Oost-Indonesië verzoekt nu ook om erkenning
De Christel. School en Kraemers opvattingen
Vorrink niet geestdriftig over de K.V.P.
Nationale armoede
in cijfers
't Verklaarde
NIEUWE LEIDSCHU COURANT
3
VRIJDAG, 25 APRIL 1947
INDUSTRIEËN UIT JAVA
WORDEN VERPLAATST
Tijdens een persconferentie, gisteren te
Makassar gehouden, deelde de Oost-Indo
nesische premier, Nadjamoeddin, mede, dat
hij den regeerimgen van Australië, de Ver
eend gde Staten en Engeland had verzocht
om de facto-erfcenning van Oost-Indonesië
op denzelfden voet ais door Nederland was
geschied. Voorts had hij verzocht om vesti
ging van consultaten-generaal.
Oost-Indonesië wensohe de overeenkomst
van Limggadjati na te leven, zoodat wij de
buiteniandsche vertegenwoordiging zien bin
nen het verband van de Nederlandsch-Indo-
nesisdhe Unie" zoo zeide Nadjamoeddin. Of
ficii eele besprekingen met Vietnam achtte
hij nog niet mogelijk, maar in de toekomst
zal met alle democratische landen contact
worden opgenomen
Nadjamoeddin verklaarde nog, dat hij
voornemens was een reis naar Australië te
ondernemen, teneinde contact met regee-
ringspersonen en leidende figuren uit het
vrije bedrijfsleven op te nemen. Dit kan
echter eerst na besprekingen met de Neder
landsche en republikeinsche autoriteiten.
Op een desbetreffende vraag deelde hij
nog mede, dat kapitaals-investeeringen en
industrieën van Java naar Oost-Indonesië
zullen worden verplaatst. Als voorbeelden
noemde hij de British-American Talbaco, de
Philips fabrieken, de Bata, enz. Over de
belangstelling van de zijde van Australië
verklaarde Nadjamoeddin, dat de mogelijk
heid van import van vee overwogen wordt
Benoemd tot eerste ambassade-secreta
ris te Washington ir G. C. Stuijt.
Echtgenoote van President van
Hoogen Raad opgelicht
Daders tot 4 en 2^ jaar gev.straf veroordeeld.
(Van onzen verslaggever voor Rechtszaken)
Het Bijz. Gerechtshof te Den Haag heeft
heden H. van Schaardenburg, administrateur
te Den Haag, tot 2^ jaar en G. T. W. van
der Linden te Den Haag tot 4 jaar gevange
nisstraf veroordeeld, met aftrek. Bovendien
ontzetting uit de beide kiesrechten voor 20
jaar. De eischen waren resp. 6 en 8 jaar.
Verdachten hadden mevr. Visser, weduwe
van den president van den Hoogen Raad, mr
Visser, voor f 5000 opgelicht, onder voorwend
sel. dat zij haar zoon, die in een concentra
tiekamp zat, zouden bevrijden door omkoo-
ping dier Duitschers. De zoon is later ,,op de
vlucht" doodgeschoten.
Beide verdachten zullen nog voor meerdere
opliohtingsgevallen terecht staan.
AMERIKAANSCHE BELANGSTELLING
VOOR KONING CHRISTIAAN X.
Ter gelegenheid van de uitvaart van wijlen
Koniing Christiaan van Denemarken op 30
April as. zullen twee Amerikaansohe tor
pedojagers naar Kopenhagen stoornen.
Het karakteristieke dorpje Reichental in
het Schwarzwald (Did.) waar zich mo
menteel 275 Nederlandsche houthakkers
bevinden, die vóór 1 December 1947
100.000 m3 hout gekapt en op transport
gesteld moeten hebben. Het hout is be
stemd voor den wederopbouw in
Nederland.
EEN ANDERE VISIE OP DEZE
KWESTIE
Dr E. Jansen Schoonhoven, Ned. Herv. pre
dikant te Den Haag, die onlangs werd be
noemd tot rector aan de Zendingsschool te
Oegstgeest, schrijft ons:
Als lezer van Uw blad zij het mij vergund
op te komen tegen het caricatuurbeeld, dat
dr M. Kruyswijk in zijn artikel onder boven
genoemde® titel (in het no. van 22 April 1947)
geeft van de opvattingen van prof. Kraemer.
De geestelijke verwarring is reeds zoo groot,
dat er veel aan gelegen is, haar niet grooter
te laten worden door dergelijke caricatuur-
beelden.
