Doopsgez. Kerk krijgt weer een mooi orgel
Leidse kantonrechter contra dierenvriend
De praetijk werd getoetst aan de theorie
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
4
DINSDAG, 22 JULI 1947
Stadsnieuws
JHEDIO SEPT. ZAL RESTAU
RATIE VOLTOOID ZIJN
Leiden heeft vele bezienswaardig
heden. Het ene monument is architecto
nisch nog schoner en historisch nog rijker
dan het andere. Daarom is de oude Sleu
telstad na de oorlog weer in het centrum
van de belangstelling komen te staan en
de laatste weken getuigen er van, dat
ook het buitenland bijzondere interesse
koestert voor de oudheden, die hier in
zulk een grote verscheidenheid te vinden
Rijn.
Bij dit alles neemt de Doopsgezinde
kerk een zeer bescheiden plaats in. Daar
Zijn we het toch wel over eens. Er zijn
waren, aldus de heer Bontje, zo „smerig",
dat men er drie weken aan bezig is ge
weest om ze op te knappen.
Welke zijn nu de plannen, die door de
orgelcommissie zijn gemaakt en door de
kerkeraad van de Doopsgezinde Gemeen
te zijn goedgekeurd?
Het orgel, dat twee klavieren heeft, had
geen vulstemmen. Zodra de materialen
beschikbaar worden gesteld, zuller er
twee worden ingeschakeld, t.w. een kwint
en een cornet. Het pedaal, de registers
en het klavier worden in alle onderdelen
vernieuwd, terwijl voor de pedaalkoppe
ling een nieuw systeem zal worden toe
gepast, nl. van de fa. J. A. C. Kaat te
Zaandam, welke orgelbouwer voor een
Het orgel der Doopsgezinde Kerk, dat thans aan een grondige restauratie wordt
onderworpen en in September ztfn zuivere klanken weer zal laten horen.
aelfs Leidenaars, die beslist niet weten,
waar dit kerkje staat. En tochals de
bezoeker het kerkgebouw aan de Pie
terskerkstraat 3 binnengaat, moet hij
wel getroffen worden door de frisheid
van het eenvoudige interieur. Zijn oog
valt dan ongetwijfeld onmiddellijk op
bet orgel, dat daar als een monumentaal
instrument aan de wand prijkt en het
inwendige der kerk volkomen 'beheerst,
Het is velen totaal onbekend, dat het
Orgel thans aan een grondige restauratie
wordt onderworpen, 't Was in vele op-
Zichten in staat van verval geraakt en
men achtte algeheel herstel noodzakelijk,
zulks mede in verband met de waarde
Van het instrument.
Gisteravond vonden wij de organist, de
beer J. Bontje, bereid om ons belangrijke
gegevens hieromtrent mede te delen, doch
alvorens wij nader op de restauratie in
gaan, lijkt het ons niet overbodig iets te
schrijven over de geschiedenis, welke
aan het orgel verbonden is.
Het orgel dateert van 1774. Het was
Oen geschenk van een aanvankelijk on
bekende gever, welke later de heer H.
Otto van Outgaarden bleek te zijn. Bij
deze gift had hij echter de voorwaarde
gesteld, dat al het overtollige vermeden
en het deftige in acht genomen moest
worden. Op Zondag 2 October 1774 werd
het orgel plechtig in gebruik genomen,
bij welke gelegenheid de psalmberijming
Van 1773 werd ingevoerd. Later schonk
dezelfde gever nog een bedrag van
if 2000 om uit de rente daarvan het orgel
te Onderhouden. In 1805 had het instru
ment een grondige restauratie nodig. Ge
lukkig is deze enigszins vertraagd, zodat
er nog geen begin mee was gemaakt, toen
door de beruchte ramp van Leiden op
12 Januari 1807 het orgel geheel onbruik
baar was geworden. Het herstel werd
toen direct ter hand genomen en op
I December 1807 was het werk voltooid.
