Ergens in de Zwitserse bergen ligt Pestalozzi
Sport en Wedstrijden
EÜWE LE1DSCHE COURANT
DONDERDAG, 10 JULI 1947
KINDERDORP, WAAR WEZEN
EEN TEHUIS VINDEN
Op een stralend mooie Meidag stappen we
te St Gallen in het bergt rein tje, dat ons
langzaam-stijgend door het liefelijke Ap-
penzeller heuvelland, in een half uurtje naar
het op 900 meter boven de zeespiegel gele
gen Trog en zal brengen.
Het doel van onze reis is het Kinderdorp
Pestalozzi" waar reeds thans tachtig oor
logswezen uit verschillende landen onder
dak en liefderijke verzorging hebben gevon
den. Als het dorp geheel gereed is zal er
plaats zijn voor een vierhonderdtal kinderen.
Als „idee" bestond het kinderdorp reeds
tijdens de oorlog in de wensdromen van en
kele idealisten. Dank zij hun meeslepende
gloed wisten ze hun enthousiasme mede te
delen aan brede lagen van het Zwitserse
volk en tot onze vreugde is thans de „idee"
van enkelen door de daadwerkelijke steun
van vele, vele kindervrienden, werkelijkheid
geworden
Een glans van tevredenheid glijdt over het
gezonde, door de zon gebruinde gezicht van
de Trogener boer, als we hem naar de weg
vragen. Immers ook de Trogenaars hebben
hun steentje bijgedragen en ze beschouwen
het kinderdorp enigszins als hun dorp. Toen
de eerste steen gelegd werd, trad een Tro-
gens schoolkind naar voren en liet naar
alle vier windrichtingen de roep weer schal
len Ihr Matle und Buebe, wo kên Vatter und
Muette meh hend, chónd zu üs ue, d'Schto-
be isch parat". „Meisjes en jongens, jullie,
die geen vader en geen moeder meer heb
ben, komt hierboven bij ons, jullie kamer
is klaar", zo luidt ongeveer de welkomst
roep, maar het is juist het Trogense dialekt
(het Sdhwizerdütsoh wordt in alle kantons
weer verschillend gesproken!), dat er zo
iets fris-naiefs en trouwhartigs aan geeft.
Door bloeiende boomgaarden leidt van
af het dorpsplein een goed geplaveide weg
naar boven en het d-uurt niet lang, of we
zien hoog boven alles uit aan een houten
paal vrolijk de Zwitserse vlag wapperen
wit kruis op rood veld en we horen reeds
het lustig gehamer der timmerlui, want er
wordt nog steeds bijgebouwd in het kinder
dorp.
Als de „dorpsleider" hoort, dat we Hol
landers zijn, verwijst hij ons naar ,,tante
Kokkie", een landgenote, die hier al een
half jaar lang, van het moment af, dat het
eerste kinderhuis in gebruik werd genomen,
belangeloos haar artieidsk racht in dienst
heeft gesteld van dit mooie werk. Onder
haar deskundige leiding mogen we het dorp
in ogenschouw nemen.
Het „dorp" in zijn huidige toestand is ge
makkelijk te overzien. Het huis van de
dorpsleider, waarin ook de kantoren, de
apotheek en het laboratorium zijn onderge
bracht; voorts acht splinternieuwe houten
kinderhuizen in Appenzeller stijl en de
„boerderij", die een echte, oude Trogener
boerderij is en reeds „functioneert" met een
tiental eigen koeien, een moedergeit met een
schattig klein spierwit geitje en een big
getje, geschenk van een groepje schoolkin
deren uit een of ander vergeten Zwitsers
dorp aan de Pestalozzikinderen.
Verder wordt er nog overal gebouwd. Bin
nenkort komen nog twee kinderhuizen ge
reed en ook het clubhuis, waarin de ge
meenschappelijke bijeenkomsten en feesten
zullen plaats hebben, is reeds in aanbouw.
Als alles, volgens het ontwerp van de Zür-
cher architekt Hans Fischer gereed is, zul
len er vier en twintig kinderhuizen staan,
waarin kinderen van ten-miste acht ver
schillende nationaliteiten de dorpsgemeen
schap zullen vormen.
Er zijn thans reeds vijf kinderhuizen in
gébruik. In de eerste twee huizen zijn op
12 November 1946 dertig wezen uit Toulon
en Marseille opgenomen. In het derde en
vierde kinderhuis leven Poolse oorlogswezen.
