Is na-oorlo^s Nederland een arm land?
VOOR DE VROUW
Wordt gevangenisarbeid spoedig uitgebreid
In „graanschuur" Roemenië is brood schaars
NIEUWE UEIDSCHE COURANT
DINSDAG, 10 JUNI 1947
STEEDS STIJGENDE PRODUC-
TIYITEIT EN DIVIDENDEN
Nederland is een arm land.
Hoe zou het anders kunnen na vijf da
gen oorlog en vijf jaar bezetting? Na nog
weer meer dan vijf andere, daaraan
voorafgaande jaren, waarin Nederland
zijn tol betaalde aan de economische cri
sis, welke de wereld bracht in het groot
ste verval, de diepste armoede enerzijds,
en haar tegelijk liet bloeden aan de voor
bereiding van een catastrophe, welker
gevolgen aan de gehele mensheid wrede
wonden zou achterlaten.
De gehele wereld, op een kleine maar
beduidende groep na, die als aan elke
nood ook aan déze catastrophe bewust
heeft weten te verdienen. En dat zijn
niet alleen de wel- en met-aanwijsbare
collaborateurs, de bunkerbouwers en de
Wehrmachtsleveranciers. Dat zijn niet zij
die al of niet vrijwillig in Duitsland gin
gen werken, voor de Kultuurkamer te
kenden. enz. Maar dat is die kleine groep
van lieden, welke tezamen een hechte
internationale vormt, de lieden die, on
geacht hun nationaliteit, aan élke oorlog
en aan élke voorbereiding tot de oorlog
hebben weten te verdienen. De kooplui,
die het oorlogstuig, de uniformen en het
gifgas leverden aan vriend en vijand; de
lieden, die aandeelhouders waren in deze
gruwzaamste industrie, welke de mens
ooit heeft uitgevonden en niet zelden de
richting der wereldpolitiek bepaalden.
Dat is overduidelijk gebleken na de
vorige wereldoorlog, toen zelfs bepaalde
Nederlanders terwijl de Regering een
neutraliteitspolitiek nastreefde direct
en/of indirect betrokken waren bij de
■wapenleveranties aan de beide Spanjes,
aan Duitsland èn aan de Geallieerden.
Dit te zeggen is geen nieuws; het kan
thans een ieder bekend zijn: zelfs de na
men zijn niet meer geheim.
En thans staan wij achter een nieuwe
wereldoorlog. Een oorlog, waarin onze
aloude neutraliteitspolitiek niet kon
worden gehandhaafd en waarin wij wèl
op wrede wijze werden betrokken. En
deze vijfdaagse oorlog en vijfjaarse be
zetting binnen en idem zolange oorlog
voering, büiten onze landsgrenzen, heeft
onnoemelijk grote sommen geld gekost;
de schade door oorlog en bezetting aan
ons land aangericht, kost eveneens schrik
barend veel: onze verplichtingen aan de
Geallieerden verzwaren nog onze lasten.
De voor-oorlogse bronnen van onze be
trekkelijke economische welvaart zijn of
verdwenen öf aanzienlijk ingedroogd.
Door gebrek aan deviezen en materieel
wordt niet alleen onze wederopbouw,
maar ook onze handel en onze scheep
vaart nietweinig in haar vooruitgang
belemmerd. Dat maakt onze positie zo
wel binnenslands alsook in de wereld
zwak. De bloeiende welvaart van Indië
heeft althans voorlopig en het valt
nog te bezien in hoeverre niet blijvend
opgehouden te bestaan en valt even
eens als een verliespost op onze wel
vaartsbegroting te boeken. Ons volk is
verarmd. Naast voeding, zijn ook kleding
in de ruime zin van het woord, nodig.
Zéér veel wacht op vernieuwing in 't
groot en in 't klein. En met angst in het
hart denken we aan de toekomst van
onze jeugd, inmaterieel als in geestelijk
opzicht. Voor het bewaren van haar en
het verzekeren van haar toekomst (zoal
niet in materieel, dan toch in elk geval
in móreel. in geestelijk opzicht) zal ook
geld nodig zijn. Kortom, er is geen ge
bied des levens denkbaar, of de ramp-
S port en VP edstrijden
WATERPOLO.
A.Z.C. 3B.Z.P.C. 2 (2—0).