Behalve nog enkele verbeteringen heeft
bet orgel na 1807 geen noemenswaardige
veranderingen meer ondergaan. Vermeld
zij nog, dat in 1936 werd overgegaan tot
het electrisch aandrijven van de blaas
balg.
Wanneer wij ons even realiseren, dat
aan het instrument, welks waarde zeker
hiet laag mag worden aangeslagen, ge
durende 140 jaar niets van enige be
tekenis althans is gedaan, dan behoeft
bet ons ook niet te bevreemden, dat hier
sprake is van een schromelijke verwaar
lozing. Wij zullen hier niet verder over
uitweiden. Eén voorbeeld echter ter
illustratie. De prestantpijpen in het front
Distributievorm
Morgen zijn aan de beurt voor het af
halen van levensmiddelenkaarten die ge
zinnen, waarvan het hoofd een stam
kaartnummer heeft van 78.501 t.m. 81.500.
Zij, die nog nooit in aanmerking kwa
men voor rijwielbanden, kunnen morgen
aanvraagformulieren afhalen, voor wat
de letters K, L eh M betreft.
Het kantoor is geopend van 8.3011.45
en 1416 uur.
Arbeiders, werkzaam in bedrijven met
minder dan 10 man personeel, moeten
hun aanvragen voor werkschoenen mor
gen indienen (in de agenschappen deze
week, ook de colectieve aanvragen).
bedrag van f 4000 de restauratie uitvoert.
De Bourdon-pij pen (een twintigtal)
stonden vóór in het front achter de
prestant-pijpen, waardoor het geluid van
de overige registers niet tot zijn recht
kwam. De eerstgenoemde pijpen zijn er
uitgehaald en achter de orgelkast ge
plaatst op een zodanige wijze, dat ze niet
me^r storend kunnen werken.
Men is, zo vertelde onze zegsman, da
delijk na de bevrijding met de plannen
begonnen; vlak na Pasen nam de restau
ratie een aanvang en met zekerheid kan
worden aangenomen, dat het orgel medio
September a.s. weer in gebruik zal wor
den genomen.
De heer Bontje, die leerling is van de
niet onvermaarde organist Feike Asma,
begeleidt op de orgelloze Zondagen de
gemeentezang met een harmonium-orgel,
dat wel is waar in de rij van huisorgels
een vooraanstaande plaats inneemt, doch
het kerkorgel niet kan vervangen. Wie
ziet met intenser verlangen uit naar de
voltooiing der restauratie? Wij geloven
te mogen zeggen: meer verlangen dan de
organist zelf heeft kan men in dit geval
niet koesteren.
Wij zien dan ook met belangstelling de
dag tegemoet, waarop de heer Bontje dit
orgel zal her-inwijden.
Staatsvijand nummer één
De coloradokever is thans ook in de
gemeente Valkenburg in ernstige mate
gesignaleerd. Op een aardappelveld van
G. v. L. werd een groot aantal larven
ontdekt. In hun eigen belang worden de
boeren en tuinders aangeraden, voort
te gaan met de bespuitingen.
Pastoor in het zilver
Van vele huizen in de parochie wap
perden gisteren de vlaggen, omdat
Pastoor Th. M. Beukers van de St. Pe-
truskerk aan de Lammenschansweg zijn
25-jarig pastoraat vierde. Vandaag wor
den de plechtigheden voortgezet en mor
gen en Donderdag vindt de feestelijke
viering plaats in de Stadsgehoorzaal.
Vanavond wordt aan de jubilaris het
feestgeschenk aangeboden, bestaande uit
vijf luidklokken voor de toren van de
genoemde kerk. De eerste klok is juist
een dezer dagen geplaatst.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Ruurd z. v. C. Bekema en
A. Streefland; Antonia C M d. v. B. A.
W. Devilee en I. Bleeker; Gijsbertus z.
v. P. Ju en E. Laterveer; Carla M. d. v.
