Uitstel van eerste oefening voor derde zoon
Vorig jaar meer bijbels verspreid dan ooit
Worden landverradersvonnissen herzien?
't Verklaarde
I NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG, 19 JUNI 1MT
KOSTWINNERSVERGOEDING
WORDT NADER BEKEKEN
(Van onze Parlementsredacteur)
De Tweede Kamer bekrachtigde giste
ren zonder hoofdelijke stemming (alleen
de communisten kregen aantekening, dat
ze er op tegen waren) de algemene maat
regel van bestuur van 24 Maart 1947,
waarbij, op grond van de machtigingswet
van 10 Januari 1947, enige afwijkingen
van de dienstplichtwet waren tot stand
gebracht.
Minister Fiévez heeft bij de beantwoor
ding van de drie sprekers, de heren Hooij
Ok.v.p.), Sohoonenberg (comm.) en Loge
maan (arb.) enige interessante medede
lingen gedaan.
Zo heeft hij verteld, dat by het verle
nen van uitstel van eerste oefening aan
de tweede zoon uit een gezin, als de eer
ste in dienst is, van geval tot geval zal
beoordelen. Scheutiger was de minister
voor het geval er twee zoons uit een ge
zin in dienst zijn en een derde komt voor
dienstneming in aanmerking. Dan zal de
minister steeds voor deze derde uitstel
verlenen, tot de eerste met groot verlof is
gezonden. Met sympathie zal de minister
voorts de door de heer Hooij gedane sug
gestie om rekening te houden met gesneu
velde of in het verzet gevallen broers bij
het verlenen van vrijstelling, bekijken.
Wat de kostwinnersvergoeding betreft,
deelde de bewindsman mee, dat de rege
ling hiervan opnieuw wordt onderzocht.
Daarbij wordt ook onder ogen gezien, of
bij de bepaling van de bedragen de kin
dertoeslag moet worden meegeteld. De
aanvankelijke mening van de minister is,
dat deze bij de berekening van het bur
gerinkomen buiten beschouwing moet
worden gelaten.
Over het verlenen van landbouw verlof
is, in* overleg met minister Mansholt, een
bevredigende oplossing gevonden. Het is
hier een tegen elkaar wegen van militaire
en economische belangen. De korte oplei
dingsduur in Nederland (na 5 maanden
gaan de meeste militairen op het ogenblik
naar Indië) verzet zich vaak tegen het
verlenen van verlof.
Op vragen van de heren Sehoonenberg
en Logemann toonde de bewindsman zich
bereid, hier te lande vertoevende Indone
siërs niet tot gewoon, doch tot buitenge
woon dienstplichtigen aan te wijzen. Vol
gens de oude tekst van de dienstplichtwet
vielen deze er geheel buiten.
Het is nog niet te zeggen, wanneer de
nieuwe dienstplichtwet komt. De oude wet
kende het beginsel van algemene dienst
plicht en beperkte oefenplicht. De minis
ter voelt meer voor algemene dienstplicht
en algemenen oefenplieht, zij het ook over
een beperkt aantal jaren.
Wat de contingenten betreft, 's lands fi
nanciën nopen er toe, maatregelen te tref
fen om tot lagere sterkte te komen. Deze
maatregelen zullen reeds effect sorteren
bij de lichting 1947.
Na dit wetsontwerp werd het débat ge
opend over het toekennen van hoger be
roep op uitspraken van de krijgsraden te
velde en over kennisneming door de mili
taire rechter van misdrijven, strafbaar ge
steld bij het buitengewoon strafrecht. Het
laatste wetsontwerp werd z.h.st. aanvaard.
Het eerste kon niet afgehandeld worden,
omdat over een (overigens overbodig)
amendement-Donker (Arb.) niet kon wor
den gestemd, daar er om kwart voor ze
ven niet genoeg Kamerleden meer aan
wezig waren!
COMPROMIS
De resolutie van de partijraad der
Partij van de Arbeid inzake de Indische
kwestie heeft een uitgesproken slechte
pers. De „Maasbode" noemde het al
„uiterst moeilijk om „met deze buiten
gewoon eenzijdige motie mee te gaan."