1. Het is met waar, dat door prof. Krae
mer „het humanisme wordt opgeschoven naar
de Goddelijke openbaring." In het geciteerde
geschrift, dat „Kerk en Humanisme" heet en
niet „Christendom en Humanisme." zooals
dr Kruyswijk schrijft, wordt juist elke po
ging tot synthese van Christendom en huma
nisme afgewezen. Slechts één citaat: „Ge-
LOGEMANN OVER 'T ONDER
ZOEK VAN AMBTENAREN
Tijdens een congres van de Partij van den
Arbeid te Utrecht bekende de voorzitter. Koos
Vorri^flc, dat de coalitie met de Katholieken
zonder geestdrift was aangegaan. Kan van
deze politieke samenwerking de eindbaJans
nog niet worden opgemaakt, de tussdhenba-
Lans stemt, gezien de prestaties van het Re-
geeringsbeleid, tot tevredenheid, aldus Vor
rink. Hierbij vergat hij niet de lauwerkran
sen te hangen om de slapen van die minis
ters, die Kd zijn van de P.v.d.A.
In afwachting van de resultaten der ver
dere samenwerking verklaarde Vorrink, dat
de partij geen conflict zoekt.
Het was prof. Logemann. oud-minister van
Overzeesche Gebiedsdeelen, die de bespre
kingen van het partijbeleid ta.v. Lingga-
djati inleidde. Beide partners moeten zich
stipt houden aan de uitvoering van de over
eenkomst. De Ned. geïnterneerden dienen
onverwijld in vrijheid te -worden gesteld,
zoo zeide prof. Logemann. Zoo goed als de
Nederlandsche militaire macht het bestand
niet schenden mag, moeten de Indonesische
terroristen worden ontwapend. Samenwer
king tussdhen Nederland en Indonesië is
De 13-jarigen en de leerplicht
Ter voorkoming van misverstand zij er op
gewezen, dat de verkorting van den leer
plicht, zoodat tot 1950 13-jarigen weer van
school kunnen, nog niet definitief is. Deze
(tijdelijke) verkorting is door min. Glelen
voorgesteld en pas als de 'beide Kamers
der Staten-Generaal er mede aocoord gaan,
kunnen de 13-jarigen inderdaad de school
verlaten
REPUBLIKEINS CH VOORLICHTINGSMAN
NAAR NEDERLAND.
De secretaris-generaal van het Indonesische
ministerie van Voorlichting, Soebandrio, zal
waarschijnlijk in den loop van de volgende
maand naar Nederland reizen. Zijn bezoek
zal geen officieel karakter dragen.
noodzakelijk om credieten te krijgen; nood
zakelijk is zij ook voor de innerlijke econo
mische opbouw van het land.
Prof. Logemann eischte tucht en plichts
besef van het militaire en ambtelijke appa
raat. Hij verklaarde er zich evenwel geen
voorstander van, dat de ambtenaren van te
voren op hun plichtsbesef onderzocht wor
den.
Tijdens dé discussie, die daarop volgde,
verhief zich slechts één partijgenoot tegen
de opvattingen van de P.v.d.A. en de Com
missie-Generaal. De heer Tas wilde typisch
genoeg den naam Van der Goes van Naters
van de bekende motie-Romime afhaken.
hoorzaamheid aan de Bijbelsohe openbaring
sluit in, dat God op souvereine en genadige
wijze alleen en ten volle het woord
heeft. Geen andere stem klinkt in harmonife
daarnaast of heeft daarnaast eenig recht van
bestaan." Prof. K. bepleit slechts een samen
werking met humanisten in den strijd tegen
den gemeenschappelijken vijand: Het nihi
lisme, dat de menschelijke waardigheid en
de geestelijke vrijheid bedreigt. Ook noemt hij
het humanisme een tegenstander, die de Kerk
naar feilen toont. En voorts spreekt hij van
een Bijbelsch theocentrisch humanisme, maar
dan bedoelt hij geheel iets anders dan het
historische humanisme, ook geheel ies anders
dan het bijbelsch humanisme van prof. Lin
deboom, doch dit, dat de mensoh eerst waarlijk
mensch wordt, wanneer hij in aanraking
komt met en zich buigt voor Gods openbaring
in Christus.
2. De stelling, dat prof. Kraemer „de Kerk
van Christus scheidt van haar Koning"
((excuzes du peu) is grotesk van onwaarheid.
