Van kano en biezen kistje tot zeeroverschip
Leert toch, hoe een mens blijft drijven!
Meer ruimte voor med. studenten te Leiden
NBUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG, 15 JULI 1947
Stadsnieuws
De expositie „Schepen uit verre
landen" in „Volkenkunde"
Door een nodig geworden reorganisatie
van de opstelling van een der afdelingen
van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
te dezer stede kwam tijdelijk plaats vrij
voor de hedenochtend geopende tentoonstel
ling van vaartuigen en modellen van vaar
tuigen. De expositie is groot genoeg van
omvang om er de meest belangrijke typen
van de gehele wereld buiten Europa te
tonen.
De eigen studieverzamelingen van het
museum boden reeds een rijk en zeer ge
varieerd materiaal. Enkele lacunes konden
door welwillende medewerking van zus
terinstellingen worden aangevuld, n.l. van
het Museum voor Land- en Volkenkunde,
het Maritiem Museum „Prins Hendrik" te
Rotterdam, het Museum voor het Onder
wijs te Den Haag, het Indisch Instituut en
het Ned. Historisch
Scheepvaartmuseum
te Amsterdam.
Reeds wer^ in
ons blad uiteenge
zet, welke verschil
lende motieven tot
het organiseren van
deze expositie heb
ben geleid; aller
eerst de strijd te
gen de natuur, tegen
water en wind,
daarnaast de schoon
heid van het schip,
waarbij tevens het
avontuurlijke ele
ment een rol van
betekenis speelt.
Interessant is het,
de factoren te be
studeren, die tot de
bouw van een be
paald soort schip
hebben geleid, fac
toren, die voort
spruiten uit de
geografische ligging
de aard van het wa
ter, de behoefte
(lange of korte af
stand, rustig water
of wilde stroomver
snelling) en de cul
turele traditie.
Zo werd elk schip
de drager van een
stukje cultuur; zijn
plaats in het cul
tuurleven van vele
volkeren werd zelfs
groot. Tot oné Ne
derlanders, spreekt
dit zeer zeker wel!
Maar men behoeft
niet wetenschappe
lijk onderlegd te zijn
op het gebied der
navigatie, om toch van deze expositie te
kunnen genieten. De duidelijke leidraad
verklaart veel en toont, dat elk schip een
eigen karakter heeft, een „ziel", zoals de
zeevarenden zeggen. Voor de liefhebber
wordt het bekijken van schepen, vervoer
middelen bij uitstek, waarin veel avontuur
lijks zit, een avontuur op zichzelf.
Met deze in zeven zalen van het Rijks
museum voor Volkenkunde uitgestalde
schepen en modellen legt, naar we menen
te mogen constateren, dr C. Noteboom, con_
servator, alle eer in. Uit de gehele opzet
spreekt een grote deskundigheid, die trou
wens ook bleek bij de rondgeleiding.
Als we enkele voorbeelden noemen van
interessante modellen, maken we geen aan
spraak op volledigheid. Dit zou, gezien het
grote aantal 202 nummers! ook niet
kunnen. Om in ruime mate de belangstel
ling te wekken, verwijzen we echter naar
enkele modellen.
Nummer 32: Chinese sampan, Singapore,
opgebouwd vaartuig met kiel, zware stevens
en inhouten. Gespleten achterschip (mis
schien afkomstig van vlotten?)
Nr 35: Slank model van een opgebouwd
vaartuig, Madoerese type met „vlerken",
dubbele uitleggers met bamboedrijvers.
Voor vervoer op zee van personen en goe
deren.
Nr 59: Balsa van het Titicaca-meer, Peru,
een uit rietbundels samengebonden vlot met
'n vierhoekig uit riet vervaardigd zeil. Her
innerend of is ongeveer gelijk aan de riet-
vlotten, die thans nog aan de Boven-Nijl
worden gebruikt. Ze werden en worden
daar gebruikt in alle grootten. Mozes was
waarschijnlijk in een dergelijk „biezen kist
je" aan de oever van de Nijl verborgen.
