De plannen van K. en 0
voor 't komend seizoen
Reveil - toen, maar
nu weer noodzakelijk
De verhouding van
en Koninkrijk Gods
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG, 10 JULI 1947
Stadsnieuws
DEZE WINTER ZAL ER IETS
GROOTS WORDEN VERRICHT
L
Wie het werk van de Stichting „Kunst
en Ontspanning" in het afgelopen sei
zoen van nabij heeft gadegeslagen,
moet wel tot de vaste overtuiging zijn
gekomen, dat deze culturele instelling
in het kader van „Leiden leeft en
streeft" een markante plaats inneemt.
Hoe kan het ook anders. K. en O. heeft
met haar opbouwend en verheffend
programma vele harten in de gunstige
zin van het woord veroverd. En het
mag niet verzwegen worden, dat tal
lozen hierdoor voor het eerst in aanra
king zijn gebracht met het culturele
leven, dat door de Stichting op verant
woorde wijze aan duizenden Leide-
naars is getoond.
Wie zal ontkennen, dat in deze tijd
jong en oud, hetzij direct, hetzij in
direct. betrokken worden bij het ont
spanningsproces,. dat zich baari breekt?
Het is daarom van het allergrootste
belang, dat er gedegen recreatie, welke
de mens verrijkt, geboden wordt.
K. en O. bedient zich bij het samen
stellen van haar omvangrijk program
ma steeds van de grootste voorzichtig
heid, opdat de ideële doelstelling wordt
verwezenlijkt, n.l. de geestelijke en
culturele verheffing van de gehele
burgerij te bevorderen en het cultu
rele leven voor alle bevolkingsgroe
pen te openen.
In een gistermiddag gehouden pers
conferentie heeft het bestuur van de
„Stichting tot bevordering van Kunst,
Ontwikkeling en Ontspanning" (zoals
men wellicht weet, is dit, na de fusie
van K. en O. en de Leidse Volksuniver
siteit, de officiële naam van de Stich
ting) aan de Leidse Pers het overigens
beknopte programma voor het komen
de seizoen overhandigd. De heer H. de
Wilde, die het voorzitterschap op zich
heeft genomen merkte in zijn uiteen
zetting omtrent het doel van deze in
steling terecht op, dat zij een van de
weinige manifestaties is van eenheid,
die uit de bezettingstijd bewaard zijn
gebleven. Zij wil de ganse bevolking in
haar arbeid betrekken, terwijl in het
bestuur zoveel mogelijk alle godsdien
stige gezindten en maatschappelijke
geledingen zijn vertegenwoordigd.
Uit de geschetste doelstelling vloeit
onmiddellijk voort, dat het werk van
de Stichting een tweeledig karakter
heeft. Enerzijds richt zij zich naar de
culturele kant, anderzijds naar de cul-
tureel-paedagogische. Daarom wordt er
ook onderscheid gemaakt tussen twee
groepen van de burgerij, die in het
werk belang stellen. Allereerst zijn
daar de houders van gele inschrijvers-
kaarten; dat zijn zelfstandige inschrij
vers, die de te organiseren avonden
wensen mee te maken, terwijl de hou
ders van groene kaarten zich per be
drijf collectief opgeven. Deze laatste
actie wordt door de directie van meer
dan honderd bedrijven geldelijk ge
steund, zodat de toegangsprijzen uit
zonderlijk laag gesteld konden worden.
Aangezien de grote hoeveelheid fei
tenmateriaal, welke het bestuur van K.
en O. ons leverde, onmogelijk in één
artikel is te verwerken, willen wij van
dag aandacht schenken aan de plan
nen, die de Stichting koestert ten aan
zien van de houders van gele kaarten
om morgen in een vervolg-artikel stil
te staan bij datgene, wat men voor de
houders van groene kaarten hoopt te
organiseren.
Voor het aanstaande seizoen zijn
reeds nu vastgesteld: Een serie van
vier bijzondere toneelvoorstellingen in
de Leidse Schouwburg. Op 31 October
as. „Veel leven om niets", blijspel van
Shakespeare, op te voeren door het
Rotterdams Toneelgezelschap met me
dewerking van een orkest; op 12 De
cember, een nog nader te bepalen
Stuk, eveneens gebracht door hetzelfde
gezelschap; op 26 Januari „Gijsbreght
van Aemstel", van Joost van den Von
del, op te voeren door het Amsterdams
Toneelgezelschap; en voor 19 April
wordt overwogen het blijspel: De ge
borduurde Bal, door het Amsterdams
Toneelgezelschap. Het bestuur kon ons
de verzekering geven, dat de nog niet
vastgestelde stukken in elk geval goede
werken zullen zijn.
