Qituwt gnt&dtf (foumn
Nederland trekt het zwaard in Indië
Republiek liet ons geen andere
mogelijkheid meer open
IDist ai
MAANDAG, 81 JULI 1947
Acht en twintigste Jaargang No. T8$|
Abonnementsprijzen
f 0.26 per week
£1.10 per maand
£8.25 per kwartaa.
(by betaling p. kwit
verh. m. admkosten)
Advertentiën 0.15
per m.m.
By contract belang*
ryke korting.
Telefoonnummers
Dir. en Red. 20401
Administratie 22710
Bureaux Redactie en
Administratie
Postrekening 58936
HOGEWOERD 108
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Chef-Redactie
B. VAN DER ROS
„Stanfuastid) U ahrbtmK
myn bert in teg^^enip«l•
Voor het eerst tijdens zijn premierschap
sprak minister Beel inzake de Indië-
kwestie woorden, die uit het hart van
alle weldenkende Nederlanders gegrepen
waren!
Ook Londen is zeer teleur
gesteld
Wilde alsnog zijn bemiddeling
verlenen
De Britse regering heeft Zondagavond
officieel medegedeeld, dat zij bereid is
aam beide partijen in het conflict in Ne-
dierlands-Indië haar goede diensten aan
te bieden. Dit is geschied na volledig
overleg met die Verenigde Staten. Na ken
nisneming van het besluit onzer Regering
om bij de dageraad van 21 Juli beperkt
politie-optreden te beginnen, verklaarde
het Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken: Het is met de grootste teleurstelr-
linig, dat Z.M. regering getuige is van de
mislukking van haar onophoudelijke po
gingen der laatste 18 maanden om een
vreedzame oplossing van de bijzonder
moeilijke toestand, welke sinds de Ja
panse overgave op Java en Sumatra heeft
voortbestaan, te bevorderen.
Uit de Britse verklaring blijkt voorts,
dat Engeland in strijd met alle tegen
spraken inderdaad aan Nederland had
voorgesteld een neutrale politiecommis
saris te benoemen.
Eindcijfer no. 9 aangewezen
voor schoenenbon
Ook kinderen van 1 t/m 15 jaar
krijgen een bon.
Op plaatselijk door de distributiedien
sten bekend te maken dagen zal van 21
Juli t/m 30 Augustus een schoenenbon
naar keuze worden verstrekt aan hen,
wier stamkaartnummer eindigt op het
cijfer 9, voorzover de bon 612 zich nog
aan het inlegveld 'bevindt. Tevens zal in
bovengenoemd tijdvak aan kinderen, ge
boren in Juli of Augustus van een der
jaren 1932 t/m 1945, alsmede aan kinde
ren geboren in September of October van
het jaar 1946, een schoenenbon worden
verstrekt, waarbij bon 604 van het in
legvel wordt verwijderd.
De door minister Beel gisteravond in zijn radiorede zie pag. 3)
aangekondigde „politiële operaties", zijn gistermiddag om 24 uur
Javatijd, 5 uur Nederlandse tijd, begonnen.
Vit alle poften op Java rukten de Nederlandse troepen op, in
Batavia bezetten zij de openbare gebouwen en de nutsbedrijven, die
in republikeinse handen waren, terwijl zij een razzia uitvoerden
onder verdachte personen.
Ook de republikeinse ministers Gani en
Tamzil werden aangehouden en naar een
gebouw overgebracht dat door Nederlandse
militairen werd bewaakt doch later kregen
zij verlof naar hun ambtswoningen terug
te keren om daar te verblijven. De republi
keinse burgemeester van Batava, Soewirjo,
is eveneens aangehouden en naar het re
publikeinse ministerie van buitenlandse
zaken gebracht. Maandagochtend om 11 uur
Javatijd (4 uur Nederlandse tijd) waren
alle openbare gebouwen in Batavia in
Nederlandse handen.
Dit waren de eerste berichten die uit
Batavia officeel gemeld werden.
