Duitsland blijft een gevaar voor de wereld
Maar Rusland en de V.S. moeten elkaar vinden
Leidse melkhandelaren gaan ook met vaeantie
NIEUWE LEIDSCHE COÜKANT
t
DONDERDAG, S JUNI 1947
Stadsnieuws
IS DE MENING VAN PROF.
Dr Ir J. GOUDRIAAN
De tijd is thans voorbij, dat de Neder
landers rustig m hun huis voor een
venster gezeten de buitenlandse politiek
konden gadeslaan. Dit heeft de laatste
oorlog wel bewezen, aldus prof. dr ir J.
Goudriaan, die gisteravond voor de Ver.
V. Staatkunde in een der zalen van het
Universiteitsgebouw heeft gesproken
over: De verhouding Nederland en
Amerika.
Spr. ging eerst uitvoerig in op welke
wijze men kan komen tot de kennis van
de internationale vraagstukken. Hiervoor
zijn vele studieterreinen, doch concreet
Zijn slechts die, welke tevens waarderen
de sociaal-economisch-politieke krachten,
die in elk volk werken en zeer verschil
lend zijn. Het eigen geestelijk milieu van
een volk is in grote mate verantwoorde
lijk voor de beoordeling van hun'vraag
stukken. Men zal echter nooit moeten
zeggen, dat men door het nationale be
wustzijn, hetwelk ieder volk kenmerkt,
elkaar niet zou kunnen bereiken.
Wanneer wij nu over gaan naar de
practijk, zo .vervolgde spr., dan zien we
eerst naar Nederland. We kunnen dan
de geschiedenis en de literatuur nemen.
In de Nederlandse geschiedenis zal ieder
een zich dadelijk in herinnering brengen
de inneming van De Briel, de tijd van
ons nat. bewustzijn. Niemand zal Clau
dius Civilus noemen. Willem van Oranje
leeft nog altijd onder ons volk, doch be
halve, dat hij van de toren sprong, weet
niemand meer iets van Jan van Schaf fe-
laar. Met de literatuur is het evenzo. Er
zijn boeken, die zijn verweven in de
volksziel. De werken van Vondel, Huy-
gens, Hooft is men vergeten, maar Vader
Cats leeft echter nog voort in zijn punt
dichtjes. Met Hildebrandt (Camera
Obscura), de Genestet en. Multatuli, wier
typen en personen tot ieders verbeel-
Kunstkring „Voor Allen" hield
zijn ledenvergadering
Voor 't komend seizoen staan zes concerten
op het programma.
In „In den Vergulden Turk" werd gis
teravond door de Leidse Kunstkring
„Voor allen" een ledenvergadering be
legd, welke niet druk bezocht, doch wel
geanimeerd was.
De voorzitter, de heer P. v. d. Hoe
ven, sprak het welkomstwoord. Uit het
jaarverslag van de secretaris, de heer J.
de Jong, bleek, dat het bestuur zich in
het afgelopen jaar voor grote moeilijk
heden zag geplaatst. Toch kan het met
voldoening terugzien; de avonden, die
geboden werden, waren goed. De heer
Van der Hoeven voegde hier nog aan toe,
dat de strenge winter op het concertbe
zoek een nadelige invloed heeft gehad.
De kunstzinnige prestaties zijn echter
voortreffelijk geweest.
Het verslag van de penningmeester, de
heer L. Gerverdinck, toonde een tekort
van precies f 100 (inkomsten bedroegen
f3879.39).
Bij de bestuursverkiezing werden mej.
C. Becherer en de heren P. Brouwer en
J. de Jong bij acclamatie herkozen. Tot
leden van de controle-commissie werden
benoemd de heren C. Lau, F. Schildhui-
zen, W. P. Melief en G. Scholte. De con
tributie werd vastgesteld op f 4 (voor vol
wassenen) en op f2 (voor jongeren).
Voorts werd medegedeeld, dat in het
komend seizoen zes concerten zullen wor
den gegeven. Het eerste vindt plaats op
14 October a.s., op welke datum de
pianist Gerard Hengeveld zal optreden.
Verder zijn uitgenodigd Janine Andrade,
viool; Bernard Michelin, cello; Cor de
Groot, piano: Laurens Bogtman, zang. Het
zesde concert en de data van de overige
moeten nog worden vastgesteld.
JUBILEUM H. VAN PUTTEN.
Gisteren herdacht de heer H. van
Putten, Kanaalstraat 23, de dag, waarop
hij vóór 40 jaren in dienst trad bij de
N.V. Kon. Ned. Grofsmederij te Leiden.
