Tweede Kamer: Vader blijft de baas in huis
Om het kind
't Verklaarde
Zwarte cijfers uit een duistere periode
MfeoWfc. LhiDSCHE COD&AM
DONDERDAG, 1 MEI 1941
MOEDER VOOR MACHTSMIS
BRUIK BESCHERMD
(Van onze Parlementsredacteur)
De udt een zeer groent aantal artikelen be
staande wet tot wijziging van het Burger
lijk Wetfboek en enkele andere Wetboeken,
waarin het Kinderrecht is geregeld, is gis
teren door de Tweede Kamer zonder hoof
delijke stemming aangenomen. Op het nip
pertje. Want bij de artikelsgewijee behan
deling kwam natuurlijk ook aan de orde de
kwestie van de ouderlijke macht, waarover
wij gisteren reeds een en ander schreven.
Op een gegeven ogenblik waren er op dit
artikel drie verschillende amendementen in
behandeling, waarin op verschillende wijze
naar een compromis was gezocht. Toen deed
de heer Schouten (A.R.) het voorstel, zon
der overigens op de kwestie zelf in te gaan,
de beraadslaging te schorsen, opdat de Ka
mercommissie voor Privaat- en Strafrecht
met de Minister overleg zou kunnen plegen
en ook de kamerleden onderling en in
fractieverhand zich nog eens zouden kun
nen beraden. De voorzitter gaf er blijk
baar de voorkeur aan, de zaak toch maar
zo spoedig mogelijk aif te werken het
wertsontwerp is ook al veertien jaar in de
maak! dat hij maar een uurtje gelegen
heid tot overleg wilde geven, in plaats van
de zitting te verdagen tot een nader te be
palen dag. Het ene uurtje werd echter twee
uurtjes en toen de zitting werd heropend,
bleek, dat de standpunten elkaar nog niet
zo heel veel genaderd waren.
Daar was in de eerste plaats een amen
dement van mevr. Fortanier-de Wit, die in
geval van blijvend verschil van mening tus
sen man en vrouw over de uitoefening van
de ouderlijke macht, op verzoek van beide,
of één van hen, de kinderrechter een soort
arbiter wilde laten aanwijzen. De motivering,
dat de gelijkstelling van man en vrouiw niet
gedoogt, dat bij verschil van inzicht tussen
beide partijen ten slotte aan een uiteraard
willekeurig aangewezen partij (dat is de
man en vader!) de beslissing wordt over
gelaten, was voor de minister en alle frac
ties, behalve de Partij van de Vrijheid, on
aanvaardbaar. Mevrouw Fortanier trok ten
slotte dan ook, zichtbaar teleurgesteld door
de weinig suiffragette-gezinde houding der
Kamer, het amendement in.
De andere dames-Kamerleden, aangevoerd
door mej. mr Tendeloo (Arto.) handhaafden
in hun amendement de steling, dat bij ver
schil van inzicht de wil des vaders beslis
send zal zijn, doch wilden beroep mogelijk
maken op de kinderrechter, in die geval
len, die van overwegende betekenis zouden
zijn voor de opvoeding van het kind.
Het grote bezwaar hiertegen, o.m. geuit
door de minister, door de heren Roolvink
(KVP) en Terpstra (AR), was, dat be
paalde beleidskwesties aan het oordeel van
de rechter zouden worden onderworpen,
hetgeen in strijd is met de intimiteit van
het huwelijk en daarom ontbindend kan
werken. De heer Roolvink, die, evenals
Straks voor 2.30 een pond
gerookte paling?
Voorlopig blijven de prijzen wegens geringe
aanvoer nog hoog.
Het herstel van de vrije handel in paling
is door de IJselmeervissers met gejuich be
groet en op de afslag te Volendam ging de
vlag in top. Het vorig jaar ging van de pro
ductie van 8 millioen kg het grootste deel
naar de zwarte handel. De vissers zijn er van
overtuigd, dat de prijzen deze zorruer lager
zullen liggen dan de zwarthandelsprijzen van
het vorig jaar Voorlopig blijft de paling nog
duur, maar als straks de aanvoer groter
wordt verwacht men, dat men voor f 2.30 een
pond gerookte paling kan kopen. Zouden de
prijzen onevenredig duur worden, dan zal de
Coöperatieve vereniging der paling vissers
zelf de paling opkopen en aan de detailhan
del aanbieden.
„TARAKAN" ARRIVEERT VANAVOND
IN IJMUTDEN.
Met m.s. ,,Tarakan", met 105 repatrierenden
uit Ned.-Indië aan boord, zal vanavond .laat
te IJmuiden binnenlopen. De debar ka tie Is
vastgesteld op morgen 8 uur v.m. te Am
sterdam.