Het derde zevental van de Alpheuse
Zwemolub zette de competitie voor de
Goudse Zwem kring niet slecht in door"
met 20 van het zevental uit Bodegraven
te winnen. Vrijwel de gehele wedstrijd
waren de Alphenaars in de meerderheid
en met wat meer productiviteit zou de
uitslag nog hoger geweest zijn.
AZC 2 (dames)—BZPC 1 (dames) 3—0.
Ook de Alphens e daim es deden het niet
onverdienstelijk en wat het spel betreft
was er onmiskenbaar vooruitgang bij vo
rig jaar vergeleken. Er werd soms heel
aardig gecombineerd en behoorlijk ge-
adhoten. De zwakke tegenpartij kwam er
met deze 30 nog heel goed af, want het
krachtsverschil was groter.
ALPHENSE ZWEMCLUB
Drie zeventallen van de A.Z.C. komen
morgenavond uit tegen drie zeventallen
van „De Gouwe" uit Waddinxveen. De
dames I en II komen uit tegen I en H
van de Gouwe-dames. A.Z.C. speelt tegen
De Gouwe 3.
LAWNTENNIS.
L.T.C. „De Munnik".
Woensdagavond te 18 uur speelt het
eerste team van „De Munnik" voor de
Districtscomipetitle tegen Ace I uit Den
Haag.
zalige economische gevolgen van de laat
ste oorlog en deszelfs bezetting doen zich
pijnlijk gevoelen.
Verhoogde arbeidsproductiviteit.
Er wordt van alle kanten geroepen om
verhoging van onze arbeidsproductiviteit,
opdat het welvaartspeil van ons land
worde verhoogd en de wederopbouw
mede verzekerd. Terecht. Maar toch die
nen we bepaalde andere factoren niet
uit het oog te verliezen. Zij zijn nodig
voor het verkrijgen van een goed en eer
lijk beeld.
Wat de arbeidsproductiviteit betreft,
verleden jaar om deze tijd bedroeg deze
nog slechts 69 pet. van die in 1938. Dit
behoeft nog geen reden tot ongerustheid
te geven, want na de vorige oorlog werd
hetzelfde verschijnsel geconstateerd. In
teressant is echter een staatje, ontleend
aan het Financieel Economisch kwartaal
overzicht van de Amsterdamse Bank,
waaruit blijkt, dat men in officiële krin
gen goede verwachtingen heeft ten aan
zien van de opvoering der arbeidsproduc
tiviteit in ons land:
1938 100 pet
1946 70
1947 78
1948 87
1949 93 M
1950 100
1951 106
1952 110
Dit staatje geeft dus goede hoop; van
jaar tot jaar stijging en reeds in 1950 een
arbeidsproductiviteit op het peil van 1938
en in de daaropvolgende jaren een stij
ging met resp. 6 en 10 pet.
Ons arbeidende volk we spreken
hier uiteraard niet over de zwarte han
delaren schikt zich zo goed en zo
kwaad als het gaat in het onvermijdelijke,
wetende dat de afgelopen oorlog offers
heeft gekost en ook nü nog kost. Dit
besef is een eigenschap welke ons volk
siert.
Dat het tal van bedrijven, welke be
horen iot de economische aderen van
ons volksbestaan, goed gaat, blijkt even
eens uit het Weekoverzicht dat de Rot
terdamse Bankvereniging N.V. onder de
veelzeggende kop „De daverende dividen
den dezer dagen" medio Mei j.L publi
ceerde en welk overzicht er als volgt uit
ziet:
Vorig sed.
l-l-'47
Holl. Bank Unie 6 7
Ned. Bank v. Zuid-Afrik a 5 6
Calvé-Delft 0 13
Lijempf 0 4
Hoogenstraaten 0 3
Meelf. Ned. Bakerij 4% 6
Nederlandse Bank 3% 5%
Drie Hoefijzers 5 6
Heemaf 0 3.2
Kromhout Motoren 0 6
Nederlandse Dok Mij 5 5
Kemkes' Meubel 3 5
Van Vlissingen Kat 4 6
Heineken 3 6
Van Vollenihoven 4 6
Kon. Ned. Papier 5 9
Nederlandse Wol 3 4
Twentse Bank 3 6
Incasso-Banik 4 5
Amsterdamse Bank 3 5
Gemeensch. Eigendom 4 5
Tetterode 4 6
Ned. Gist- en Spiritusfabr. 5 6
Nyma 0 6
Robaver 4 5
Slavenburg's Bank 3^ 5
Kon. Ned Stoomboot Mij5 b
Rotterdamse Droogdok 3 8
Nederlandse Credietbank..4 4%
Tieleman en Dros 0
Blaauwhoedenveem 0 4
Amst. Goed. Bank 2% 3
Ned. Schoenindustrie (Hoo-
genbosch) 4 6
Reineveld 0 4
Wilton-Fijenoord 0 6
Tot voor kort gold een zign. dividend-
beperking, inhoudende dat niet meer dan
6 pet dividend mocht worden uitgekeerd.
