TILANUS 25 JAAR
IN DE TWEEDE KAMER
Boottrip van Prinselijk gezin door Friesland
Parasols en parapluies op de Vierdaagse
Amerik. kapitaal een gevaar voor ons land?
't Verklaarde
uitzicht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
6
DONDERDAG, 24 JULI 1947
(Speciaal geschreven voor Nieuwe
Leidsche Crt.)
25 Juli 1947 is voor de heer Tilanüs
geen feêstdag, maar een dag van herden
king. Veel is er veranderd sedert hij m
de Tweede Kamer kwam. De ouderen
van toen zijn allen heengegaan of heb
ben zich teruggetrokken uit het politieke
leven.
Het moet de jubilaris soms vreemd te
moede zijn, wanneer hij in de kring van
de Kamerfractie rondkijkend, alleen de
heer Krol nog als een vooroorlogs parle
mentariër kan begroeten. De fractie is
vernieuwd en veelal verjongd en dus nog
onervaren.
Met eindeloos geduld en ieder volkomen
het zijne gevend leidt hij de „novieten"
met gevierde teugel. Immers, in de
Christelijk Historische Unie is geen partij-
dwar.g: de vrijheid heeft daar met de
„oude heer Lohman" zijn intrede gedaan
en is sedertdien een van de meest ken
merkende verschijnselen gebleven.
i
De heer Tilanus jubilaris. Van onze
redactie reeds thans de hartelijke geluk
wensen!
De C.H.U. is dan ook geen partij, maar
een Unie op een beginselprogramma. Van
deze Unie is de heer Tilanus voorzitter
en tevens voorzitter van de Tweede Ka
merfractie. Wat vindt Tilanus ervan? Wat
zegt Tilanus? Wat doet Tilanus? Zo hoort
mei3 in en buiten de C.H. Unie.
En toch bekleedt de heer Tilanus geen
machtspositie. Maar hij is degene, die na
de oorlog de stoot gegeven heeft tot de
herrijzenis van de C.H. Unie. Er bestond
in 1944, toen deze jubilaris na vierjarige
gevangenschap vanuit Vught naar Den
Haag kwam fietsen, eigenlijk niet veel
meer van wat eens „de partij van Loh
man" mocht heten.
De ouderen waren heengegaan en de
jongeren wilden niet meer. Toen heeft
de heer Tilnaus er alléén de schouders
onder gezet en in vrijwel ononderbroken
tempo de C.H.U. heropgericht en ver
stevigd.
Wat dat aan ijver en toewijding inhoudt,
kan ieder zich denken, die wel eens ge
werkt heeft voor een zaak, die soms ho
peloos leek. Terwijl er telkens wat af
brokkelde, de critiek meedogenloos was,
ging de heer Tilanus onverdroten zijn
gang, maar recht op zijn doel af. Hij
volgde één lijn en liet zich door niets of
door niemand van die lijn afbrengen. Het
is gebleken, dat die lijn heeft gevoerd tot
resultaten: „Successen" wil ik niet zeg
gen, daar houdt de jubilaris niet van.
„Tilanus wint op alle fronten", zei eens
iemand. Ja, tot zijn eigen verbazing en
ondanks hemzelf, zoals hij het uitdrukt.
Het is de grootheid van de eerste man
der C.H.U. dat hij een Christen is, die
zich steeds bewust is, dat wij alle dingen
uit Gods hand ontvangen.
Vandaar de rust, toen het alles scheen
tegen te lopen en oude vrienden zich van
hem af keerden.
Vandaar de kalmte toen de kans keerde.
Geen triomfgeschetter, maar een inten
siveren van de eenmaal op zich genomen
taak.
Zo was de heer Tilanus sedert wij hem
als Kamerlid kennen. Zo is hij gegroeid
in die vijf en twintig jaar. Daardoor
dwingt hij respect af en daarom is hij
groot. Daarom krijgt hij de fractie en de
Unie altijd mee, ook al dartelen wij wel
eens op zijwegen.
De 25 jaar liggen achter hem, doch
vooral de laatste twee jaar zijn zwaar
geweest. Er is geen feest ook voor zijn
persoonlijk leven. Er is geen feestelijk
heid om hem heen: Er is slechts een dank
baar gedenken. Allereerst door de
Tweede Kamer-fractie, doch ook daar
buiten in de wijde kring van Protestants-
Christelijk Nederland waar 't vertrou
wen leeft in deze man, op wie ons land
altijd kan rekenen.
