Fractievoorzitters gaven alg. beschouwingen
Voorgestelde medezeggenschap slechts advies
Princip. verschil tussen K.V.P.- en P.C.-fractie
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
TRIJDAG, 20 JUNI ttfl
Stadsnieuws
Het begrotingsdebat in de Gemeenteraad
PLEITTEN ALLEN VOOR GEM. ZELFSTANDIGHEID
(Van onze Raadsverslaggever)
De slag om de Gemeentebegroting is gistermiddag begonnen. Behalve de fractie
voorzitters hebben nog 14 raadsleden het woord gevoerd, die naast principiële zaken
we denken daarbij vooral aan het vraagstuk van de medezeggenschap tal van
opmerkingen hebben gemaakt over het practisch gemeentebeleid. Het moet gezegd
worden, dat alle sprekers zich, op een enkele uitzondering na misschien, strenge
beperkingen hebben opgelegd, waarvoor wij slechts dankbaar kunnen zijn, omdat
men hierdoor niet is vervallen in pietluttigheden. Of alle woordvoerders zich heb-
hen onthouden van partij-politieke propagandaspeeches, is een vraag, die wij niet
voor allen met ja kunnen beantwoorden, wat dit euvel kwam weieens om de hoek
kijken. Het korte steekspel HendriksSchüller was er het bewijs van.
Voor een beschouwing over de eerste dag van het debat zie men verder elders
in dit nummer.
Vooraf werden nog enkele andere
agendapunten afgehandeld en z.h.st. werd
besloten het crediet te verhogen voor her
stel en vernieuwing van de beschoeiing
langs Schelpenkade en Jan van Goyen-
kade, idem wat betreft de verbouwing
van de Meisjes-HB.S-, terwijl eveneens
werd aangenomen het voorstel om toe te
treden tot de gemeenschappelijke rege
ling betreffende behandeling van ge
meentelijke personeelsaangelegenheden
en het bezwaarschrift tegen het ontwerp-
luitbreidingsplan van Zoeterwoude werd
bekrachtigd door de Raad. Het voorstel
tot het verlenen van een garantie van
maximaal f 1000 aan de L.P.S.V. ten be
hoeve van het door die vereniging te or
ganiseren politie-sporttournooi hebben B.
en W. ingetrokken.
Hierna kwam de begroting aan de orde.
H. van. Weizen opent de rij.
De heer H. van Weizen (C.P.N.), die het
debat opende, herinnerde aan het bevel
der bezettingsautoriteiten om de commu
nisten uit te sluiten van de gemeenteraad,
waaraan hij vastknoopte een korte be
schouwing over het verzet der C P.N. en
haar toegenomen invloed onder verschil
lende klassen der bevolking en daardoor
de versterking der comm. fractie in de
Raad, waarover spr zijn vreugde uitsprak.
Komende tot het algemeen beleid van
B. en W., ging spr vervolgens in op het
weigeren van een vergunning om de 1
Mei-bijeenkomst op „De Burcht" per ver
sterkerinstallatie in wijdere kring be
kend te maken, welke weigering de heer
IVan Weizen afkeurde, en van het toe
komstige beleid van B. en W. in deze zou
het afhangen of het alleen bij een derge
lijke afkeuring zou blijven.
T.a.v. de Brand
weer stemde 't
raadslid in met
het beleid, al
hoewel hij de
sterkte van het
corps gaarne
groter zou wil
len zien. Afwij
zend stond spr
echter tegen
over eventuele
voornemens om
te gaan in de
richttng van een
aanvullend vrij
willigerscorps.
Inzake de fi-
H. VAN WELZEN nanciële ver
houding tussen Rijk en Gemeente, zeide
spr dat hij de financiële positie der ge
meente niet als hopeloos zag, maar een
wijziging in deze verhouding is volgens
spr dringen noodzakelijk. In de vooraf
gaande jaren is de regerende klasse er
niet in geslaagd dit probleem op te los
sen. De gemeente zal een zelfstandige
plaats in het Ned. staatsbestel dienen m
te nemen. Naar spr mening mogen de
winsten der bedrijven niet dienen om de
gemeente in haar geheel te steunen. De
gemeenten zullen inkomsten moeten krij
gen uit de opbrengt der belastingen in
hun gebied.