Heel de activiteit van prof. Kraemer voor de
vernieuwingsbeweging in de Ned. Herv. Kerk
werd immers gedragen dooi^ den oproep:
„Kerk, word, wat gij in Christus zijt!"
Terecht zegt dr Kruyswijk dat de critiek der
Schrift op de Kerk nog veel zwaarder is dan
die van Kraemer. Waarom dan den laatste
er een verwijt van te maken, dat hij deze
profetische tonen der Schrift voor het heden
tracht te vertolken? Of is de toestand der
Kerk thans zoo voortreffelijk, dat daar geen
reden voor bestaat?
3. Dr Kruyswijk komt tot de conclusie,
dat volgens Kraemer „aan de openbare
school en aan de Christelijke school ongeveer
dezelfde waardeering toekomt." Maar waar
de praemissen van zijn betoog, gelijk ik aan
toonde, onjuist zijn, kan de conclusie niet
anders dan ook onjuist zijn. Het komt mij
voor, dat de zaak van het Christelijk onder
wijs met deuaïelijker argumenten verdedigd
kan worden.
Dr H. Jansen Schoonhoven.
De Nederlandsche houthakkers in Reichenthal aan het werk. Het door hen gekapte hout
wordt naar Karlsruhe gevoerd en daar overgeladen op Rijnaken, welke het kostbare
wederopbouw-materiaal naar ons land vervoeren. Binnenkort hopen zij een productie
van 600 M3. per dag te bereiken.
Sensationeel kan de nota van Minister Lief-
tinck niet genoemd worden. Dat de positie
van de brandstof, waarop de Nederlandsche
machine loopt aldus noemt de minister de
deviezen moeilijk is, was reeds bekend en
een afgeronde oplossing van dit vraagstuk
heeft prof. Lieftinck in zijn nota niet kun
nen geven.
Men zou de nota het beste kunnen typee
ren als een uiteenzetting over de nationale
armoede in cijfers. Hoezeer ons land tot de
oorlogsslachtoffers behoort, kan men b.v. con
cludeer en uit den sterken teruggang van den
goudvooraad. Aan den vooravond van den
Duitschen inval in 1940 bedroeg deze 555.283
kg, met omgerekend tegen den nieuwen
goudprijs van f 2970, een waarde van
f 1.649.000.000, terwijl de goudvoorraad per 10
Maart j.l. was teruggeloopen tot 175. kg met
een waarde van f 520.000.000. Min of meer
euphemistisch deelt de minister mede, dat
een kleine toeneming van het goudbezit te
verwachten is uitde goudstaven, opge
baggerd uit den Nieuwen Waterweg.
Het deficit van de betalingsbalans over
1947 wordt begroot op iets minder dan
f 2 234 millioen. Door mutaties op de kapi.
taalsbalans wordt dit saldo verminderd tot
f 609 millioen.
Een belangrijk passiefsaldo, dat inmiddels
nog ongunstiger dreigt te worden door de
prijsstijging op de buiteniandsche goederen
markten. De invoer is n.l. driemaal zoo duur
als in 1939. Een evenwichtige betalingsbalans
kan volgens de prognose van het Centraal
Planbouw op zijn vroegst eerst over enkele
jaren worden bereikt. Wat ons het meest in
teresseert, is de wijze, waarop de minister
poogt „de eindjes aan elkaar te knoopen".
Wat dat betreft zijn we niet veel wijzer ge
worden. Er zal een onderzoek worden inge
steld naar de prioriteiten om te komen tot
een zoo economisch mogelijke besteding van
de beschikbare deviezen. De Regeering wil
komen tot een verdere besnoeiing van het
invoerprogramma voor 1947, maar concrete
voorstellen zijn niet gelanceerd.
Het dollarprobleem is nijpend, omdat eener
zij ds ons land voor den import voor een be
langrijk deel is aangewezen op 's werelds
goederenarsenaal, de Vereenigde Staten, ter
wijl anderzijds de mogelijkheden voor het
exporteeren van Nederlandsche goederen naar
Amerika beperkt zijn.
Bij den aanvang van 1947 was er 160 mil
lioen saldo kas en bank aanwezig, terwijl de
verleende credieten een dispositie ruimte van
165 millioen lieten. Voor de rest maar
we hooren niet hoeveel van het in dit jaar
benoodigd dollarbedrag zijn we aangewezen
op nieuwe credieten en liquidatie van beleg
gingen. De nota spreekt de verwachting uit,
dat binnenkort 100 millioen van de Intern.
