Naamsverbod van foute kranten is mogelijk
„Geen moment van ontrouw in Colijn's leven"
Geen Amerikaanse hulp zonder Europees plan
Krappe woonruimte
't Verklaarde
[De Tcjiiitzieht
NIEUWE LEID SC HE COURANT
PERSOONLIJKE ZUIVERING
OF BEDRIJFSZUIVERING
(Van onze Parlementsrc rieur)
Tegen de verwachting in is de Tweede
Kamer gisteren nog niet gereed gekomen
met de behandeling van de Noodvoorziening
Perswezen. Zij is» 's avonds om zeven uur,
blijven steken in de behandeling van het z.g.
Xiquidatie-amendement-Burger (Aib.).
In de strijd over de vraag, of alleen de
personen of ook de bedrijven dienen te wor
den gezuiverd staan de heren Kortenhorst
(K.VP.) en Burger (Arfo.) lijnrecht tegen
over elkaar.
Gelukkig viel te constateren, dat het
merendeel der Kamer niet aan de kant van
de heer Kortenhorst staat. Zeer wei wordt
begrepen, dat de zuivering en wat daaraan
vastzit, niet eenzijdig juridisch kan worden
bekeken, doch dat er wel terdege een psy
chologische kant aan zit. In deze stemming
maakte de Kamer zich op, over te gaan tot
de artikelsgewijze behandeling.
Tevoren hadden echter reedö enige scher
mutselingen plaats bij andere artikelen, die
alle eindigden in nederlagen van de Korten-
horst-groep. Zo had de heer Kortenhorst een
amendement ingediend op art. 2, om veront-
schuldigingsgronden voor de collaboratie op
te nemen. De tegenstanders van dit amende
ment wezen er op, dat er wezenlijk verschil
behoort te zijn tussen de zuivering t. a. v.
geestelijke collaboratie en die van materiële
collaboratie. Het spreekt overigens vanzelf,
dat bij iedere uitspraak met omstandigheden
rekening gehouden wordt. Dit laatste over
tuigde de heer Kortenhorst zodanig, dat hij
Bijn amendement introk.
Het volgende strijdpunt was art. 6, waarin
is opgenoihen de bepaling, dat verboden kan
worden, een krant uit te geven onder de
naam van, een tijdens de bezetting verschenen
krant. De heer Kortenhorst wilde de beoor
deling van de juistheid van een „oude" naam
maar aan de lezers overlaten. De minister
daarentegen meende, dat dit verbod het
sluitstuk van de perszuivering behoorde te
zijn, al was het alleen maar uit psychologi
sche overwegingen. Het artikel werd aange
nomen met 59 tegen 24 stemmen. De tegen
stemmers werden gevormd door de Partij
van de Vrijheid en het grootste deel van de
Kortenhorst-fractie (K.V.P.).
Daarna kwam een amendement-Korten-
horst op art. 11 aan de orde, dat bedoelde,
reeds gedane uitspraken aan het appèlrecht
van de deskundige te onttrekken. De be
roepsmogelijkheid wordt thans in de wet ge
bracht en wij zijn het eens met het betoog
van de heer.Burger tegen dit amendement,
dat het instellen van beroep mogelijk moet
zijn, zowel voor de veroordeelde als voor de
eiser, in dit geval de deskundige. De minister
bleek uit opportuniteitsoverwegingen wel iets
voor het amendement te voelen, doch de
Kamer verwierp het met 51 tegen 32 stem
men. Dat was het derde échec van de heer
Kortenhorst.
Tenslotte kwam het voornaamste amende
ment aan de orde, in de behandeling waar
van de Kamer bleef steken.
De heer Burger (Arb.) verdedigde zijn
amendement, volgens hetwel de outillage van
bepaalde fout geweest zijnde bedrijven kan
worden gevorderd ten behoeve van illegale
bladen en bladen, die wegens hun principiële
houding zijn veibod-en, of uit zichzelf ver
dwenen.
Wil de Commissie voor de Perszuivering
tot vordering adviseren, dan moet in het be
trokken geval aan twee normen zijn voldaan.
