Hermann Hesse werd vandaag 70 jaar
Debat om de Indië-Interpellatie-de Groot
Over de schadeloosstelling van Kamerleden
NIEUWE LEID SC HE COURANT
WOENSDAG, 2 JULI 1M7
Heden wordt een der grootste schrij
vers van het moderne Europa zeventig
jaar. Zijn verdiensten zijn verleden jaar
erkend door hem de Nobelprijs voor
letterkunde toe te kennen. Kort geleden
meldde „Les Nouvelles littéraires" dat
hij ernstig ziek was en zijn gezichtsver
mogen bijna geheel verloren heeft. Het
tijdens zijn leven over hem kunnen
schrijven.
Maar eer we dit doen, willen we de
gelegenheid aangrijpen om duidelijk te
maken voor hen, die dit niet weten,, wat
het betekent de Nobelprijs te ontvangen.
Deze heet naar Alfred Nobel, een Zweeds
industrieel, in Stockholm geboren en in
1896 te San Remo overleden. Hij was de
uitvinder van het dynamiet en vermaak
te zijn geweldig vermogen dat ongeveer
32 millioen Zweedsche kronen bedroeg
aan de Nobelstichting. Uit de gekweekte
rente moesten jaarlijks vijf prijzen wor
den uitgereikt „aan hen die in het afge
lopen jaar aan de mensheid de grootste
dienst hadden bewezen". Dit gold voor
Natuurkunde, Scheikunde, Geneeskunde
en Letterkunde. De vijfde prijs was die
voor de grootste bevorderaar van de
wereldvrede. Daaronder zou men dienen
te verstaan: verbroedering der volken,
afschaffing of vermindering der staande
legers en tot stand brengen van vredes
congressen.
De prijs voor letterkunde zou toegekend
worden aan hem, die het beste werk had
geschreven, dat zich door verheven idealen
en bedoelingen kenmerkte. Wie dus voor
deze prijs in aanmerking komt, dient te
behoren tot de edelstdenkenden van het
menselijk geslacht. Het is jammer dat nog
nooit een Nederlander deze eer is waardig
gekeurd. Wel kregen we prijzen voor Na
tuurkunde (Lorentz, Zeeman, Van der
Waals, Kamerlingh Onnes), Scheikunde
(Van 't Hoff, Debije), Geneeskunde (Eijk-
man), maar al zijn verschillende malen
Nederlanders voorgesteld (Van Eeden, Prof.
Huizinga) nog nooit is het tot een uitrei
king gekomen.
In 't algemeen kan men wel zeggen dat
de keuze juist is geweest. Mannen als
Kipling, Maeterlinck, Hauptmann, Shaw,
Thomas Mann, Bergson, Galsworthy, kan
men zonder enig voorbehoud tot de groot
ste genieën rekenen. Dat een enkele maal
een vrij onbeduidende figuur als Grazia
Deledda is gekozen kan te wijten zijn aan
politieke oorzaken.
Maar bij Herman Hesse is dit stellig niet
het geval. Als zovele andere schrijvers heeft
hij geen gemakkelijke jeugd gehad en is
ten slotte langs een ongedachte weg tot zijn
roeping gekomen. Zijn vader was zende
ling en hij zou theoloog worden. Maar dit
kwam niet met zijn aanleg overeen. Hij
werd daarna leerling-monteur en kwam
tenslotte in de boekhandel terecht. Al deze
omzwervingen door het leven hebben hem
stof gegeven voor zijn boeken. En wie zijn
levensgeschiedenis kent vindt dan ook
voortdurend de neerslag daarvan in zijn
romans. Hij loopt tegen de dertig, eer hij
zich geheel aan het schrijven kan wijden.
Maar dan volgen de werken elkaar snel op.