Over het productievermogen in ons
land, dat de heer Van Weizen zeer bevre
digend noemde, zeide hij, dat zelfs de
Communisten herhaaldelijk hebben aange
toond, hoe het welvaartspijl in ons land
zou kunnen worden opgevoerd, waarbij
spr wees op het Nat. welvaartsplan der
partij, dat beoogt een andere koers in te
Slaan, opdat ons land niet geheel afhan
kelijk worde van het Amerikaanse kapi
talisme.
Spr kon zich, wat betreft de medezeg
genschap in de bedrijven, over 't alge
meen aansluiten bij hetgeen B. en W.
ALWEER DE WRIJFWAS.
Wrijfwas blijkt een artikel te zijn, dat
extra in de gaten gehouden moet wor
den. Alweer werd door de ambtenaren
van de Prijscontrole proces-verbaal op
gemaakt wegens onderprestatie. Ook dit
maal betrof het een fabrikant te Leiden;
hij bracht potten wrijfwas in de handel,
prijs f 0.70, die 275 gram moesten inhou
den, doch die het niet verder brachten
dan tot 200 gram. Hoe noemt men in het
dagelijkse leven zulke practijken?
Reeds werden 512 potten wrijfwas in
beslag genomen en daar zal het wel niet
bij blijven!
PROPAGANDA-FEESTAVOND VAN
„ATHALIA"
In „Prediker" gaf gisteravond de Chr.
Muziekver. „A-thalia" een propaganda-
feestavond. Hieraan werkten naast de
muziekver. ook een toneelclub en een
bandje mee.
Tevens werd een geslaagde tombola
gehouden.
hierover hebben gezegd bij de beant
woording der schriftelijke vragen en zag
de medezeggenschap als uitbreiding der
democratie, en de motie-Schüller hier
over wilden de communisten gaarne on
dersteunen.
Spr verklaarde tenslotte, dat zijn frac
tie in elk opzicht practisch wil medewer
ken, doch daarvoor dienen ook de voor
waarden te worden geschept. Elk voorstel
zal dan ook naar zijn practische waarde
worden getoetst.
De heer Wilmer^ spreekt.
Hierna was het woord aan de voorzit
ter der K.V.P.-fractie, de heer J. B. Th.
W i 1 m e r, die zeer veel instemming
betuigde met het streven naar een zuinig
beheer, aangezien hierin tot uiting komt
dat dit als een sociale plicht wordt ge
voeld. Spr drong er op aan de grootste
spoed te betrachten inzake de reorgani
satievoorstellen van de Brandweer. Niet
eens was de heer Wilmer het met de be
zuiniging wat betreft straten en plantsoe
nen. De gemeente moet er uiterlijk fris en
goed verzorgd uitzien, opdat Leiden een
gezocht centrum zij in brede omgeving.
Afwijzend stond spr tegenover grote uit
gaven, welke niet direct het algemeen
volksbelang dienen, doch hij brak een
lans voor eigen financieel beheer en achtte
het dan ook onjuist om zich achter hoger
gezag te verschuilen, als het gaat om de
vraag, wat wel of niet financieel is ver
antwoord. Spr wees partij-politiek af en
zeide, dat de
KVP een demo- r
cratische poli- p
tiek wil voeren, f
hetgeen de heer
Wilmer nader
toelichtte om
vervolgens iets
te zeggen over
het R.K. stand
punt t.o.v. de
medezeggen
schap der arbei-1
ders, waarvan
men voorstan-1
der is ten eerste
omdat daardoor
de betekenis
van de arbei- WILMER
der als men wordt erkend enten tweede,
aangezien hiermede het belang der be
drijven voor de gemeenschap wordt ge
diend. Er moet zoveel mogelijk contact
en samenwerking zijn tussen leiding en
personeel. Het antwoord van B. en W.
over deze kwestie betreurde spr, omdat
het niet nodig is te wachten op een lan
delijke regeling, welke niet zonder dwang
tot stand zal kunnen komen. Daarom
drong spr aan om deze zaak zeer spoedig
in G.O. te brengen en voorstellen bij de
Raad in te dienen. In een gezonde demo
cratische staat dient zoveel mogelijk te
worden overgelaten aan particulier-initia
tief. In dit verband uitte spr de vrees, dat
de activiteit van de weth. van Onderwijs
wel wat al te ver gaat. Bij de voorstellen
zal de KVP rekening houden met ge
noemd beginsel De fractie van de KVP
zal in de gemeenteraad samenwerken met
allen, die een consequente democratische
politiek voorstaan, aldus de heer Wilmer.