De onderneming, waarvn wordt gevorderd,
moet bij de uitgifte van een persorgaan zo
danig zijn opgetreden, dat daardoor in ern
stige mate nationaal-socialistisdhe beginse
len of denkbeelden, dan wel ideologieën van
de vijand ingang zouden hebben kunnen vin
den (m. aw. zwaar gecollaboreerd hebben),
terwijl de vordering zich voorts alleen kan
uitstrekken tot die bezittingen en onderdelen,
ten aanzien waarvan na 5 Mei 1945 rechts
handelingen zijn verricht, welke er niet toe
strekten, maatregelen in het belang van de
zuivering van het Nederlandse perswezen te
belemeren of te verijdelen (dus onwillige
bedrijven en door stromannen beheerde be
drijven).
De heer Kortenhorst verklaarde zich tegen
het amendement, omdat het te veel ingrijpt
in de persoonlijke eigendom, terwijl hij be
toogde, dat het niet in het systeem van deze
wet paste, omdat deze alleen persoonlijke
geen zakelijke zuivering beoogt. Een betoog,
dat wij met verwondering hebben aange
hoord, omdat dezelfde heer Kortenhorst bij
de bestrijding van het naamsverbod (dat de
minister toch in het wetsontwerp had ge-
laatst) zich er op beriep, dat de naam van
een krant feitelijk bedrijfskapitaal is en niet
aan een persoon toebehoort. Daarmee erken
de hij dus, dat het „systeem" van dr Gielen's
wet in genen dele het begrip bedrijfszuive-
ring uitsluit!
Tegen het amendement verklaarden zich
voorts de heren Vonk (Vrijh.) en Beernink
(C.-H.)er voor de heren Roosjen (A.-R.)
en Schoonenberg (comm.). De heer Roosjen
liet zich niet weerhouden door de opmerking
van mr Kortenhorst, dat hij zich in revo
lutionair gezelschap bevond. Och, zei hij, laat
ons toch eens één dag toegestaan zijn, wat
de heer Kortenhorst en de zijnen reeds zo
langen tijd doen; daarbij doelende op de
samenwerking tussen K.VP. en P.v.d.A.1
Vandaag komt de minister over dit amen
dement aan het woord en zal de beslissing
wel vallen.
GROOTSE GEDACHTENIS
VIERING IN K. EN W.
(Van een onzer verslaggevers)
Een indrukwekkende samenkomst, bijge
woond door honderden uit heel het land, is
gisterenmiddag in het Gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen te Den Haag gehouden,
ter nagedachtenis van dr H. Colijn.
Onder de vele bezoekers zagen wij om.
de oud-ministers Gelissen, prof. Aalberse
en Deckers.
De organist Feike Asma en de hoboist
Jaap Stotijn, speelden gewijde muziek.
De inzet van de samenkomst was het ge
meenschappelijk zingen van Psalm 27: „Zo
ik niet had geloofd, dat in dit leven". Mr
J. A. de Wilde, die als leider der bijeen
komst optrad, las Ps. 90 en schetste vervol
gens het leven van dr Colijn. Hij was een
figuur, waarvan rust uitging. Spr. richtte
zich in het bijzonder tot mevrouw Colijn,
die hij verzekerde, dat het voor het Cen
traal Comité van A.-R. Kiesverenigingen
een geruststelling was te weten, dat zij de
ballingschap van haar man deelde. In deze
tijd wordt een man van de statuur van dr
Colijn node gemist. Hij was een spontaan,
groot invloedrijk leider en een trouw wa
penbroeder. Een oprecht vaderlander.
Met bewogen stem en nauwelijks bedwon-
gen ontroering gng dr J. J. C. van Dijk dr
Colijn's loopbaan na. In de parlementaire-,
Indische en Internationale historie van de
jaren voor de oorlog vindt men dr Colijn's
naam geschreven. Hij gaf een van de be
langrijkste posten in het economische leven
prijs om leider der A.-R. partij te worden.
Zijn vasthouden aan het oude principe deed
een stroom van liefde tot hem uitgaan van
de zijde van het A.-R. volk. God heeft hem
in de stilte van het Thuringerwoud tot zich
genomen, nadat de vijand hem, die een van
de kernpunten van het verzet was, in bal
lingschap zond. Wij kunnen God slechts dan
ken voor wat Hij ons in Colijn schonk,
aldus spr.