MOTIE INZAKE GEM. ACCOUNTANTS
DIENST
Het gemeenteraadslid A. O. Froihwein
(P.v.d.V.), heeft naar aanleiding van het
voorstel tot instelling van een gem. ac
countantsdienst bij de raad de volgende
motie ingediend:
1. De Raad besluit, in aansluiting op
het voorstel van B. en W. te bepalen, dat,
na eventueele instelling van een gem
accountantsdienst, bij deze dienst zal
worden benoemd een doctorandus in de
economie, althans een persoon, die ten
minste aan de exameneisen van de acte
K X (M.O. Staathuishoudkunde en Sta
tistiek) heeft voldaan.
2. De raad besluit te bepalen, dat de,
onder punt 1 bedoelde persoon als wnd
directeur van deze dienst zal worden
aangemerkt.
Bij de examens van de „Vereniging
ter bevordering van de Vakopleiding in
het kappersbedrijf" is het gezellen-diplo
ma uitgereikt aan de heer E. Langeszaal.
Men deelde ons nog mede, dat de plaats
bespreking geschiedt voor elke voorstel
ling bij loting. Men kan de lotingen zelf
bijwonen, doch men kan ook aan het
bureau aan het Plantsoen verzoeken, de
besprekingen der plaatsen te verzorgen.
Voorts is een serie van drie concerten
uitgeschreven. Deze worden gegeven door
het Rotterdams Philhairmonisch Orkest.
Als dirigent zal optreden Eduard Flipse
of eventuele gastddrigenten. De concerten
zullen worden gehouden' in de grote zaal
van de Stadsgehoorzaal op 22 October a.s.,
22 Januari en 15 April 1948. Er zullen
interessante programma's gebracht wor
den, die evenals de medewerkende
solisten later zullen worden bekend
gemaakt. Deze concerten-serie is voor
namelijk ingesteld om de tallozen, die van
de concertzaal vervreemd zijn of de weg
naar ddt terrein nog niet gevonden heb
ben. belangstelling voor het werk van
een groot symphonie-orkest bij te bren
gen. Vandaar dat men de prijzen laag ge
houden heeft. Men kan een abonnement
nemen op deze serie, ten bedrage van
f 4. Voortaan zullen aparte explicatie
avonden georganiseerd worden, zodat zij,
die reeds voldoende met muziek op de
hoogte zijn, op het concert zelf niet meer
de uitleg hoeven aan te horen.
Ook staat er een serie van drie voor
drachtskunst avonden op het programma.
Op 20 November a.s., Nel Oosthout in
„Jeanne d'Arc," door Bernhard Shaw;
op 13 Februari, Jac. van Elsacker met
REDE MR. DR. J. J. R. SCHMAL
VOOR DE CHR. HIST. UNIE
De afdeling Leiden van de Ohr. Histo
rische Unie belegde gisteravond in de
tuin van „Oud-Hortuszicht" een open
luchtbijeenkomst, welke onder voorzit
terschap stond van de heer D. van der
Kwaak, die er in zijn openingswoord op
wees, dat de politiek voor de leden van
de Unie geen zakelijke aangelegenheid
is. De Bijbel is richtsnoer ook voor ons
politiek denken en handelen. Spr. legde
er ten slotte de nadruk op, dat de C-H.
beginselen waardig zijn om uitgedragen
te worden.
Nadat de accordeonisten van de Ver
eniging „Excelsior" uit Sassenheim en
kele muziekstukjes ten gehore hadden
gebracht, sprak het Tweede Kamerlid
mr dr J. J. R. Schmal in een boeiend
referaat' over het onderwerp: „Reveil
toen en nu! en: Is Christelijke partijvor
ming nog nodig?"
Spr begon met te zeggen, dat er men
sen zijn, die op het standpunt staan, dat
we met het verleden maar weinig of
niet te maken hebben. Wie aldus rede
neert, stelt zichzelf op één lijn met het
dierenrijk. Uitvoerig stond spr. vervol
gens stil bij het „Reveil", dat in de eerste
helft van de negentiende eeuw werd ge
proclameerd. Wie „Reveil" zegt, zegt
„Ontwaken". Na de beklemmende Franse
tijd waren er vele mensen onder de in
druk van de gedachte, dat het wenselijk
was niet meer te denken aan hetgeen
achter lag. Men zag er daarom maar van
af om met elkander van gedachten te
wisselen. Over het algemeen waren de
mensen afkerig van wat naar vrijheid
van gedachten zweemde. Men meende
aan het begin te staan van een geheel
nieuwe tijd en het devies moest zijn: een
heid en nogmaals eenheid. Zowel op het
terrein van de Staat als van de Kerk.
