Gloeiende lichtkogels zwaaien rond, ovens
grommen en vuren laaien...!
Wat er in de omliggende plaatsen voorviel
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 31 JULI 1947
DE ROMANTIEK VAN HET
AMBACHT LEEFT NOG
(Van een onzer verslaggevers)
Als vurige lichtkogels zwaaien aan lange,
dunne blaaspijpen klonten roodgloeiend,
vloeibaar glas. Eenmaal, tweemaal rond..,
dan zet de glasblazer de pijp aan zijn
mond en drijft met kracht zijn adem in de
buis. Als een zeepbel zwelt aan het andere
einde een glanzende, draaiende bol, die
plotseling gevongen wordt in een ijzeren
vorm. De glasblazer draait sneller en snel-
Boeiend proces.
Drentel verder en ge komt in de per-
serij. Hiet ziet ge, hoe in ijzeren vormen
stevige glazen bekers, schaaltjes, deksels
e.d. worden geproduceerd. Het proces is
vrij eenvoudig en gaat snel. Het doet u
even denken aan uw kindertijd, toen ge
met metalen vormpjes taartjes bakte uit
zand
De machinale glasblazerij en -perserij
is alleen verbluffend door de constructie
der machines en de schijnbare gemakke
lijkheid van het proces. Hoe boeiend is
In het domein van de glasblazer: het zwaaien van de gloeiende klompen.
Ier de lange pijp rondIneens is het
klaar. De vorm opent zich en een glas
figuur, fijn en doorzichtig wordt losgestoten.
Een hand grijpt naar een nieuwe buis, de
felle oven staat een nieuwe klomp af uit
de borrelende, ziedende massa in zijn wit-
gestookt binnenste.
Opnieuw zwaaien zeven, acht lichtkogels
rond
Het ambacht leeft!
Machines voeren de productie op
Hier, in het domein van de handwerks
man, geen dreunend rhythme van de nauw
keurig afgestelde machines, geen enerveren
de jacht van opgevoerd tempo. De vuren
in de ovens laaien, met gloeiende glasklom
pen valt niet te treuzelen, maar het stoere
ambacht viert hier hoogtij. De arbeider
werkt, niet als een verlengstuk van een ver
nuftige machine-met-topproductie, maar met
regelmaat en goed-getraind overleg bouwt
hij zijn werkstuk op.
Toegegeven, niet altijd komt een werk
stuk in de glasblazerij kant en klaar uit de
handen van de werkman. Dikwijls is er een
machine nodig voor snelle en preciese af
werking, dikwijls ook komen er voor slij
pen, graveren of polijsten andere handen
aan te pas.
Ook is het, bij massaproductie, niet meer
lonend het handwerk toe te passen, want
het verbruik van glas is dermate toegeno
men, dat de. handproductie er niet meer
tegenop kart. Maar toch is de glasfabriek
een van de industrieën waar men het am
bacht nog vindt in de beste en dikwijls
nog primitieve vorm.
Romantiek
Hier leeft nog de oude romantiek van
lichtende vuren in ruime werkplaatsen met
schemerige hoeken, van bakstenen ovens en
sissende koelbakken. Rond elke oven staan
de glasblazers, die het willig, soepel mate
riaal vormen en hanteren met een zeker
heid en gemakkelijkheid, de ware vakman
eigen.
Karretjes vol breekbaar, nog warm
glaswerk worden regelmatig weggereden,
om in een ander deel van de fabriek
voltooid en voor verzending gereed ge
maakt te worden. De handwerksman
hanteert het fijnste product: kristal.
Het grovere werk wordt machinaal ge
daan. Een andere afdeling zorgt hier
voor. Ronkende machines zuigen de
dikke vloeistof uit de vele ovengaten en
blazen in een wip flessen en flesjes, pot
ten en glazen, schaaltjes en andere voor
werpen, die langs een trage band door
de droogovens gaan en aan het einde
gecontroleerd worden. Gaat het u aan
uw hart, wanneer ge zo'n aardig schaal
tje, waarin een klein luchbblaartje zit,
kletterend in stukken ziet vallen in de
afvalkarren? Spijt het u, wanneer er
zon mooie tweeliters groentenfles om
een kleine fout aan brokken gaat?