Thans is het weer het Alg. Handels
blad, dat er zijn afkeuring over uitspreekt
en het zonderlinge karakter er van sig
naleert. Het blad waagt van een beïnvloe
ding der Regering en een vooruitlopen
op haar beslissing, waarna het aldus ver
volgt:
„Resumerend kan men zeggen, dat de
publicatie van de Partijraad kennelijk een
compromis vormt tussen de verschillende
stromingen, welke in de Partij v. d.
Arbeid' ten opzichte van het Indonesische
probleem bestaan. In 's lands belang zoals
wij dat zien, mag men slechts hopen, dat
niet de ultra-linkse vleugel, die zich
meestal in navolging van de communisten
Indonesischer da-n de Indonesiërs toont,
het tenslotte winnen zal."
NED. ONDERSCHEIDINGEN AAN
INWONERS VAN DE VER. STATEN.
Dr A. Loudon, onze ambassadeur in de
Ver. Staten, zal dezer dagen in een plech
tige bijeenkomst in het Holland House te
New-York een aantal decoraties en erken
telijkheidsmedailles uitreiken. Tot ridder
in de Orde van de Ned. Leeuw zijn o.m.
benoemd A. D. Bestebreurtje, voorzitter
van de Ned. Kamer van Koophandel te
New-York, C. W. Dresselhuys, gedelegeer
de van het Ned. Rode Kruis aldaar; tot
groot-officier O. N. Basil O'Connor, voor
zitter van het Amerik. Rode Kruis; tot
commandeur in de Orde van O.-N.: R. G.
A. v. d. Woude, voorzitter van het Queen
Wilhelmine Fund, Clarence D. Michalis,
voorz. van het American Relief Fund for
Holland, en de burgemeesters van Los
Angeles en San Francisco.
De campagne, om Henry Wallace candi-
daat te stellen voor de presidentverkiezingen
in 1948, zal 19 Juli te Frisco in Californië
beginnen.
Ook de zwaar beschadigde Cunera-kerk
te Rhenen, waar het oorlogsgeweld zich
geducht deed gelden, wordt thans weer
hersteld. Een fraaie opname van de in
drukwekkende toren.
OPENSTELLING KRALINGSE BOS
TE ROTTERDAM
Het oude gedeelte van het Kralingse
bos te Rotterdam is nog niet door de M.
O. D. voor het publiek vrijgegeven. Er is
daar n.l. een aanzienlijke hoeveelheid
oorlogstuig gevonden. Wij noemen slechts:
1000 revolver- en 7625 geweerpatronen,
303 handgranaten, 92 7 om granaten, 19
landmijnen en ong. een 45-tal andere
soorten munitie. Wei zijn vrijgegeven
twee nieuwe gedeelten aan de Noordkant
van de Plas.
NIEUWE NED. VERTALING
BINNEN 2 JAAR GEREED
(Van een onzer verslaggevers).
De 133ste jaarvergadering van het Ned.
Bijbelgenootschap in de Doopsgezinde
Kerk te Amsterdam droeg gisteren een
bijzonder cachet door de aanwezigheid
van vele buitenlandse prominente figu
ren, die vanaf heden deelnemen aan de
conferentie van' de Internat. Federatie
op Birklhoven bij Amersfoort. Vertegen
woordigers van vele kerken en zendings
corporaties warén aanwezig. Meegedeeld
werd, dat de Ned. vertaling van het Oude
Testament voor een derde gereed is; bin
nen twee jaar hoopt men geheel klaar te
zijn. Er zijn 95.000 huwelijksbijbels ter
perse, dank zij materiële hulp van het
Amerik. Genootschap. In 1946 zijn 71.149
complete bijbels verspreid, een aantal,
groter dan ooit tevoren. Een propaganda
film is in voorbereiding. Er zijin 101.480
leden en begunstigers. Als bestuursleden
werden herkozen prof. dr F. W. Grosheide
(voorz.), mr Th#A. Versteeg en dr W. G.