De verdere handelngen zullen, zo deelde
het Nederlandse opperbevel officieel mede,
vandaag in een legercommuniquée worden
bekend gemaakt.
Het republikeinse persbureau „Antara",
dat gisteren reeds meedeelde, dat „de Ne
derlanders de republikeinse instellingen in
Batavia overvallen hadden" dit in na
volging van de republikeinse generaal Soe-
dirman die van actie .zonder voorafgaande
oorlogsverklaring" spreekt, maakt inmid
dels reeds melding van Nederlandse lucht
aanvallen.
De vliegvelden bij Tjibeureun. Madioen,
Soerakarta en Malang zouden zijn aange
vallen door Nederlandse vliegtuigen, die
„En Soekarno lacht" was de gedachte,
die steeds meer Nederlanders tot de
hunne maakten. Moge deze meest duistere
figuur in het Indische drama snel worden
geliquideerd!
voorts treinen, steden en munitieopslag
plaatsen met boordwapens beschoten, aldus
volgens Antara.
Antara zegt voorts dat boven Cheribon
pamfletten van generaal Spoor werden uit
gestrooid die de bevolking tot medewerking
opriepen en dat marine-eenheden de haven
van die stad binnenvoeren.
Voorts zeggen republikeinse bronnen, dat
de Nederlanders op. het front van West-
Java in actie kwamen en dat overal mor
tier- en mitrailleurvuur te horen is.
(Voor vervolg zie pag. 2)
STAND VAN ZAKEN
Dr Beel: De vrijheid van handelen her
nomen.
Dr Van Mook: Slechts plaatselijk op
treden.
Gen. Spoor: Vasthouden aan beginselen
van Linggadjati.
Engeland: Teleurgesteld, wil bemidde
len.
Voor-Indië: Optreden bij de V.N. (als
men republikeinse bronnen geloven wil.
Australië: Boycott.
E.V.C.: Actie voor algemene staking.
N.V.V.: Aansporing tot rust, doch hou
ding nog onbepaald.
P. v. d. A.: Erkenning der noodzaak van
militair optreden.
K.V.P.: Optreden wordt gerechtvaar
digd geacht.
Amsterdamse bakkers: Aftasting der
staking.
Dr Gani: Amerika en Engeland „moe
ten" onmiddellijk optreden.
WELTER VANAVOND VOOR DE RADIO
Hedenavond te 8.05 uur zal over de zen
der Hilversum II de oud-minister van
Koloniën Ch. J. I. M. Welter, lid van het
Nationaal Comité Handhaving Rijkseen
heid, een radiorede houden tot het Ne
derlandse volk over de Indische kwestie.
PALAR NEEMT ONTSLAG ALS
KAMERLID EN VERLAAT P. v. d. A.
De heer Palar is, in verband met de
jongste gebeurtenissen in Indonesië, afge
treden als lid van de Tweede Kamer der
Staten Generaal en heeft bedankt als lid
van de Partij van de Arbeid.
Palar heeft later nog verklaard,dat hij
tegen de Regeringsverklaring heeft ge
stemd, toen zijn partij er over moest
beslissen.
POLITIEK VAN BRANDEN EN
VERNIELEN
De republikeinse onder-minister Tam
zil, verklaarde de Batavia, dat de 250.000
Soekarnistische soldaten geen weerstand
kunnen bieden aan de Nederlanders. Hun
taktiek wordt die der verschroeide aarde.
DAT het Kamerlid Schoonenberg de minis
ter van Oorlog verzocht heeft, dienstplich
tigen, die voor het middenstandsdiploma
studeren, reeds Vrijdagavond verlof te
geven.
DAT ditzelfde Kamerlid minister Huys-
mans heeft verzocht, de cyfers voor het
schriftelijk deel van het examen midden
standsdiploma geldig te doen blijven, als de
candidaten vóór aflegging van het monde
ling gedeelte als dienstplichtige worden op
geroepen.
DAT B. en W. van R'dam op „Croos-
wijk" een waardiger rustplaats aan de ge
fusilleerde leden der verzetsbeweging willen
geven met een gedenkteken, waarvan de
kosten op resp. f 19.500 en f 7500 worden ge
raamd, terwijl voor het gedenkteken een
prijsvraag onder jonge beelhouwers wordt
uitgeschreven.