„Peter Camenzind", waarvan in een
kwart eeuw ver over de honderd opla
gen uitkwamen, opent de rij. „Unterm
Rad" beleeft in 20 jaar 150 oplagen en
zo gaat het door. „Knulp", Sprookjes",
„Demian", .Siddartha", ..Bilderbuch",
„Der Steppenwolf", het is alles buiten
gewoon fijn gedacht en beschreven en op
zijn zeventigste jaardag zal menigeen,
die hem niet kent. goed doen. kennis met
hem te maken, daar hij een dergenen is,
die uitsteken boven het tijdgenoten-ge
slacht van gelovers in valse goden als
Naziïsme, Fascisme en eigengereide men
sen vergoding. Bij Hesse vindt men niets
van dit alles terug. Hij is de man, die
gelooft in hoge idealen en die de jeugd
wil opwekken weer groot te denken. Hij
is in zijn ziel overtuigd, dat de wereld
ten onder gaat door gebrek aan idealen,
vandaar zijn woord in 1920 aan de Duit
se jeugd: „Zarathustras Wiederkehr", na
zijn „Söhön is die Jugend", van 1918 en
zijn roman „Siddartha" van 1922.
Maar behalve in de genoemde romans
vindt men vooral ook zijn idealen be
lichaamd in zijn gedichten Trost der
Gelukwensen van H.M. de
Koningin aan Canada.
De Nederlandse ambassadeur, dr Van
Roy en. heeft op instructie van H. M. de
Koningin aan de Canadese regering Haar
gelukwensen met de 80e verjaardag van
de Unie, welke gisteren gevierd werd,
doen toekomen.
PHILIPS IS LANG NIET
ONTEVREDEN.
In haar jaaverslag zegt de directie der
Philipsfabrieken, dat de opvatting
„Nederland blijft ons vaderland en de
wereld ons werkterrein" de enige is, die
land en volk kunnen redden uit de nood
van heden. Afsluiting van ons land voor
wie of wat ook is funest. Het bedrijf had
nog met veel moeilijkheden te kampen,
die het overwon door centralisatie. Over
1946 kon de export tot 75 millioen gulden
worden opgevoerd. In 1947 zet zich die
stijging voort. Naast zichtbare export ge
schiedt er „onzichtbare" in de vorm van
industriële hulp aan het buitenland. Het
fabriekspersoneel, dat voor dc oorlog half
om half was samengesteld, telt nu 80
mannen en 20 vrouwen.
De verlies- en winstrekening heeft een
batig saldo van ƒ7.217.755.Op de
cumulatief preferente en gewone aan
delen wordt 6 p.j. uitgekeerd of voor
dc verslagperiode 10 Als winstsaldo
resteert ƒ151.030.—.
Nacht" en „Gedichte des Malers", die hij,
zoals uit de titel blijkt, zelf van tekenin
gen voorzag.
Toen hem de Nobelprijs werd toege
kend, hebben sommige bladen geschreven
dat daarmee de Duitse taal in eer her
steld was. Sedert Thomas Mann in 1929
werd bekroond, scheen een nacht gevallen
te zijn over deze schone en welluidende
taal van Goethe en Heine. En al heeft
ook Hesse geen prijs meer gesteld op
het Duitse staatsburgerschap evenmin als
Thomas Mann, de taal van zijn jeugd (hij
was in Württemberg geboren) is hem
ook in Zwitserland als muziek blijven
klinken. En aleen kortzichtigheid kan
daaraan zich stoten.
In zijn Musik des Einsamen" komen
gedichten voor, als „Das Ziel" (het doel)
en „An die Melancholie" waarin hij zegt
dat hij altijd zonder doel de wereld is
doorgezworven en nooit tot rust kon ge
raken, maar ten slotte bemerkte hij dat
hij slechts in 'n kring rondliep. Maar dan
ziet hij het doel: op alle wegen staat de
dood en biedt hem de hand. En of hij
verstrooiing zocht in de wijn of in de
vriendenkring, in de armen der liefde of
bij de klank der luit, overal vond hij de
melancholie terug; nu heeft zij zijn hoofd
in haar schoot genomen, want hij is van
zijn tochten weergekeerd en al zijn zwer
ven was een weg tot haar. Veel is er in
dit alles dat herinnert aan Frans van As-
sissi en Thomas van Aquino.
En al is Hermann Hesse zeer zeker
niet te rekenen tot een bepaalde te om-
schrijiven geloofsbelijdenis, toch is hij
een diep-religieus man en al zegt hij het
in andere woorden, ook bij hem is het
laatste: „Ons harte is onrustig in ons tot
het ruste vindt in U".