C. L. Marks en M. Versteegen; Margare-
tha M. C. d. v. A. M. A. Kohlbeck en
A. Clarijs; Marjo d. v. A. Fuchs en K.
Tescthmer; Stefan E. G. z. v. I. Jansen en
M. Pfeil; Walraven O. z. v. O. Pigge en
J. de Bruin; Mattheus z. v. S. de Mooij
en S. Brussee; Jannie d. v. J. Ravensber-
gen en J. Chrispijn; Arie z. v. A. Beij en
M. Horstman; Emmy d. v. J. D. Blokhuijs
en G. van den Hoek; Gabriëlle E. T. d.
v. P. W. A. Otto en G. A. Nooijen.
Geboren: Anselmus P z. v. J. van Vel-
zen en J. G. van der Lans; Maria d. v. C.
Willemse en M. Holswilder; Dirk A., z.
v. D. A. van den Berg en H. C. .Nieuwen-
huizen.
OVERLEDEN: F. N. de Witt, man, 80
jr; J. Wassenaar, wed. v. A. E. Verboog,
88 jr.
GEHUWD: P. C. Prins, jm, en J. C. van
den Berg, wed.; P. Hogendoorn, jm, en
C. Bodewes, jd.
Ik ivil er maar mee zeggen...
Ze zijn vertrokken, vandaag trekken
ze voort, de duizenden, met rugzak en
verdere uitrustingstukken, op weg naar
het einddoel.
Op deze tocht, die komen moest, zullen
ze ie kampen krijgen met vele ongemak
ken. Misschien is de warmte wel de erg
ste vijanddie drukt als een al te zware
last. Dan de voeten in de dikbezoolde
schoenen gestoken, de voeten, die na
lange marsen pijnlijk gaan gloeien.
Wat een uithoudingsvermogen wordt er
nier van hen gevergd om vol te houden,
dag in dag uit, al trekkend langs soms
ongebaande wegen, over rivieren en
beekjes, door vlakten en heuvelland.
De duizenden, zij trekken hier in een
sportieve wandelprestatie, omgeven door
vriendelijk kijkende mensen, die hen be
moedigende woorden toesprekenwanneer
hun ongemak overkomt. Langs de wegen
staan wagens met heerlijk koele dranken
en op iedere plaats, waar ze overnachten,
wacht hen reeds een stevig maal, een
zacht bed.
De duizenden, zij trekken ginds met
een dwingende opdracht, omgeven door
het bijna ondoordringbare oerwoud, waar
in zij moeten oppassen voor kogels van
verdwaasde heethoofen. Langs de paden,
die zij in het alang-alang moeten banen,
bevinden zich geen wagens met verfris
sende dranken en in iedere dessa, die ze
behoedzaam naderenwacht hen geen
bereide maaltijd, geen zacht bed voor de
nacht.
Hier duurt de mars slechts vier dagen,
ginds weet geen der voorttrekkenden,
hoelang de tocht zal zijn.
Dat wil ik maar zeggen.
JANTJE VAN LEYDEN
Opnieuw verkeerszondaars
voor de balie
Voor de kantonrechter, mr Ligtemberg,
moesten „maar" 67 personen terecht staan.
Veel verdachten waren echter niet ver
schenen.
W. J., chauffeur te Leiden, was, hoewel
de doorgang in de Hoofdstraat te Sassen-
heim niet vrij was, toch met zijn auto
met 50 km snelheid gepasseerd, waardoor
hij de veiligheid van het verkeer ernstig
in gevaar had gebracht. De heer C. O.
had' nog net met zijn rijwiel op het trot
toir kunnen springen. Had ik dit niet ge
daan, aldus de heer O., dan had het mij
misschien het leven gekost." Dit werd
door de heer M. J. v. B. bevestigd. Deze
had er zich aan geërgerd, dat verdachte
glimlachend was doorgereden. Verd. ver
klaarde niet gelachen en de heer O. niet
gezien te hebben. Het O.M. vond deze
verkeersovertreding zeer ernstig, verd.
had in het geheel niet opgelet en was,
hoewel er niet voldoende ruimte was,
toch gepasseerd. Het OM. eiste f35 boete
of 15 d. h. Uitspraak f 25 boete of 10 d. h.