Och, het is maar een kleine correctie,
want al deze scherven komen weer in
de ovens terecht, worden bij een tempe
ratuur van 1400 gr. Celsius opnieuw ge
smolten en er komt een ander en beter,
foutloos voorwerp uit te voorschijn.
niet de werking van een machine, waar
uit elke dag 5000 bruine flesjes rollen!
Veel interessanter is het echter in de
nevenbedrijven, zoals men deze vindt in
de Leerdamse glasfabrieken. Hier ziet
men het bewerken van kristal en glas.
Graveren, slijpen, polijsten, etsen, het is
alles handwerk, zij het dan ook met be
hulp van draaischijven, e.d. Vooral het
etsen van siervoorwerpen, welke grote
waarde hebben, is een waar kunstwerk.
De etser schabloneert de motieven op
het glas en tekent met een fijne naald
lijntje voor lijntje. De polijster doet de
rest en het kunstvoorwerp wordt een
streling voor het oog. Typisch is ook het
grovere versieren van vazen e.d. door
het slijpen met een zandstraal, waarbij
de motieven worden uitgespaard door
het glas met dikke lijm te bestrijken.
Op volle toeren.
Zo werkt de glasfabriek weer op volle
toeren. De productie is vrijwel gelijk aan
die van 1939, maar natuurlijk is ook hier
een groot gedeelte voor deviezen be
stemd. Naar de directie ons mededeelde,
gaat 60 en over het geheel het meest
luxueuse glas- en kristalwerk aandrink-
serviezen, siervoorwerpen en huishoude
lijke artikelen over de grenzen. Toch
komt er ook regelmatige aanvoer voor
binnenlands gebruik.
Naar het zich laat aanzien, zal de
binnenlandse glaspositie op dit ter
rein snel verbeteren. Reeds aan het
einde van dit jaar wordt een veel
ruimere productie voor het eigen
land verwacht.
De moeilijkheden met de grond
stoffen zijn niet groot meer.
Glas bestaat uit zand. mergel en
soda, voorts uit menie (voor het lood-
kristal) en potas. Soda moet uit
Frankrijk en Amerika komen en de
Contact met de West
Direct contact met vrienden en familie
leden ver over zee is voor de meeste
mensen altijd een ding, dat vurig be
geerd, maar zelden of nooit bereikt
wordt. Het schijnt voor de meeste
Nederlanders een wensdroom te blijven.
Toch is er een mogelijkheid, om ver
wanten in de West eens in de gelegen
heid te stellen, de stem van hun gelief
den in het vaderland te laten horen.
Radio Nederland Wereldomroep stelt
namelijk iedere Zaterdagmiddag een
aantal Nederlanders in de gelegenheid,
een groet uit te spreken aan familie
leden of vrienden in de West. Deze
groeten worden op gramofoonplaten op
genomen en in de nacht van de daarop
volgende Maandag op Dinsdag uitgezon
den, via de PCJ-zender.
Zij, die van deze unieke gelegenheid,
die gratis geboden wordt, willen gebruik
maken, kunnen zich schriftelijk melden
tot Radio Nederland Wereldomroep, afd.
groetendienst, Postbus 137 te Hilversum,
met vermelding op de enveloppe van de
woorden: „Contact met de West". Het
kost alleen een reisje naar Hilversum!
LUCHTVERBINDING AMSTERDAM—
BATAVIA IN HANDEN DER K.L.M.
De exploitatie van de luchtverbinding
AmsterdamBatavia is overgegaan van
de Neth. Government Air Transport op
de K.L.M.
Katwijkse Middenstandsactie
„Katwijk bouwt op"
Etalagewedstrijd en premiestelsel
van 19 tot 23 Augustus
De Katwijkse Middenstands-centrale
stelt zich voor, van Dinsdag 19 tot Zater
dag 23 Aug. een Middenstands-actie te
houden onder de leuze „Katwijk bouwt
op". De opening vindt plaats op Dinsdag
19 Aug., 's avonds 7 uur.
Aan deze actie is in de eerste plaats
verbonden een étalage wedstrijd, waarbij
het publiek als jury zal optreden. De
deelnemers worden verdeeled in vijf
groepen, t.w. 1. levensmiddelen; 2. genot
middelen; 3. verbruiksartikelen; 4. huis
houdelijke artikelen, en 5. luxe artikelen.