Hen Haag. Dr F. C. Dominicus
Militaire chauffeur verdronk door
fatale vergissing
Dezer dagen had op de Keizers-
gracht te Amsterdam een noodlotti;
ongeval plaats met een jeep, dat de 26-
jarige soldaat Roelof van de Wetering,
uit Tilburg, het leven kostte. Teneinde
ruimte te maken voor het parkeren van
zijn eigen wagen langs de Keizersgracht,
wilde hij een daar geparkeerde jeep ver
plaatsen. Nooit zal bekend worden, hoe
het kwam, maar de jeep reed plotseling
achteruit en kantelde in het water. Een
voorbijganger, de 25-jarige Amsterdam
mer Broos, die op het hulpgeroep van
een vrouw toesnelde, dook enige malen
en trachtte vergeefs een portier van het
wagentje te openen. Hij gaf zijn pogin
gen op, aangezien een tot nog toe onbe
kend gebleven militair (waarschijnlijk de
eigenaar van de jeep) hem toeriep, dat
er toch niemand in zat. Deze onwetend
heid werd tenslotte fataal voor v. d. We
tering. Toen de auto werd opgetakeld,
kon slechts de dood worden geconsta
teerd.
BELANGRIJKE VERBETERINGEN
VOOR BOUW-ARBEIDERS
De wijzigingen in de loonregelingen
voor het bouwbedrijf, aangebracht in
afwachting van de collectieve arbeids
overeenkomst, behelzen het volgende-
Opheffing van de zesde loonklasse en
plaatsing van de erin voorkomende ge
meenten in de vijfde (loonstijging 3 cent
per uur); plaatsing van grondwerkers
van 3e in 2e loonklasse (loonstijging 4
6 cent per uur); belangrijke verbeterin
gen voor buiten de woonplaats werkende
arbeiders.
Voorts krijgen de bouwers 12 dagen
vacantie. De „Stichting Vacantiefonds
Bouwbedrijf" is de enige die vacantie-
bons mag uitgeven.
COMMUNISTEN STONDEN
ALLEEN
(Van onze Parlementsredacteur.)
Bij de aanvang van de vergadering van
de Tweede Kamer deelde de Voorzitter,
mr Van Schaik gisteren mede, op 25 Juni
een brief te hebben ontvangen van de
min.-pres., dr Beel, waarin deze mede
deelde, voornemens te zijn, zo spoedig
mogelijk een regeringsverklaring over het
Indië-beleid af te leggen, waarbij dan
tevens de interpellatie-De Groot (Comm.)
aan de orde zou kunnen worden gesteld.
Deze brief werd heden gevolgd door een
andere, waarin dr Beel tot zijn leedwezen
moest berichten, dat, om redenen van
landsbelang, deze verklaring nog niet
THOMAS MANN WORDT WEER
GEDRUKT IN DUITSLAND
Een Berlijnse uitgeverij is gemachtigd
om werken van een aantal Duitse
auteurs, w.o. Thomas Mann, te herdruk
ken, in een oplage van 50 tot 100 duizend
exemplaren.
WEER 80.000 AMERIK SCHEEPS-
ARBEIDERS IN STAKING
Ruim 80.000 arbeiders van 22 Ameri
kaanse scheepswerven aan de Atlanti
sche kust en de Golf van Mexico zijn
gisteren in staking gegaan en hebben
zich daarmede gevoegd bij hun 40.000
collega's die vorige week het werk bij
de Bethlehem Steel Cy. hebben neer
gelegd.
ENGELSE KRANTEN NOG WEER KLEINER
De door Dalton, de Britse minister van Fi
nanciën enige tijd geloden aangekondigde in
voerbeperkingen zijn met ingang van giste
ren streng doorgevoerd, voorloopig gedurende
12 maanden. Zelfs is Engeland, dat zich toch
nog steeds met betrekkelijk kleine kranten
tevreden moest stellen, teruggekeerd tot de
dagbladen van 4 paginas, teneinde te bezuini
gen op krantenpapier, waarvoor dollars be
taald moeten worden. Ook het vleesrantsoen
wordt opnieuw verlaagd.
MONTGOMERY IN AUSTRALIË.
Veldmaarschalk Montgomery is giste
ren te Canberra gearriveerd voor een
14-daags bezoek aan Australië, ter be
spreking van de verdediging van dit land.