In de staatscourant van 20 Mei ji. kwam
echter de ministeriële beschikking voor
„in afwachting van een nadere wette
lijke regeling" volgens welke een rui
mer uitkering van dividenden mogelijk
wordt: een verruiming van maximum
3 pet
Men kan van oordeel zijn, dat de bo
ven gesignaleerde dividenduitkeringen
wel enigermate 'n tegenstelling vormen tot
nog immer heersende armoede en econo
mische depressie voor tienduizenden land
genoten, naar bovengenoemde maatstaven
gerekend, kan niet zonder meer worden
gezegd, dat ons land, dat door zijn ar
beidsproductiviteit tot stijgende dividend
uitkeringen in staat is, alleen maar een
arm land is. Er is enige gerechtvaardigde
reden tot hoopvolle verwachtingen voor
de toekomst.
BABY'S
WIEGEKUSSETSTJE
In onze nieuwskolommen hebben wij
de laatste maanden herhaaldelijk moeten
melden, dat een baby door verstikking in
de wieg is gestorven. Dit heeft verschil
lende van onze lezeressen zo aangegre
pen, dat zij ons brieven met goede raad
gevingen zonden en hierbij het verzoek
deden, die raad door te geven aan andere
moeders.
Niet altijd was die raad afdoende op
te volgen, maar de opmerkingen uit een
tweetal brieven willen wij toch hier
onder laten volgen.
Zo schrijft mevr. de L. ons: „Ik ben
van mening, dat zulk een ongeluk kan
gebeuren, wanneer men een verkeerd
kussentje in de. wieg heeft, nl. een met
kapokvulling. Zulk een kussentje is te
zacht en daarom neme men liever een
zeegras-kussentje, dat niet te dik opge
vuld moet worden. Komt het kindje dan
eens voorover te liggen, dan kan het toch
ademhalen, omdat zeegras zeer poreus is."
Wij zouden hier nog aan toé willen
voegen, dat een kussentje, gevuld met
kapok of veren, niet in een wieg thuis
hoort. Het' is niet alleen te zacht, maar
ook te broeierig en inderdaad, wanneer
het babykopje zich omdraait, is er grote
kans dat ademhalen onmogelijk wordt.
Behalve zeegras vormen boekweitdoppen
een uitstekende vulling: poreus, beweeg
lijk en toch zacht.
Mevr. v. G. schrijft: „Ik heb zelf drie
kinderen, maar als ze 3 a 4 maanden oud
zijn, bind ik ze vast in de wieg. Van ka
toen haak ik een band, die ruim om het
middeltje past en van voren met een
knoopje sluit. Daarop haak ik twee schou
derbandjes. Aan de zijkanten twee lange
banden, die onder het matrasje worden
vastgestrikt. Ik Iaat dan zoveel speling,
dat het kindje zich wel op de zij, maar
niet op het buikje kan keren.
Moet de baby opgenomen worden, dan
maakt men het knoopje even los en het
toompje blijft in de wieg zitten. Ik laat
mijn kinderen zo slapen tot ze twee jaar
zijn en bevind mij er best bij."
Ook deze raad is het opvolgen waard
Wij geven een en ander gaarne aan onze
lezeressen door!
GENERAAL SPOOR IN BATAVIA
TERUGGEKEERD
Zaterdagavond is generaal Spoor van
zijn inspectietocht door Sumatra in Ba
tavia teruggekeerd.
VOETBAL.
Lichtfabrieken contra L.PJS.V.
Het voetbalelftal der Lichtfabrieken
komt Vrijdagavond a.s. te 7 uur op het
terrein Zoeterwoudse Sinigel in het veld
tegen LPSV.