HET BEZOEK DER NED. MINISTERS
AAN BELG IE
De ministers van Boetzelaer, Huysmans,
Mansholt, Vos en Lieftinck zullen, naar uit
Brussel wordt gemeld, morgenochtend aldaar
aankomen en des middags door hun collega's
Spaak e.a. op Spaaks departement worden
ontvangen, evenals nog enkele Luxemburgse
ministers, 's Avonds wordt op dat ministerie
gedineerd. Zaterdagochtend worden nog di
verse problemen besproken, waarop 's mid
dags huiswaarts wordt gekeerd.
Het belangrijke en aan principiële punten
overvolle debat in de Tweede Kamer over
de herziening en aanvulling van het kin
derrecht, heeft, dunkt ons, een bevredigend
slot gevonden, nadat de zaak bijna op een
plan was gekomen, waarvan de aanvaard
baarheid op goede gronden kon worden
betwist
In het geding was de ouderlijke macht over
de kinderen en in bet bijzonder de vraag,
hoe het staat met het recht om beslissin
gen te nemen, indien bij de ouders verschil
van mening bestaat, welke houding in te
nemen bij de opvoeding.
Het betreft een "it er mate tere materie,
welke heel moeilijk in wetsartikelen te
omschrijven valt. Hier vooral geldt, dat
goede wetten weinig baten, zo de goede
zeden ontbreken.
Nu was door enkele vrouwelijke kamer
leden van verschillende richting een amen
dement Ingediend, waarin weliswaar het
recht om bij verschil van inzicht de be
slissing te nemen aan de vader was gelaten,
doch waarin in belangrijke aangelegenhe
den de vrouw het recht werd geschonken,
een beroep te doen op de kinderrechter.
V
trouwens andere leden, tegen misbruik
van het vaderlijk beslissingsrecht wel iets
voor de moeder wilde doen, stelde bij amen
dement voor, de vrouw het recht van be
roep op de kinderrechter te geven, in die
gevallen, waarin de doorgedreven vader
lijke beslissing gevaar zou opleveren voor
de geestelijke of zedelijke belangen of de
gezondheid van bet kind.
Na het onderling gepleegd overleg kwam
mej. Tendeloo een stapje dichter bij het
standpunt van de heer Roolvink. Zij wij
zigde n.1. haar amendement in deze zin, dat
de moeder recht van beroep op de kinder
rechter heeft, als de vader van. zijn beslis
singsrecht misbruik maakt. De minister
achtte beide amendementen aanvaardbaar,
omdat er feitelijk niets nieuws in de wet
wordt gébracht: reeds thans is bij misbruik
van de ouderlijke macht door de vader, de
moeder gerechtigd bijzonder lijke rechter-
Dit was dus een wel zeer in algemene
bewoordingen gesteld amendement. Hier
was niet aan de orde, of de man misbruik
maakte van zijn beslissingsrecht en dus
beslissingen nam. welke als zodanig voor
het kind nadelig zouden zijn, neen, in alle
belangrijke beslissingen, ongeacht hoe deze
uitvielen, kon de vrouw het oordeel van de
kinderrechter inroepen, die dan. eventueel
met terzijdestelling van het standpunt van
de vader, geheel zelfstandig de weg zou
moeten aanwijzen, welke met het kind be
hoorde te worden bewandeld.
Tegen dit amendement moesten twee be
zwaren rijzen. In de eerste plaats behelsde
het een miskenning van het standpunt, ons
zowel door de Bijbel als wat minder
belangrijk ls door het Burgerlijk Wet
boek voorgehouden, dat de man het hoofd
der echtvereniging is. En in de tweede
plaats wordt op deze wijze de deur wagen
wijd geopend om een derde figuur, de
kinderrechter, te halen in de belangrijke
beslissingen in het huwelijk.
Of dam de vrouw nimmer beroep toekomt?
Zeer zeker. Thans reeds was dit het geval
en in het amendement, dat de kamer aan
het slot der zitting met grote meerderheid
aannam, wordt het nog eens duidelijk on
derstreept. Indien namelijk, zo luidt het
lijke voorziening te vragen, die zelfs kan
bestaan in ontzetting uit de ouderlijke
macht.
De heren Terpstra en Roolvink bleven
huiverig voor het amendement-Tendeloo,
omdat 't begrip .misbruik" uiteraard vaag
is en subjectief kan worden uitgelegd. In
het amendemeni-Roolvink was het „mis
bruik" nader "itgewerkt en bepaald, waar
bij uitsluitend het 'belang van het kind als
norm werd genomen.
