Nu niet aan de oppositie de schuld geven
P.v.d.A.: Achter de Reg. en ook er in blijven
Handhaving Zondagsverbod v. automobilisten
't Verklaarde
I uitzicht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG, 22 JULI 1M1
LAAT DE REGERING THANS
CONSEQUENT ZIJN
(Van onze Parlementsredacteur)
De gebeurtenissen dier laatste weken
zijn voor het Nederlandse kabinet onge
twijfeld zeer teleurstellend. Haar pogen
in Indië het wantrouwen te overwinnen
is ten enenmale mislukt. Door de omstan
digheden gedwongen, is zij er eindelijk
toe moeten overgaan, zelf te gaan zorgen
voor rust, orde en veiligheid. Wij zeggen
het met nadruk: door de omstandigheden
gedwongen. Want de jongste beslissing
der Regering is niet voortgesproten uit
een juiste principiële houding tegenover
het vraagstuk van de gezagsuitoefening,
van de handhaving van de soevereiniteit,
doch zij is uitsluitend te danken aan de
thans duidelijk aain de dag getreden, doch
sedert het ontstaan der republiek reeds
door velen onderkende, niet op samen
werking met Nederland gerichte houding
der republiek.
Het is ons bekend, dat ook nu nog, de
Regering het mislukken van het overwin
nen van de vertrouwens-crisis aan Indo
nesische zijde toeschrijft mede aan de
oppositie tegen het accoord van Lingga
djati.
Dit moeten wij met klem van de hand
wijzen. De hoofdzaak van het bezwaar
der tegenstanders van de Regering heeft
nimmer gelegen in de beginselen, die in
het accoord waren neergelegd. Het be
zwaar is er steeds tegen gericht geweest,
dat de beginselen waren neergelegd in een
accoord. De bezwaren richtten zich steeds
tegen de wederpartij. De oppositie is er
steeds van overtuigd geweest, dat de
machthebbers der republiek de gewenste
samenwerking niet wilden. En de grote
schuld, eensdeels van de Regering, maar
grotendeels van de Partij van de Arbeid
en van de Communisten, met hun dagbla
den is deze, dat telkens weer is gepropa
geerd, dat de oppositie in feite een kolo
niale oorlog wilde, terug wilde keren tot
de verhoudingen van vóór de oorlog, geen
oog had voor het ontwaakte nationalisme.
En dit was een propaganda, die tegen be
ter weten in werd gevoerd. In dat verband
mogen wij herinneren aan hetgeen de
heer Schouten op 25 Maart jl. in de
Tweede Kamer heeft gezegd bij het debat
over de ondertekening van het accoord
van Linggadjati (pag. 1303 van de Han
delingen) „Wat de verhouding Neder-
land-Indië betreft, moge ik nogmaals zeg
gen, dat die verdeeldheid tusschen het Ka
binet en ons niet betrekking heeft op de
herhaaldelijk geponeerde tegenstelling
conservatief-progressief, koloniale verhou
ding-vrijheid binnen het Rijksverband.
Ook vindt die verdeeldheid niet haar
grond in een pro of contra der Regee-
ringsverklaring van 7 December 1942, al
is er, zooals vroeger reeds is in het licht
gesteld, ten aanzien van die verklaring
wel verschil tusschen het Kabinet en ons
Die verdeeldheid vindt ook haar oorzaak
niet in het onderscheid, dat er is tusschen
een undtarisch Koninkrijk en een meer
federatief, dan wel federatief Rijksver
band. Ik moge, wat dit punt betreft, er
de Kamer aan herinneren, dat mijn poli
tieke vriend de heer Meijerink in een van
zijn redevoeringen, verleden jaar gehou
den, duidelijk te verstaan heeft gegeven,
dat in de zoo genoemde Malino-gedaohte
een en ander was, ja zelfs veel was, dat
ons toelachte en waarmede wij, bij juiste
uitwerking, onze instemming zouden kun-
ken betuigen. Ik moge voorts in dit ver
band herinneren aan de beschouwingen
van den heer Colijn van 1918 en van 1928,
beschouwingen, waaruit eveneens op dui
delijke wijze is gebleken, dat wij niet af
wijzend stonden of staan tegen een ont
wikkeling van de staatkundige verhou
ding tusschen Nederland en Indië in fe
deratieven zin, in federatieven geest. Van
het tegendeel moet men uitgaan, nL dat
wij daarmede instemmen. De verdeeldheid
tusschen 'het Kabinet en ons is een uit
vloeisel van het zeer wezenlijke verschil
van inzicht met betrekking tot de
handhaving en de uitoefening van het
gezag, tot de eischen, welke een constitu
tioneel beleid stelt, en tot hetgeen uit de
Nederlandsche verantwoordelijkheid voor
de Indische volkeren voortvloeit. Zij
houdt voorts nauw verband met het ver
schil in appreciatie van de „republiek" en
haar leiding".