C. W. I. WTTEWAALL VAN
STOETWEGEN.
(Lid van de Tweede Kamer der
Staten-G ener aal.)
Student schoot zijn ex-verloofde
te Sneek neer
En beroofde zich daarna zelf van het leven
Gistermiddag heeft de 19-jarige student
A. K. uit Utrecht in de huishoudschool te
Sneek zijn ex-verloofde, mej. M. v. d. Z.,
die hem had afgeschreven en bij dit be
sluit volhardde, met een revolver door
beide longen geschoten en daarna zichzelf
met een kogel van het leven beroofd. De
toestand van het meisje is redelijk wel.
DOODSTRAF VOOR AMSTERDAMSE
MENSENJAGER-EN-GROS.
De doodstraf werd gisteren voor het
B. G. te Den Bosch geëist tegen de 38-
jarige Amsterdamse timmerman J. Groot,
die binnen 9 maanden 200 jonge mannen
voornamelijk in Overijssel, aan de Duit
sers uitleverde. Hij had steeds met zijn
pistool in de hand gestaan en gebruikte
termen als: „Ik zal schieten tot de damp
uit je keel vliegt."
GEEN TIJD VOOR BUITENGEWONE
FEESTEN
Daar de regering 't in deze moeilijke tijds
omstandigheden ongewenst acht buiten
gewone feestelijkheden te doen plaats
vinden, zijn de grote verbroederingsfees
ten tussen Den Bosch en Vught op a. s.
Zaterdag en Zondag door de organisatoren
afgelast.
PAVILJOEN TE GIETHOORN IN EEN
DAG VERHUISD
Gisteren is te Giethoorn een paviljoen
met een omtrek vain ca 40 meter in zijn
geheel verhuisd. De uitspanning, met rui
ten en al er in, werd van zijn standplaats,
op een eilandje midden in een Gieterse
weide, op twee schuiten gevijzeld en op
deze wijze naar de vaste wal vervoerd,
TRUMAN ALS... SENATOR
Op aandringen van zijn Senaatsvrien
den heeft president Truman gisteren zijn
oude zetel in de Senaat weer ingenomen.
Hij werd begroet door Vandenberg, de
voorzitter, die opmerkte: „Dit is nog
nooit gebeurd."
GROTE VLOOTPARADE OP
HET SNEEKERMEER
Het Prinselijk gezin zal in de week
van 28 Juli tot 2 Aug. een boottocht ma
ken met de ,,Piet Hein" door Z.-O. Fries
land. Maandagochtend begeeft de Prins
zich per auto van Leeuwarden naar Lem
mer, waar hij zal worden verwelkomd
door het voltallige college der Ged. Sta
ten. Daarna volgt een bezoek aan het
stoomgemaal bij Takozijl, dat dan zal
worden genoemd naar de oud-hoofdinge
nieur van Waterstaat, ir. D. Wouda. In
Lemmer zal de Prins zich aan boord be
geven en wordt naar het Sneekermeer
gevaren. Het plan bestaat, dat de water
sportliefhebbers uit Sneek e.o., ter ere
van het hoge bezoek, een vlootparade
zullen houden op het Sneekermeer. Bij
dit meer gaat de Prins aan wal om in
Amkarijp de zuivelfabriek te bezichtigen.
Vervolgens maakt de Prins een tocht
over het Sneekermeer en wordt 's avonds
op het stadhuis te Sneek ontvangen, waar-
HET RODE KRUIS HAD HET
ZEER DT;TK
(Van een onzer v aggevers).
Smoorheet is het op het terrein van de
„Vereniging", waar al vroeg in de middag
de wandelaars zich na het volbrengen
van het parcours door het Land van Maas
en Waal melden. Het laatste knipje wordt
gegeven en dé kaart blijft achter om de
volgende morgen al of niet te worden
afgehaald.
't Is vandaag een dag van zonneschijn
en parasols geweest. Dries, de spoorweg-
man uit Rotterdam, die al zo'n prachtige
kast vol met medailles had, heeft er dit
jaar weer 12 bijgevoegd. Hij is er wat
trots op en vertelt er graag over. 't Zijn
er nu 81. „Dries maakt school" werd hier
gefluisterd en dat werd veroorzaakt door
de nieuwe zwarte parapluie, die Dries
zich had aangeschaft en het heeft navol
ging.