Harrenstein (ondervoorz.) en gekozen
prof. dr J. M. J. Schepper, dr G. Wielenga
en ds H. A. Wiersinga. Nadat negen bui-
TER VERKRIJGING GELIJKE
STRAFTOEMETING
In de M. v. A. aan de Eerste Kamer
over het wetsontwerp „Nadere voorzie
ning bijzondere rechtspleging" deelt mi
nister van Maarseveen mede, dat op
15 Mei 1947 in 5109 zaken van gedetineer
den het dossier nog niet was voltooid. In
slechts enkele gevallen is de gedeti
neerde verdachte nog niet gehoord.
De tribunalen zullen per 31 Dec. a.s.
worden opgeheven. Het voornemen om
op die datum de bijzondere gerechtshoven
ook op te heffen, zal wel niet kunnen
worden uitgevoerd. Toch zal deze ophef
fing ook zodra zulks mogelijk is plaats
hebben.
Met de presidenten der bijz. gerechts
hoven is de mogelijkheid overwogen, alle
uitspraken van vóór 1 Sept. 1946 nog eens
te bezien teneinde na een ambtshalve door
WEER TWEE DOODSTRAFFEN GEëlST
De doodstraf is voor het B.G. te Arn
hem geëist tegen de Nijmeegse assuradeur
G. C. Gerritsen, die als V-man van de
S.D. vele illegale werkers had verraden.
Hij zette zelfs vrienden en kennissen tot
verzet aan en verried hen daarna aan de
Duitsers.
Voorts werd voor het B.G. te Alkmaar
de doodstraf geëist tegen de 30-j. land
wachtcommandant W. A. v. d. Spek, die
o.m. drie illegale werkers tegen de muur
van het raadhuis te Zwaag had neerge
schoten. Tevoren had hij tegen de slacht
offers gezegd: „Trek je jas maar uit, het
zou zonde zijn als er gaatjes in kwamen."
DE WERELDPASSAGIERSVLUCHT
Het enorme vliegtuig van de Pan Ame
rican Airways, met Amerikaanse dag
bladdirecteuren, publicisten en officiële
personen aan boord, op een reis rond de
wereld, steeg kort na 1 uur vannacht op,
op weg naar Istanboel.
Dit jaar zal de Bossche St. Jansmarkt I
worden gehouden op 25 Juni aj.
het hof gegeven advies bij wijze van gra
tieverlening zo nodig tót een meer gelijke
straftoemeting te komen.
ERE-COMITE HERDENKING EERSTE
STATENVERG. TE DORDRECHT.
Voor de viering van de 375ste ge
denkdag van de eerste vrije Statenver
gadering te Dordrecht op 19 Juli 1572, is
een ere-comité gevormd, waarin als
ere-voorzitters zitting hebben minister
Beel en de Commissarissen der Koningin
in Zuid- en Noord-Holland, mr L. A.
Kesper en dr J. E. baron de Vos van
Steenwijk, terwijl de burgemeester van
Dordrecht, J. Bleeker, als voorzitter
fungeert.
tenlanders, onder wie dr John R. Temple
en bisschop dr E. Berggrav hadden ge
sproken, werd het bestuur van de Inter
nat. Federatie door het Amsterdamse ge
meentebestuur ten stadhuiize ontvangen.
Ruim 200 kosters hebben deelgenomen aan
de jaarvergadering van de N»ed. Kostersver
eniging. Het bestuur is thans als volgt
samengesteld: B. Kormelink, Utredht, voor
zitter; H. W. Bleijsier, secr.-penningmeester,
Den Haag, Laan 20; H. Geluk, Goes, A. P. v.
d. Haar, Utrecht, P. Zoutendijk, Vlaarddngen;
W. Kramer, Apeldoorn en L. v. Duijn, Haar
lem. In de financiële commissie werden ge
kozen de heren A. v. Nierop te Den Haag
en N. Kok te Vlaardimgen. De volgende jaar
vergadering wordt op 15 Juni te Hilversum
gehouden.
Hoofdstedelijk Stadhuis bezit
geen Bijbel
Tijdens de ontvangst op het Amster
damse gemeentehuis van de buiten
landers, die deelnemen aan het con
gres van de Federatie van Bijbelge
nootschappen, deelde wethouder mr
W. F. Schokking mede, dat het Stad
huis geen Bijibel bezit. De Noorse bis
schop E. Berggrav deed de toezegging,
dat de Federatie voor een Bijbel zal
zorgen.
