Kerkelijke en hoofse kunst uit Weense musea
Reddingsbondsstranddag werd groot succes
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG, 29 JULI 1941
SPROOKJESWERELD IN HET
RIJKSMUSEUM
Naar Amsterdam gaan, het Rijks
museum bezoeken en de tentoonstelling
Zien van kunstschatten uit de Weense
ïnusea. Dat moet op het programma staan
van elk kunstminnend Nederlander en
Vóór 12 October moet hij minstens een
dag besteden om in de sprookjeswereld
te vertoeven, welke thans in het Rijks
museum opengesteld is.
Een ieder, die bewonderend gedwaald
Zal hebben door de rijk getooide zalen
van het kunstpaleis, zal weten, dat hij
iets zag, wat zijn leven lang hem bij zal
blijven. Zoveel schoons aan kunstwerken
Uit kloosters en kerken, uit paleizen en
musea zag men nimmer in zulk een
selectie bijeen, want voor het eerst is
het in Nederland mogelijk, dat men zich
door direct contact een beeld kan vor
men van het beste wat sinds de Middel
eeuwen op het gebied der Europese
kerkelijke en hoofse kunst tot stand
kwam.
Schilderkunst.
Alle namen van de waarlijk groten
op het gebied der schilderkunst tussen
1500 en 1800 zijn vertegenwoordigd.
Werken van de Italiaanse en Vene-
taaanse hoog-renaissance hangen er te
keur. De oud-Ne
derlandse en oud-
Duiiise kunst, uit
lopend op de ba
rok van Italië,
Zuid-Nederland en
Oostenrijk boeien
het oog, zoals ook
de werken van Ve-
lasques uit Spanje
en onze Rembrandt
en Vermeer dit
doen.
In prachtige fac
tuur en uiterst ge
differentieerde
kleuren hangt dit
alles te pronk, dat
toch niet na één
bezoek vermoeit of
te veel is, maar
noodt en noopt tot
nog eens zien en
nog weer eens ge
nieten.
Namen?
Van het vele
noemen we uit de
15e-eeuwse Vlaam
se school Rogier
vain der Weyden,
Jan van Eyck, Pie-
ter Brueghel de
oude (met een
prachtig zeege
zicht).
De zaal met de
dertien Titiaans
kan men niet meer
vergeten, wanneer
men daar die wer
ken van de hoog
ste orde gezien
heeft.
Men kan niet
minder dan 14 Ru-
bensen bewonde
ren, 10 Van Dijcks,
4 Rembrandts, waaronder 3 zelfportret
ten en „De lezende jongen", 9 Tintoret
to's en de hele Prinsenserie van Velas-
ques, die de kinderen van Philips IV
toont.
Van de Nederlandse 17de eeuwers
vindt men behalve Rembrandt o.m. Ge
rard ter Borgh, Albert Cuyp, twee por
tretten van Frans Hals, Pieter de Hoogh,
„De kantwerkster" van Gebriel Metsu,
„Het doktersbezoek" van Frans van Mie
ris, Jacob van Ruysdael met een bos
gezicht, „De verkeerde wereld" van Jan
Steen en het „Schildersatelier" van Ver
meer. Dan is er nog de Donauschool,
waartoe Dürer (van wie „de marteling
der tienduizend" te zien is), Holbein,
Cranach, Altdorfer en Hans Baldung
Grien behoorden. Naast deze beroemde
namen zou men echter nog een tiental
minstens even beroemde kunnen noe
men en dan toch de niet vermelde on
recht aandoen.
Uit schat- en rariteitenkamers.
indrukwekkend beeld der stijlen van
snijden in crucifixen, ridder- en apostel
figuren. De snijkunst in ivoor, de Ita
liaanse bronzen beelden geven al even
zeer een treffend beeld van wat kunste
naarshand vermocht.
Een wapenschouw.