Het amendement-Tendeloo werd verwor
pen met 41 tegen 37 stemmen. Het amende
ment-Roolvink werd aangenomen met 68
tegen 4 stemmen. Het gehele wetsontwerp
ging daarna practisch onder de hamer door,
op een enkel ondergeschikt punt nog door
een amendement-Donker verbeterd.
Tussendoor werd het wetsontwerp Verho
ging van de accijns op gedistilleerd enz.,
zonder discussie en zonder stemming aan
genomen.
Waarschijnlijk komt de Kamer Dinsdag
6 Mei as. weer bijeen. Als het eindverslag
tijdig is uitgebracht, komt dan aan de orde
het wetsontwerp Vermogenéhefifing ineens.
amendement, de beslissing van de vader in
kennelijke strijd is met. of ernstige bezwa
ren oplevert voor de zedelijke en geestelijke
belangen, dan wel voor de gezondheid van
het minderjarig kind, is de kinderrechter
ten verzoeke van de moeder bevoegd, die
beslissing te niet te doen.
Hier dus worden en moeder en kind be
schermd tegen misbruik ten nadele van het
kind door de vader van zijn uiteindelijk
beslissingsrecht. Maar betekent dit niet een
afbreuk aan de positie van de man als
hoofd van de echtvereniging? Slechts in
zoverre als de zonde noodzakelijk maakt.
Ook het kerkelijk huwelijksformulier zegt,
dat de vrouw stellig aan de man gehoor
zaamheid verschuldigd is. doch met deze
beperking, dat het hier betreft alle dingen,
die recht en billijk zijn. Het formulier kent
dus de uitdrukkelijke restrictie van het recht
en de billijkheid op de algemene regel
Welnu, het nu en dan verwarde debat in
de Tweede Kamer heeft wellicht deze winst
opgeleverd, dat het alle gelegenheid bood de
nadruk te leggen op hetgeen in het huwelijk
als algemene regel behoort te geldén, doch
evenzeer op de mogelijkheid van correctie
van hetgeen in deze tere gemeenschap door
de zonde met name aan de kinderen kan
worden bedorven.
„Oude wijn in oude 1*j
zakken" j UltZlCllt
Japan wordt gereorganiseerd en „gedemo
cratiseerd', d.w.z. druppelsgewijs gaat zich
dat proces voltrekken. Wij kennen het ge
zegde „oude wijn in nieuwe zakken", maar
de Japanse correspondent -van het Engelse
weekblad „Tim e", ziet de zich evolueren
de politiek van dat land als „oude wijn in
oude flessen"! Uit de „telegrammen" is ons
bekend, dat begin Mei de nieuwe grondwet
van kracht wordt, de soevereiniteit zal bij
hel volk komen te berusten en de eertijds
„goddelijke keizer" zal het volk daarvoor op
beleefde wijze dank moeten betuigen. Wij
zien er de opbouw van een „Huis van Afge
vaardigden" en een f.Hogerhuis", die samen
de Landdag uitmaken. Formeel begint er dus
in Japan, sinds de overgave in Augustus 1945,
een „umwerthung", maar de vraag rijst of
deze Japanse politieke houtsnede aan de ach
terkant niet het zelfde beeld vertoont als aan
de voorkant en de nieuwe leiders dus slechts
van masker veranderd zijn. Voorlopig vol
trekt zich deze geannonceerde politieke ge
daantewisseling onder de veilige controle
van generaal Mac Arthur met een half mil
lioen man aan bezettingstroepen en niets is
er, dat zozeer politieke overtuigingen van
overwonnen volkeren beïnvloedt als macht,
gelijk ook in Duitschland het geval is. Boven,
dien zijn er in Japan dan nog een groot aa -
tal civiele ambtenaren, die in de zelfde po
sitie verkeren, de zelfde rechten hebben als
de Amet ikaanse officieren. Deze mac iten sti
muleren, dat de huidige Japanse politiek ka
meleon t.sche eigenschappen vertoont en hoe
zal de kieur zijn als de bezetting weer wordt
opgeheven, omdat de Amerikaanse soldaat
w«*l weer eens naar huis zal verlangen. Het
reeds genoemde, belangrijke periodiek
,,Time" schetst ons, hoe twee weken geleden,
een 25 millioen Japannezen zich opmaakten
om in vochtige schoollokalen en tempels, hier
en daar versierd met rode en rose pruime-
bloesem en omgeurd van het welriekende
pereboompje him stem uit te brengen voor
de verkiezing van hun burgemeesters en gou
verneurs en dat de keuze viel op hun oude
„bazen", hoewel men er op gerekend had,
dat een algehele reiniging van de „ultra-
nationalistische" besmetting zou hebben