DAT B. en W. van R'dam voorstellen 350
woningen te bouwen langs de Plantageweg,
op het terrein tussen Dijk- en Speelman
straat aan de Willem Ruyslaan en aan de
Oostzeedijk.
DAT volgens een door de Prov. Water
staat van Limburg opgemaakt rapport een
ruimer gebruik van mergelsteen als bouw
materiaal voor Z.-Limburg wel mogelijk is,
maar het economisch niet verantwoord ls
deze steen in verder afgelegen streken toe
te passen.
DAT gisteren te Oudenbosch èen nieuwe-
Maria-veldkapel is ingezegend, welke door
de studenten van de bisschoppelijke kweek
school „St. Louis" aldaar is gesticht.
DAT in het kader van de Benelux-toena-
dering 130 tijdens de eerste wereldoorlog ln
Amersfoort geïnterneerde Vlamingen en Wa
len een bezoek aan die stad brachten en
aan de autoriteiten een ets voor de Ko
ningin aanboden.
DAT de Comm. der Koningin in N.-Bra-
bant, prof. de Quay, Zaterdag te Helmond
de brug over de Z.-Willemsvaart heeft ge
opend, welke beide stadsdelen weer met
elkaar verbindt en in het kader der feeste
lijkheden de heer en mevr. Boesman uit
Den Haag met een ballon opstegen.
DAT de in de hele wereld bekende fabriek
van torenuurwerken B. Eijsbouts te Asten
haar 75-j. bestaan herdacht en het perso
neel een bustocht naar Scheveningen en
Amsterdam maakte.
DAT te Breda met een opvoeringvam „De
hoefsmid van St. Saturin" het openlucht
theater is geopend.
DAT de op 27 Maart j.l. i.v.m. een graan -
fraude te Breda gearresteerde burgemeester
van de Belgische gemeente Baarle-Hertog,
J. Loots, dezer dagen op vrye voeten is
gesteld.
DAT bij de Robaver een gedrukte uiteen
zetting te krijgen is over de vraag, of men
onder de „Vermogensheffing ineens" valt
en zo ja, hoeveel men betalen moet.
DAT 52 j. oud in Dekkerswald, by Nyme-
gen, is overleden de A'damse notaris mr A.
M. Blaisse.
DAT B. en W. van R'dam de in Leiden
afgestudeerde dr A. P. A. Vorenkamp, hoog
leraar in de kunstgesch. aan het Smith
College te Northampton (U.S.A.Mass.).
hebben voorgedragen als directeur van Boy-
man*.
DAT te Dieren op bijna 70-j. leeftijd is
overleden het soc.-dem. oud-gemeenteraads
lid van Den Haag Z. Stokvis.
DAT volgens de N.R.C. dr Ph. C. Visser,
onze gezant in Zuid-Afrika, deze maand
met zijn echtgenote per Boschfontein voor
enkele maanden naar Nederland komt.
DAT de kanselier le kl. van onze ambas
sade te Brussel, J. H. Laatsman, wegens
zijn bijzondere verdiensten voor Frankrijk
tijdens de bezetting, benoemd is tot kapitein
honoris causa in het Franse leger.
DAT 66 j. oud te Delft is overleden ir. B.
H. Nyenhuis.
DAT er onderhandelingen gaande zijn over
de aankoop van het bekende A'damse res
taurant de „Poort van Cleef", ten behoeve
van de P.T.T.
DAT de arbeidsproductiviteit der by de
oogst te werk gestelde N.S.B.-ers hoogstens
25 pet. bedraagt van die der andere hulp-
arbeiders.
DAT te Londen het huweiyk is voltrok
ken tussen luit. A. J. de Haan van de Kon.
Marine en een dochter van wijlen de graaf
van Plymouth, pari. onderstaatssecr. van
buitenl. zaken.