Bij de ontvangst door de directeur en
zijn staf werd hij op hartelijke wijze ge
complimenteerd. Nadat het gebruikelijke
geschenk onder couvert was overhandigd,
werd de jubilaris eveneens vereerd met
de zilveren legpenning van de Mij. voor
Nijvertieid en Handel, vergezeld var. een
oorkonde. Tenslotte sprak de heer v.
Putten woorden van dank voor de hem
gebrachte hulde, terwijl hij het verdere
gedeelte van de dag in de huiselijke kring
doorbracht, waarbij het hem niet aan be
langstelling heeft ontbroken.
BURGERLIJKE STAND.
GEBOREN: Adriana M., d. v. J. Panne-
oek en A. Planje; Johanna A., d. van M.
Brittijn en L. Swanenburg; Wouter, z. van
P. Ie Nobel en P. Dubbeldeman; Johan D.
W., z. van J. van Dam en H. A. Hoogslag;
Adriaantje I., d. van A. Andringa en I. A.
van Vollenhoven; Henriëtte, d. van P. J.
Majolee en W. L. Blanstjaar; Denijs, z. van
J. Devilee en M. W. van der Blom; Ste-
phanus M., z. van A. C. L. A. Castelein en
J. E. Tabben; Anneke E-, d. van W. Klerks
en W. L. Kruyt; Adriana P., d. van A. P.
van Es en J. Erades.
OVERLEDEN: M. Pardon, 41 jr; C. S.
van der Wiel-van Capel, 52 jr; L. van der
Vliet-Kalshoven, 62 jr; J. Meel. 87 jr; J. C.
Van den Hoorn, 2 mnd.
GEHUWD: R. P. Kramers en H. Kraemer.
ding spreken en die wij dagelijks om ons
heen zien., vormen zij een duurzaam be
zit van ons volk.
Wanneer wij deze methode gaan toe
passen op Duitsland, ging prof. Goudriaan
voor een aandachtig gehoor voort, dan
blijkt het weldra, dat Goethe geen deel
meer uitmaakt van het geestelijk bezit
van het Duitse volk. Het „Nibelungen-
lied", dat karakteriseert de Duitse men
taliteit, het lied, sprekend over helden
dom, oorlog en wraak. Wraak, waarop"
men, als het moet, wel 10 a 20 jaar wach
ten kan. Hetzelfde doet zich voor bij de
betekenis, die men aan bepaalde begrip
pen. geeft. Het Duitse Freiheit is" niet wat
wij onder vrijheid verstaan, maar wil
zeggen een zekere losbandigheid of ook
wel het onderdrukken van anderen. Zó
leeft het begrip Freiheit in de Duitse
ziel.
Naast die in de literatuur kan men
evenzo de volksgeest peilen door het be
zoeken van die plaatsen, waar de pu
blieke opinie wordt gemaakt. In Enge
land zijn dit de clubs en de „Times"; in
Nederland de Kerk en de universiteit en
in Duitsland kan men de mentaliteit het
best benaderen in de Bierkeller. Hier
werden altijd de kansen en voorbereidin
gen gemaakt voor een oorlog. Diep, zeer
diep ligt in de Duitse ziel het: „Wir
vergessen nie" en spr. wilde iedereen,
die op diplomatiek gebied in Duitsland
thans iets wilde bereiken, aanraden een
bezoek aan zo'n Bierkeller te brengen.
Hij zal ongetwijfeld kennis maken met
de woorden van Otto Ernst: „Deutsch-
lands grösze bleibt", nederlaag en bezet
ting ten spijt. Prof. Goudriaan geloofde
niet aan de heropvoeding der Duitsers
door de democratie, op grond van het
feit, dat dit ten ene male gebroken wordt
door de Duitse psychologie. Dit Duitse
vraagstuk is een onoplosbaar vraagstuk
en omdat men geen kans zal zien de
Duitsers de democratie bij te brengen,
zal Duitsland een gevaar voor de wereld
blijven vormen. Zodra ze de mogelijk
heid zien om weer een oorlog te ontkete
nen, zullen ze het niet laten. „Wir Deut
sche, wir vergessen nie". „Die Rache
kommt".
OM DE WERELDVREDE TE
BESTENDIGEN
Vervolgens richtte spr. zijn blikken
rond de aardbol en constateerde, dat van
de 2 milliard aardbewoners een half
milliard in Azië wonen. Wanneer men
nu ziet naar het aantal landen, die wer
kelijk democratisch zijn, d.i. in het volks
bewustzijn democratisch, dan blijkt, dat
hieronder slechts enkele vallen, t.w. En
geland, Nederland, België, Frankrijk,
waarover valt te twisten, de Skandinavi-
sohe landen, Zwitserland, Amerika, Ca
nada, Z.-Afrika en Australië. Bij elkaar
zijn dit ongeveer 300 millioen zielen.