S. B. te Leiden had, met een auto rij
dend op de Rijnsburgerweg, ook niet op
het verkeer gelet en was, toen een vracht
auto links wilde afslaan, op de linkerweg
helft terecht gekomen, waardoor een mo
torrijder, komende van Oegstgeest, rqet de
auto van B. in botsing was gekomen.
Het O.M. wees er op. dat verd. niet vol
doende afstand had bewaard en op de
linkerweghelft had gereden. Eis O.M. f25
boete of 10 d. h. Uitspraak f20 boete
of 8 d. h.
P. V. uit Leiden had met een auto te
Leiderdorp gereden zonder dat hij een rij
bewijs had. Eis O.M. f20 boete of 10 d. h.
Uitspraak f 15 boete of 5 d. h.
A. E. M. S. te Leiden had, komende
met een auto uit de Pelikaanstraat, geen
voorrang verleend, met het gevolg, dat
hij in botsing was gekomen met een auto
van v. d. B. Eis f35 boete of 15 d. h.
Uitspraak f25 boete of 10 d. h.
Lof voor ambachtsleerlingen, die
aan bedrijfsopl. deelnamen
Gisteravond werden in de Ambachts
school de diploma's uitgereikt aan hen,
die in 1945 na een twee-jarige vakoplei
ding aan genoemde school te hebben
genoten als nazorg nog twee jaar onder
richt ontvingen in een bedrijf. Zoals men
wellicht weet, gêschiedt deze practische
opleiding onder toezicht en controle van
het bestuur der Ambachtsschool.
Omdat door de moeilijke tijdsomstan
digheden op 1 April '45 minder leerlin
gen de Ambachtsschool met een diploma
verlieten, konden ook veel minder ge
gadigden aan de bedrijfsopleiding deel
nemen. Ook hebben vele mutaties na de
oorlog het aantal leerlingen sterk doen
verminderen.
Aan het op 7, 8 en 9 Juli j.l. gehouden
„Bekwaamheidsonderzoek" namen 15
leerlingen deel. Hiervan slaagden voor
het diploma timmeren: P. W. v. d. Berg,
J. H. Goossens en H. A. van Kampen,
wonende te Leiden, en J. v. d. Niet te
Noordwijk, alsmede J. v. d. Peppel te
Voorschoten. Voor het diploma meubel
maken slaagde W. Reychard te Leiden;
fijnbankwerken: G. Selier te Leiden en
voor het dipl. machinebankwerken: A.
Alberts, C. D. Schats, D. F. Schmidt, J.
Vogelenzang, H. van Maanen, allen te
Leiden, en M. Th. Opdam te Zoeter-
woude.
Aan twee leerlingen kon geen diploma
worden uitgereikt wegens onvoldoende
vorderingen en omdat deze jongens het
aan heb verstrekte werkboekje niet
regelmatig invulden of wel de technische
avondschool niet goed bezochten.
De voorzitter van het schoolbestuur, de
heer ir J. J. G. van Hoek, heette in zijn
openingswoord de wethouder van On
derwijs, de heer J. C. van Schaik, de
directie van verschillende bedrijven,
ouders en leerlingen hartelijk welkom en
zeide, dat de opleiding, door de leerlin
gen genoten, in een dringende behoefte
voorziet.
De directeur van de Ambachtsschool,
de heer G. E. E. Kuyntjes, feliciteerde
de gediplomeerden met het behaalde suc
ces en hoopte, dat zij zich nog verder
zouden bekwamen.
De wethouder wees er op, dat het goede
begrip voor de handenarbeid bij een
groot deel van de bevolking niet aan
wezig is. Deze jongens hebben bijzondere
prestaties geleverd. Wanneer een jonge
man, nadat hij reeds een serie jaren on
derwijs gevolgd heeft, zegt: „Ik wil nog
twee jaar in een bedrijf werkzaam zijn
om mijn kennis te vergroten", dan getuigt
dit, aldus de heer Van Schaik, van door
zettingsvermogen en plichtsbetrachting.