We hebben op deze tweede dag eens
speciaal op die oudjes gelet; wat hebben
zij zich prachtig geweerd. Bij de finish
spraken we er enigen. Allereerst een heel
klein oud mannetje ca. 1.49 m. hoog en
in een witte broek, blauwe trui en een
witte pet op het kleine gerimpelde hoofd
je. 't Is net of hij fris het terrein komt
opgewandeld. Hij heeft m'n blocnote ge
zien en krijgt haast: „Morgen, morgen
mijnheer". Het enige wat we uit hem
kunnen krijgen.
Maar met de 72-j. heer H. v. Oudheus-
den gaat het beter. Op Driekoningen
werd hij 72 en hij loopt de Vierdaagse
voor de tweede maal. Ach ja, z'n vrouw
is dood en hij heeft door hard te werken
in een magazijn wat centjes kunnen weg
leggen. Het harde werken is hem aan te
zien, zijn gestalte is gebogen en zijn blik
naar de grond gericht. Doch als je met
hem over wandelen praat, dan leeft
hij op.
Nog een oudje, de 71-j. Hendrik van
Essen uit een Rusthuis uit Amsterdam.
Hendrik vertelt, dat hij de grote suppor
ter van de Studentenroeiver. „Triton" uit
Utrecht is. Hij had met Triton mee wil
len lopen, maar 't ging niet. Nu loopt hij
voor zijn Rusthuis en op zijn bolhoedje
heeft hij de naam daarvan aangebracht,
't Staat er met grote rode letters:
„Avondrood".
't Rode Kruis heeft het vandaag zeer
druk gehad. Het zeer zware parcours
de wegen waren inderdaad niet best
heeft weer enthousiastelingen tot opge
ven gedwongen.
Vandaag is de grootste krachtproef, de
derde dag, waar de meesten erg tegenop
zien. Weten ze dan de 55, 45, 40 en 30 km
te „nemen", dan zijn zij er vast van over
tuigd, dat zij er komen. Maar hebben
deze mensen het weerbericht goed gele
zen? Wij hopen het voor hen.
Het uitvallerscijfer van de tweede dag
is zeer hoog geworden. Wie had anders
verwacht? 245 lopers zagen zich gedwon
gen op te geven. De meesten van hen
werden onwel en ontvingen later het
advies niet verder te lopen.
In ieder geval is het aantal lopers, dat
aan 't eind van de tweede dag officieel
te boek staat vastgesteld op 6333.
bij vooraanstaande personen uit Zuid-
Oost-Friesland, o.w. de burgemeesters uit
die streek, aan de Prins worden voorge
steld en verschillende vraagstukken in
de vorm van een informele bespreking
worden behandeld. Dinsdagochtend is de
Prins voor besprekingen in Den Haag,
maar in de middag zal hij wederom in
het stadhuis te Sneek vertoeven, waar
vertegenwoordigers van de Sneker bur
gerij aanwezig zullen zijn. Na een bezoek
aan het gerestaureerde stadhuis te
Bolsward, zal de Prins de nacht door
brengen aan boord van de „Piet Hein",
ergens aan een rustige ligplaats in de
omgeving van het Sneekermeer. Woens
dagochtend wordt de Prins verwacht te
Heerenveen, waar eveneens op het ge
meentehuis een informele bespreking
wordt gehouden, gevolgd door een wan
deling door het Oranjewoud. Donderdag
staat een kort bezoek aan het gemeente
huis te Wolvega op het programma, met
aansluitend een bezoek aan het sanato
rium „Beatrixoord" te Appelsga. Donder
dagmiddag zal de Prins zijn echtgenote
en de drie oudste Prinsesjes in Leeuwar
den ontmoeten en zal het Prinselijk gezin
zich aan boord van de „Piet Hein" be
geven. Prinses Marijke, die na de oog
operatie weer in het gezin is opgenomen
en het heel goed maakt, is nog te klein
om de tocht mee te maken. Een boottocht
door de stad zal die dag besluiten. Vrij
dag maakt het Prinselijk gezin een rond
vaart in de wateren bij Grouw en Eerne-
woude. waarbij vermoedelijk weer een
grote vlootrevue wordt gehouden en Za
terdag zal het jacht de provincie vroeg
verlaten om via Stavoren het IJsselmeer
te kiezen.