Herstelbank beschikbaar zal zijn, terwijl ge
rekend wordt oP 100 millioen uit liquidatie
van Amerikaansche beleggingen. Aan het
treffen van verdere voorzieningen wordt bij
voortduring aandacht besteed.
Prof. Tinbergen heeft in het begin van dit
jaar medegedeeld, dat voor 1047 voor ander
half milliard gulden buiteniandsche middelen
credieten of liquidatie van beleggingen
nood.g zullen zijn. Als deze raming niet te
laag is, dan zou daaruit blijken, dat alge-
heele dekking van het vereischte bedrag aan
deviezen nog niet gevonden is.
Duidelijk illustreert de nota hoe moeilijk
het is geweest, langloopende Amerikaansche
credieten te verwerven. De geldgevers waren
niet geneigd, „om binnen- en buiteniandsche
politieke overwegingen alsmede door den on_
overzichtelijken economisch en en financieelen
toestand na den oorlog", de door ons ver
langde credieten op langen termijn toe te
staan. Ongetwijfeld zullen hierbij ook een rol
hebben gespeeld de verwikkelingen in Indië
en het financieel en economisch beleid der
Nederlandsche kabinetten na de bevrijding.
Tot welke teleurstellingen een kort loopend
crediet kan voeren, blijkt uit de mededeeling
dat het Amerikaansch bankierscrediet van
135 millioen bij de vereischte aflossing
slechts door verkoop van in onderpand gege
ven goud kon worden gedelgd.
Inzake de Amerikaansche effecten wordt
opgemerkt, dat het totaal der liquideerbare
fondsen op 571 millioen wordt geschat. Een
deel hiervan zal dit jaar vrijwillig of gedwon
gen verkocht moeten worden. Eerst wil de
minister de gelegenheid geven om tot verdere
vrijwillige liquidatie over te gaan. Blijft het
^Truman en Wallace. uitZlcHt
President Truman zit met het geval „Wal
lace" in zijn maag. Immers Wallace is vice-
president van de Ver. Staten geweest en ge
steld, wat niet gebeurd is, dat de democra
tische partij, waartoe imnvers ook Truman be
hoort, hem óók in 1944 het vioe-president-
schap had laten vervullen, dan had hij
thans zeer waarschijnlijk op Truman's plaats
gezeten. Het is best mogelijk, dat Wallace
nu persoonlijke gegriefdheid afreageert in
zijn stelling nemen tegen Truman en als zoo
danig, vooral waar hij met zijn politieke
bagage Europa afreist, kan hij zelfs ge
vaarlijk worden en een splitsing in de demo
cratische partij teweeg brengen. Wallace ver.
schijnt aan den politieken hemel als een
„depressie" met zware wolken of als een
aarzelend voorjaarszonnetje," al naar ge
lang men het wil zien. De tegenstanders
plakken er zonder meer het etiket „commu
nist" of pseudo-communist" op; vóórstan
ders zien in hem een practisch idealist, die
een oorlog Amerika—Rusland tracht te voor
komen en Wallace zelf wordt woedend als
men hem „communist" noemt en heeft onder
zijn politiek visite-kaartje „vooruitstrevend
conservatief" laten drukken. Wij vestigden de
aandacht op hem, waar men zijn naam en
óók dien van zijn collega, den Amerikaan-
schen senator Pepper, nog vaak zal ontmoe
ten, waar het geat om gepeperde buiteniand
sche politiek. Walace was vice-president
onder Roosevelt, maar werd niet in die func
tie gehandhaafd, omdat hij het reeds gesigna
leerde splitsingsverschijnsel in de democra
tische partij had kunnen veroorzaken. Als
men van de visie van de Times, die van
de „Tribune des Nations" aftrekt, blijft er
een geprikkeld, ontactisch idealist over, die
meent met den Russischen Beer te kunnen
dansen, zelfs in het gezelschap van de „Ver
eenigde Naties," maar Wallace vergeet daar
bij één ding: wie den Russischen Beer galant
een hand geeft, krijgt een klauw terug. De
groote vraag van dezen tijd blijft, of twee
ideologieën naast elkaar zijn te handhaven,
of er een verzoening of compromis mogelijk
is tusschen het Russische en Amerikaansche
standpunt. En als een man als Churchill
erkent, dat het een machtsstrijd is tusschen
het eene en het andere expansionisme, moét
daar uiteindelijk, indien een lichaam als de
„Ver. Naties" niet méér gezag en macht
krijgt, oorlog uit voortvloeien. Op één punt
zijn Truman en Wallace het eens Beiden
voorspellen ons wij gretig luisterende,
deviezen-arme Europeanen, dat Amerika
een ernstige, economische depressie wacht.