Men maakte allerwegen plannen,•waaraan
de bedoeling ten grondslag lag, om het
Nederlandse volk in al zijn geledingen
met die „gezegende" ondervonden Franse
eenheid te begiftigen. Uit die tijd dag
tekent de gedachte, dat er in Nederland
moest komen één Protestantse Kerk. De
mens, die nadenkt, wordt per se onrus
tig, zo propageerde men. Deze tijd stond
geheel en al in het teken van de gema
tigdheid. Die man werd populair, die er
de meeste doekjes om wist te winden
Men zag niet in, dat men, ondanks alle
bedaardheid en kalmte, toch op revolu-
tionnaire grondslag stond.
Er waren echter mensen, die zich met
deze denkbeelden niet konden verenigen
Ook in de Kerk rees het verzet. Hieruit
vloeide de Afscheiding van 1834 voort.
Het strekt Groen van Prinsterer tot grote
eer, dat hij het voor de afgescheidenen,
die op mensonterende wijze vaak werden
behandeld, heeft opgenomen. Dit was het
begin van het wakker worden van ons
Kerkvolk. En de actie van deze histori
sche figuur is niet tot het kerkelijk ter
rein beperkt kunnen blijven. Hij hield
zich ook zeer intensief met de school
bezig. Het Kerkvolk werd zich er van
bewust, dat èn in de Kerk èn in de Staat
een geestelijke tyrannie zich heerschap
pij poogde te verzekeren, welke de on
dermijning zou betekenen van de toe
komst van ons volk. Het „Reveil" weer
klonk!
In 'het vervolg van zijn betoog zeide de
referent, dat het liberalisme zijn tijd
heeft gehad. Het heeft zich echter niet zo
maar van zijn plaats laten dringen. Daar
voor is gewerkt. Doch gelukt is het on
der Gods zegen ten volle! Het volk ach
ter de kiezers is zich bewust geworden
van zijn kracht en roeping. Ten aanzien
„De Kellner," door Iwan Schmeljof; en
op 7 April, j'kvr. Ciaudiine Witsen Elias
met een poëzie-pnogramrna. Deze bijeen
komsten worden gehouden in het Leidse
Volkshuis. Op de folder, die een dezer
dagen huis aan huis zal worden bezorgd,
kan men uitvoerig kennis nemen van de
prijzen, doch. voor deze serie worden geen
abonnementen afgegeven.
Vanzelfsprekend neemt ook de film
een plaatsje in. Het verheugt het bestuur
bekend te kunnen maken, dat de voor
stellingen in het vervolg zullen plaats
vinden op Donderdagavonden, terwijl
tevens de films zullen worden gedraaid,
die het bestuur op het oog heeft. Het
doel van de filmactie blijft steeds: het
brengen van goede reprises en het ver
tonen van culturele films. Ook zullen de
premières niet ontbreken.
De sectie lezingen, cursussen en excur
sies heeft ten doel zich tot de mens als
geheel te richten en hem er van te door
dringen, dat zijn arbeid, zijn gezinsleven
en zijn vrije tijd samen delen zijn, waar
uit zijn leven is opgebouwd en dat het
zowel voor zijn persoonlijk geluk als
voor dat vain de gehele samenleving nood
zakelijk is, dat hij verstaat, waarom het
gaat bij elk van die delen. Een reeks on
derwerpen is in voorbereiding. Over data
en sprekers kon men ons uiteraard nog
niets definitiefs mededelen.
Ook voor het regelen van exposities
is een speciale sectie gevormd. Zo zal in
het najaar een tentoonstelling worden
gehouden over „Ambachtskunst." Het
bestuur is de directeur van het Sted.
Museum „De Lakenhal" erkentelijk voor
zijn medewerking in deze. Ook zal ge
tracht worden excursies te organiseren
naar andere plaatsen, waar belangrijke
tentoonstellingen te bezoeken zijn
van de onderwijskwestie merkle 'spr. op.
dat ons volk gaandeweg tot het besef
kwam, dat het onderwijs een zaak ven
de ouders is, in dien zin, dat het kind een
school bezoekt, waar onderwijs gegeven
wordt in een geest, welke strookt met
het denken der ouders. Tevens was ei
de gelegenheid om ons te doordringen
van de gedachte, dat wij als Christenen
ook temidden van het volksleven een
taak hebben. Het Christendom is meer
dan een zaak van de binnenkamer. Het
zegt ons ook iets van de houding, welke
wij dienen aan te nemen, jegens onze
medemens.