Het C.N.V. telt 125.000 leden
Te Utrecht hield vandaag het Christe
lijk Nationaal Vakverbond zijn 22ste alge
mene vergadering. In zijn openingsrede
gewaagde de heer A. Stapelkamp van de
grote zegen, die in de twee na-oorlogse
jaren op het Verbond rustte. Hij gaf een
overzicht van de actie en de ontwikke
ling van het C.N.V. en deelde mede, dat
op 1 Juni het ledenaantal 124.999 bedroeg
(op 1 Jan. 119.933). We komen er mor
gen nader op terug.
De Paus heeft de R.K. Universteit van Nij
megen een gift van 10.000 dollar geschonken
voor het herstel van de oorlogsschade.
IK GELOOF ER NIETS VAN
ZEGT MR STEENBERGHE
Na parenlang verblijf in het buitenland
is dezer dagen in Nederland teruggekeerd
oud-minister mr M. P. L. Steenberghe.
Mr Steenberghe blijft zich ter beschik
king stellen van de Regering onder uit
drukkelijke voorwaarde echter, dat hij
geen werkzaamheden voor de Ovehheid
wil verrichten, welke in direct of indirect
verband zouden staan met zijn activiteit
in de zakenwereld. Hij is adviseur of
commissaris van verschillende industriële
en finnanciële bedrijven, w.o. het C. en
A.-concern. Over de plannen van dit con
cern in de V.S. kon de heer Steenberghe
zich nog niet uitlaten, omdat alles nog
in staat van voorbereiding is. Over de be
vordering van Amerik. investering in
Ned. bedrijven, alsmede over de samen
werking in enige vorm van belangenge
meenschap, zeide de heer Steenberghe,
dat deze activiteit zeker niet zal leiden tot
Amerik. overwioht in Ned, bedrijven, daar
men in de V.S. niet geneigd is hoger te
gaan dan ongeveer een kwart van een
aandelenkapitaal. De oud-minister ziet
perspectieven in Amerik. kapitaalparti
cipaties in Nederland. Van het standpunt
der dollars ut acht hij deze participaties
voordelig voor ons land, ook al gaat een
deel, doch dan altijd slechts een klein
deel, der eventueele winsten naar de Sta
tes.
Frankrijk en het
„herstel" van
Duitschland
In verband met de instructies, die gene
raal Lucius Clay, onlangs ontving, teneinde
Duitsland weer full speed in te schakelen
in het Europese productieproces, verdient
de aandacht, hoe meer en meer uit Ame
rikaanse stemmen blijkt, dat men daar zelf
het enorme belang van inziet. Het punt
„Duitsland" mag dan ook vooral geen strui
kelblok worden op de conferentie te Parijs,
waar de commissies hun werk voortzetten.
„Les affaires sont les affaires" en voor
Amerika kunnen de politieke overgevoelig
heden daarbij geen factor meer van beteke
nis zijn. Als Amerika en ook Engeland,
jaar op jaar, voor de zinkput in Europa"
htebben te betalen, wordt de animo voor
politieke gevoeligheden minder, zoals ook
in het menselijk leven de „duiten-kwestie"
wei meewerkt de negatieve affecties te tem
peren. De algemene onkosten, die de Ver.
Staten in het afgeloopen jaar aan het bui
tenland spendeerden, bedragen ook al 4
milliard dollar en de senator Taft heeft er
op gewezen, dat Amerikaanse hulp gebruikt
moet worden voor machines en grondstof
fen, welke dus het productie-proces weer
activeren. Zelfs hekelde Taft het feit, dat
Groot-Brittannië het Amerikaanse crediet
hoofdzakelijk heeft besteed voor voedsel,
tabak etc., weliswaar ook nodig om de mens
op toeren" te brengen, als men hiet geval
psychologisch beschouwt. En president Tru
man heeft in het economisch rapport, be
stemd voor het Congres, de hulp aan Europa
noodzakelijk genoemd, ook al zou dit ten
gevolge hebben, dat er een zekere inriatio-
nistisdhe druk of tekorten in de Ver. Staten
zouden ontstaan. Amerika móét naar lagere
prijzen, die voor de gebruiker sedert Ja
nuari 1946 met gemiddeld 20 procent geste
gen zijn, die voor levensmiddelen met 50
procent en voor kleding 30 procent. Het
komt dus hierop neer: indien in snel tempo
Europa, inclusief het belangrijke Duitsland,
weer krachtiger wordt gemaakt, zal tegen
over de Amerikaanse export, Europese im
port komen te staan. Zo is het al eens eer