Zestien „blonde" Poolse kinderen, die door
de Duitser „waardig waren gekeurd" als
proefkonijntjes te dienen voor hun onmen
selijke rastheorieën en die als zodanig eerst
naar Duitsland waren weggevoerd, om via
Tsjecho-Slowakije tenslotte in Italië te be
landen, werden begin December '46 door een
landgenoot uit Meraan gehaald en op Kerst
dag arriveerde een groep van „zwarte"
Poolse kinderen uit Warschau Een Poolse
leraar, die tijdens de oorlog in Zwitserland
was geïnterneerd, studeerde aan de Univer
siteit te Zürich psychologie en opvoedkunde,
om zich op zijn taak voor na de oorlog voor
te bereiden: thans begint zijn „oogst" Hij
mocht zelf naar Warschau gaan om de kin
deren uit te zoeken en wijdt zich nu met
hart en ziel aan zijn moeilijke opgave hun
het doorgestane leed te doen vergeten en er
levenskrachtige, blijmoedige mensen van te
maken Sinds een paar maanden is het vijfde
kinderhuis in bezit genomen door de
^Oostenrijkers" Binnenkort komen de „Hon
garen en wie dan komen weet men nog niet.
Er zijn onderhandelingen aangeknoopt over
de opneming van Tsjechische en Griekse we
zen en ook Hollandse kinderen zijn uitgeno
digd.
Op het terras van het Oostenrijkse nuis
zitten een paar kleine blonde meisjes ziels
gelukkig te spelen met een hele poppen
familie Een groep Poolse jongens is ijverig
aan het aardappelschillen Voor het Franse
huis werken een tiental jongens onder lei
ding van hun onderwijzer aan him tuin.
Hij wijst hun, hoe ze een touw moeten
spannen, om de kanten netjes recht te
kunnen afsteken en ze zijn met hart en
ziel bij het werk. Intussen mag ik hun huis
van binnen zien.
Links van de ruime hall is de grote, lichte
huis-eetkamer, met een hele rij vensters
deze wezen uit de „Midi", toen ze na al het
doorgestane leed hun nieuw tehuis" moch
ten betrekken?
Boven de eetkamer is het schoollokaal.
Hier krijgen de kinderen dagelijks les. Het
onderricht geschiedt in al de tehuizen steeds
in de moedertaal, opdat de kinderen, wan
neer ze op hun zeventiende of achttiende
jaar in het eigen land terugkeren, niet ach
terstaan bij hun leeftijdgenoten. De inwo
nende onderwijzer is een landgenoot en de
schoolboeken en leermiddelen van het moe
derland staan te zijner beschikking. Hier
naast zal ook onderricht gegeven worden in
een vreemde taal, die dan tevens de ge
meenschappelijke „dorpstaai" zal zijn. In
In het kinderdorp Pestalozzi, temidden van het Zwitserse heuvelland, wordt
natuurlijk ook onderwijs gegeven. Een kijkje in de kleuterklas
Oorlogswezen uit alle delen van Europa
kunnen in Pestalozzidorp een liefderijk
tehuis vinden.
aan de voor- en zijkant. Hier eten dagelijks
zestien kinderen, de pleegouders en twee
helpers of helpsters, maar het heeft niets
van de ongezellige eetzalen, met een lange
rechte, op zijn best met een haveloos zeildoek
gedekte tafel in het midden en een einde
loze rij stoelen erlangs, zoals men die uit
talloze gestichten kent. Het probleem om
twintig mensen te eten te geven, zonder het
huiselijke op te offeren, is hier alleraar
digst opgelost. In de rechter zithoek een
langwerpige tafel, waaraan een achttal kin
deren kunnen zitten: in de hoek tussen twee
vensters een ronde tafel met een zitbank en
wat stoelen er omheen en dan nog een klein
vierkant tafeltje in de hoek bij de licht
groen betegelde „Kachelofen". Veel bloe
men, een kamerlinde, fleurige kleedjes op
de tafels, vrolijk geruite gordijnen zoiets
als ons „Brabants bont" voor de ven
sters; een alleraardigst boekenkastje met
een keur van Franse kinderboeken. Ik be
wonder het fraaie houtsnijwerk op de lichte,
moderne meubelen en tante Kokkie wijst
mij vol trots op de „Schenkungsurkunde",
die in een smal lijstje aan de wand prijkt:
„Deze meubelen zijn het geschenk van de
leerlingen van de tweede klas van de ge
kund ar sohule te Z" staat er op te lezen.