Te Beek en Donk werden aanbesteed 34
woningwetwoningen. Laagste waren de Gebr.
de Rooy te Aarle Rixtel voor f 449.600.
De heer J. H. Schöpping heeft, na 40
jr. dir. te zijn geweest van het bankconcern
„de Maas" te Maastricht, zijn functie neer-
In de Berkel bij de stuw te Warnsveld
is de 16-jr. boerenknecht L. in 't Drem.pt
verdronken.
Benoemd: tot hoofdingenieur in vaste
diens* bij het College nn Alg. Commissaris
sen voor de Wederopbouw ir J. v. Noppen te
Deventer: tot hoofding.-directeur van de
Volkshuisvesting in alg. dienst tr A M
Kuijsten, met gelijktijdige ontheffing van de
functie van insp. der Volksgezondheid in Gel
derland, waarvoor is benoemd de hoofdarchi
tect E Doorn, aan wie als standplaats Arnhem
is aangewezen
De vorige week op de Bergweg te
R'dam aangereden tuinder P. Aardse van
de Oude Kleiweg aldaar is aan de gevol
gen overleden.
Te A'dam is weer opgericht de Ned.
Brucknerver. met Herman Rutters en Hein
's Gravesande respect als voorz. en secr
kon worden afgelegd, doch dat hij be
reid was, het zgn. Seniorenconvent (waar
in alle fractieleiders zitting hebben) in te
lichten. Mr v. Schaik toonde zich bereid,
dit Convent zo spoedig mogelijk bijeen
te roepen.
De heer Hoogcarspel (Comm.) stelde
daarop voor de interpellatie-De Groot
op Donderdag a.s. te houden.
De heer Schouten (A.-R.) hekelde het
feit, dat blijkens persberichten de Rege
ring wel de fractievoorzitters van de
P.v.d.A. en de K.V.P. heeft ingelicht, en
nu, om redenen van landsbelang, in de
Kamer zelf geen verklaring wil afleggen.
Hij wenste, dat de minister in het Senio
renconvent de „redenen van landsbelang"
positief zal motiveren, waarna de Kamer
kan beoordelen, of een debat inderdaad
tot nader order kan worden uitgesteld.
De heer v. d. Goes v. Naters (Arb.)
bestreed de heer Schouten, doch wilde
ook graag zo spoedig mogelijk het Senio
renconvent ingelicht zien.
De Voorzitter deelde mede, het Sen.-
convent tegen de volgende dag te willen
convoceren, na overleg met dr Beel. De
heer Schouten verklaarde hierna, zijn
oppositie eventueel tot na de bijeenkomst
van 't Sen.convent op te schorten en gaf
het Sen.-convent op te schorten en gaf
de heer Hoogcarspel in overweging, thans
geen uitspraak van de Kamer uit te lok
ken. Prof. Romme (KVP) was niet van
zins, de heer Hoogcarspel te steunen,
doch deze laatste handhaafde zijn voor
stel. Het werd eehter verworpen met
alleen 9 communistische stemmen tegen.
Het radioprogramma voor
vanavond
Hilversum I (301 m). NCRV. 7.00 Nieuws;
7.15 Landbouwpraatje; 7.30 Actueel geluid;
7.45 Gram.; S.00 Nieuws; 8.05 Programma
proloog; 8.15 Kurhaus; 9.15 Lezing; 9.33
Nieuwe opnamen; 10.10 Schubert-cyclus;
10.30 Nieuws; 10.45 Avondoverdenking; 11.00
Avondconcert; 12.00 Sluiting.
Hilversum II (415 m). VARA. 7.00 Lezing;
7.15 Nieuws uit Indië. V.P.R.O. 7.30 Cursus;
7.45 Bijbellezen. VARA. 8.00 Nieuws; 8.05
Dingen van de dag; 8.15 Piano-duo; 8.45
Hoorspel; 9.25 Malando; 9.50 Tour de France;
10.00 Viool; 10.20 Ramblers; 10.45 Sport; 11.00
Nieuws; 11.15 Pianorecital; 11.25 Gramofoon;
12.00 Sluiting.
Wat de Radio morgen brengt
Hilversum I (301 m). K.R.O. 700 Nieuws;
7.15 Gymnastiek; 7.30 Morgengebed; 7.45 De
bussy; 8.00 Nieuws; 8.15 Pluk de dag: 8.55
Zonnebloem. N.C.R.V. 10.00 Leger des Heils-
muziek; 10.15 Morgendienst; 10.45 Bach. K.R.