Nrs 68 en 69: Zeer primitieve boten uit
Noordoost-Siberië. Nochtans voor de zee
vaart bestemd. Een uit planken opgebouwd
vaartuig met vrij vlakke bodem en uit twee
overnaads tegen elkaar bevestigde plan
ken bestaande zijkanten. De bodem steekt
onder het voorschip uit en draagt een hou
ten doorn, gesneden in de vorm van een
dierenkop.
Nrs 80 en 81: Chinese bloemenschepen.
Over bijna het gehele schip is een ruime
woning gebouwd, waarvan de voorzijde ver
sierd is met fraai snijwerk.
Nr 93: Japans koopvaardijschip. Het ach
terschip is sterk naar boven gekromd rond
de ruime roerbun. Langs het hele schip een
hoge verschansing. Over het achterschip
een rond dek. Nabij de voorsteven een kort,
naar voren hellend dek. Achter het mid
den een vierkante paalmast met Japans
zeil. Aan de galg op het voorschip een zeer
lichte paalmast met een klein voorzeil.
Nr 98: Chinees koopvaardijschip, veel
snijwerk en geschilderd in zwart, groen en
goud. Men lette ook op het altaar. Met der
gelijke schepen voer men op Australië, etc.
en zelfs eenmaal de Thames op!
Nr 104: Model van een .vaartuig met ge
wrongen achterschip", zoals de vertaling uit
het Chinees ook luidt. Het achterschip wijkt
geheel weg, om te voorkomen, dat het zou
worden kapot geslagen bij het bevaren der
Japans koopvaardijschip (nr 93) met vierkante paalmast en
Japans zeil, aan de galg op het voorschip een zeer lichte
paalmast met klein voorzeil.
gevaarlijke stroomversnellingen van de
Kung tau, een zijrivier van de Yangtse.
Men lette verder ook op de nummers
42, brede open boot, vervaardigd van die
renhuiden, die over een geraamte van hou
ten latwerk zijn gespannen; vrouwenboten
van Groenland; 66, het prachtige statie
vaartuig van de koning van Siam; 119, de
pittoreske boomstamkano met vleugelvor-
mige zeilen van palmblad van het Yule-
island, Z.O. Nieuw-Guinea; 167, het zo
avontuurlijke zeeroversschip uit de 19e
eenw; 202, ceremoniële boot (boomstam
kano) van Nieuw-Guinea, met mytholo
gische voorstellingen van personen, dieren
en voorwerpen.
Van kano tot zeeroverschip en ceremo
niële boot vindt men dus op deze wel zeer
interessante expositie. Een bezoek lijkt ons
deze uitgebreide collectie ten volle waard.
Is dit ongeveer het model van het
„biezen kistje", waarin Mozes lag?
jjfiunmer 59: Balsa van het Titicaca-
meer.
Aardappelen- en groentehande
laren gaan met vacantie
Voor onze huisvrouwen in Leiden en om
geving is het dus: opletten!
Men verzoekt ons speciaal de lezeressen
van ons blad er attent op te maken, dat
de aardappelen-, groente- en fruithande
laren in Leiden, Leiderdorp, Voorschoten
en Zoeterwoude Maandag 21, Dinsdag 22
en Woensdag 23 Juli a.s. wegens vacantie
hun zaken zullen sluiten, terwijl op die
dagen ook niet zal worden gevent.
Met het oog op de voedselvoorziening
is het van groot belang voor de huisvrou
wen, dat zij ziich dus tijdig van aardappe
len en groente voorzien.
MULO-EXAMENS
Voor het Mulo-diploma A zijn geslaagd
H. Ciere, F. Filippo, J. A. van Zoest, M. J.
Vreeken, G. M. M. Segaar, C. Reijngoudt,
J. B. Reyneveld, H. S. Munnik E. P. v. d.
Meyden, E. H. Hemmen, A. Smit, M. C.