Daartegenover staan 2000 millioen,
85 pet der aardbevolking, die geen be
trouwbare bondgenoten in de democratie
zijn. Hiervoor zijn natuurlijk verschil
lende oorzaken aan te wijzen. Eén der
allergrootste, zo vervolgde prof. Gou
driaan zijm boeiend betoog, is wel de
vrijheid, waaronder vallen de afschaffing
van het lijfeigenschap, vrijheid van gods
dienst, drukpers, enz., die bij het ene
volk veel eerder tot uitdrukking kwa
men dan bij het andere. Nederland heeft
in de 13e eeuw reeds ee» afschaffing
van het lijfeigenschap. Andere landen
volgden. Er zijn er echter ook, waar op
het einde van de 19e en het begin van de
20ste eeuw deze vrijheid niet bestaat.
Prof. Goudriaan stapte hierna in zijn
breed opgezette rede over naar de ver
houding AmerikaRusland en steide de
vraag, welke perspectieven zich thans
ten opzichte van deze landen openen. Dit
vraagstuk moet met de grootste zorg
worden behandeld, gezien de totaal ver
schillende psychologische volksgeest der
beide volkeren, die elkaar in de eerste
tientallen jaren niet zullen kunnen be
grijpen. Een samenwerken van personen
is nu alleen mogelijk. Spr. wees op de
verdiensten van president Roosevelt,
wiens vroegtijdig verscheiden hij be
treurde. Hij was de man, die op de con
ferentie van Teheran in 1943 met zuiver
objectieve blik de dingen zakelijk in een
helder daglicht stelde en een invasie met
zooveel mogelijk materiaal, ten koste van
zo weinig mogelijk mensen, op één punt
wilde uitvoeren, in tegenstelling met
Churchill, die zich ook door een zeker
politiek inzicht liet ledden. (Invasie in
Frankrijk en Z.-Europa). Thans moet
men echter Churchill gelijk geven, want
hoewel op zijn manier de oorlog langer
zou geduurd hebben, de politieke ver
houdingen in de Balkan zouden zich
anders ontwikkeld hebben.
Ten aanzien van de politieke ontwik
keling ziet men drie mogelijkheden, t.w.
één wereld, Amerika en Sowjet-Rusland
en Amerika, een Europees blok, Sowjet-
Rusland. Het tweede schema bood vol
gens spr. de beste kansen, omdat de psy
chologische gesteldheid van beide landen
hemelsbreed verschilt en de samenwer
king dus oppervlakkig móét blijven. Het
volledig samenwerken is echter onmoge
lijk, omdat men de Russen niet in eens
kan hervormen tot het denken en han
delen naar West-Europese en Ameri-
V er. voor Chr. onderwijs
Gaarne vestigen wij de aandacht op de
gisteren geplaatste advertentie van de
Ver. voor Chr. onderwijs voor de aan
gifte van nieuwe leerlingen voor de
1 September aanvangende cursus. Dit
geldt voor de scholen Noordeinde 40,
Noordeinde 3 (U.L.O.-school), Pasteur
straat en Munnikenstraat. Spoedige aan
gifte is echter gewenst, terwijl de nieuwe
leerlingen op 1 Oct. 1947 de 6-jarige leef
tijd moeten hebben bereikt. Ook kunnen
in de hogere klassen der scholen nog
enige leerlingen worden geplaatst.
EINDEXAMENS GYMNASIUM.
Van de tweede groep van de eind
examenkandidaten van het Sted. Gym
nasium zijn geslaagd: mej. R. Buurman,
W. A. van Heel, J. Hoogendoorn, J. Th.
Locher, O. J. Assmar.n, allen te Leiden;
mej. M. J. Jansen, te Hazerswoude en mej
W. Spittel te Oegstgeest. Afgewezen 1
candidaat. Voorts is van groep I nog ge
slaagd mej. A. Meyer te Oegstgeest.
kaanse begrippen. Waarom ook eigenlijk?
Het Bolsjewisme heeft in ieder geval be
reikt, dat men tijdens de oorlog een
enorme kracht kon ontwikkelen, welke
onder het tsaristisch bewind niet moge
lijk was.