HET ANALPHABETISME IN
NEDERLAND.
Een lezeres vroeg ons naar de stand van
het analphabetisme in Nederland.
Volgens mededeling van het Centraal
Bureau voor de Statistiek, was het per
centage analphabeten onder de recruten
van land- en zeemacht 0.01 pet (5 perso
nen) in 1946, en 0.07 pet. (21 personen)
in 1938. Onder recruten komt analpha
betisme dus nagenoeg niet voor. Gege
vens voor het gehele volk zijn niet te ver
krijgen, maar daarvoor is het percentage
groter, daar men dan te rekenen heeft
met minderjarigen, ouden van dagen, im
becielen, enz.
Voor het openluchtspel, dat op 20 en 21 Juni te Lunteren opgevoerd zal worden
in verband met het 80-jarig bestaan van het Nederlandse Rode Kruis, werd dezer
dagen in het Haagse Zuiderpark een repetitie van het spel gehouden. Regisseur
Richard Flink; (midden) tussen de medewerkers (sters)*
I De economische J
merSPiiPMVa^a„| mtZlCht
Een ieder weet. dat het in Europa nog lang
geen vetpot is. Wat betekende vroeger voor
een slager een mergpijp? En als men de
schaarste aan mergpijpen symbolisch be
schouwt, kan men rustig aannemen, dat de
vetkraaltjes voorlopig wel niet op de econo
mische soep zullen drijven. Het zegt iets, als
landen als Denemarken en Zweden, die, wat
vet en vlees betreft, er gedurende en nog
lang na de oorlog, betrekkelijk gunstig voor
stonden, toch ook nu met h.un voedselpositie
gaan sukkelen. Europa zah eerst dan hersteld
zijn, als de mergpijp weer een courant artikel
Het plan van Marshall staat 'daar direct
mede in verband. Wat heeft de. door de oor
log wat cynischer gewonden mens, aan ellen
lange beschouwingen, commentaren, aan
communiqués en nota's, aan conferenties,
zoals wij er na de eerste wereldoorlog wel
vijfentwintig gelhad hebben, als hij uiteinde
lijk de economische mergpijp niet ontdekt in
zijn dagelijkse pannetje met politieke water
soep. Het plan Marshall biedt daartoe een
kans. Europa ziet er niet alleen wat mager
tjes en slapjes uit, maar het loopt er slecht
gekleed bij. Amerika is misschien wel bereid
coupeur en stoffen naar Europa te zenden,
maar voor de politieke voering zal het zelf
moeten zorgen, terwijl de maten en hoeveel
heid benodigde stof dienen te worden op
gegeven. Het moet prettig zijn, als straks
Europa weer doorvoed en „hersteld", goed
gekleed bij Amerika op visite komt en bij
een contra -bezoek is het aangenaam, niet aan
economische misère herinnerd te worden. De
zaken marcheren dan beter! De moeilijkheid
is, dat Rusland in de straks gereconstrueerde
familie misschien toch „la béte noire" wenst
te blijven en een nieuwe Russische kiel van
tien milliard dollar niet eens accepteert. Een
versleten Russische kiel past niet bij nieuwe
Europese colberts, van Amerikaanse coupe
en stof en waarom zou Stalin een keurige,
democratische Europese familie straks blijven
compromitteren en vijandschap tonen? Bevin
en Bidault willen toch het te verwachten
nieuwe colbert liever niet accepteren, al
vorens de mogelijkheid van een spiksplinter
nieuwe kiel voor Stalin overwogen te heb
ben. De heren werden het er te Parijs over
eens en zij schreven Stalin, toch eens over
het plan Marshall te komen praten. Ja, Stalin
moet er bij zijn, vond de „pseu do-commu
nist" of enigszins „onpractische idealist"
Henry Wallace, die Truman en Marshall
trachtte te bewegen om te Berlijn eens met
de concurrenten 9talin en Mblotof te onder
handelen. De Lorudense „Evening Standard"
wist het beter: Stalin zou Molotof naar Parijs
zenden, om daar met Bidault het politieke
eitje te .pellen. Want, terwijl het plan Mar