DAT o-nze abonné J. J. de Kruyff, Haze-
laan 26, te Wassenaar, gaarne zou vernemen
of er in Holland (Michigan), nog nazaten
wonen van ds H. G. Klijn, die daar in 1849
heentrok en er op 28 Nov. 1883, negentig
jaar oud, overleed.
DAT tegen de oud-N.S.B.-burgemeester
van Egmond, Bergen en Hilversum, G. J. H.
Fyn, voor het A'damse B.G. 12 jaar gev.-
straf is geëist.
DAT deze rubriek wordt vervolgd op x>ag. 2
Brief van Van Mook en een
dagorder van Spoor
„Linggadjati blijft richtsnoer van
onze politiek."
In een brief aan de republiek heeft dr
Van Mook verklaard, dat de Nederlandse
Regering na vele maanden geduld, on
danks bijna voortdurende aggressie, zeer
ongaarne en tot haar groot leedwezen
tot de overtuiging gekomen is. dat de
republiek niet bereid of onmachtig is,
het bestand en de overeenkomst van Ling-
gadjatit na te komen. De verwerping
van een wezenlijke samenwerking door
de republiek maakt de aanvaarding van
de andere voorstellen der Regering
krachteloos. Voedselblokkade, vasthouden
van gijzelaars, gewelddadigheden, rede-
Generaal Spoor, de opperbevelhebber van
onze troepen in Indië, zal vanavond in hei
radio-programma der Ned. Strijdkrachten
tussen half 7 en 7 uur een toespraak hou
den tot de familieleden der militairen,
die begonnen zijn de republiek tot rede
te brengen
loze vernielingen, het voortgaan der aan
knoping van buitenlandse betrekkingen,
nopen de Regeriing haar vrijheid van
handelen te hernemen ter uitvoering van
Linggadjati.
Generaal Spoor heeft in een dagorder
ontkend, dat de Nederlanders oorlog
zouden voeren tegen het Indonesische
volk. Het beginsel van vrijheid, neerge
legd in de overeenkomst van Linggadjati,
blijft het onveranderde richtsnoer der Ne
derlandse politiek, aldus verklaart de
generaal.
De E.V.C. schermt met
algemene staking
HET N.V.V. heeft haar houding
nog niet bepaald.
De Eenheidsvakcentrale heeft zioh tot
het N.V.V. gewend met een verzoek om
overleg te plegen over teen gemeenschap
pelijk optreden inzake de gebeurtenissen
in Nederlands-Indië. Tevens roept zij de
„werkers" op, hun stem te verheffen tegen
het geweld en herinnert aan haar voor
stellen van 25 Juni aan het N.V.V. ter
voorbereiding ener algemene staking. Het
NVV-hoofdbestuur zal haar houding eerst
hedenmiddag bepalen en doet inmiddels
een dringend beroep op de arbeiders om
noch op eigen initiatief, noch op dat van
organisaties en groepen van personen, wie
dan ook, het werk neer te leggen of on
beraden stappen te doen.
P. v. d. A. en K.V.P. erkennen 0e
de noodzaak van geweld.
Het hoofdbestuur van de P. v. d. A.
kwam Zaterdagmiddag tot de conclusie,
dat men in de bestaande omstandigheden
het onvermijdelijke ener militaire actie
moet erkennen. Het hoofdbestuur van de
KVP noemt het optreden der Regering in
een manifest, gerechtvaardigd.
MR SANDERS NAAR NEDERLAND.
De secretaris van de Commissie-Gene
raal, mr P. Sanders, vertrekt Woensdag
naar Nederland voor het uitbrengen van
het rapport.
Warmer, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht:
Windstille nacht met plaatselijk nevel of
mist, morgen in de loop van de dag ge
leidelijk weer iets toenemende bewolking,
maar nog vrijwel nergens buienvorming,
flinke stijging van temperatuur, matige
wind tussen Zuid-West en Zuid-Oost-
ZON EN MAAN
Dinsdag, 22 Juli. Zon op 4.45 en onder
20.46; maan op 10.13 en onder 23.14.
24 Juli E.K.