Moeten wij thans in Rusland een ag-
gressieve staan zien, zoals we dat altijd
in Duitsland hebben gedaan? Wanneer
wij de psychologische methode gaan toe
passen op de Russen, dan blfjkt, dat hun
literatuur (Tolstoi) een tamelijk huma
nistische geest ademt. Spr. is bereid om
te geloven, dat Rusland in vrede wil
leven; men moet echter in onderling
overleg hiertoe de voorwaarden schep
pen. Hoe stabieler de venhouding in de
landen rond het Sowjetrijk is, hoe min
der kans zij zullen hebben overwoekerd
te worden door een vijfde colonne.
Komend tot Amerika, merkte spr. op,
dat dit land een mentaliteit bezit, welke
gevormd word door dè geest van de
pioniers, de actiefste W.-Europeanen.
Kenmerkend is 'hun gezegde: „to do the
job at hand now". Met hun nuchterheid
en groot zakeninstinct vatten zij alle za
ken aan en twijfelen er niet aan, of zij
een bepaald vraagstuk wel onder de knie
krijgen. Hun verantwoordelijkheidsbesef
t.o.v. de oude wereld is thans zeer groot.
„De ogen der wereld zijn op ons gericht"
is een 'bekende uitspraak van pres. Tru
man.. Met dit voor ogen nemen zij alle
binnenlandse (het Negervraagstuk) en
buitenlandse moeilijkheden ter hand.
Ten slotte zag prof. Goudriaan de ont
wikkelingslijn voor Nederland gericht op
de Ver. Staten, van welk land wij zeer
veel zouden kunnen overnemen en in
practijk brengen.
Ik teil er maar mee zeggen...
,rAllons enfants de la patrie, le jour de
gloire est arrivé, dit zijn de eerste regels
van het mooie Franse volkslied, ook hier
tijdens de bezettingsjaren wel als her
kenningsmelodie gefloten. Het fiere, moed
gevende lied, dat de Fransen in hun
strijd tegen de vijand zo menigmaal tot
steun was, blijkt z'n stimulerende in
vloed na de oorlog in de Franse harten
te hebben verloren. Ondanks de waar
schuwende woorden van de 'grote gene-
raaide held van La belle France, komt
het steeds meer aan het licht, dat Frank
rijk nog meer dan vóór de tweede we
reldbrand in zich zelf is verdeeld. De
strijd tussen socialisten en communisten
wordt nu niet meer op, in en naast de
banken van het parlement „uitgevoch
ten", doch het zo vlug ontvlambare ge
moed van de Zuiderling is eveneens
door de loop der gebeurtenissen in vuur
en vlam gezet en men is tot de actie
overgegaan. Men wil meer eten, wil meer
geld, men wil van alles meer. Dat leu
zen, die worden gebruikt, sterk naar
„Russische eieren" ruiken, blijkt wel uit
de redevoeringen van de minister-presi
dent, die de communisten scherp he
kelde.
Eerst werd er gedreigd, toen werd er
gestaakt en nu geldt als parool: alles wat
staken kan, legt het werk neer. Zelfs de
middenstand, gewoonlijk nogal verdraag
zaam, hield het tegen de administratieve
papierwinkel, die de geleide economie met
zich mee bracht, niet langer uit en dreig
de ook al met staking. De regering
moest wijken en gaf een groot aantal
artikelen vrij van distributie, terwijl hun
financiële lasten werden verlicht.
Bij al die politieke en economische
veldslagen, die het Franse volk, inplaats
van opbouw, niets anders brengen dan
een volkomen afbraak, een steeds verder
afglijden naar de algehele chaos, is er
slechts één, die zich in de handen wrijft
en vanuit zijn steppen het juiste ogen
blik afwacht en dan.....! Allons enfants
de la patrie.
Dat wil ik maar zeggen.
JANTJE VAN LÈYDEN.
De staking bij „De Sleutels"
werd beëindigd
.Voorwaarden van de opheffing nog niet.
bekend
Naar de directie van de N.V. Meelfa
briek „De Sleutels" v/h. De Koster en Co.
pns mededeelt, hebben de arbeiders, die
enige weken geleden in staking waren ge
gaan, gemeend het werk te moeten her
vatten.
Inzake de voorwaarden op grond waar
van de staking is opgeheven kon de di
rectie ons hedenmorgen r.og niets defini
tief berichten. De besprekingen met de be
treffende instanties werden vanmiddag
voortgezet.
Het hieruit resulterende communiqué
zal in ons blad van morgen worden gepu
bliceerd.
Gisteravond is uit het Nieuwe Ka
naal het lijk opgehaald van de 34-jarige
J. T. P., die Dinsdagavond bij het zwem
men aldaar is verdronken.