Prof, dr K. Dijk noemde Colijn een voor
vechter en voorbidder voor zijn volk. Hij
drukte Kuypers voetstappen ook in de wijze
waarop hij zijn beginselen beleed en hand
haafde. De kerk waartoe hij behoorde, dien
de hij met ijver in het deputaatschap voor
de verstrooide Gereformeerden in Indië.
Door het werk der zending stimuleerde hij
■de geestelijke verheffing van Indië. En hij
had het vertrouwen van de Calvinistische
jeugd, die gereed staat de, aan Colijns han
den ontvallen banier, door strijd en leed
verder te dragen. Er was geen moment
van ontrouw in dit leven. Niet aan zijn volk
en ook niet aan zijn Vorstin. Onder beding
van Gods genade zetten wij Colijn's strijd
voort, zoo besloot dr Dijk.
„Hoe zalig is het volk, dat naar uw klan
ken hoort", zong de schare. Het was een
machtige echo van Colijns leven.
MARSHALL NOEMT SITUATIE
„ZEER ERNSTIG"
„Europa rruoet zielf een program samen
stellen om zicfh in economisch opzicht
weer op de been te helpen. Amerika aal
dan vriendschappelijke fouüp verlenen bij
het opstellen van dit program en bij de
uitvoering daarvan voorzover dit prac-
tiscih zal zijn," aldus verklaarde George
Marshall, de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, in een rede voor de
Harvaivl-universiteit te Cambridge (Mas
sachusetts). De hulp van Amerika moet
geen lapmiddel, maar een geneesmiddel
zijn. Voor de Europese moeilijkheden ligt
dit geneesmiddel in een herstel van het
vertrouwen van het volk in de economi
sche toekomst van eigen land en van ge
heel Europa. De regeringen, die proberen
de ellende der mensen te doen voort
duren om daarvan in poliiek opzicht of
anderszins te profiteren, mogen geen
hulp verwachten. Hij beschreef de eco
nomische wereldsituatie van het ogenblik
als „zeer ernstig" en was van mening, dat
het herstel van de democratische struc
tuur in Europa een veel langere tijd en
grotere inspanning zal vergen, dan men
heeft voorzien.
In diplomatieke kringen te Washington
wordt Marshall's rede beschouiwid als de
belangrijkste verklaring van een crea
tieve politiek sedert Truman in Maart
zijn hulpverleningsplan bekend maakte.
De V. S. streven er naar, een economi
sche ineenstorting van Europa en de on
vermijdelijke nasleep van communistisch
karakter af te wenden, door het tot stand
komen van een meer op zich zelf staande
economie in Europa te bevorderen.
ALG. VERGADERING DER CHR. METAAL
BEWERKERS
In het openingswoord van de heer H.
Peters, voorzatter van de Ohr. Metaalbewer-
kersbond, op de algemene vergadering van
deze bond, die gisteren en vandaag te Apel
doorn is gehouden, gewaagde hij van een
verblijdende groei van het ledental, dat in
Mei 1946 10.000 bedroeg en thans 12.500, dat
is ca duizend meer dan voor de oorlog.
Met de R.K. arbeiders, aldus de heer Peters,
vormen zij een hecht bolwerk van 40.000
arbeiders, diie Gods Woord als richtsnoer
van hun handelingen erkennen. Er wordt
hard gewerkt aan een C.A.O., waarin men
wil opnemen: verhoging van het uurloon-
vlak tot het sociale minimum, een vacantie-
toeelag van een week loon en een gunstiger
regeling van uitkering bij ziekte. De Belgi
sche Chr. Metaatbewerkerdbond was ook
vertegenwoordigd. De heren B. Rolvinlc, Hil
versum, H. Bijker, Hengelo (O.) en J. van
Kefimperrua, Leeuwarden, werden tot hoofd
bestuurslid benoemd. Tot gesalarieerde be
stuurders wenden gekozen de heren M. v. d.
Velden, Vlaardingen, W. Feesmer, Arnhem
en L. de Waal, Sltidoerveer.