VAN CELLULAIR NAAR
PRODUCTIEF SYSTEEM
(Van een bijzondere medewerker)
Naar te verwachten is, zal de arbeid
in Nederlandse gevangenissen, die tot
nog toe van weinig betekenis was, bin
nen afzienbare tijd belangrijk worden
uitgebreid. Er zijn in deze grootse plan
nen, doch de practische uitvoering daar
van is afhankelijk van verschillende
factoren en problemen, die momenteel
door een vanwege de minister van Justi
tie ingestelde Departementale Commis
sie worden bestudeerd en opgelost. Men
beoogt hierbij niet alleen te komen tot
een natuurlijke leefwijze der gedeti
neerden, doch wil hen zelfs inschakelen
bij het algemeen productie-proces zoals
ook de zich vrij in de maatschappij be
wegende mens dit kent.
Hoewel omschakeling van cellulair stel
sel op productief systeem een enorme
omwenteling lijkt, zal men bij verwe
zenlijking van de nieuwe plannen toch
min of meer aansluiten op wat men hier
en daar in ons land al kent, want er is
in verschillende gevangenissen reeds
jaren geëxperimenteerd met vakoplei
ding en arbeid die ook in de vrije maat
schappij op lonende wijze uitvoerbaar is.
Op de zolders van een onzer grootste
inrichtingen staan zeventig breimachi
nes opgesteld en elders bevindt zich een
drukkerij, waar de machines op ong%-
veer drie meter afstand van elkaar zijn
geplaatst om te voorkomen, dat onge
wenst contact wordt gelegd. Het druk
kersvak wordt daar aan sommige ver
oordeelden geleerd en het is zelfs mo
gelijk, dat deze mensen deel nemen aan
het typografen-examen om eventueel in
het bezit te komen van het vakdiploma,
dat' de bezitter later een behoorlijke
werkkring garandeert. Natuurlijk kan
niet ieder tot drukker worden opgeleid
en dient de aanleg voor dit vak aan
wezig te zijn, terwijl bovendien dë
straftijd even lang moet zijn als de op
leiding duurt.
Waar het vonnis kortere straf wees,
staan echter weer andere scholingen
open. In Haarlem leren daarvoor ge
schikte gedetineerden bijvoorbeeld het
meubelmaken, zódat aldaar lang niet
ieder tot het geestdodend celverblijf ge
doemd is. Ondanks de goede uitzonde
ringen, is men er echter van overtuigd
dat er voor de Nederlandse gevangenis
sen, vijftien grote en enige hulpinrich
tingen, benevens de openluchtgevange
nis te Veenhuizen veel meer gedaan kan
worden en naar de Amsterdamse des
kundige mr. dr N. Muller ons mede
deelde, vraagt men zich af, of het ver
keerd zou zijn gevangenen te laten mee
werken in het algemeen productie-pro
ces. Hiertoe zulen echter gevangenis
industrieën niet te ontberen zijn en zal
men het grote verschil tussen cel en
fabriek moet eno ver bruggen. Er zou
zeer streng moeten worden gewaakt, op
dat geen verkeerde contacten tot stand
komen waarbij de slechten de goeden
zouden schaden, doch de natuurlijker
leefwijze en de veel grotere aanpas
sing aan het leven der niet-gevangenen
zijn van zulk een overwegend belang,
dat men wel enig risico mag wagen.
Bovendien kan men de gedetineerden
des nachts inzeilen onderbrengen, waar
niet alleen een rustige slaap, doch ook
de „straf-gedachte" verzekert blijft.
Met dr Müller over toekomstmoge
lijkheden sprekend, stelden wij de
vraag of een gevangenis-industrie als
producerend lichaam wel verantwoord
is, want behalve schade aan de andere
bedrijven te doen, zou het mogelijk zijn,
dat de „delinquente arbeiders" zich uit
gebuit gaan voelen. Men stelt zich ech
ter, wanneer het zover zal komen dat
Nederland aan gevangenis-industrieën
kan beginnen, op het standpunt, dat alle
concurrentie voorkomen moet worden
en er tegen loon moet worden gewerkt,
waarvan een bepaald bedrag voor logies
wordt afgetrokken, terwijl de producten
voor normale fabrieksprijzen van de
hand gedaan moeten worden, een
niet eenvoudig vraagstuk als in de toe
komst alles weer genormaliseerd zal
zijn en de fabrieken volop kunnen leve
ren! De tegenwoordige, nog in de kin
derschoenen staande gevangenis-pro
ductie, kent dit probleem niet en werkt
alleen voor staatsdoeleinden, hetgeen bij
een „echte' 'productie onmogelijk zal
worden. Het grote voordeel van geeste
lijke opbouw der gedetineerden eist
echter oplossing, ook van deze moei
lijkheid. Het gaat er hier om dat onze
gevangenissen worden ingesteld op ken
nis van de persoonlijkheid der veroor
deelden, zonder in aanzijdige zorg voor
deze personen te ontaarden, doch op een
wijze die, aldus een uitgebreid artikel
van dr Müller in het Maandblad voor
Berechting en Reclassering, in de eerste
plaats ligt in de zorg voor de gemeen
schap die een elk ter harte gaat.