REGELING VASTGESTELD
VOOR AUGUSTUS
Ondanks enkele protesten van pessi
misten en sceptici, die weinig vertrouwen
hadden in de sociale gevoelens van col
lega's en consumenten, waren de Leidse
melkhandelaren het gisteravond in „De
Harmonie" eens over de wenselijkheid
van een goedgeorganiseerde vacantierege-
ling, ook voor dit bedrijf.
De voorzitter van de vakgroep, de heer
J. v. d. Kloot, die de vergadering presi
deerde in naam van de drie te Leiden
bestaande organisaties van melkhande
laren, gaf een duidelijk overzicht van de
te nemen maatregelen, die in het kort
neerkomen op het volgende:
Was het vorig jaar in principe reeds
een vacantieregeling ingevoerd, de prac
tijk van ene vrije dag per week gedu
rende de maanden Augustus en Septem
ber bracht in het algemeen grote bezwa
ren met zich mee. Het voorstel, dat de
vergadering thans namens de drie bestu
ren werd voorgelegd, behelsde een ver
deling in twee vacantie-ploegen, waar
van elk een week zou invallen voor de
ander. De twee aldus verkregen vacantie-
weken zouden dan. vallen van 4 t/m 9
en van 11 t/m 16 Augustus, weken, waar
in alle scholen en een groot deel van de
Leidenaars zelf met vaeantie plegen te
zijn. Niet alleen de verkoop langs de hui
zen, ook de winkel-slijterij valt onder de
regeling, terwijl om klantenjagerij te
voorkomen ieder de verplichting heeft
geen nieuwe klanten uit zijn vacantie-
wijk aan te nemen binnen twee maan
den na half Augustus.
Deze regeling biedt de waarborg, dat
de consument op tijd en goed wordt be
diend en dat de slijter een behoorlijke
vaeantie krijgt.
Natuurlijk heeft men geen directe mid
delen om onwillige melkhandelaren te
dwingen mee te doen. Een voorstel uit
de vergadering om de bedrijfschap voor
Zuivel in te schakelen werd door de
voorzitter ontraden en door de vergade
ring afgestemd. Men wil baas blijven in
eigen huis. Maar het groeiende sociale
besef leek de voozitter voldoende waar
borg, dat het publiek deze regeling in
alle opzichten zal steunen, zodat de or
willige slechts zijn eigen glazen ingooit.
De bonnenregeling bleek geen moei
lijkheden te geven, terwijl ook van winst
derving geen sprake behoeft te zijn, al
thans niet van enige omvang. Hiertoe im
mers wordt een garantie-fonds in het
leven geroepen, waaraan allen percents
gewijze zullen bijdragen. Wie in deze
twee vacantieweken minder dan l1/^ x
zijn normale omzet heeft bereikt, krijgt
tot 75% toeslag, terwijl overwinst geheel
aan het bedrijf ten goede kan komen.
Na ampele discussies verklaarde de
vergadering zich met deze voorstellen
accoord en werd besloten de verdeling
in wijken ter hand te nemen, opdat de
regeling zo snel mogelijk bekend kan
worden gemaakt, mede ten gerieve van
hen, die nog een vacantie-verblijf willen
bespreken. Het publiek zal per adverten
tie in de plaatselijke bladen nader wor
den ingelicht.
BRAND IN EEN BAKKERIJ.
Gisteravond ontdekten omwonenden een
begin van brand in de bakkerij van de
Gebr. Spruit aan de Lage Rijndijk. Een
der buren waarschuwde, onmiddellijk de
brandweer, alsmede de eigenaren. Het
bleek, dat een partij brandstoffen, welke
achter de oven lag, door verhitting was
gaan smeulen.
De Leidse Brandweer, welke zeer spoe
dig ter plaatse was, heeft het vuur onder
leiding van brandmeester J. Lit met ééni
straal geblust en wist uitbreiding van de
brand te voorkomen, zodat de sohade be-"
perkt bleef. Het bedrijf zal dan ook geen
stagnatie behoeven te ondervinden
Distrïbutievaria
Morgen na-uitreiking van bonkaarten
voor de letters A t/m K.
Leiderdorp.
Morgen te Leiden na-uitreiking
van bonkaarten voor de letters L t/m Z.
Oegstgeest.
Morgen teLeiden na-uitreking van
bonkaarten voor de letters L t/m Z.
Tevens tegen overlegging van de Tweede.
Distributiestamkaart en de C.M.-kaart
uitreiking van toesla gkaarten aan jong©
m a.s. moeders.
Warmond.
Morgen te Leiden na-uiüreiking
van bonkaarten voor de letters L t/m Z.