Van de unieke en veelzijdige verzame
ling van schone wapenen, vol feestelijke
gratie, springt de geschiedkundige en
grootst artistieke betekenis dra in het
oog, waar in dit edele en kunstzinnige
wapenbezit van keizers, koningen en
aartshertogen de cultuur en waardigheid
der vorsten ten volle spreekt: een verza
meling van werken van ongeveer 1450,
de tijd van de eerste Habsburgse Keizer
tot 1800, toen door industrie en machine
het individuele kunstwerk aan karakter
inboette.
Ge ziet harnassen blinkenhet is
de wel zeer monumentale verzameling
van de laat-middeleeuwse en Renais
sance wapenrustingen, waarbij ook
zwaard en handboog, spiets en wimpels,
feestkleding en wapentuig, artistiek ver
sierde vuurwapenen, ruiterpistolen en
jachtgeweren spreken van een volmaakte
kunstvaardigheid van de smeden en de
kloppers van de gieters en de goud
smeden.
Wel bijzonder frappeert het laat-gothi-
DS NIEMöLLER BEKOMMERT ZICH
NIET OM BESCHULDIGING.
Ds. Niemöller heeft tijdens en inter
view te Oslo verklaard, dat hij geen noti
tie zal nemen van de beschuldiging
waarvan wij gisteren melding maakten.
„Het is niet de eerste maal, aldus ds
Niemöller, dat ik op deze wijze word be
handeld. De beschuldigingen hebben
waarschijnlijk een politieke achter
grond".
FRANSE PADVINDERS ZWEMMEN
HET KANAAL OVER
Dertig Franse padvinders zullen, be
geleid door twee door de Franse rege
ring beschikbaar gestelde torpedojagers,
het Engelse Kanaal overzwemmen. De
tocht is bedoeld ter verwelkoming van
de Britse padvinders, die de internatio
nale jamboree te Moisson bij Parijs zul
len bijfwonen.
ANTWERPSE HAVENSTAKING
GISTEREN GEËINDIGD
Tijdens een dezer dagen te Antwerpen
gehouden referendum is besloten het
werk in de havens gisteren te hervatten.
Zoals men weet, was de staking uitge
broken als protest tegen te hoge belas
ting. De vakbonden hebben de staking
aldoor veroordeeld. Vandaag zouden de
scheepsbouwers beslissen of zij weer aan
het werk zullen gaan.
DE KON. MARINE KRIJGT EEN
DANKBETUIGING VAN PINKE.
Vice-admiraal Pinke heeft in een dag
order de Kon. Marine dank gebracnt
voor haar praestaties bij de landings
operaties in Oost-Java op 21 Juli.
Actie van dissidenten uit de
Partij v. d. Arbeid
„Soetan Sjahrir kome naar Nederland."
Teil vervolge op het telegram, dat
enkele leden van de Partij van de Arbeid
verleden week zonden aan het partijbe
stuur, waarbij zij (o.a. ds Buskes, mr v.
Heuven Goedhart, drs Schaper) uitdruk
king gaven aan hun gevoelen, dat de P.
v. d. A. niet mede verantwoordelijk be
hoort te zijn voor optreden met wapen
geweld in Indië, zonden zij thans een
nieuw telegram, waarin zij er op aan
dringen, bij de Regering stappen te doen
om te komen tot stopzetting op kortst mo
gelijke termijn der vijandelijkheden en
met alle kracht, mede door inschakeling
van de zusterpartijen in Engeland en
India, het bevorderen van een bemidde
lingsactie.
„Indien, gelijk ondergetekenden ho
pen, een buitengewoon congres ter bepa
ling van de koers en verantwoordelijk
heid der partij wordt gehouden, worde de
oud-premier der Indonesische republfek
Soetan Sjahrir daarheen uitgenodigd!,
opdat de partij het republikeinse stand
punt verneme van de tot uiteenzetten
daarvan meest bevoegde en door de repu
bliek gemachtigde zijde."
DANSZAAL DOOR OMVALLENDE
BOOM GETROFFEN
Zondagavond werd te Cincinnaitl
(Ohio) een geweldige boom door de blik
sem getroffen. De boom kwam op het
dak van een danszaal en richtte een grote
ravage aan, waardoor 5 personen werden
gedood.