der gezegd. Maar op andere wijze is de tekst
van de Amerikaanse melodie: de Ver. Sta
ten móéten wel met dollars helpen, want
anders daalt de Amerikaanse export nóg
meer. „De kosten voor de uitvoering van
het program van Marshall" zullen slechts
een fractie bedragen van de kosten, die
nodig waren oan de oorlog te winnen en zij
zijn absoluut vereist voor het winnen van
de vrede." Met alle eerbied voor de reeds
gesignaleerde „overgevoeligheden", die op
de duur moeten slijten, kan men toch ook
grote sympathie hebben voor het meer za
kelijke, Amerikaanse standpunt, dat Duits
land direct weer tot een waardevol object
wil maken., omdat het kan exporteren, als
mijnen en fabrieken weer meer efficiënt
zijn. Als het Roergebied meer rendabel
wordt, zullen verscheidene andere landen,
w.o. ook Frankrijk, daar profijt van heb
ben, maar zoals wij reeds vroeger schreven,
Frankrijk is voor die concurrentie bevreesd
en ziet in het economisch herstel van Duits
land, ook een politiek gevaar, maar dat zal
Amerika niet verhinderen, het zakelijk prin
cipe te handhaven. In dit verband, wijzen
wij op de nota die de Franse regering aan
Engeland heeft doen toekomen en waarin
men de vrees uit, dat de Duitse productie
zal worden opgevoerd tot een niveau, dat
ver uitgaat boven hetgeen in het verdrag
van Potsdam was bepaald. De Engelse re
gering zou die Franse vrees zelfs zó begrij
pelijk hebben geacht, dat Bevin erover met
de ambassadeur der Ver. Staten, in Engeland,
Lewis Douglas, Weeft geconfereerd. Vele
bladen in Frankrijk geven uiting aan de
bezorgdheid, dat men het herstel van Duits
land zal laten prévaleren boven dat van
geheel Europa. Als Engeland en Amerika tot
een accoord komen, de productie van de
Duitse staalindustrie te verhogen, grijpt Ma
rianne naar haar hart. De nieuwe Franse
leuze is: .Europa voor Duitsland". Een ver
hoogd productie-cijfer in het Roergebied is
te accepteren, mits Europa en niet Duits
land, er in de eerste pLaats de profijten van
heeft. Een nuchter beoordelaar zal opmer
ken, dat deze politiek-zenuwsohokkende aan
gelegenheden toch het best per vredesver
drag geregeld kunnen worden. Maar hier
wringt juist de schoen, want als Rusland
in zijn negativisme volhardt, zoals zulks èn
te Moskou èn te Parijs gebleken, zal dit
Duitse vredesverdrag er voorlopig niet ko
men. Hoogstens komt het tot een geactiveer
de Brits-Amerikaanse zone, met aansluiting
van de Franse, tegenover een krachtige Sow-
jet-Russische, maar welke helften niet te
overbruggen zijn. Voorts dient men in het
oog te houden, dat de Duitsers zich ondanks
de bezetting, geen slaven voelen, dus vrij
willig hun medewerking aan het Werstel van
hun eigen land moeten geven. Als de Duit
sers daar voor zich zelf geen heil in zien,
blijft het een „opgelegd" plan en daarbij
komt dan nog, dat de machtsdroom niet
geheel uitgeblust is en het ,,plan-van-
Marshall", al wordt het niet dpor Duitsland
openlijk uitgesproken, voor het Duitse volk
tóah weer de mogelijkheid van een poli
tieke eenheid impliceert. De economische
praeludiën zijn er al, hoewel zeer verschil
lend. Men hoopt, dat op de naderende con
ferentie te Londen van de „vder grote mo
gendheden" het koor verrassend zuiver zal
zijn, ondanks de Russische, schorre bas
stemmen!
OOSTENRIJK ZONDER BENZINE.
Reuter meldt, dat in Oostenrijk wegens
gebrek aan olie en benzine het verkeer
langs de weg dreigt te stagneren. Bus
diensten worden beperkt en in Salzburg
is het vervoer van zieken onmogelijk.
ALS MAAR EVA.
„Eva" is door de Franse minister van
Buitenlandse Zaken, Georges Bidault. on
derscheiden met het Legioen van Eer. De
onderscheiding geschiedde ter gelegen
heid van de ondertekening van het Frans-
Argentijnse handelsverdrag, volgens het
welk Frankrijk een lening van ongeveer
600 millioen Pesos (ruim 36 millioen pond
sterling) krijgt.
waar een betoniundering wachtte.