Na afloop van deze uiteraard korte sa
menkomst werd door de ouders het werk
van de leerlingen met veel bewondering
bezichtigd.
H. T. te Leiden had te Leiderdorp met
een motorrijwiel gereden zonder een ver
gunning. Omdat hij een vergunning voor
een ander motorrijwiel heeft, eiste het
O.M. f 15 boete of 5 d. h. Uitspraak f7.50
boete of 3 d. h.
J. R. uit Leiden, moest voor dezelfde
overtreding terecht staan, ook gepleegd te
Leiderdorp. Eis f20 boete of 10 d. h.
Uitspraak f 10 boete of 4 d. h.
A. A. S. uit Zoeterwoude had daar een
motorrijwiel bereden, zonder dat hij een
rijbewijs had. Bovendien had hij aan het
stopbevel der Rijkspolitie geen gevolg ge
geven. De laatste overtreding vond het
O.M. zeer ernstig. Het eiste voor het eer
ste feit f 20 boete of 10 d. h. en voor het
tweede feit f35 boete of 15 d. h. Uit
spraak 2 maal f 15 boete of 2 x 5 d. h.
A. J. G., melkrijder te Zoeterwoude, had
daar zonder vergunning met een auto
op een weg gereden, die verboden was.
Verd. verklaarde iedere dag in overtre
ding te zijn, omdat hij, als hij melk moet
halen, de verboden weg moet passeren.
Het O.M. wees verd. er op, dat hij ver
gunning moet hebben, om die weg te pas
seren en eiste f 4 boete of 2 d. h. Uitspraak
conform.
C. D., los werk man te Leiden, had
's nachts zonder vergunning van B. en W.
een roeiboot in de Uiterste Gracht laten
liggen. Eis O.M. f2 boete of 1 d. h. Uit
spraak conform.
Een dierenvriend. M. S. uit Leiden,
moest verschijnen, omdat zijn hond door
hinderlijk geblaf de nachtrust van de be
woners van de Mors weg had verstoord.
Verd. ontkende, dat de hond van hem
was geweest. Hij had de hond wel eens
eten gegeven en in de schuur laten sla
pen, maar nooit in zijn huis opgenomen.
Op zijn verzoek was de hond1 door de
politie weggehaald en afgemaakt, wat
door twee getuigen a décharge zijn
vrouw en een buurdame werd' beves
tigd. Het O.M. achtte de overtreding wet
tig en overtuigend bewezen. Verd. had als
houder van de hond de verplichting op
zich genomen, er voor te zorgen, dat de
hond de nachtrust niet kon verstoren.
Het O.M. eiste f5 boete of 2 d. h. Ver
dachte kon zich hiermede niet verenigen.
De kantonrechter echter wel, maar omdat
verd. het uit liefde voor de dieren had
gedaan, veroordeelde hij hem tot f 1 boete
of 1 d. h.
L. A. v. d. B. uit Noordwijkerhout had
laten rijden met een auto met twee on
deugdelijke remmen. Verd. erkende dit.
Hij had een beste wagen, maar die was
door de Duitsers gestolen en tot nu toe
had hij voor zijn bedrijf geen andere kun
nen krijgen. Het Ö.M. vond', dat verd. toch
nalatig was geweest en eiste een boete
van f15 en f 10 of 5 en 3 d. h. Uitspraak
conform.
J. W. R. uit Alkemade, had met een
auto gereden zonder vergunning. Omdat
verd. nu een vergunning heeft, maar
voor een andere auto, eiste het O.M. f15
boete of 5 d. h. Uitspraak f7.50 boete
of 3 d. h.
R. N. de R., landarbeider te Noordwijk-
B., had zonder vergunning van B. en W.
zijn fiets buiten laten staan, zonder dat
die op slot was. Verd. erkende dit. Omdat
hij een bovenwoning heeft, heeft hij geen
plaatsruimte. Het O.M. vond, dat verd. zo
doende de diefstal in de hand werkte en
eiste f3 boete of 1 d. h. Uitspraak con
form.