Marshall wdl dus tot een soort Europese
conferentie aansporen, waartoe het ini
tiatief echter van Europa, zelf moet uit
gaan.
COMMISSIE-DE VISSER NAAR
DUITSLAND VERTROKKEN.
De commissie o.l.v.-mr J. A. de Visser,
die een onderzoek moet instellen naar
de gedragingen van de Nederlandse mi
litaire missie in Duitsland, is gisteren
naar Berlijn vertrokken.
PRIJZENDE SCHIKKINGEN
In de Stcrt. van gisteren zijn opge
nomen een prijaenbesdhikk inig Noord-
Amerikaans naaldhout 1947; een prij-
zen!besdhikkin<g asphalt 1947 no 2; een
prijzenbesöhiikkdnjg lederwaren 1946
(wijziging)een prijzentoeschikking -spe
cial benzines 1947 no 2; een prijiaenbe-
sdhikking stookolie 1947 no 2 en een
wijziging van de prijeenbeschikking pe
troleum 1947.
Het woningprobleem beroert ons volk in
al zijn lagen. Op onrustbarende wijze over
treft de vraag het aanbod. Gezien de lang
zaam vorderende wederopbouw, de zeer
traag verlopende nieuwbouw, het nog steeds
gebruiken van woonhuizen voor kantoor-
en bureauruimte, zal de vraag het aanbod
van woongelegenheid nog tal van jaren
overtreffen.
Via het vorderingSbesluit woonruimte
heeft men getracht de allergrootste nood te
lenigen. Daartoe kregen de burgemeesters
vérstrekkende bevoegdheid om ten behoeve
van burgerpersonen woonruimte te vorderen
en inkwartiering op te leggen.
Daardoor wordt diep ingegrepen in het
leven van de burger. De laatste vesting,
waarin hij zidh kan terugtrekken, waarin hij
zichzelf kan zijn, wordt door de overheid
belaagd. Het verplicht samenwonen biedt een
bron van narigheid. Het bouwen van nood
woningen ware verre te verkiezen boven de
vordering.
Alleen de grote nood kan het vorderings-
besluit, dat binnenkort vervangen zal wor
den door de wet: bevordering van doelma
tige verdeling van woonruimte, aanvaard
baar doen zijn. Mits de Regering voldoende
waarborgen biedt, dat de rechten der bur
gers erkend en beschermd worden.
Het nieuwe wetsvoorstel laat in dit op
zicht geen hoopvol geluid horen. De uiter
mate grote bevoegdheden aan één persoon,
ln dit geval de burgemeester, worden na
drukkelijk gehanc''-?afd. Beroep is alleen
mogelijk, indien geen eenstemmige beslis
sing is genomen en dan nog alleen op de
minister.
Indien formeel juist is gehandeld (Indien
aan de administratieve bepalingen is voldaan
Hoogovenarbeiders hebben voor
lopig 't werk hervat
De stakende hoogovenarbeiders te
IJmuiden hebben gisteren een motie aan
genomen, waarin de organisatiebesturen
werd opgedragen- hun eis van een uit
kering van f 6 a f 7 per week bij het
College van Rijksbemiddelaars aanhangig
te maken en daarop vóór de volgende
week Vrijdag een beslissing te verlangen.
In afwachting van deze beslissing werd
besloten het werk te hervatten.
DE „VAN KINSBERGEN" GAAT
NAAR WEST-INDIË.
Hr.Ms. artillerie-instructieschip „Van
Kinsbergen" is gisterochtend met 115
adelborsten aan boord, na een oefenreis
van 4 weken *op de Noordzee, in Den
Helder teruggekeerd. Volgende week
vertrekt het schip voor een oefenreis
van een half jaar naar Noorwegen en
West-Indië.
zonder dat daarbij met persoonlijke of so
ciale belangen rekening behoeft gehouden
te zijn), is volgens artikel 32 tegenbewijs
voor de rechter in burgerlijke zaken uitge
sloten. Dit nu is in een rechtsstaat onaan
vaardbaar.