Nu de Regering is gekomen tot een „ap
preciatie" van de republiek, die zich wel
wezenlijk, doch niet practisch onder
scheidt van die door de oppositie, schijnt
zij toch nog van oordeel te zijn, dat haar
politiek niet heeft gefaald, al is dan niet
bereikt wat zij had gehoopt. Een van de
winstpunten van deze politiek acht zij,
dat tot stand is gekomen Linggadjati als
Staatkundig beginselprogram. Het moet
ons echter van het hart, dat dit staatkun
dig beginsel nimmer een onderwerp van
debat is geweest. Uitsluitend L i ng g a -
djati als accoord met de re
publiek is in het parlementaire over
leg onderwerp van beraadslaging geweest.
Uitsluitend daarop richtte zich de welge-
fundeerde critiek.
De Regering heeft van haar kant al het
mogelijke gedaan, het gebruik van de
wapenen te voorkomen. Naar onze me
ning te veel, doch dit hangt samen met
verschil van appreciatie van de republiek.
Niemand zal de Regering kunnen
verwijten, dat zij niet lankmoe
dig genoeg is geweest. Op 23
Juli jl/ overhandigde dr Van Mook de
aide-memoire van de Nederlandse rege
ring aan Sjahrir. Bij deze overhandiging
heeft dr Van Mook meegedeeld, dat ver
werping van de Nederlandse eisen de toe
stand zou doen intreden, die met zich zou
brengen het terugvallen van Nederland
op eigen verantwoordelijkheid. De eisen
werden niet ingewilligd, zodat onmiddel
lijk militair optreden gerechtvaardigd
was. Dit zou reeds plaats gehad hebben
op 28 Juni jl., indien het Nederlandse Ka
binet in een langdurige nachtzitting niet
besloten had nogmaals een laatste poging
tot verzoening te ondernemen. Het heeft
niet mogen baten.
Hoe zal de ontwikkeling nu zijn? Het
politioneel optreden zal zo beperkt mo
gelijk zijn. De benoeming van leiders
voor de civiele zaken in Oost-Java en
West-Java en niet voor Midden-Java (met
Djocja) doet vermoeden», dat het hart
Misschien is de amphibie-wagen, een ver
nuftige combinatie van auto en boot, er
wel de aanleiding toe geweest, dat een
Amerikaan ging zoeken naar samenvoe
ging en vereenvoudiging van verschillen
de huishoudelijke artikelen. Het eerste
resultaat: een kinderstoel, tevens wan
delwagenZou dit vehikel 't doet
denken aan een modern theemeubel
op de parterre soms plaats moeten bieden
aande echtgenoot, als hij afgebeuld
van zijn werk komt
van de republiek voorlopig niet zal wor
den aangetast. Heeft de regering de hoop,
dat een gedeeltelijk doorzetten, gevoegd
bij het uitblijven van buitenlandse inter
ventie, door de republiek verwacht, deze
laatste tot bezinning zal brengen? Maar
mocht dit zo zijn, welke waarborgen zijn
er cUsii, dat de republiek met hart en ziel
haar revolutionnaire standpunt prijs zal
geven? Laat de Regering toch de conse
quenties trekken uit haar eigen verkla
ring, dat het accoord van Linggadjati,
met deze republiek aangegaan, is opge
zegd, dus niet meer bestaat.
„ALS WE HEENGAAN WORDT
'T NOG ERGER...."
Het partijbestuur van de P.v.d.A. heeft
Maandag verklaard:
De republiek Indonesia blijkt onmach
tig, de afspraken na te komen. Op Java
en Sumatra hebben zich zowel op Ne
derlands als republikeins gebied onhoud
bare toestanden ontwikkeld.
De Nederlandse Regering kan en wil
geen afstand doen van haar plicht om
gedurende de overgangstijd voor rust en
veiligheid te zorgen. Over de vraag of
zij het recht heeft, op te treden tegen de
beschieting onzer soldaten en vernielin
gen, is geen beroep op derden mogelijk.
Onder druk van deze feiten, schaart
de P. v. d. A. zich achter de Regering.