Daaronder de handtekeningen van de hele
klas. Was dat geen mooie welkomstgroet aan
de rechtervleugel bevinden zich de slaap
kamers voor de kinderen vier per ka
mer een zitslaapkamer voor elk der hel
pers en een grote zitslaapkamer voor de
pleegouders Beneden in het sousterrain is
het zeer modern ingerichte was- en douche-
lokaal, de badkamer en een grote werkplaats
waar de kinderen onder deskundige leiding
leren knutselen, zodat ze zelf kunnen mee
helpen aan de vervaardiging van vele nut
tige gebruiksvoorwerpen, die het kinder
dorp nog gebruiken kan. Eén der huisva
ders is een bekwaam musicus In zijn school
lokaal staat de vleugel, die hij zelf heeft
meegebracht. Hier geeft hij de kinderen van
het hele dorp zangonderricht, vormt blok-
fluitgroepen; de begaafdsten krijgein ook
piano-onderricht.
Men ziet, et wordt voor de Pestalozzikin
deren" met zeer veel liefde gezorgd. En het
schijnt mij toe, dat het Pestalozzi-dorp met
recht deze naam mag dragen. Hier leeft de
geest voort, van de grote Zwitserse paeda-
goog en kindervriend, die gedreven door zijn
vurig geloof in de allesoverwinnende kracht
van de liefde, zijn hele leven eraan wijdde,
om arme, verwaarloosde, ouderloze kinde
ren een liefdevol tehuis te geven en hen op
te voeden tot blijmoedige, werkzame, gods
vruchtige mensen
Dr Annie Hochberg-van Wailinga
Om het kampioenschap van de
L. S. B.
v. d. NatPosthuma remise.
Wegens art. 20 van. het wedstrijdregle
ment hebben de vier hoogst uitkomeoiden
van de wedstrijd 1947 recht op toelating
tot de hoofdgroep in 1948. Om de vierde
plaats van de afgelopen wedstrijd moet
een tweekamp gespeeld worden tussen
Posthuma en Van der Nat, die beiden
gelijk uitkwamen. Dinsdagavond werd de
eerste partij gespeeld, welke i*n remise
eindigde. Er zijn remisepartij er., waarin
weinig bijzonders gebeurt. In onder
staande partij was spanning van 't begin
tot het einde.
Wit: W. H. vam der Nat.
Zwart: D. Posthuma.
1. e2e4, e7e6 (Frans); 2. Ddle2 (de
weinig voorkomende Tchigorïn-variant,
feitelijk alleen bekend uit de match Tar-
raschTchigorin 1893. terwijl deze zet
ook werd gespeeld door Stoltz in zijn
partij tegen Botwinnik, Groningen 1946),
c7c6 (beter is c7c5); 3. g2g3 (een
voudig d2d4 was sterker), d7d5; 4.
e4xd5, c6xdö; 5. Lflg2, Pg8f6; 6.
d2d4, Pb8c6; 7. c2—c3, Lc8—d7; 8.
Lelg5, Lf8e7; (hier kan wit met
Lxf6. Lxf6; Lxd5 een pion winnen. Maar
le. kam zwart gxf6 spelen en 2e. na Lxd5
kan Lxd4, cxd4; Pxd4, komt wit in moei
lijkheden); 9. Pbd2, 0—0; 10. Pgl—f3,
h7h6; 11. Lg:5—f4, Dd8—b6; 12. Pf3—e5,
(wit hoeft niet bevreesd te zijn voor
Dxb2, omdat na 00 zowel Tflbl als
Pxd7 en Lxd5 kan volgen), Pc6xe5; 13.
d4xe5, Pf6h7; 14. Pd2b3 (op weg naar
bet sterke veld d4) Ldf7b5; 15. De2e3
(de loper op b5 belet de witte korte
rochade, doch wit heeft geen plan om kort
te rocheren, omdat zijn kansen bij een
koninigsaanval liggen, waarvoor hij zijn
koningspionnen nodig zal hebben), Db6—
c7; 16. Pb3d4, Lb5—a6; 17. h2—h4 (wit
offert eem stuk!) g7g5? (maar zwart had
dit niet mogen accepteren); 18. h4xg5,
h6xg5; 19. Lf4xg5, Le7xg5; 20. f2—f4,
Lg5d8; 21. De3f3, Tf8e8 (pion e6
moet eerst gedekt worden om de f-pion
op te kunnen spelen); 22. Df3h5?? (De
beslissende foutzet! Wit overzag de zwarte
parade en geraakt in verldesstand. Win
nend was hier 22. Dg4t. Kh8; 23. 000
met de niet te pareren dreiging Txh7t en
Thl mat). Er volgde 22. La6d3! (de
enige, maar ook afdoende zet); 23. Dh5
g4t, Ld3g6; 24. Keif2 (ook zwak)
Dc7b6; 25. b2b3, Ta8c8 (dreigend
Txc3 en Dxd4, ook na Tacl); 26. Dg4
f3, Db6c5; 27. Tal—cl, Ld8—a5 (de
witte stelling is hopeloos; dan rest alleen
een „va banque" spel); 28. f4f5, Lg6xf5
('t eerste gelukje; na exf5 zit er weinig
meer in); 29. Kf2e2, (dreigt Pxf5)
Lf5g6; 30. Thlxh7; Kg8—h7 (tweede
bof!) Na Lxh7 wint zwart een tempo dat
hij nu na 31. Telhit verliest, Kh7g8;
