Over de Mattheuspassie ran Bach Sport en Wedstrijden Nat. feestdag brengt sport in Leidsche Hout NIEUWE LETDSCTTE COURANT MAANDAG 24 MAART 194» Ter inleiding van de uitvoering op Dinsdag 25 Maart Reeds in de Middeleeuwen was het ge woonte de passie op verschillende dagen van de Stille Week te zingen. Een zanger zong de partij van- den Evangelist, een tweede de woorden van Christus, een derde stelde de andere personen voor, die in het lijdensverhaal voorkomen. De oud ste passie, die wij kennen, is de motet passie van Longheval, die langen tijd aan Obrecht is toegeschreven. Deze motet passie is geschreven voor vier stemmig koor a cappella en gebouwd op een gre- goriaanschen cantus firmus. Heinrich Schütz, die precies honderd jaar vóór Bach geboren werd, compo neerde zijn passies op Duitschen tekst. Niet alleen het bijbelverhaal maar ook de titel werd op muziek gezet. De Mat- theüspassie begint met „Das Leiden un- seres Herrn Jesu Christi, wie es be- schreibet der heilige Evangelist Mat- thaus." De passies van Schütz zijn gecom poneerd voor koor a capella, dus zonder begeleiding. De sologezangen werden een stemmig voorgedragen, de uitroepen der menigte meerstemmig, evenals het in leidend koor en het slotkoor. In de 18de eeuw werd de passie een oratorium, dus een werk voor soli, koor en orkest, dat uit verschillende groote on derdeden bestaat. Ook een cantate is een werk voor soli, koor en orkest, maar in een cantate stellen de solisten geen be paalde Dersonen voor in een oratorium wel Een oratorium Des taai uit aria's, recita tieven, duo's, terzetten, koren en orkestrale gedeelten. Ook in de Mattheüspassie van Bach vindt men al deze vormen terug, bovendien vormen de koralen een inte greerend bestanddeel van dit werk. De tekst der Mattheüspassie werd ge schreven door een vriend van Bach, den postambtenaar Henrici, die onder het pseudoniem Picander schreef. Deze tekst is niet alleen geen meesterwerk, maar in sommige opzichten zelfs in strijd met de hooge beteekenis van het lijdensverhaal. Een zin als .,Ach mein Lamm in Tiger- klauen" is symptomatisch voor de instel ling van Picander. die steeds het mede lijden van den mensch met den lijdenden Christus accentueert en nergens het mede lijden van Christus met den mensch. De recitatieven, die in elk oratorium voorkomen, vormen het belangrijkste be standdeel van de Mattheüspassie. Een recitatief (van reciteeren of voordragen) is een kunstvorm, die het midden houdt tusschen spreken en zingen. Wij onder scheiden het recitativo secco (secco be- teekent droog) en het recitativo accom- pagnato. In het seccorecitatief wordt de solist slechts ondersteund door enkele ac- coorden. in het recitativo obligato wordt de tekst in de begeleiding muzikaal ge ïllustreerd. Bach laat den Evangelist en de bijper sonen, als Petrus, Judas en Pilatus, in seccorecitatieven zingen, waarin de zang stem slechts ondersteund wordt door en kele accoorden van het clavecimbel. De woorden van Christus daarentegen laat hij door het strijkorkest begeleiden en er is wel eens opgemerkt, dat door dit strijkorkest a.h.w. een aureool om het hoofd van Christus wordt geplaatst. Slechts eenmaal zwijgt het orkest bij Christus' woorden, namelijk wanneer de stervende Heiland zingt „Eli, Eli, lama sabachthani". Dit laatste kruiswoord wordt gezongen met orgelbegeleiding. In de Christuspartij wordt de tekst door het orkest geïllustreerd. Let b.v. op den zin „Setzet euch hier, bis das ich dort hingehe und betete". In de recitatieven van den Evangelist