plaats gehad. Deze meer plaatselijke verkie
zingen voor de locale prefectuur leverden
het bewijs voor de juistheid van Mac Ar
thurs', prognose „dat het Japanse proces van
democratisering jaren en jaren in beslag zal
nemen". Maar er zijn natuurlijk ook tekenen
van verandering der mentaliteit, aangezien
vroeger de hooghartige bestuursambtenaren
zich niet verwaardigden van boeren en vis
sers notitie te nemen, terwijl zij nu wel din
gen naar de gunst van het gewone volk, ten
einde verkozen te worden. Thans hebben ook
de verkiezingen plaats gevonden voor het
Hogerhuis en het Huis van Afgevaardigden,
die inderdaad een opschuiving naar de meer
rationele, democratische kant verrieden. De
nieuwe partij die van de Japanse „sociaal
democraten" boekte winst, de communisten
gingen iets achteruit; óók de liberale partij,
aanhangers van het regiem van minister
Yoshida, moesten een veer laten, terwijl de
„democraten", ontstaan uit de z.g. „proges-
sieven" en kleinere partijen, zelfs 126 zetels
behaalden tegenover 143 van de sociaal-de
mocraten. Het spreekt vanzelf, dat Mac
Arthur dit eerste symptoom van koersveran
dering met vreugde constateert, maar als de
liberalen met de democraten één front vor
men komt de sociaal-democratische partij
toch niet aan bod en blijft buiten de rege
ring. Minister Yoshida heeft met de sociaal
democraten geen compromis kunnen bewerk
stelligen. Als men er rekening mede houdt,
dat het conservatieve element, dat zijn dus
in Japan de liberalen en de democraten, bij
de verkiezingen voor het Hogerhuis het
sterkste uit de politieke strijd te voorschijn
gekomen is, zou dus de correspondent van
het weekblad „Tim e" gelijk krijgen met
zijn ironische opmerking, dat wij hier weer
te doen hebben met „oude wijn, in oude
flessen'. De militaire bezettingsautoriteiten
zullen vermoedelijk dan ook niet zoveel in
teresse hebben voor deze partij-schermutse
lingen en meer oog hebben voor hetgeen in
Japan ontbreekt, namelijk het verband tus
sen het gestelde politiek ideaal en de eco
nomische realisering daarvan. Ook de vrou
wen hebben kiesrecht en er zijn vrouwe
lijke candidaten gesteld, die echter minder
in trek bleken te zijn dan in 1946. Een boe
renvrouw, die in een lokaliteit naast de
Toofuku Tempel haar stemplicht ging ver
vullen, werd daar omstandig begroet door
een oude dorpsbewoner. ,Het is jouw
schuld, dat ik nu niet meer weet op wie te
stemmen", zei ze. Waar op het antwoord
volgde: „Stem, als ik. op de candidaat, die
de meeste rijst belooft"!
Koekoek
Van zuster A. Evenaar, Riouwstraat 54,
en den heer J. Horden, Weissenbruéh-
straat 143, beiden te Den Haag, kregen
wij bericht, dat ook zij den koekoek
hebben hooren roepen, zulks naar aan
leiding van onze mededeelring, dat het
geroep van dezen vogel reeds Zondag
morgen te Zoetermeer was vernomen.
Zoet ermee r heeft echter nog steeds de
primeur, want onze geachte lezers heb
ben het geroep nè den Zondag gehoord.
„Koekoek
V
Ned. Bank wil zuinigheid bij
de Overheid
Twijfel, of het besef er wel ls.
In het Jaarverslag van de Nederlandse
Bank over 1946 lezen wij:
Met volle erkenning van het fledt, dat een
sluitend staatsbudget op het ogen-blik nog
onmogelijk is en dat het grootste deel van
het budgettekort voortvloeit uit uitgaven dae
van tijdelijken aard zijn, moet toch betwij
feld word)en of wel alle organen van de over
heid doordrongen zijn van het besef dat
iedere uitgave waartoe zij overgaan, een ver
meerdering van een deficit betekent en dat
iedere vermeerdering van deficit cf wel een
voor het herstel van ons land noodzakelijke
investering onmogelijk maakt, of wel een
nieuwe stap bet eekent in de richting van in
flatie.
In Londen-City staken 1000 arbeiders, omdat een politie-korporaal naar hun mening ten
onrechte is bevorderd tot sergeant. Het personeel van de Towerbrug bevindt rich onder de
stakers en veroorzaakte een grote verkeersopstopping, toen geweigerd werd de brug, welke
was opgehaald, terwijl aan weerskanten een rij auto's stond opgesteld, weer neer te laten.