De deelnemers kunnen zelf opgeven,
in welke groep ze willen deelnemen. De
algemene indruk moet het doen. De deel
nemer, die met zijn étalage in zijn groep
het hoogste aantal stemmen haalt, wordt
winnaar, tweede die op hem volgt, enz.
Onder het publiek zullen de prijzen
worden verloot.
Verder wordt aan deze week een actie
verbonden, waarbij het publiek voor
iedere rijksdaalder, dat het besteedt, een
lot ontvangt, recht gevende op fraaie prij
zen. Deze prijzen zullen in het openbaar
worden verloot.
Voor de gehele actie zal door de Mid
denstands-centrale reclame worden ge
maakt. Deelname kan uitsluitend plaats
vinden door winkeliers, leden van de
Chr., R.K. of moderne bond.
ALPHEN A. D. RIJN.
Het Nationaal Comité Handhaving
Rijkseenheid heeft, zoals bekend, zijn
actie voor het Volkspetitionnement op
geschort. De plaatselijke afdeling sloot
zich hier uiteraard bij aan. Dank zij de
hulp van vele jongeren werden 4500 af
schriften van de petitie verspreid en 2971
handtekeningen verzameld. Door bemid
deling van anderen nog 456 handteke
ningen. Voor het gemeentedeel Aarlan-
derveen resp. 291 en 158. Totaal 3876
'handtekeningen. Ter dekking van de
kosten werd f 718 ingezameld, terwijl de
onkosten tot heden bedroegen f 164.64.
De dames M. van Fulpen en J. Ver
haar zijn geslaagd voor het examen nut
tige handwerken.
De na-uitreiking van bonkaarten
zal morgen (Vrijdag 1 Aug.) plaats heb
ben.
ALKEMADE.
Voor inwoners van de gemeente
Alkemade vindt de na-uitreking van
bonkaarten- K709 plaats te Roelofarends-
veen morgen van 9.30 tot 11.30 uur.
Geboren: Eleonora M. d. v. L. J. Zoet
en J. C. van Klink; Gertruda M. d. v.
J. H. Ponsroen en A. A. Peltenbürg;
Theodorus G. A. z. x. N. v. d. Klugt en
P. A. M. van Rijn; Alida C. M. d. v. C J.
v. d. Hoorn en C. Th. Meijer; Maria A.
C. d. v. C. J. de Jong en C. A. M. v. d.
Meer; Wilhelmina H. d. v. H. J. van
Ruiten en P. C. Rietbroek; Wouter P. L.
z. v. L. C. Koek en C. W. van Veen;
Johannes J. z. v. J. C. de Jong en E. K.
Burger; Joseph H. A. z. v. M. Wessel-
man en A. M. de Jong; Jacobus C. z. v.
Th. J. v. d. Geest en K. C. v. d. Hulst;
Petronella A. d. v. A. F. v. d. Meer en
C. C. M Huigsloot; Antonius J. M. z. v.
L. W. Straathof en C. E. M. Waasdorp;
Petronella M. d. v. J. M. Klein en J. Eist-
geest; Jacobus Th. z. v. P. J. E. de Koning
en M. C. Pieterse.
Overleden: Hoogenboom, P., 64 j.
Ondertrouwd: P. A. C. Vermin en A.
aanvoer is over het algemeen bevre
digend. De mergelgroeven in Limburg
leveren volop mergel en ook de
menie komt vrij vlot
Behalve het werk voor de industrieën
en fabrieken, zoals flessen, jampotten e.
d., worden vooral gebruiksvoorwerpen
gefabriceerd; aan kunstproductie wordt
uiteraard het minst aan materiaal en
werkkracht besteed, want daar is het de
tijd niet naar.
De Leerdamse Glasfabriek draagt ook
een steentje bij aan het vervaardigen
van de z.g. utiliteitsgoederen, o.a. door
het produceren en tegen lage prijzen in
de handel brengen van geperst-glazen
bekers en schalen voor dagelijks ge
bruik. Deze massaproductie' zal voor
lopig nog voortduren.
SH slaper aan ztfn nauwkeurig werk.
J. M. Zoet; G. C. Deters en J. C. Aker
boom; P. A. Ie Conge Kleijn en C. J. v.
Staveren; E. J. M. Knelange en Th. M. J.
Verdel; N. W. Schouten en M. W. I. Ro
dewij k.