Men kan nader spreken over de vraag, of
de beroepsinstantie de gewone rechter moet
zijn of dat men een figuur schept als bij de
pachitkamer, dus de kantonrechter met een
paar leken, onomstotelijk dient te worden
vastgelegd, dat er een beroepsinstantie zijn
moet buiten de administratief beslissende in
stantie om. De minister is zulk een instantie
niet. Dat is een administratieve contróle,
meer niet. Bovendien is het minder juist bij
een gemeentelijke aangelegenheid als deze,
Gedep. Staten als beroepsinstantie te passe
ren. Meer dan de minister zijn zij met plaat
selijke toestanden op de hoogte en juist
plaatselijke toestanden spelen hierbij een
belangrijke rol.
Dat aanvankelijk de burgemeesters met de
vordering belast werden, was begrijpelijk.
Nu echter het gemeentelijk apparaat weer is
hersteld, ware het beter de vorderingsbe
voegdheid op te dragen aan B. en W., in
plaats van dergelijke vérstrekkende macht
in handen te leggen van de burgemeester al
leen. Een macht, dde alleen geregeld wordt
door nog niet bekende richtlijnen van de
minister.
Wij weten, dat de moeilijkheden groot zijn.
Daarom zullen we deze wet als nood
wetgeving, als tijdelijke maatregel hebben
te aanvaarden, ondanks de grote bezwaren,
die een en ander meebrengt voor gezinsvor
ming en gezinsuitbreiding, mits echter vol
daan wordt aan de beginselen van de rechts
staat.
Sommigen mogen nog gewend zijn aan de
Duitse opvatting van vorderen, in een
rechtsstaat hoort die niet thuis. De weg naar
de onafhankelijke rechter mag niet geblok
keerd worden.
VRIJDAG, 6 JVm 9M7
De innerlijke verscheurdheid van China,
de nog steeds voortdurende bloedige burger
oorlog, vormt het grote beletsel, dat dit land
weer een rol van internationale betekenis
kan spelen.
Zoals wij indertijd hebben vermeld, staat
aan het hoofd van de nieuwe Chinese re
gering generaal Tsjaog Tsjoen, die een vriend
van Tsjang-Kai-Sjek is. Het is een coalitie
regering, waarin de invloed van de Kwo-
min-tang met 20 van de 27 ministers nog
steik overweegt, maar waarin toch ook de
party .Jong China" «en de socialisten ver
tegenwoordigd zijn. Met een beminnelijk op
timisme had de nieuwe regering zich voor
genomen, orde op de zaken te stellen en dus
in de eerste plaats een „knock-out" te geven
aan de bekende Chinese corruptie, onlusten
en stakingen tegen te gean, door allerlei
maatschappelijke en sociale hervormingen in
te voeren. Maar begki Mei zag de regering
zich nog weer genoodzaakt voor Shanghai de
.noodtoestand" af te kondigen, in verband
met de staking der transportondernemingen
en de sluiting van het merendeel der rijst
verkoop-plaatsen. Shanghai werd namelijk
bedreigd met een volkomen economische ont
wrichting. De nieuwe Chinese regering heeft
schitterende bedoelingen, maar in de prae-
tijk komt er van een ordening nog weinig
terecht. Als men afgaat op het beginsel, dat
Mussolini propageerde, dat „strijd" een volk
jong en vitaal houdt en de oorlog eigenlijk
de natuurlijke toestand is, dan kan men niet
anders constateren, alsdat China een politiek
en militair pezige taaiheid demonstreert.
Hoewel sinds de laatste tijd, schijnt er een
inzinking, zo geen oorlogsmoeheid op te
treden, waaraan het uitblijven van de suc
cessen in de strijd tegen de communisten,
niet vreemd is. Het jeugdige Chinese intel
lect aan de universiteiten komt in opstand,
omdat men de barre economische situatie, de
slechte voedseltoestand beu is, en in het
voortzetten van de burgeroorlog geen heil
meer ziet. Tengevolge van de oorlog, die het
weliswaar won, doordat Japan, dank zij de
krachtsontplooiing der grote mogendheden
vernietigd werd, kwam China in een staat
van finantiële eneconomische afhankelijk
heid te verkeren en de voortdurende burger
oorlog hield het uitzicht nevelig. Daarbij
komt, dat ook in Ohina de twee belangrijk
ste imperialistische mogendheden, Amerika
en Rusland, aan de touwtjes trekken, al toont
dan Amerika openlijk weinig interesse meer.