„Velen in ons land zijn teleurgesteld in
hun verwachtingen omtrent de politiek
van de P. v. d. A. In hun eerste begrij
pelijke verbitterde en smartelijke opwel
ling roepen zij uit: Voor hetgeen nu staat
te gebeuren, mag de Partij van de Arbeid
geen verantwoording op zich nemen. Zij
moet haar ministers terug roepen uit de
Regering."
Is het zo moeilijk in te zien, dat een
uittreden uit de Regering „ogenblikke
lijk" een militair optreden in geheel an-
HET CANDIDAATSEXAMEN
TANDARTS.
In de M. v. A. aan de Eerste Kamer
over de wijziging van de Hoger Onder
wijswet maken de ministers Gielen en
Dr-ees er bezwaar tegen, de candidaats-
examens voor arts en vqor, tandarts vol
komen gelijk te doen zijn. Ieder candi-
daatsexamen moet naar hun mening eer-
eenheid vormen met de verdere studie.
NEDERLAND TELT MOMEN
TEEL 63.000 PERS.-AUTO'S
Hoewel het dep. van Verkeer doordron
gen is van de bezwaren, die het Zondags
verbod voor vele automobilisten mee
brengt. dwingt onze deviezenpositie, al
dus de secr.-gen. van het dep. van Ver
keer, mr D. G. W. Spitzen, op een giste
ren te Utrecht gehouden persconferentie,
handhaving van het verbod. Opheffing
zou het benzineverbruik met 5 pet. doen
stijgen, hetgeen een deviezenbedrag van
ongeveer een kwart millioen gulden per
maand zou vergen. Bovendien wordt door
handhaving van het verbod een belang
rijke vermindering van slijtage van auto's
en banden bereikt. Tevens is in overwe
ging genomen om als algemene voor
waarde bij het verlenen van rijvergun
ningen de max. snelheid van personen
auto's van 80 op 70 km en voor vracht
auto's van 60 op 55 km. te brengen. Het
aantal personenauto's, dat in 1939 hon
derdduizend bedroeg, bleek na de bevrij
ding te zijn teruggelopen tot 40.000 en kan
thans weer op ca. 63.000 worden gesteld.
Het aantal vrachtauto's is reeds op het
peil van 1939 gekomen. Na 1 Sept. zal
het aantal van 5000 auto's dat voor de
oorlog bij artsen in gebruik was, zeker
zijn overschreden.
Roet in het Rotterdamse eten
De Amerikaanse militaire gouverneur
voor Duitsland, generaal Lucius Clay,
heeft verklaard, dat hij de adviezen ten
aanzien van het Duitse transitoverkeer
via de havens Rotetrdam en Antwerpen,
zoals die door de delegaties van de be
trokken landen aan de verschillende
regeringen zullen worden voorgelgd,
niet zal goedkeuren. Hij zal aandringen
op verdere onderhandelingen, om te
komen tot een overeenkomst die hij be
vredigend zou achten uit het oogpunt van
het „besparen van dollars" op de ver
voerkosten.
„PANZERFaUSTE" IN GRIEKENLAND.
De Griekse partisanen maken thans ge
bruik van een Duits anti-tank wapen, n.L
de Pantzerfaust.
dere zin ten gevolge zal hebben? Beseft
men niet, dat slechts een regering van
een samenstelling als de huidige, de waar
borg kan geven, dat de grondbeginselen
van het accoord van Linggadjati richt
snoer zullen blijven van de politiek?
GIFTEN AAN ILLEGALITEIT EN
VENNOOTSCHAPSBELASTING.
Minister Lieftinek heeft, int antwoord
op vragen van het Tweede Kamerïid
Algera meegedeeld, dat by K.B. van
6 Oct. 1945 bepaalde artikelen van de wet
op de Vennootschapsbelasting zijn inge
trokken en dat hij aan de belastingdienst
heeft doen weten, dat met ir.gang van
1 Jan. 1945 giften aan de Stichting 1940
1945 enz. ten aanzien van N.V.'s en andere
aan vennootschapsbelasting onderworpen
belastingplichtigen steeds als bedrijfs
kosten dienen te worden beschouwd.
Tegen het terugwerkende kracht verlenen
van deze richtlijnen tot de bezettings
jaren vóór 1 Jan. 1945 bestaan bezwaren.
Volgend jaar wordt te Utrecht de
50ste Jaarbeurs gehouden
De 50ste Jaarbeurs te Utrecht zal ge
houden worden van 615 April 1948 en
zal het karakter van een jubileumbeurs
dragen. Uit het verslag over het 27ste
boekjaar van 1 Mei 1945 tot 1 Dec.