Bijleveld, W. A. A. Corbijn van Willens-
waard, E. Delmeer en J. Hartman, allen te
Leiden; H. Naber, A. G. Bosman, E. Ver
sluis, N. E. van Leeuwen, G. Haakman,
Maart je Offers en F. H. de Jong, allen te
Alphen aan de Rijn; E. Rodrigues te Ha-
zerswoude; I. v. d. Oever en N. J. C. Hart-
gerink, beiden te Oegstgeest; J. v. d Marei
te Katwijk aan Zee, Geertlje Blonk en J.
van Briemen, beiden te Bodegraven; M. W.
v. d. Heul te Rijnsburg en M. J. Kaaijk te
Voorschoten.
Voor diploma B is geslaagd: J. Prevo
te Leiden.
Ik wil er maar mee zeggen...
Thans is ook voor mij de heerlijke
rustperiode aangebrokendie men ge-
woonlijk vacantie pleegt te noemen. En
aangezien het vreemde feit zich voordoet
dat, wanneer ik vacantie hebmij het
hele „grote" gebeuren op de nietige
aardkorst, die men wereld noemt, geen
steek kan schelen, zul je dus in de ko
mende dagen vergeefs boven in de vierde
kolom van de vierde pagina naar de
wondere gedachtenassociaties van je
ik mag het misschien wel zeggen vriend
Jantje van Leyden zoeken.
Verder hoop ik, dat het deze week
goed weer blijft; een lekker zonnetje, een
beetje wind en weinig regen; dat zal
diegenendie vorige week reeds met va
cantie gingen wel zo aangenaam zijn, ter
wijl ikzelf gelijk ook dat mooie weertje
meeneem. 't Gaat toch in ene moeite
door.
Aan alle mijne lezerszowel in Neder
land als in Indië, deel ik mede, dat gij
mij a.s. Maandag weer op mijn oude
standplaats kunt vinden. Zegt het voort!!
Dat wil ik maar zeggen.
JANTJE VAN LEYDEN.
HAAGSE GERECHTSHOF
Wegens diefstal door middel van in
braak, heeft in hoger beroep zich voor
het Haagse Gerechtshof te verantwoor
den gehad M. L. uit Leiden.
Verdachte had zich toegang verschaft
tot een pakhuis, en diverse goederen ge
stolen. Het Hof heeft arrest gewezen, en
het vonnis der rechtbank bevestigd.
Zeventig jongens en meisjes leg
den de zwemproef af
LEER ZWEMMEN!
Als een kraantje zonder water,
Als een vloerzeil zonder vloer,
Als een auto zonder wielen,
Als een bootje zonder roer,
Als een elftal zonder voetbal.
Als een deksel zonder pan,
Is een jongen of een meisje,
Ieder, de niet zwemmen kan.
Mensenkind! Het is zo heerlijk
Om, vooral bij zonneschijn
In het held're frisse water
Met jezelf alleen te zijn.
't Is niet enkel voor je lichaam,
't Is ook goed voor je verstand,
Niet alleen voor 't hoofd van buiten,
Maar ook voor de binnenkant.
En de hoofdzaak: als je ooit eens
In verdrink-gevaar verkeert,
Moet je laatste zucht dan wezen:
Had ik toch maar het geleerd?
Leer toch, hoe een mens blijft drijven!
Leer toch hoe je uit moet slaan,
Heel hun leve op 't droge,
Hebben mensen daar wat aan?
(CLINGE DOORENBOS).
Wij zouden gaarne willen volstaan met
bovenstaande versregels, ware het niet»
dat nog steeds de berichten getuigen van
verdrinkingsgevallen, nu en in de win
tertijd.
Leert daarom de jeugd zwemmen: zij
krijgt er een reserve aan veiligheid door.
die in ons waterland onontbeerlijk is.
Amsterdam gaf het goede voorbeeld; aan
tientallen scholen krijgen de leerlingen
zwemles Het kind doet in het water
bovendien gezondheid op.
Daarom is het zo verheugend, dat
in onze stad wederom een 70-tal jeugdige
candidaten de proef heeft afgelegd tot
het behalen van het zwemdiploma A.