IS DE MENING VAN Mr C. J.
WOUDSTRA
Derde spreker was mr C. J. Woud
stra, de voorzitter der Prot. Chr. frac
tie, die ook het pleit voerde voor een
goede samenwerking, waarbij de ver
scheidenheid echter niet uit het oog mag
worden verloren. Spr. maakte een dui
delijk onderscheid tussen het college van
B. en W. en 't Gemeentebestuur (de
raad), omdat deze zich niet dekken.
Het streven naar een zuinig beheer
had de volkomen instemming der Prot.
Chr. fractie. De gemeentelijke autonomie
is ouder dan de Grondwet, want deze
constateert een bestaande en gegroeide
toestand in ons land. Decentralisatie is
een machtsverdeling, die spr. juist oor
deelde en de autonomie versterkt het
verantwoordelijkheidsbesef der delen, in
casu de gemeenten.
De heer Woudstra drong nogmaals aan
bij B. en W. om tegenover Gedep. Staten
de gem. autonomie sterk te verdedigen,
dit in verband
met de eis tot
indiening derj
begroting voori
een bepaalde!
termijn.
Spr. zag een
onmiddellijk
verband tussen
autonomie en
annexatie,
waartoe plan
nen in voorbe
reiding zijn.
Steeds zal in 't
oog moeten
worden gehou
den, of annexa
tie in 't belang
is van het te an
nexeren en an- Mr C. J. WOUDSTRA
nexerende ge
bied.
Ten aanzien van het medezeggenschap,
zeide de voorzitter der Prot. Chr. frac
tie, dat hij eigenaardig getroffen was,
door het feit, dat de heren Wilmer en van
Oyen (K.V.P.) de motie daartoe hadden
ingediend. Tegen medezeggenschap in deze
motie neergelegd, ontwikkelde spr. grote
bezwaren, doch de vorm van medezeg
genschap tussen de leiding en werkne
mers komt hierin niet voor. Alleen de
gemeentelijke bestuursorganen kunnen
verantwoordelijk zijn voor het beleid en
daarom is het onjuist, dat in de uitoefe
ning van het bedrijfsgezag degenen wor
den opgenomen, die niet met bestuurs
bevoegdheid zijn bekleed, waarop mr
Woudstra sterk de nadruk legde. Wezen
lijk medezeggenschap tast hier de grond
slag van de gemeentewet aan. Advise
rend medezeggenschap, zoals de motie-
Wilmer bedoeld is geen medezeggenschap
en de arbeiders worden hierdoor misleid.
Laat men dan spreken van de wenselijk
heid van het invoeren van een advise
rende personeelsinstantie.
Tegenover de heer van Weizen merkte
spr. op, dat democratie doorwerking is
van het vrijheidsbegrip en daarom kon
hij niet inzien, waarom medezeggenschap
uitbreiding der democratie is, zoals ge
noemd lid had betoogd.
Tenslotte besprak mr Woudstra het
voorstel Alb. van Dijk over subsidie aan
Bijz. HBS-en, welke echter niet is ge
vraagd en dan ook niet gemotiveerd,
waarom zijn fractie dit voorstel niet zal
kunnen steunen.
De stem van de P.v.dA.
de hulde voor B. en W. over het samen
stellen der begroting niet onder stoelen
of banken. Sprekende over de taak van
de gemeente in het huidige staatsbestel,
zeide spr. dat er een toenemen is te be
merken van ingrijpen der Landsoverheid
in de gemeente
lijke zaken,
waarvan spr.
voorbeelden
noemde als
Brandweer, Po
litie, enz. Er
blijft nog wel
veel over voor
het gemeente
bestuur, doch
dit zal in de
toekomst steeds
meer worden
een vorm van
medewerking.