32. Df3f6 Zwart rest slechts één zet, oil.
Lg6h7 waarop wit met 33 Thlxh7
remise afdwingt. Er volgde nog 33
Kg8xh7; 34. Df6xf7t en remise door
eeuwig schaak.
Op 33. Dg5 i.p.v. Txh7, ontsnapt de
koning via f8 en e7 omdat wit door de
dreiging Dxc3 enz. geen „stille" zetten
kan doem.
Een levendige partij.
De tweede partij wordt a.s. Maandag in
het clublokaal van „Phdlidor" gespeeld.
Mocht ook deze partij in remise eindigen,
dan hebben de beide spelers besloten om
het lot te doen beslissen.
kampioenschapswedstrijden
schaakclub „katwijk"
Voor de finale om het kampioenschap
schaken van Katwijk plaatsten zich de
heren: A C Berkhey, J H Edeling, H v
Galen, G C van 't Hof, A v d Oever en mr
J v d Plas.
Er wordt gespeeld in enkele competitie
met als inzet de kampioensbeker, beschik
baar gesteld door de burgemeester van Kat
wijk. De eerste 2 ronden gaven als resultaat:
A v d OeverE H v Galen VzVz\ A C
Berkheymr J v d Plas 01; J H Edeling
GCv't Hof 10; E H v Galenmr J vd
Plas 10; J H EdelingA C Berkhey 10;
A v d Oever— G C v 't Hof Vz—Vz.
De stand is: Edeling 2, v Galen Wzv d
Plas en v d Oever 1, v 't Hof VzBerkhey
0 punten.
In de 2e klasse bestaat de eindgroep uit
de heren: Joh. van Beelen, A Haasnoot, J
Harteveld, P den Hollander, L Vlieland en
J Zuyderduyn.
Uitslagen van de eerste 2 ronden: Joh. v.
BeelenP den Hollander 10; A Haas
nootL Vlieland 01; J ZuyderduynJ
Harteveld Vz—Vz\ P den Hollander— J Har
teveld Vzl/z', L VlielandJ Zuyderduyn
01; Joh. v Beelen A Haasnoot VzVz-
Stand na 2 ronden: v Beelen en Zuyderduyn
1%, Harteveld en Vlieland 1, A Haasnoot
en den Hollander Vz p.
BW en MVV speelden gisteren te Den
Bosch met 00 gelijk voor de kampioenscom-
petitie van Nederland.
V.U.-dagen in het Kurhaus
gisteren geopend
Wetenschappelijke samenkomst en
vergadering van de Vrouwen V.U.-hulp.
Dit jaar is het Kurhaus te Schevenin-
gen de vergaderplaats van de Ver. v.
H.O. op G.G., die hier vandaag haar
66ste jaarvergadering houdt, welke gis
teren werd voorafgegaan door de weten
schappelijke samenkomst. Hiervoor be
stond goede belangstelling, onder de aan
wezigen bevonden zich verscheidene
hoogleraren, predikanten enz.
De leiding berustte bij prof. dr H. J.
Heilema, die r.a opening het referaat van
prof. drW. H. Gispen over: „Israels verhaal-
dwang" aan de orde stelde. Aangezien de
referent door ziekte verhinder^ was aan
wezig te zijn, zag prof. dr G. Ch. Aalders
zich voor de moeilijke taak geplaatst het
referaat zo goed mogelijk te verdedigen
en de vragen en opmerkingen te beant
woorden. Aan de discussie namen deel
de hoogleraren: dr J. Goslinga, dr H. N.
Ridderbos, dr R H Woltjer. dr A Sizoo
en dr J. Waterink.