Hier zagen wij zelfs als jongste deel
nemer een spruit van 6 jaren en het mag
het personeel van de Zweminrichting „De
'T ACADEMISCH ZIEKENHUIS
WORDT UITGEBREID
De ministers Gielen, Neher en Drees
hebben geantwoord op vragen van het
Tweede Kamerlid Stokman over het te
kort aan ruimte voor de opleiding voor
medische studenten te Leiden.
Bij de bouw van het Academisch Zie
kenhuis te Leiden werd er mee rekening
gehouden, dat 200 tot 300 medische stu
denten gelijktijdig aan de klinische werk
zaamheden zouden deelnemen. Afgezien
van de huidige abnormaal grote toeloop
van studenten is het redelijk te verwach
ten, dat het aantal Leidse medische stu
denten, dat in de toekomst gelijktijdig
klinisch zal moeten worden opgeleid, on
geveer 1200 zal bedragen. Het is dan ook
onvermijdelijk de mogelijkheden tot kli
nische opleiding uit te breiden. De mi
nisters zijn daarom bereid de inrichting
daaronder mede te verstaan het uit
voeren van verbouwingen en eventueel
van uitbreidingen van de onvoltooide
gebouwen op het terrein van het Aka-
demisch Ziekenhuis ter hand te nemen.
Het opstellen aldaar van semipermanente
gebouwen (barakken) ligt niet in het
voornemen. Aangezien de beschikbare
bouwmaterialen beter voor de uitvoering
van permanente gebouwen kunnen wor
den gebruikt.
MUTATIES NED. SPOORWEGEN.
Met ingang van heden is benoemd tot
ladingmeester bij de N. S. station Leiden
de onder-ladingmeester J. Rijsdam. De
aftredende ladingmeester zal 15 Augus
tus, na 37j/2 jaar in functie te zijn ge
weest waarvan 11 jaar te Leiden, het
spoorwegbedrijf met pensioen verlaten.
Minister Gielen beraadt zich er over,
op welke andere wijzen aan het tekort
aan klinische opleidingsgelegenheid tege
moet gekomen kan worden.
De ministers menen dat de positie der
bouwmaterialen zal toelaten, dat wellicht
reeds in 1948, tot oprichting der onvol
tooide gebouwen op het terrein van het
Akademisch Ziekenhuis kan worden
overgegaan.
SPREEKUUR WETHOUDER.
De Wethouder van Sociale Zaken, de
heer S. Menken, houdt morgen spreek
uur van 1415 uur.
Distributievorm
Woensdag zijn aan de beurt voor het
afhalen van levensmiddelenkaarten die
gezinnen, waarvan het hoofd een stam
kaartnummer heeft van 62.50165.500.
Het kantoor is geopend van 8.3011.45
en van 1416 uur.
Arbeiders, werkzaam in bedrijven met
minder dan 10 man personeel, moeten
een individuële aanvraag voor werk
schoenen indienen op Woensdag 23 Juli.
De formulieren daartoe kunnen worden
afgehaald op Woensdag 16, Donderdag
17 en Vrijdag 18 Juli.
Afhalen der formulieren voor werk
schoenen in de agentschappen: de ge
hele week.
Zij, die op Maandag 14 Juli (gisteren)
een formulier voor het aanvragen van
één toerbuitenband hebben ontvangen,
kunnen dit inleveren op Woensdag 16
Juli voor de letters A t/m K, en op
Donderdag 17 Juli voor de letters I t/m
Zaan loket 5.
Zijl" tot eer strekken, dat het in een
korte tijd zoveel jongeren vertrouwd
maakte met deze edele sport!
Niet minder belangrijk was het feit,
dat na deze opleiding, allen de proef
van bekwaamheid met goed gevolg wis
ten af te leggen.
Het zijn de- volgende meisjes: Annie
van Schooten, J. van Kampenhout. M. v.
d. Ham, M. Mulder, T. Schouten, W.
Lancel, J. Melet, R. Piket, R. v. d. Weij-
den, W. Betgem, L. Roozendaal, R. v. d.