Na de tweede wereldoorlog is er op
nieuw een „Reveil" nodig geweest, om
het Kerkvolk wakker te schudden. Spr.
wilde deze oproep tot ontwaken niet ge
lijk stellen met die van honderd jaar ge
leden. Na het herwinnen van de vrijheid
hebben we weer het streven gezien van
een beperkte kring, om, als het enigszins
kon, aan heel ons volk een nieuwe, denk
beeldige eenheid op te dringen. Aanvan
kelijk had het er de schijn van, dat het
zou gelukken. Men „brak door" en dit
maakte op sommige landgenoten indruk.
Het „Reveil"van thans bestaat hierin,
dat onze mensen op dit punt klaar wak
ker zijn gevonden- Hierin komt weer
duidelijk aan het licht, dat er in brede
lagen van ons volk een instinctief leven
is, dat de mensen uit de gevaarlijke zone
houdt. De grote massa heeft aangehoord,
wat doorbreken is en wat de aanhan
gers propageren, doch zij is met grote
gelatenheid overgegaan tot de orde van
de dag. Wie door wil breken, breke door!
Zijn uittocht is voor ons althans een heil
zame zuivering! Ons „Reveil" is, dat,
waar men ook komt, meer dan ooit het
besef levendig is: Wanneer wij op
Christelijke grondslag politiek georiën
teerd zijn, is dit op grond van onze gods
dienstige overtuiging, aldus beëindigde
de heer Schmal zijn rede, waarna enkele
aanwezigen in discussie traden.
Ds J. J. Verleur sprak voor
ouderlingenconferentie
Voor de eerste maal kwamen gister-
vond de ambtsdragers der Geref. Kerken
(onderhoudende art. 31 K.O.) in de clas
sis Leiden in ouderlingenconferentie bij
een in gebouw „Rehoboth" te Leiden.
Na en kort openingswoord van de
voorzitter, de heer M. Kraan van Was
senaar, hield ds J. J. Verleur van Lisse
een referaat over het onderwerp, „Kerk
en Koninkrijk Gods".
Na erop gewezen te hebben, dat de
taak in het Koninkrijk Gods wordt be
paald vanuit de Kerk, merkte spr. op,
dat men op de vragen ,wat is de Kerk?"
en ,wat is het Koninkrijk Gods" veeial
uitgaat van zondige feiten en factoren,
waarnaar men ook handelt. Als voorbeeld
hiervan noemde ds Verleur de „plurifor
miteit" der Kerk, waarvan men niet
meer zou inzien, dat de verdeeldheid der
kerk zonde is voor God. De onzichtbare
kerk is een zwevend begrip en niet meer
de concrete inhoud van het geloof, ten
gevolge waarvan bij velen weinig inte
resse meer is voor de kerkvragen in
deze tijd.
Vervolgens stond de referent stil bij
de invloed van Karl Barth, waardoor de
kerk wordt gezien als een instelling voor
religieuse handelingen, een „practische
ambulance voor levensgewonden". Het
gevolg hiervan is, zo betoogde ds. Ver
leur, dat kerk en Koninkrijk Gods als af-
Ik wil er maar mee zeggen...
Na het vliegend hotel, vliegend hen.'
zinehlikvliegend laboratorium, de vlie
gende vlo, vliegende sigaar, vliegende
koe, vliegende vleugel, vliegende stier, is
opeens de vliegende schijf in het centrum
van de belangstelling komen te staan.
De wildste geruchten deden de ronde
van streng wetenschappelijk tot super'
sensationeel en het is buiten enige twij'
fel, dat meerderen van de goe-gemeente
hun hart vasthielden voor een oorlog op
korte termijn. Niemand weet immers
hoever ze eigenlijk al met die atoombom'
onderzoekingen zijn gekomen. Dus
Doch gelukkig is plotseling de oplos'
sing van het geval gegeven en blijkt de
z.g.n. vliegende schijf een doodgewone
weerballon te zijn, die minstens bij SO
Amerikaanse weerstations in gebruik is.
Het wil mij voorkomendat verschil-
lende geleerde heren bij het horen van
de nuchtere waarheid, zich verschrikt op
het hoofd zullen krabben, gezien de vèr
uiteenlopende verklaringen, die ze van
het „mysterie" gaven.