Vervolgens
ging spr. in op
de moeilijkhe
den op econo
misch gebied,
welke hij bezag
in groot inter
nationaal verband om op te merken, dat
de P.v.d.A. streeft naar een maatschap
pelijke ordening naast geestelijke vrij
heid, welke eerste vereisten zijn in de
opvoeding naar burgerzin. De gemeente
J. A. VAN DIJK
Ik wil er maar mee zeggen
Er is in ons land een groot aantal men»
sendat aan voetbal doet. Ze zijn er
hevig bij geïnteresseerd of hun club zal
winnen. Is dit zo, dan zijn ze dagenlang
in een feestroes. Is dit niet het geval,
dan zijn ze teleurgesteld of erger en
zoeken de oorzaak van de nederlaag, die
hun club leed, bij de scheidsrechter, bij
de sterke wind, bij het ongeluk en zo
meer.
Ze spreken over sport, denken aan
sport en leven bij sport. Zij zijn de sup
portersdie alles afweten van free-kick,
hands, corner en buitenspel. Het grap
pige van het geval is, dat een club zon
der een behoorlijk aantal supporters,
meestal niet veel in de melk heeft te
brokkelen. De supporters schijnen altijd
op het goede paard te wedden en schreeu
wen met hese kelen hun club naar het
kampioenschap.
Er zijn ook sportliefhebbers, die gaan
een wedstrijd zien, niet bepaald omdat
zij pan die of gene club aanhanger zijn,
nee, zij gaan omdat ze een goede partij
voetbal willen zien. Ze zoeken een wed
strijd uit en hebben dan vaak zo'n groot
sporthart, dat ze wel eens een kennis
volgens zijn zeggen, ook een voetballief
hebberuitnodigen om mee te gaan. Hoe
groot is hun ontnuchtering en hoe ver
bazen ze zicht wanneer die kennis, mid
den onder een gevaarlijk duel voor het
doel, waaruit bijna zeker gescoord zal
wordent de opmerking plaatst, dat het
gras ongeveer bij het andere doel
zo mooi groen is.
Dan zijn er tenslotte ook nog en die
vormen de kleinste groep, nl. zij, die zelf
voetballen.
Wanneer je nu van deze kleine gemeen
schap, de zgn. krukkenaftrekt, dan
blijft er misschien een „handjevol" over
En deze voetballers zeggen sportiefdat ze
nog niet zo heel veel er van af weten.
Dat wil ik maar zeggen.
JANTJE VAN LEYDEN.
heeft hier een grote taak en kan de
actieve zelfwerkzaamheid stimuleren.
Versterking van de gemeentelijke autono
mie zag deze spreker vooral op cultu
reel gebied.
In bezuinigingsacties schuilen volgens
spr. gevaren. Wij zitten nu met de gevol
gen van bv. verkeerde grondpolitiek in
het verleden door vorige generaties ge
voerd.
Instelling van een gem. accountants
dienst juichte spr. toe, terwijl hij bevre
digd was door het standpunt van B. en W.
inzake annexatie.
De verhouding tussen openbaar en bijz.
voorbereidend lager onderwijs beziende,
meende spr. dat deze achterstand van
het openbaar onderwijs moet wor
den ingehaald. Ook bepleitte spr. stich
ting van een Openluchtschool, een M.T.S.,
een Lyceum en een Land- en Tuinbouw
school.
Mevr. C. P. Braggaarde Do,es
sprak over het antwoord van B. en W.
over de arbeid der gehuwde vrouw en
betoogde, dat de gehuwde vrouw vrij
dient te zijn in uitoefenen van beroep,
aangezien bv. een gehuwde moeder over
verschillende dingen een goed oordeel
kan hebben. Studie van kinderen kan
bv. reden zijn tot bijverdienste. Men sluit
een ambtenares uit, doch neemt wel een
schoolwerkster aan, die gehuwd is.
Voor een goede gang van zaken meen
de spr. dat de raadsleden toegangsbewij
zen ontvangen voor toegang tot bedrijven,
terwijl zij het ook van belang achtte om
vrouwen in verschillende commissies te
benoemen.