O. 11.00 Zonnebloem; 11.50 Familieber.; 12.00
Angelus; 12.03 Viool en piano; 12.30 Klaas
van Beeck; 12.55 Zonnewijzer; 1.00 Nieuws;
I.15 Kath. nieuws; 1.20 Boekbespreking; 1.25
Metropole-orkestr 1.45 Vrouwenvaria. NRCV.
2.00 Cello en piano; 2.30 Réunie Philips
Kommando; 4.00 Bijbellezing; 4.30 Omroep
orkest; 5.45 Concert door Zwitserse musici;
6.15 Nieuwe opnamen; 6.30 Strijdkrachten;
7.00 Nieuws; 7.15 Gram.; 7.30 Actueel geluid;
7.45 R.V.D. antwoordt; 8.00 Nieuws; 8.05 Pro
gramma proloog; 8.15 Sans Souci; 8.55 Oie
Delftsche Sanghers; 9.30 Vaart der Volken;
9.50 Met band en plaat; 10.30 Nieuws; 10.45
Avondoverdenking; 11.00 Nieuwe Néd. mu
ziek; 11.30 Gram.; 12.00 Sluiting.
Hilversum II (415 in). AVRO. 7.00 Nieuws;
7.15 Gymnastiek; 7.30 Operetteklanken; 8.00
Nieuws; 8.15 Ochtendrhythme; 8.45 Orkest
suite; 9.15 Morgenwijding; 9.30 Politieber.;
9.35 Arbeidsvitaminen; 10.30 Van vrouw tot
vrouw; 10.35 Zang; 10.50 Kleutertje luister;
II.00 Vergeet het niet; 11.20 Viool en piano;
11.45 Mozart; 12.00 Lyra-trio; 12.30 In het
spionnetje; 12.35 Gerard van Krevelen; 1.00
Nieuws; 1,15 Bing Crosby; 2.00 Voor de
vrouw; 2.20 Kamermuziek; 3.00 Voor zieken
en gezonden; 4.00 U kunt het geloven of
niet; 4.05 Prima ballerina; 4.15 Camera
looopt 5.00 AVRO Kaleidoscoop; 5.20 ANWB-
licht voor; 5.30 Ravel; 5.50 Rijk overzee; 6.00
Nieuws; 6.15 Sky masters; 6.45 Sportpraatje;
7.00 Bernard Person; 7.10 Gram.; 7.30 Radio-
volksmuziekschool; 8.00 Nieuws; 8.05 Jubile
rende Snip en Snap; 8.15 Danse des morts;
8.55 Hoorspel; 9.30 Speeldoos; 9.50 Hij en Zij;
10.20 Vaudeville-orkest; 11.00 Nieuws; 11.15
Dutch Swing College: 11.30 Bizet; 12.00
Sluiting.
GRATIE VOOR Z. W. MULDER.
Aan Z. W. Mulder, die door het B.G.
te Leeuwarden ter dood was veroordeeld,
is gratie verleend. Hij kreeg thans
levenslang.
Dr E. J. BURGER MET VERLOF
NAAR NEDERLAND
Per K.L.M. Constellation „Walche
ren" is uit Curasao dr E. J. Burger,
Ned. vertegenwoordiger in de Caraïbi-
sche commissie, van een kort verlof in
ons land gearriveerd.
CONTRA EMIGRATIE VAN JODRN
NAAR SURINAME.
Het Ned. Israëlietisch Kerkgenootschap
te A'dam heeft zich uitgesproken tegen
emigratie van Joodse „displaced persons"
naar Suriname, omdat men zulks niet als
een oplossing van het probleem der
zwervende Joden kan beschouwen en
men ook humanitaire bezwaren heeft
vanwege het karakter van het land.