1946 ontlenen we, dat de balans, winst
en verliesrekening sluit met een verlies-
saldo van f 56.868.97. In de vacature van
het dagelijks bestuur is in de plaats van
mr L. J. A. Brit gekozen dr M. W. Hol-
trop, pres.-dir. der Ned. Bank. Tevens is
het bestuur uitgebreid met verschillende
vertegenwoordigers uit het Ned. bedrijfs
leven
KORTE HAVENSTAKING TE
ROTTERDAM
Gisteren hebben Rotterdamse havenar
beiders geweigerd, het s.s. „West Wind
Victory", dat met stukgoed en sinaasap
pelen geladen was en oorspronkelijk voor
Antwerpen bestemd was, te lossen. Nadat
besloten was, dat een vertegenwoordiger
van de E.V.C. in Antwerpen poolshoogte
zou gaan nemen, zijn de arbeiders weer
aan het werk gegaan.
HET ONDERZOEK OP ZUID-CELEBES.
In antwoord op vragen van het Tweede
Kamerlid Logemann heeft min. Jonkman
de samenstelling bekend gemaakt van de
onder voorzitterschap van mr K. L. J.
Enthoven ingestelde commissie, die een
onderzoek moet instellen naar de oorza
ken, de omvang en dé verschijningsvor
men van de gedurende het tijdvak De
cember 1946Februari 1947 op Zuid-
Celebes plaats gehad hebbende ongere
geldheden, terwijl zij tevens de maatre
gelen en acties, welke voerden tot het
herstel van orde en rust, bezien in ver
band met alle daarop van invloed zijnde
omstandigheden aan een critische be
schouwing moet onderwerpen.
Het valt nog niet te zeggen, wanneer
het rapport kan worden tegemoetgezien.
Het drama in Birma
De wending, die de toestand in ons ge
bied overzee genomen heeft, en ons ver
plicht naar de wapenen te grijpen, doet
de aandacht minder gericht zijn op de dra
matische gebeurtenis in Birma, waar, zoals
gisteren vermeld, een aanslag op de rege
ring werd gepleegd, waarbij zeven leden
werden gedood. Wij weten, dat Birma in
Achter-Indië gelegen, lange tijd onder Brit
se heerschappij heeft gestaan en dat het de
volledige onafhankelijkheid was toegezegd.
Het is een zeer vruchtbaar land, door
stroomd door de Irawadi, welke een reus
achtige delta vormt, die als het ware één
rijstveld is. Rangoon is altijd één der groot
ste rijsthavens der wereld geweest en de
Britten zouden stellig hun politieke rechtten
niet hébben prijs gegeven, indien zij niet
zéker waren, dat zulks gepaard kon gaan
met een volkomen handhaving der econo
mische belangen. De toekomst zal echter
moeten leren, of zulks altijd mogelijk
isVooral sinds de jongste we
reldoorlog, heeft de begeerte naar zelfstan
digheid de Aziatische volken aangeraakt of
liever, omstandigheden hebben er toe ge
leid, dat deze „nationalistische" drang van
een meer latent, sluimerend, in een acuut
stadium getreden is. Wij zijn reeds gewend
geraakt aan begrippen als het „Ontwaakte
Oosten" en zelfbestuur! Maar wie in htet
Oosten wakker wordt, dient niet als een
dolleman „aimok" te maken, terreur toe te
passen en dictator te willen spelen. Het be
grip „zelfbestuur" vóór-onderstelt een be
scheiden discipline van het eigen ,.zelf"! Bij
de Oosterse volkeren heeft de' Westerse
transfusie slechts vat, op een kleine minder
heid van inheemse intellectuelen, die in
hun nationalistische machtsstreving dromen
van een leidersrol, zonder daarbij rekening
te houden met een historisch gegroeide wer
kelijkheid. Zonder de dictatuur over een
meerderheid (de grote massa der inheem
sen), komen deze Oosterse intellectuelen er
niet. Toch zou men verkeerd doen, het na
tionalistische streven naar zelfstandigheid in
landen als Vóór-Indië, Indo-China en Ned.-
Indië op één lijn te stellen. In wezen, kan
het verschijnsel dezelfde oorsprong hebben,
maar de omstandigheden zijn geheel ver
schillend. In Birma ligt het geval weer
anders en er is zelfs een waarschuwing in
opgesloten, hoe chaotisch de toestand kan
worden in een, naar onafhankelijkheid stre
vend, Indisch gebied, als de inheemse po
litici het niet met elkaar eens zijn.