Star, N. de Romijn, H. "Pet, P. Planjer,
T. Baart, T. Roelandse, E. Trap, J. Blok.
E. Stouten, C. Segijn, R. Beekman, C.
Loof (L'dorp), B. de Bruin (L'dorp), J.
van Leeuwen, W. Vavier, T. de Jong, A.
v. d. Reijden, M. v. d. Pol, T. Laken, A.
Sommeling, T. v. d Weijden en T Smit
En de jongens: K. Stichter, K. Siere,
D. Kuyvenhoven, T. Verbrugge, W. Roe
landse, F. Beurse (L'dorp), F. de Vos
(L'dorp), W. P. Jagel, G. v. d. Maas, J.
van Leeuwen, A. Wendt, W. Linschoten,
H. van Velzen, J. Oosthoek, H. Spruyt
(L'dorp), A. Pardon, N. van Teijlingen,
W. van Oosten, E. Teunissen, J. Fakkel,
B. Vis, J. Baan, H. Neuteboom, J. v. d.
Natv J. Vervoorn, W. v. Hoven, J v. d.
Walle, J. Werner (L'dorp), B. Landes-
bergen, J. Wagter, W. Steen, J. Bregman
(L'dorp), K. van Dieperingen (L'dorp),
C. Franse en C. Brandt.
„Veelbelovende" jongeman
maakte de Sleutelstad onveilig
Wist door insluiping woningen binnen te
dringen
Dank zij de waakzaamheid van een be
woonster van de Cronesteynkade is het de
politie gelukt een „veelbelovende" 14-jarige
Leidse jongeman, P. S. in handen te krij
gen. Deze knaap trachtte door insluiping
verscheidene woningen binnen te dringen
om van daar distributiebescheiden en an
dere kostbaarheden machtig te worden. Gis
teren poogde hij dit weer te doen in een
woning aan genoemde kade doch waar hem
dit niet gelukte, toog hij naar een woning
aan de Brandelerkade, waar hij meer succes
had, want terwijl de bewoner een middag
dutje deed, bemachtigde hij diens porte
feuille. De dame heeft de jeugdige misdadi
ger achtervolgd en hem in 't nauw gedre
ven, waardoor de politie hem kon inrekenen.
Bij onderzoek bleek, dat deze jongeman
zich reeds tien maal aan een dergelijk feit
had schuldig gemaakt. Nog dezer dagen
had hij twee levensmiddelenkaarten ver
kocht voor f 120 en dit bedrag binnen één
dag met een vriendje opgemaakt.
In verband met deze affaire is de 26-j.
Leidenaar A. J. "S., die de bonkaarten van
P. S. opkocht, wegens opzettelijke heling in
arrest gesteld.
De 39-j. stucadoor J. J. van L. uit
Den Haag is gisteren tijdens het ver
richten van werkzaamheden in de school
aan de Paul Krugerstraat van 2 meter
hoogte gevallen. Met een gebrokeo
rechter pols en enige vleeswonden aan
het gelaat is hij door de E.H.D. naar het
Acad. Ziekenhuis overgebracht.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Pieternella, d v J J Gijsman
en A Onvlee; Abram F, z v A F van der
Heijde en C Schenkeveld; Truusje, d v P
D van Zeist en J Tegelaar; Geertruida M,
d v M Sommeling en H J Laman; Elisa
beth G, d v P J Smit en J M Verhaar; Hen
drik S, z v J Faas en A Berger; Johannes
W, z v B H A Klink en J S Bull; Elisabeth,
d v P Lepelaar en H van Tongeren; Nico-
laas H, z v T M van Seggelen en J Groen;
Jacobus G(Z vA J Hennik en G Hovestad;
Adriana C, d v J Stoute en M C van der
Heiden; Rudolf, z v H Neuteboom en E
Stikkelorum; Adriana M, d v J van Aken
en A G Wljnands; Willem, z v J Geijteman
en H van Rijn; Johanna M, d v J Cramer
en J A Smit; Joke H, d v N van den Berg
en A P xan den Berg; Jan, z v J Laurier
en A Bergman.
OVERLEDEN: A M Verhoog, z, 5 weken.
GEHUWD: C X Ruigrok en A E M Jong-
mang