Het enige vreemde aan dit „vreemd'
soortige verschijnsel" blijft nu voor mij
nog, hoe het mogelijk is, dathoewel
deze weerballonnen reeds enige jaren in
gebruik zijn, men eerst nu pas ze als
„vliegende schijven" ontdekt en waarom
die schijven niet eens in Nederland zijn
gezien voorzover mij bekend, gebruikt
„De Bilt" ook van dergelijke meteorolO'
gische instrumenten?
Het wachten is nu nog maar op een
vliegende (kun je zelf invullen,
komt altijd weieens uit
Dat wil ik maar zeggen.
JANTJE VAN LEY DEN,
Tuinconcert K. en O. gaat
niet door
Het tuinconoert, dat K. en O. hediecn-
avond in „Oud Hortuszicht" zou aaaibiedem
kan wegens weersomstandigheden niet
plaats vinden.
OVERTREDING DER LOONREGELING
De directeur^ van het arbeidsbureau
Lisse schrijft ons het volgende.
De bijzondere politierechter te Middel
burg heeft verschillende arbeiders, die
hun werkgever een landbouwer op het
eiland Tholen zonder de voorgeschre
ven opzeggingstermijn in acht te nemen
verlieten, omdat zij geen genoegen na
men met het volgens de algemene voor
schriften vastgestelde loon, een hech-
teaiisstraf van 5 dagen onvoorwaardelijk
opgelegd.
De mannen waren, na hun eerste werk
gever te hébben verlaten, onmiddellijk
door een andere landbouwer in dienst
genomen, hoewel zij geen ontslagbriefje
konden overleggen.
De eis luidde tegen de werkgever, die
de weggelopen arbeiders in dienst had
genomen: f4000.boete, subs. 4 maan
den hechtenis, en tegen ieder der arbei
ders twee weken hechtenis. De uitspraak
was f 500.boete, subs, drie maanden
hechtenis, en twee weken voorwaardelijk
met een proeftijd van 2 jaar voor de
werkgever en 5 dagen onvoorwaardelijk
voor ieder der arbeiders.
De werkgever werd medegedeeld, dat
rekening was gehouden met zijn slechte
gezondheidstoestand, anders zou ook hem
onvoorwaardelijke hechtenis zijn opge
legd.
ONDERWIJZERES BENOEMD.
Tot onderwijzeres aan de Chr. Oplei
dingsschool voor U.L.O. aan de Munniken-
straat (hoofd de heer P. Herfkens) is be
noemd mej. G. J. Kremer te Assen.
Voor het examen der H.C.V. zijn
geslaagd voor costumière de dames: A.
Krijger, T. Straathof, T. Koppers, L. v.
Berge Henegouwen, A. Corsel, E. Bloem
zaad, S. de Mooy, allen te Leiden en H.
v. d. Haak te Rijnsburg.
gezonderde geestelijke terreinen worden
beschouwd en kerk en Koninkrijk Gods
komen steeds meer buiten het leven te
staan. Het Woord van de kerk wordt
verdrongen en in de prediking van de
kerk wil men niet meer horen het ge
tuigenis Gods voor het gehele leven.
Spr. achtte het voor de ambtelijke ar
beid van het allergrootste belang, dat
men zich zou bezinnen op de verhouding
van kerk en Koninkrijk Gods, omdat
alles in het leven moet dienen tot de
bouw van dit Koninkrijk, dat slechts tot
stand wordt gebracht door de overwin
ning van de strijd tegen het zondeleven.
Het Koninkrijk Gods is nabij U geko
men, zegt de apostel Paulus, maar 't zet
zich steeds verder door en komt meer
en meer in voltooiing, totdat het zijn
hoogtepunt heeft bereikt.
De kerk, aldus zeide spr., is „de kraam
kamer van het Koninkrijk", het gebied,
waar de herboren mens op alle dingen
en verhoudingen gaat inwerken tot ere
Gods. Wie Kerk en Koninkrijk Gods van
elkander losrukt, die handelt in strijd
met de openbaringsgeschiedenis van het
Woord des Heeren.
Tenslotte legde ds. Verleur de nadruk
op de roeping der ambtsdragers in deze
tijd, nu de kerk veel te veel wordt ge
zien als heilsinstituut.
Tot voorziter en secretaris-penning
meester der conferentie werden gekozen
resp. de heren M. Kraan en W. J. Sies,
beiden te Wasenaar. Éesloten werd, de
kerken te verzoeken jaarlijks 'n bijdrage
te verlenen van f 1.— per ambtsdrager.