„Als"....!
Amerika, althans volgens Truman, wil wel
dollars blijven leenen, maar aan „vrije vol
ken" en die dollars mogen ook gebruikt wor
den om die vrijheid te handhaven. En men
kan toch kiezen tusschen een totalitair en
een democratisch systeem. Hoedt u voorde
vreemde ideologie! Dank zij het particulier
initiatief, den liberalen ondernemersgeest,
werd Amerika een machtspyramide en daar
mede is het principe van de vrije economie
als het beste bewezen. Er mogen geen econo
mische moeilijkheden in de Ver. Staten
komen, want dan zouden de lieden van de
vreemde ideologie hun slag slaan. Derhalve
wil Truman een strenge contróle op de cre-
dietpolitiek, den export en vooral verlaging
der prijzen van den groothandel. „Als"....
de prijsstijging doorzet, volgt er een depres
sie en wat zal, óók voor Europa, daar het
gevolg van ziin?
En nu Wallace: Deze beschouwt zich zelf
óók als een steunpilaar van het dollar-,.ka
pitalisme." maar dit laatste moet zich meer
aanpassen aan de behoeften van den tijd.
Ook hij voorziet dat in de Ver. Staten een
economische depressie moet uitbreken, nog
wel liefst in 1948 en de ernstigste in de ge
schiedenis, als.... Amerika niet de leiding
neemt bij den internationalen wederopbouw.
Maar dat doet Amerika toch, alleen heeft
Truman er één voorwaarde aan verbonden,
hij wil namelijk „herstel" voor de vrije
volkeren en Wallace relcent daar Rus
land blijkbaar óók onder, want van het be-
noodigde bedrag voor wereldherstel ad 50
milliard, zou minstens 10 milliard aan Rus
land gespendeerd moeten worden. Sow jet-
Rusland zou dan zijn eischen aan Duitsch-
larvd, welks Hitlerianen een groot deel van
Rusland hebben verwoest, kunnen laten val
len. Blijkbaar, heeft Wallace te Parijs ook
steun voor Griekenland bepleit, waarin in
middels reeds is voorzien, doordat de Ameri
kaansche Senaat het wetsontwerp tot finan
cieelen steun aan Griekenland en Turkije
heeft aanvaard. Een overwinning van de
politiek van Truman! Wallace's collega, de
democraat Pepper, stemde echter tégen en
met 6 andere democraten en 16 republikei
nen, allen tegenstemmers, wil hij nu een
resolutie indienen, om de „Ver. Naties" meer
macht te verschaffen, hetgeen, gezien Tru
man's gezag, stellig niet lukt.
pulbliek echter op zijn Amerikaansche beleg
gingen zitten, dan zal tot opvordering worden
besloten. Dat hieraan technische bezwaren
verbonden zijn, realiseert prof. Lieftinck zich
zeer wel en terecht, daar Wallstreet dit sig
naal ongetwijfeld zou verdisconteeren in het
koerspeil.
Aan buiteniandsche credieten werd totaal
verkregen circa f 1847 millioen. waarvan op
genomen per 31 Maart f 1389 millioen. Dit be_
drag stelt de nota tegen den achtergrond van
f 5 milliard buiteniandsche beleggingen en
hieruit wordt geconcludeerd, dat onze positie
als crediteurennatie wel ondergraven, maar
niet opgeheven is. Dit is inderdaad eemger-
mate geruststellend, alhoewel men niet mag
vergeten, dat een deel dezer beleggingen
practisch niet te liquideeren is, terwijl nog
steeds terrein wordt verloren.
Ook de post militaire leveranties uit Groot-
Brittannië is in bovengenoemde opstelling
niet verwekt. Moeilijke jaren liggen voor ons
volk in het verschiet.
Van terugkeer der voor-oorlogsche goede
renvoorziening kan voorloipg geen sprake
zijn. Opvoering van export, arbeidsproducti
viteit en besparingen is noodzakelijk. Het
volk weet dit allemaal, maar wat het niet
weet, is of het huidig regiem in Nederland
vrij te pleiten is terzake onzer precaire
deviezenpositie; of de Overheidsinstanties
met de uiterste zorg omspringen met de
kostbare brandstof, waarop de Nederlandsche
machine loopt.