Het Amsterdamse Gerechtshof heeft de
54-j. Groningse zeeman J. L., die in de oor
log, zonder van zijn Nederlandse vrouw te
zijn gescheiden, met een Engelse is ge
trouwd, tot 1 jr m.a veroordeeld
Het Britse Lagerhuis heeft het plan der
regering om de electriciteitsvoorzaening te
nationaliseren miet 321 tegen 173 stemmen i
goedgekeurd.
DINSDAG ZAL ER WORDEN
GESTEMD
Nadat gistermiddag het voorstel van
het Communistische Kamerlid Hoog
carspel, om Donderdag een interpellatie-
De Groot (Comm.) over Indië te houden,
was verworpen, kon pas met de eigen
lijke agenda worden begonnen, in een
ontspannen, roezemoezige sfeer. Het
vriendschapsverdrag met Jemen ging on
der de hamer door, evenals het wetsont
werp Delegatie-eedsafneming.
Over het volgende wetsontwerp, strek
kende tot verhoging van de schadeloos
stelling voor Tweede Kamerleden van
f 5000 tot f 6000, was een zgn. blanco ver
slag uitgebracht, zodat iedereen dacht,
dat ook dit onder de hamer door zou
gaan. Doch de heer Hoogcarspel (Comm.)
aanvankelijk nergens te vinden, blijk
baar nog uitrustende van de slag om de
interpellatie kwam verklaren, dat zijn
fractie, hoe gemotiveerd zij het voorstel
ook achtte, tegen zou stemmen, omdat
voor de arbeiders de z.g.n loonstop be
staat. Toen was Leiden in last. Want de
Grondwet eist, dat voor een wijziging
der schadeloosstelling in de Kamers een
meerderheid moet zijn van 2/3 van het
aantal zitting hebbende leden, in het al
gemeen in de Tweede Kamer dus 67. En
er waren maar 67 leden aanwezig, zoals
na herhaalde telling bleek, waarvan 9
communisten zouden tegenstemmen, zo
dat hoogstens 58 stemmen vóór uitge
bracht zouden kunnen worden. De oplos
sing werd gevonden, zelfs zonder dat de
communisten protesteerden door ten
slotte de stemming uit te stellen tot Dins
dag a.s., in de hoop. dat de leden-opkomst
dan beter zal zijn!
Een zestal naturalisatie-ontwerpen van
in to+aal 122 buitenlanders, werd zonder
debat aangenomen, evenals een wijzi
ging van de Comptabiliteitswet en eenj
Regeling van de verantwoording van de
opbrengst der Personele Belasting
1945/1946.
Tenslotte kwam het hoofdpunt van de
agenda aan de orde: de douane-overeen
komst tussen Nederland, België en
Luxemburg. Zes sprekers beproefden
hierop hun krachten, instemmende met
de strekking van de overeenkomst en
critiek uitoefenende op enkele onderde
len. Vandaag komen nog enkele sprekers
aan de beurt. Wij hopen een samenvat
ting van het geheel te geven, als minister
Lieftinck de sprekers heeft beantwoord.
Waar is Anthony Cotterell
De dir.-gen. van Politie, Raamweg 47
te 's-Gravenhage, verzoekt namens de
Engelse Ambassade te worden bekend
gemaakt met de verblijfplaats van Cot
terell, Anthony, geb. 19—12—1916. ma
joor bij het Engelse leger in Nederland.
Hij werd 2391944 tijdens een incident
te Brummen gewond in linkerbovenarm
en voor behandeling met drie andere ge
wonden naar een verbandlokaal gebracht
in de Rozenhoflaan 12 te Zutphen. Alle
vier werden naar het hospitaal gezon
den te Enschedé, maar Cotterell werd
teruggebracht naar Zutphen, alwaar hij
op 2591944 werd onderzocht. Op de
zelfde dag werd hij gezien op mars van
Zutphen naar Eefde Waarschijnlijk ont
snapte hij op een punt ong. 1% km bui
ten Zutphen op de Zutphen-Deventer
straatweg
Signalement: 1.72 m. slank goedge
vormd figuur, donkerbruin haar (dun
aan de slapen), hoog voorhoofd, kuiltjes
"angen wanneer hij lacht, licht
pen, twee kunsttanden in bo-
i Vermoedelijk lijdt hij aan ge
heugenverlies.
