.00 Sopraan. 11.10 De
Raaff en Schutte. 11.30 Notenkrakersuite.
Sluiting.
Hilversum II (415). AVRO. 7.00 Nieuws.
7.15 Gymn. 7.30 Gram. 8.00 Nieuwe. 8.15
Gram 8.45 BBC-symph. ork. 9.15 Morgen
wijding. 9.35 Arbeidsvitaminen. 10.30 Vrouw.
10.35 Viool en piano. 10.50 Kleuters. 11.00
Lichte plaatjes. 11.20 Morgenconcert. 12.15
Bartho Decker. 1.00 Nieuws. 1.15 Waltztime.
1.45 Paul Robeson. 2.00 Waarde van het
sprookje. 2.20 Hugo Wolf, Strauss en Wagner.
3.00 Voor zieken. 4.00 U kunt het geloven of
niet. 4.05 Reprisen. 5.20 Wat wil je worden?
5.30 Serenade-progr. 5.50 Rijk Overzee. 6.00
Nieuws. 6.15 Sport. 6.30 Koorzang. 7.00 Ber
nard Person. 7.10 Bont progr. 8.00 Nieuws
8.05 Czaar Peter in Nederland. 8.20 Missa in
es kl. t. 8.55 Paul Vlaanderen wordt onthaald
(hoorspel). 9.30 Charme et Elégance. 10.00 Hij
en zij. 10.30 Pierre Palla. 11.00 Nieuws 11.15
Zoneschaaktournooi. 11.25 Robert de Kerm.
1240 Sluiting.