In de middagvergadering kwam in be
spreking het referaat van dr W. P. Berg
huis over: „De begrenzing der Overheids
taak," dat eveneens te voren in druk was
verschenen. Na de socialistische en Aristo-
telisch-Thomistische staats- en maat
schappijbeschouwing in 't kort te hebben
besproken werd in het referaat uitvoerig
ingegaan op de opvattingen van dr Hoe-
demaker, Boissevain, Kersten en Ling-
beek. welke naar de mening van de
referent een hartstochtelijke weerslag
vinden in het boek van dr A. A. v. Ruler,
„Religie en Politiek," hetwelk hij aan een
critische beschouwing onderwierp en
waartegenover dr Berghuis de Antirevo-
lutionnaire-Chnistelijk Historische staats-
en maatschappijleer verdedigde
Tevens was gistermiddag in het Kur-
hauscabaret een samenkomst belegd van
Vrouwen V.U.-hulp, welke onder leiding
stond van mevr. S. M. Engelkens-Wijn-
gaarden te Delft. Hierin voerde het woord
prol dr R. Hooykaas en mevr. C. H. v.
Alkemade-Kwakkelstein van Rotterda.m.
Gisteravond werd in de Prins Willem-
kerk te Scheveningen de gebruikelijke
bidstond gehouden, waarin voorgaat ds
B. Timmer van Den Haag-Oost, waarna
een begroetingssamenkomst volgt in het
Kurhaushotel
WAARBORGFONDS VOOR
GEDUPEERDE EFFECTENBEZITTERS.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp „Rechtsherstel en effecten-
registratie", dat een waarborgfonds in
het leven roept, waaruit zij kunnen put
ten, wier recht door verkoop ter beurze
niet meer in oorspronkelijke vorm kan
herleven. De afdeling effectenregistratie
krijg*, voorts de bevoegdheid de bijdrage
aan dit fonds te heffen ter zake van de
verhandeling van na 1 Februari 1946 uit
gegeven effecten. Het laatste met terug
werkende kracht tot 7 Mei 1946.
VOETBAL.
ned. spoorwegen competitie.
Gouda Leiden 0-4.
Onder grote belangstelling vond giste
ren op het prachtige Olympia-terrein te
Gouda bovengenoemd treffen plaats.
Reeds voor de rust nam Leiden door haar
rechts-binnen en middenvoor een 0-2
voorsprong. En voerde deze na de thee
op tot 0 - 4, door toedoen van rechtsbin
nen en rechtsbuiten. Hoewel de overwin
ning verdiend is, i$ de uitslag geflatteerd.
DAMMEN
K.D.C. Katwijk a. d. Rijn
Hieronder volgen de uitslagen van de
5e ronde voor de Katwijkse Damclub
K.D.C. voor de zomerwedstrijd:
J. LavenAim. v. Beelen 20; W.
BöttdherW. v. Rijn 20; J. Houwer—
G. Freke 2—0; A. v. BeelenH. Koele-
wijn 20; J. v. ElkJ. Heemskerk 20;
J. Laven-—J. Freike 02. Overige partijen
uitgesteld.
WATERPOLO
A.Z.C. TE ALPHEN
Voor gisteravond waren in Alphens
zwembad twee polowedstrijden vastgesteld,
n.l. A.Z.C. IBoskoop I (dames) en A.Z.C,
3O.Z.V, 3 (heren). Zowel de Boskoopse
dames als de Oudewaterse heren lieten ver
stek gaan. Het was zeker te koud!
GYMNASTIEK
JAARVERGADERING LEIDSE DAMES-
GYMNASTIEKVER. „SPORTIEF"
Woensdagavond werd in het „Gulden
Vlies" de jaarvergadering gehouden van de
Leidse Damesgymmastiekvereniging „Spor
tief.
Na een inleidend woord van de voorzit
ster mevr. Tieleman, kreeg de secretaresse
gelegenheid een uitgebreid jaarverslag naar
voren te brengen, waaruit duidelijk tot
uiting kwam de bijzondere groei van deze
vereniging, een gezonde geest en hoopvolle
resultaten voor de toekomst. Ook de
prestaties van enige nieuwe leden werden
gememoreerd, terwijl Jet van Leeuwen
werd verzocht de vereniging te vertegen
woordigen bij de uitzending .Leiden
Oxford". Het verslag van de penningmees-
teresse was kort en zakelijk en toonde op
nieuw aan de voortreffelijke geest die bij
„Sportief" heerst.
Bij de bestuursverkiezing werden alle af
tredende bestuursleden herkozen, terwijl een
geanimeerde rondvraag, deze goed bezochte
jaarvergadering (hoevele malen is dit bij de
meeste verenigingen geheel anders) besloot.