Ook besprak mevr. Braggaar de nood
zakelijkheid van het inrichten van een
goede verzorgingsplaats voor kinderen.
VASTHOUDEN AAN GODDE
LIJKE BASIS VAN 'T GEZAG
Mr dr H. D. M. KNOL (Prot. Chr.)
merkte op, dat deze begroting duidelijk
getuigenis aflegt van de verarming van
ons land1, doch dat de posten, welke bijna
overal gestegen kosten geven te zien, cri-
tisch zullen moeten worden beschouwd,
omdat men het gevaar loopt aan die stij
gende kosten gewend te raken.
Spr. stemde in met de mening van het
«ollege, dat de efficiency steeds goed in
acht zal moeten worden genomen, terwijl
hij beklemtoonde dat in deze benarde
tijden de bedrijfspolitiek der publieke
huishouding evenzo gericht moet zijn op
rationeel-zuir.ig beheer.
Een gezond geldwezen behoort wel tot
de Rijkstaak, aldus spr., doch in elk geval
zal een grote gemeente dit grote belang
tot richtsnoer van haar financiële politiek
moeten nemen, zodat gestreefd worde
naar een budgetair evenwicht.
Niet aan de loonzijde moet het worden
gezocht, ofschoon de arbeider absoluut
zeker een in alle tijden redelijk loon moet
hebben, maar aan de goederenzijde, dus
meer productie.
Vervolgens ging de heer Knol in op het
antwoord van B. en W. op de schriftelijke
vraag, inzake bouw en inrichting van een
school aan de van der Brandelerkade ten
behoeve van de Geref. Schoolvereniging.
De grond was in feite gekocht en het
ingrijpen van de toenmalige secr.-generaal
van O. K. en W. is en blijft onrecht en
spr. vroeg, of dit niet moet worden her
steld.
Uitvoerig besprak dit lid voorts de
kwestie van het medezeggenschap in de
bedrijven en diensten, welke de heer Knol
strijdig achtte met de positie en taak der halen van bonkaarten die gezinnen, waar-
Overheid, terwijl de beambten en andere Van het hoofd een stamkaartnummer heeft
Dr s J. A. van Dijk, de leider der personen,'in dienst van de Overheid, toch van 12501—13500. Het kantoor is geopené
grootste raadsfractie (P.v.d.A.), stak ook hun organisaties hebben, waarin zy hun i van 8.30—10.30 uur.
wensen kenbaar kunnen maken en die
toch geregeld met het gemeentebestuur
in aanraking komen. Spr. was verwon
derd, dat de motie van de zijde van de
K.V.P. afkomstig was. omdat ook in de
encyclieken, waarin de positie der arbei
ders wordt aangeroerd, het uitgangspunt
vrijv-el altijd is de Goddelijke oorsprong
van Staat en Staatsgezag, waaruit de po
sitie en de rechten en plichten van de
Overheid en van de onderdanen voort
vloeien. Met de meeste nadruk wordt
hierin uitgesproken, dat de ongelijkheid
van recht en macht van de Schepper
komt en zuiver natuurrechtelijk is en de
Prot. Chr. fractie wil vasthouden aan de
basis van het gezag der Overhe'd. welke
in de H. Schrift is neergelegd
De heer A. SMIT (P.v.d.A.) ginger, de
sportbelangen ter harte en hij zeide o.m.,
dat wat voor de sportverenigingen is ge
daan, te betrekkelijk is. Aanleg van 10
sportvelden bij de reeds bestaande 10
achtte spr. beslist noodzakelijk, evenals
het inrichten van een groot object voor
belangrijke sportevenementen.
Om ruim half zes werd de versa dering
geschorst tot 's avonds
De politie heeft aangehouden en op
gesloten als verdacht van diefstal van 2
electromotoren uit de fabriek van T. eo
D. de 22-j. G. D. en de 25-j. I. B.
De politie heeft gisteren aangehou
den en opgesloten 2 personen uit Oister-
wijk (N.-Br.), namelijk de 27-j. Th. R. en
de 31-j. J. G. P., die bezig waren 254 pak
jes Belgische shag aan de - >->™rrgen.
Distributievar w
Morgen zijn aan de beurt voor het af-