Birma heeft tijdens de bezetting door de
.Japs" veel te verduren gehad en de ,,Japs"
toonden zich ware meesters in de kunst,
het sluimerende nationalisme te activeren
en beloofden „onafhankelijkheid", met het
doel, de nationalistische elementen tegen de
Britten op te zetten. Toen dan ook de
„dageraad der volik^bevrijding" aanbrak,
bleek het Birmaans nationalisme niet meer
te verdringen, als moet men toegeven, dat
het Britse leger daar de macht toe bezat.
Aanvankelijk lag het in het voornemen der
Britse regering, Birma de „dominion-status"
te geven, maar al spoedig bleek, dat de
regering geen weerstand kon bieden aan de
eisen der nationalisten, die volledige on
afhankelijkheid willen. Het Britse rijk ging
er dus toe over, afstand te doen van het
politiek oppergezag, rekening houdende met
de mogelijkheid, dat zulks orde en rust zou
bevorderen en aan de economische verhou
dingen niets veranderen zou. Uiteindelijk
krijgen dan toch de Britse conservatieven,
die zich in het Lagerhuis krachtig hebben
verzet tegen die onafhankelijkheidswaan van
een deel der inheemsen, (de intellectuele,
Birmaanse nationalisten) gelijk, want Birma
kan blijkbaar het gezag van de sterke hand,
nog niet missen. Is Birma wel rijp voor
zelfbestuur? Wijst het niet op filmische
„Wild-West"-methoden zijn politieke tegen
standers, die als vdce-voorzi11er van de uit
voerende raad en als ministers in vergade
ring bijeen zijn, op dusdanige wijze om het
leven te brengen? De genoemde vice-voor-
zitter, Oe Aung San, was eerst eollobora-
teur, want vocht aan de zijde der .Japs",
maar later, leider van een Birmaanse ver
zetsbeweging, stond hij weer aan de Britse
kant. Hij en de andere omgekomenen, wa
ren de belangrijkste figuren van een demo
cratische „vrijheidsbond", die het volk de
onafhankelijkheid wilden brengen en maakte
met nog drie andere afgevaardigden deel
udt van de delegatie, die te Londen onder
handelde met de Britse regering, over het
zelfbestuur van Birma. Zijn politieke tegen
stander, Oe Saw, weigerde echter de over
eenkomst te ondertekenen en nam ontslag
uit de reeds genoemde uitvoerende raad. De
partij van Oe Aung San werkte aan een
grondwet voor een onafhankelijk Birma, dat
dus volkomen zelfbestuur zou bezitten, het
geen blijkbaar de heer Oe Saw nog niet
onafhankelijk genoeg was. De gouverneur
van Birma, Sir Hubert Rance, heeft alweer
een nieuwe uitvoerende raad samengesteld,
maar hij zal van de partij van Oe Saw, de
z.g. Miotsjit, welke pretendeert, ,4e liefde
tot het volk" door daden van terreur te
bewijzen, nog veel pled zier kunnen beleven.
Razzia's en.... Rangoon opgescheept met
een uitgaansverbod, terwijl de openbare ge
bouwen, veiligheidshalve, toch maar door
Britse troepen bezet zijn. De heer Oe Saw,
voormalig gedelegeerde te Londen, heeft men
met zijn kornuiten maar opgeborgen. Dit is
dus zelfbestuur en de utopie der onafhan
kelijkheid: de meer „conservatieve" poli tied,
dat zijn dus, in dit geval, zij, die niets voe
len voor nationalisten, die onafhankelijkheid
en grondwet uit handen der Britten ont
vangen, ruimen hun tegenstanders doodge
woon op! Het ziet er naar uit, dat de re
gering te Londen, door dit drama niet be
ïnvloed zal worden en Birma toch het be
geerde zelfbestuur krijgt. Op die wijze komt
men een volk liefelijk tegemoet met ont
reddering, chaos en economische onzeker
heid, waarvan wij, in ons Indië verschoond
wensen te blijven
EVA „JA-NEE" IN PARIJS
Eva Peron, vroeger een mislukte film
ster, thans echtgenote van de Argentijnse
president, is gisteravond op het vliegveld
d'Orly bij Parijs aangekomen. Zij werd
verwelkomd door Georges Bidault, de
Franse minister van Buitenlandse Zaken,
Zij kwam uit Portugal.