De positie van Tsjang Kai Sg-ek, die enerzijds
met economische ontwrichting, anderzijds
met nieuwe successen der communistische
guerilla's te maken heeft, is niet benijdens
waard. Het ziet er zelfs naar uit, dat er de
zoveelste politieke crisis gaat ontstaan. Aan
de Chinese burgeroorlog komt voorlopig geen
einde, te oordelen naar de steeds wisselende
successen. De troepen der centrale regering
en die der communisten bevechten elkaar in
twee, van elkaaT gescheiden gebieden, in
Noordelijk China gelegen, namelijk in de
provincie Mandsjoerije, welke practisch voor
Nanking" verloren is, en verder wordt de
strijd gevoerd in Sjantoeng, Sjensi en Sjansi.
De belangrijke steden Tientsin en Peking
liggen in 't tussengebied, dat onder contróle
der regeringstroepen staat. De strijd in het
gebied van Sjantoeng is direct van grote
strategische betekenis, omdat het regerings
centrum Nanking didhtbij is, alsmede de
haven van Sjanghai.
De strijd in Mandsjoerije is van impor
tantie, omdat door dit gebied de spoorlijn
naar Wladiwostok loopt en Rusland heeft het
recht van contróle over deze verbinding. De
generaals der centrale regering onthouden
zich dan ook liever van de strijd in Mand
sjoerije. omdat daardoor moeilijkheden met
Rusland kunnen ontstaan en de toch reeds
bestaande spanning aanmerkelijk vergroot
zou worden. Sinds Marshall's bemiddelings
pogingen faalden en hij zijn taak in China
beëindigde, staat men in Washington tegen
over China enigszins gereserveerd. Het is dan
ook de grote vraag, of Tsjang Kai Sjek er
nog in zal slagen de benodigde dollar-lening
van Amerika los te peuteren. Men kent de
Washingtonse tactiek: er zijn wel dollars ter
•beschikking, maar dan dient China tevens
waarborgen te geven, dat orde en rust her
steld, de reoonstructie van China effectief zal
zijn. Truman deponeert geen dollars in een
bodemloze put! Vanuit Amerikaans stand
punt bezien, kan China in de toekomst een
belangrijke strategische rol gaan spelen in
Azië, maar dan moet het eerst gepacificeerd
zijn, dus de burgeroorlog een einde genomen
hebben. Amerika wil wel in zee gaan met
China, maar dèn met een China, dat van
communistische, dus van Russische smetten
vrij is. Want voorlopig is voor Amerika een
verslagen», afhankelijk, gedemocratiseerd en
anti-Russisch gezind Japan toch nog voor
deliger.
Chr. bakkers protesteren tegen
overgebleven Overheidsdwang
Op jaarvergadering van bakkerspatroons
te Amsterdam
Op de Jaarvergadering van de Bond van
Chr. BakJkerspatroons te Amsterdam werd
vooral de aandacht sterk gevestigd op
hst onrecht, dat de middenstand wordt
aangedaan door cle handhaving van de
verplichte agfn. Wolte rsoanJbedrijtfeagx oopen.
die de vrije organisatie ook van de bak
kers in de weg staan
De vertegenwoordiger der Resgerings-
vakgroepen zijn niet weg te krijgen, zij
blijven eenvoudig zitten, aldus de voor
zitter. de heer H. v. d. Wal te Oldeboorn.
Er zijn nog vele andere zorgen: personeei-
schaarste. wrijving tussen lonen en prij
zen. steeds slechtere grondstoffen, bonnen
misère enz. Ook in de verwerving van
de tijdelijke goederen moet naar God wor
den gevraagd, besloot spr.
De organisatie telt 1749 leden. Er moet
een directeur benoemd wonden, om de or
ganisatie tot ontwikkeling en bloei te
brengen.
Besloten werd, het volgend Jaar ln Rot
terdam te verged eren Stappen zullen wor
den gedaan voor pensioen aan kleine *ett-
standigen.