WIJ VERLOREN 265.000
ZIELEN IN OORLOGSTIJD
Het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumenta
tie heeft zich als doel van zijn werkzaamhe
den tot taak gestéld een erelijst samen te
stellen, waarop de namen en bijzonderheden
voorkomen van alle in de verzetsstrijd geval
len langenoten, teneinde dieze trieste herinne-
rd-ng voor het nageslacht te bewaren. In de
archieven van het instituut kregen reeds
15.000 hunner een plaats, maar van tallozen
is nog weinig of niets bekend. Om een ere
lijst volledig te krijgen, moet iedereen er
naar zijn vermogen an meewerken. Daar
om doet het instituut een dringend beroep op
allen, dae namen van gevallenen kennen, om
een formulier aan te vragen bij hist R.v.O.,
Postbus 12, Amsterdam.
De bekende radio-commentator van Radio-
Qran-je, drs L. de Jong, thans chef van het
Rijksinstituut, zal Zaterdag as. om 9 u. nun.
over beide zenders enkele nadere medede
lingen doen. Naar schatting bedraagt het aan
tal onbekende strijders nog 15.000, zodat op
de erelijst te zijner tijd 30.000 namen zullen
prijken. Het is vrijwel onmogelijk om deze
verzameling in boekvorm uit te geven. In
Engeland heeft men in drie folianten 60.000
namen bijeengebracht van bij bombardemen
ten gevallenen. Onder een steeds brandende
lamp liggen de omvangrijke boeken thans in
een aparte kapel in Westminster Abbey in
Londen en elke dag wordt één bladzij om
geslagen.
Gelderland gaat de rheuma
bestrijden
In Apekloom is gisteren een consultatie
bureau voor rheuma geopend en binnenkort
zullen nog zeven van dergelijke bureaux in
diverse plaatsen van Gelderland worden in
gesteld. Dit is het begin van een op groter
schaal georganiseerde bestrijding van de
rheuma in gelijke trant als de bestrijding
van de t.b.c. Dr J. Goslings, inspecteur voor
de volksgezondheid verklaarde, dat de econo
mische schade, welke de gemeenschap van
rheuma ondervindt vier tot acht maal zo
groot is als die van de tuberculose.
Als men weet, dat ons land totaal 265.000
mensen verloor, dan is het tie begrijpen, dat
met allen voor plaatsing in aanmerking ko
men. Het R.v.O. verstrekte de cijfers, die wij
hierbij in kader plaatsen. Bij vergelijking
met de verliezen van andere landen zal blij
ken, dat Nederland een ontzagwekkend aan
tal van zijn beste zonen en dochters verloor,
die bij de herbouw van het vaderland eigen
lijk wiet gemist kunnen worden.
Ook niet-Soendanezen staan op
tegen Soekarnisten
Aneta meldt uit Batavia, dat de schermut
selingen tussen de geregelde republikeinse
troepen enerzijds en de Volkslegers, Socialis
tische jeugdgroep en Mohammedaanse strijd
groepen (niet te verwarren met de Soenda-
nezen) anderzijds, in verschillende streken
voortduren.
Nadat de omgeving van Tamboen, Kra-
wang en Tjikampek gezuiverd was, hebben
de hieruit ontkomen groepen zich verzameld
in de plaatsen Cheribon, Tjilatjap en Poer-
wakarta, alwaar thans wederom gevechten
plaats hebben. In verband hiermede zou het
officiële republikeinse leger van West-Java
opdracht hebben gekregen alle tegenwerken
de groeperingen te arresteren.
MOH. ROEM VERWACHT NIET VEEL VAN
DE PASOENDAN
De republikeinse minister van Binnenland
se Zaken, Moh. Roem, verklaarde tegenover
Aneta, dat de Pasoendan-partrj slechts ge
dragen werd door een kleine groep. Tijdens
zijn rondreis door West-Java had Soekarno
nog van de bevolking vernomen, dat het geen
afscheiding van de republiek wenste. Indien
rust en orde zouden worden verstoord, zou
de republiek ingrijpen, aldus Moh. Roem.
PRINSESSEDAG TE BATAVIA
Ter gelegenheid van de verjaardag van
Prinses Juliana werd gisteren te Batavia
een parade gehouden, waaraan behalve mili
taire en marine-afdelingen ook detachemen
ten van de Marva en het Rode Kruis deelna
men. Mitchell-bommen werpers en Mustang-
jagers openden het défilé met een vlucht
over het Koningsplein.