Maar niet alleen schilderijen, ook een
omvangrijke serie wand tapij ten, waar
onder in het bijzonder de Brusselse met
gouddraad doorweven, vangen het oog,
terwijl daarnaast de collectie van mis
gewaden van de Orde van het Gulden
Vlies een wonder van minutieus en fijn
haaldschilderwerk laat zien.
Een grote indruk van de vorstelijke
„schat- en rariteiterikamers" en kerke
lijke verzamelingen krijgt men, wanneer
men het goudsmidswerk, het kristal, de
halfedelstenen, het bronzen gietwerk en
de bergkristallen bokalen en vazen in
Ogenschouw neemt.
De prachtige houtsnijkunst geeft een
Lorenz Luchsperger: Apostel Mattheus, (detail). Einde 15e
eeuw; (Wiener Neustadt, Stadt Pfarkirche).
sche paardenharnas van Keizer Frede-
rik III van 1477, met de engelenfiguur,
die met uitgebreide vleugels de borst van
het paard beschermt.
Ook ziet men
met graagte de
pronkstukken aan,
die van een uiterst
verfijnde interna
tionale hofkunst
spreken, zoals de
unieke degen uit
zuiver goud, waar
van waarschijnlijk
Maximiliaan II
of Rudolf II de be
zitter is geweest.
Maar ook de
prachtige minia
turen, de minu
tieuze handschrift-
ten, de met scher
pe kleurzin ge
tooide gebeden
boeken vragen de
aandacht om het
eerbiedwaardig
monnikenwerk
van eeuwen her te
bewonderen.
Dit alles, het
vormt een onver
gelijkelijk geheel
in de samenvoe
ging van kerkelij
ke en hoofse
kunstwerken en
het kan niet an
ders dan dat drie
maanden lang
Amsterdam met
zijn Rijksmuseum
het trefpunt zal
zijn van de kunst-
lievenden uit den
lande, om te zien,
te aanschouwen,
te genieten, en te
bewonderen, daar
waar de historie
leeft en waar elke
bezoekdag een
feestdag wordt.
BRIGADES IN ACTIE IN ZEE
BIJ NOORDWIJK
Begunstigd door buitengewoon fraai
zomerweer werd Zaterdagmiddag de
jaarlijkse stranddag van de Ned. Bond
tot het Redden van Drenkelingen te
Noordwijk gehouden. De belangstelling
was enorm. Rondom het grote vierkant,
keurig door politie en padvinders afge
zet, hadden de toeschouwers rijen dik
hun plaatsen ingenomen. Bovendien
volgden zeer velen het schouwspel van
af de boulevard, vanwaar de verrich
tingen zeer goed te zien waren, omdat
het merendeel der demonstraties plaats
vonden in de zee. Een schilderachtig ge
zicht vormde een grote bunker, recht
tegenover het terrein gelegen en die van
onder tot boven met toeschouwers was
bedekt.
Binnen de omheining bevonden zich
de diverse brigadeleden met de officials
en genodigden. Het geheel was voor het
publiek heel goed te volgen, dank zij de
perfecte organisatie, waarvoor de Noord
wijkse Brigade alle lof toekomt, en door
de uitstekende weergave van de toelich
tingen via luidsprekers van de fa. Hoos.
Om precies half vier vingen de de
monstraties aan. Allereerst lieten ver
schillende brigades zien, hoe gehandeld
moet worden, als een zwemmer zich te
ver in zee gewaagd heeft en door de
sterke stroom, door z.g. muien of door
persoonlijk ongemak niet meer terug kan
komen.
Verschillende methoden zijn er dan om
het slachtoffer uit zijn benarde positie te
verlossen. Allereerst werd gedemon
streerd met een lijn. Een goede zwem
mer bindt een lijn om zijn lichaam en
Nederlandse school XVe eeuw; Portret van een nar.