Gehuwd: G. L. Olijerhoek en J. M. v.
d. Wereld; P. J. Koek en M. C. Hulse
bosch; M. Borgers en C. van Iperen.
HAZERSWOUDE.
GEBOREN: Dirk C, z van L D Ver-
gunst en N Kwakernaat; Pieter, z van
C. Bremmer en P C Sonneveld; Jan, z van
J Francken en G van den Berge; Jan,
z van C van der Kwaak en A Haasnoot;
Adrianus J, z van A L van den Berg en
C A van Leeuwen; Helena J M, d van
C J M van Rooijen en H M van der Geer;
Bernardus A M, z van A J van Mil en
J M Olijerhoek. ONDERTROUWD: P C
Helmus eci P Raaijmakers. GEHUWD: W
A Rodenburg en P A Loomans. OVER
LEDEN: A T Uithol, 53 j, echtgenote van
P Brommers; R A Sohellenbach, 2 j; J C
van Saase, 69 j wedn. van A M Vollebregt.
KATWIJK.
De resultaten van de volkstelling
zijn thans bekend geworden. Het inwo
neraantal bedroeg 19.789 (zoals bekend
is sindsdien het aantal de 20.000 reeds
gepasseerd)
Katwijk a. d. Rijn telde 2961 inwoners
en Katwijk aan Zee 16688. Voorts in hui
zen buiten het dorp, in de Pan en bij het
vliegveld, 140. Het aantal huizen, die be
woond werden, bedroeg in Katwijk a.
d. Rijn 578, in Katwijk aan Zee 3046; ver
spreide huizen buiten de dorpen nog 26.
KATWIJK AAN ZEE.
De meisjes-catechisanten zijn o.l.v.
ds J. v. d. Krift per autobus een reisje
wezen maken naar Utrecht. Hier werd
'de Domtoren beklommen. Langs de Pyra-
mide van Austerlitz werd de tocht ver
volgd naar Arnhem en Rozendaal. De
terugreis ging langs Rhenen, waar aan
Ouwehands Dierenpark een bezoek werd
gebracht. Over de Grebbeberg en langs
Utrecht werd naar huis gereden.
Het Jeugd-appèl, dat gisteravond
in de Zuidduinen zou worden gehouden,
werd wegens omstandigheden uitgesteld
tot Dinsdag 26 Aug., om 8 uur in de
Oude Kerk.
SASSENHEIM.
Onze plaatsgenoot Henk Perfors is
geslaagd voor het middenstandsexamen.
Geboren: Jan z.v. H. v. d. Heiden
en J. Havenaar; Jacob z.v. W. v. Vliet
en C. Leeflang.
Getrouwd: J. M. v. Biezen, 35 en
M. Tukker, 28 j.; H. W. v. d. Plaats, 32 j.,
en E. Krook, 27 j.; C. Vonk, 22 j., en A.
Visser, 35 j.; J. H. Vijlbrief, 26 j., en S.
W. Vogelaar, 24 C. P. v. d. Berg, 23 j,
en M. Meeuwissen, 21 j.
Ingekomen: J. L. Caspers, Rusthofflaan
35 van Eindhoven; F. Veltman, Hoofdstr.
82 van Boxmeer.
Vertrokken: S. W. Vijlbrief geb. Vo
gelaar naar Werkendam, Uitbreiding 16;
P. J. Wolf naar Gouda, Park 19; M. C.
Verdoom geb. v. d. Voorn naar Lisse, v.
d. Veldestr. 25; M. C. Kade naar Katwijk,
J. Tooropstr. 51; D J^C. Schaerlaeckens
naar A'dam, Herengracht 542; J. A. van
Galen naar Wassenaar, Ridderlaan 1.
VOORSCHOTEN
De dit jaar opgerichte Zondagsschool
aan de Rijndijk heeft dezer dagen met
75 kinderen een vacantiedagtrip ge
maakt. 's Morgens om negen uur vertrok
men per boot van „De Vink" voor een
tocht over de Kager- en Brasemerpla»-
sen. Op de boot werd natuurlijk duchtig
getracteerd. In de middag werd een be
zoek gebracht aan Duynrell in Wasse
naar, waar eveneens de nodige tractaOes
niet onwelkom bleken. Toen 's avonds hot
groepje o.l.v. de heer P. Saarbrug dm,
maar welgedaan in Voorschoten terug
keerde stonden vele ouders hun kroost
al op te wachten