SALARISSEN FANTASTISCH
HOOG, DOCH.
(Van een bijzondere correspondent)
Op de zwarte markt in Boekarest wordt
voor een dollar een bedrag van 1.300.000
lei betaald. Het is echter niet mogelijk om
te zeggen hoeveel lei vandaag moet worden
betaald, bijv. voor een paar schoenen, om
dat de prijzen met de dag stijgen. De be
taling op zichzelf is door de Roemeense
Nationale Bank wel „eenvoudiger" ge
maakt door de uitgifte van nieuwe bank
biljetten ter waarde van een millioen lei.
Voor de oorlog was het grootste bankbiljet
in Roemenië 1000 lei waard.
De salarissen, die betaald worden zijn
fantastisch hoog, maar men kan er nauwe
lijks voldoende voor kopen om in het leven
te blijven. Ambtenaren verdienen vele mil-
lioenen lei per maand, maar wat betekent
dat als men bedenkt dat het Roemeense
geld zoveel aan waarde heeft verloren, dat
op de zwarte markt nog niet één dollar
voor een millioen lei kan worden gekocht?
De officiële prijs voor brood om maar
een enkel voorbeeld te noemen is 20.000
lei per kilo, maar onder de 70.000 lei is
het nauwelijks verkrijgbaar, omdat onver
antwoordelijke elementen de heersende
noodtoestand uitbuiten. En zo Is het op elk
gebied. De politieke oppositie tegen de re
gering buit deze moeilijke economische toe
stand uit; zij maakt in haar propaganda de
regering' voor de heersende nood verant
woordelijk en legt er de nadruk op, dat al
leen de politiek der regering een kracht
dadige hulpverlening uit het buitenland ver
hindert. De regering van haar kant wijst
deze beschuldigingen definitief van de hand
en verklaart, dat de geëmigreerde politici
Gafencu en Tilea het buitenland tegen de
Roemeense regering beïnvloeden. Ook in de
regering zelf schijnen bepaalde tegenstel
lingen te bestaan; men spreekt van geschil
len tussen de minister van Buitenlandse
Zaken, Tatarescu, en de communisten en
deze soms kwaadwillig opgeblazen geruch
ten moeten er wel toe bijdragen de poli
tieke onrust te vergroten en ieder vertrou
wen in het regime en de valuta te schokken.
De inflatie maakt iedere reis naar het
buitenland eenvoudigweg onmogelijk en
ook de handel op het buitenland wordt
steeds moeilijker. De tarieven van het goe
deren- en vrachtvervoer werden veertien
maal zo hoog, die voor het personenvervoer
vijf maal.
Onder deze omstandigheden voert het
economische leven een wanhopige strijd,
om de productie tenminste op gang te kun
nen houden en geniet hierbij van de zijde
der regering alle mogelijke ondersteuning.
De minister van Mijnbouw en Petroleum
reisde met een economische delegatie naar
Praag, om aldaar technisch materiaal voor
de petroleum-industrie aan te schaffen. Er
zal verder een Roemeens-Tsjechoslovaakse
Kamer van Koophandel worden opgericht.
Voorts worden ook besprekingen met Bul
garije gevoerd.
Ook met Groot-Bxittannië worden be
sprekingen gevoerd om de mogelijkheden
te bestuderen van een herstel der economi
sche betrekkingen met dit land. Kolonel
Wharry en Mr Robinson van de Economi
sche Afdeling der Britse Missie in Roeme
nië waren kortgeleden in Londen en stel
den zich na hun terugkeer in verbinding
met vertegenwoordigers van het ministerie
van Economische Zaken.
Tenslotte dient nog te worden gemeld,
dat ook een Poolse delegatie in Boekarest
arriveerde, om aldaar eveneens economische
onderhandelingen te voeren. Roemenië
heeft het momenteel hard te verduren;
maar men troost zich ermee door te zeggen,
dat wat andere landen gelukte, ook hier
moet gelukken en derhalve wordt thans alle
mogelijke aandacht besteed aan het pro
bleem der stabilisatie.