(Wenen, Kunsthistorisch Museum).
begeeft zich te water, terwijl de lijn tel
kens op een afstand van enkele meters
wordt strakgehóuden. Is de drenkeling
bereikt, dan wordt hij volgens de regels
van de kunst achterover zwemmend
naar de kant getrokken. Bij het strand
wordt het slachtoffer op de schouders
genomen voorover liggend, waarna direct
kunstmatige ademhaling wordt toegepast
indien dit nodig is. Deze patiënten waren
echter weer spoedig springlevend
Een volgend staaltje van reddings
kunst werd vertoond door het vormen
van een z.g. ketting. Is een in nood ver
kerende zwemmer ontdekt, dan vormen
zij, die aan de kant staan, een ketting
door elkaar stevig de hand te geven en
dan de zee in te lopen. Uiteraard kan
deze methode alleen dienst doen, als de
drenkeling nog niet te ver is afgedre
ven. Een voordeel bij deze manier is, dat
ook niet-geoefende zwemmers aan zulke
reddingen kunnen deelnemen.
Vervolgens werd gedemonstreerd met
de reddingvlet. Verschillende variaties
kregen we te zien, waarvan niet de
minst interessante was de vlet bemand
met één persoon, die „wrikkend" met
één riem de drenkeling wist te bereiken
en buiten gevaar te brengen. Een andere,
reddingspoging met de vlet werd onder
nomen met vier man aan de riemen, ter
wijl de „drenkeling" verder weg was. In
ongelooflijk korte tijd was het „slacht
offer" bereikt en opgepikt.
Bijzonder interessant was ook de de
monstratie. met de „Tom", een apparaat,
dat nog slechts in het bezit is van de
brigades te Bloemendaal en Den Haag.
Wegens de hoge aanschaf fingskosten
kunnen de andere brigades nog niet over
dit ingenieuze vaartuig beschikken. De
,,Tom' is samengesteld uit enkele drij
vers, waarop een soort verhoging van
stangen is aangebracht, waarop de roeiers
zitten. Door de vindingrijke constructie
is omslaan practisch onmogelijk, terwijl
het vaartuigje door zijn ranke en lichte
bouw pijlsnel over de golven schiet,
door twee roeiers voortgestuwd.
Ook deze demonstratie verliep geheel
volgens de plannen en het is te hopen,
dat de brigades, die dit toestel nog moe
ten missen, spoedig over de middelen
zullen beschikken om tot -aanschaffing
te kunnen overgaan.
Tenslotte werd een proef genomen, om
vliegtuigen in dienst te stellen van het
Reddingswezen.
Naar het vliegveld Valkenburg werd
geseind, dat zwemmers zich in nood be
vonden. Een vliegtuig van de Lucht
strijdkrachten was zeer spoedig aanwezig
en vloog laag over de aangeduide plaats.
De bedoeling was, reddingsgordels uit te
werpen, die de „drenkeling" dan kon
grijpen. De derde poging slaagde zó goed,
dat de drenkeling" moest onderduiken
teneinde de gordel niet precies op zijn
hoofd te krijgen! De poging als zodanig
is dus wel geslaagd te noemen, al be
twijfelen wij. of dit experiment belang
rijk practisch nut zal hebben. Voorals
nog lijkt ons het vlug bij de hand zyn
van geschoolde zwemmers de beste me
thode van redden, temeer daar het vlieg
tuig slechts provisorisch kan helpen.
Ter afwisseling werden met de race
boot van de Mij „Zeebad Noordwijk"
enkele staaltjes vertoond van de zogen,
„planking", een sport die vooral in
Amerika zeer in trek is. Achter de boot.
die met flinke snelheid door de zee
stuift, stond op een z.g.n. ..surfplank"
een nietig figuurtje, dat zich kranig in
evenwicht hield, ook bij het nemen van
de scherpste bochten.
De conclusie kan niet anders luiden
dan: een in alle opzichten geslaagde
middag. De noodzakelijkheid van dit
mooie werk, zo belangeloos door velen
verricht, is door de prestaties van deze
middag volledig in het licht gesteld. Dit
werk verdient ons aller steun!