shall primair als .zuiver" economisch bedoeld
zit fcooh ook de Truman-leer onder het
dekseltje verscholen. Zelfs al schuilt er sub
jectief beschouwd, natuurlijk veel waarheid
in de opmerking van het Engelse blad de
„Observer", datRusland nu zijn politieke
en diplomatieke oorlog tegen het Westen kan
beëindigen en afstand doen van zijn achter
dochtig isolationisme, objectief beschouwd
komt het hier op neer: Dan moet Rusland
ook waarborgen hebben, dat de Russische
naast de Amerikaanse (democratische) ideo
logie kan blijven bestaan, dus de kiel naast
het colbert. En zal, Truman niet alleen, maar
óók West-Europa zulks dulden? Zal bij een
verwezenlijking van het plan Marshall, de
Russische penetratie-drift en expansie-be
hoefte worden geremd? En zonder Ruslands
medewerking, blijven Amerika (inclusief
West-Europa) en Rusland als bokken tegen
over elkaar staan. In linkse Engelse bladen
voorvoelt men het gevaar, dat het plan Mar
shall de ideologische tegenstellingen zelfs
zou kunnen verscherpen, hetgeen voor Bevin
lastig kan worden. De Russische Prawda
schreef immers dat „deze copde van het plan
van Truman slechts beoogt, om met behulp
van de dollar politieke pressie uit te oefe
nen." Het mooiste was de volgende opmer
king van dit Russische orgaan: „Zodra een
land als Hongarije zijn regering van samen
zweerders zuivert, laat.. Amerika onmiddel
lijk zijn bazige stem horen". Waar het feite
lijk op neerkomt is dit: Zal de Russische
psyche, de sowjet-ideologie een totale wijzi
ging ondergaan door het dollar-aanbod? Ter
wijl anderzijds de grote kans ontstaat, dat
Rusland zich nog meer van Amerika en
West-Europa isoleert, als het zich met het
plan Marshall niet wenst in te laten. Overi
gens: de Amerikaanse belastingbetaler zal in
het plan niets zien, als er geen zekerheid
bestaat, dat Truman door een dollar uit te
gooien een communist zal vangen. Zou. nuch
ter beschouwd, ook Rusland een nieuwe
Russische kiel van Truman mogen ontvan
gen, om daar straks reclame mede te maken
in de Europese satelliet-sta ten? Zo gek zal
het Amerikaanse Congres stellig niet zijns
Democraten en Republikeinen moeten er
mede accoord kunnen gaan en de houding
van de republikeinse leider Taft is nog on
zeker, ook met het oog op 1948, als de ver
kiezingen worden gehouden. Amerika is wel
rijk, maar, zoals senator Vandenberg heeft
voorgesteld, eerst dient de capaciteit der be
schikbare Amerikaanse hulpbronnen te wor
den vastgesteld, alvorens., coupeur en stof
fen voor een nieuw-Europa kunnen worden
geleverd. En de wacht is op het Europese
verlanglijstje, mits het politiek rapport gun
stig uitvalt. Komt er toch één Europese con
ferentie of worden er afzonderlijke „com
missies" ingesteld, zoals de Fransen graag
willen? De „Ver. Naties" zouden reeds een
vragenlijst aan de Europese landen, waarop
vóór 1 Juli antwoord wordt verwacht.
DE B1ZONALE ECONOMISCHE RAAD
De 8 minister-presidenten der Amerikaans-
Engelse zones van Duitsland, besloten de
zetels in de Economische Raad in hhn zones
als volgt samen te stellen: Christen-demo-
era ten 21, sociaal-democraten 20, communis
ten 3, en enige kleinere partijen een beperkt
aantal zetels.
TRUMAN WINT IN HET VETO-DEBA*
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
verzette zich met 268 stemmen tegen Tru-
mans veto inzake de voorgestelde belasting
verlaging van 4 milliard dollar, met het oog
op de moeilijkheden in Europa, doch daar
157 leden voorstemden, werd de meerder
heid van twee derden niet behaald, en het
veto blijft dus van luaoht.