daarentegen is alle expressie in de zang partij samengetrokken. Aan de voordracht Passie-bijeenkomst van den Christen-Studentenraad Op Woensdag 26 Maart in de Rem. kerk De Christen-Studentenraad zal op Woensdag 26 Maart a.s. in de Remonstrant- sche kerk aan de Hooglandsche Kerkgracht een Passie-bijeenkomst beleggen, waarin als sprekers zullen optreden de heer en H. J. W. van Hoorn O.FJVI., M. Roessingh en A. J. den Tonkelaar. In dezen dienst, welke om acht uur aan vangt en toegankelijk is voor alle cives, zal worden gesproken over de onderwer pen: Strijd, Lijden en Blijdschap. COMMISSIE VAN ADVIES VOOR DE BEMIDDELING VAN VROUWELIJK PERSONEEL. De arbeidsbemiddeling voor vrouwe lijk personeel stelt haar bijzondere eischen en heeft haar eigen problemen- Het is van belang, dat het Gew. Arbeids bureau weet, wat er in dit opzicht in het bedrijfsleven leeft, welke wenschen en bezwaren er zijn en hoe daaraan naar het oordeel van werkgevers en werkne mers kan worden tegemoet gekomen. Teneinde den directeur van advies te dienen, is dezer dagen voor het Gewes- i< Arbeidsbureau te Leiden een (sub)- Commissie van Advies voor de vrouwen- bemiddeling ingesteld. De installatie is geschied door den wethouder van Soc. Zaken, den heer S. Menken, als voorzit ter van de alg. Commissie van Advies st Gew. Arbeidsbureau. Als lid-voorzitter der commissie treedt op mr C- J. Leembruggen, terwijl verder leden zijn mevr. A. GroenNieuwen- huizen Segaar, de heer D. v. Eek. mej. A. Hamstra en mej. E. R- M. van Tol. BURGERLIJKE STAND. GEBOREN: Marie C J, dr van W P Zwetsloot en J Owel, Anna M, dr van H J Wansink en A Hoogervorst, Paulus J, zn van P de Tombe en S van As, Gerrit, zn van J van der Mark en W H Pijnnaken, Pieter F, zn van D Waandng en J Scheep maker, An,dries, zn van A van der Reij- den en J S-wanenburg. OVERLEDENW F Wijting 78 jr, J W A Kouwenhoven, 1 maand, I van der Post 52 j. M M J Schouten, 71 j. W Leupe-van Meijgaarden, 57 j, J H Pannekoek, 2 we ken, L K Pouw 64 jr. van den Evangelist worden daarom de hoogste eischen gesteld en met deze voor dracht staat of valt een uitvoering van het werk. Het grootste deel van het lijdensver haal is in recitatieven gecomponeerd. Waar verschillende personen gezamenlijk optreden (de discipelen, de Schriftgeleer den, het volk) roept Bach het koor te hulp. De koren zijn van een aangrijpende .dramatische uitdrukking. Daar is aller eerst het eerste koor, een der hoogtepun ten van de geheele muziekliteratuur, waarin de melodie ,,0 Lamm' Gottes un- schuldig" met het antiphonaal gezang yan het dubbelkoor wordt gecombineerd. Meesterlijk heeft Bach in de koren de verschillende menschentypen gecombi neerd. Deftig en afgemeten klinkt het „Ja nicht auf das Fest" van de hoogepriesters en schriftgeleerden, angstig en verschrikt het „Herr bin ich's" van de discipelen. En hoe fel is de haat van de Joden in de koren „Er ist des Todes schuldig" en „Weissage uns Christus, wer ist's der dich schlug?" En welk een onheilspellende beklem ming gaat uit van het eene accoord op „Barrabam"! Let verder op de woedende syncopen in het thema van de fugato op .,Lass ihn kreuzigen". Als Pilatus bezwa ren maakt wordt het volk nog meer op gewonden en Bach heeft dit prachtig uit gebeeld door dit koor een toon hooger te herhalen. Met al deze koren vormt het „Wahr- lich-koor" een treffend contrast. Dit koor met zijn wondermooie stemvoering is hemelsch en vraagt om een uitvoering in een mysterieus pianissimo. Deze paar ma ten, waarin een groote rijkdom aan mu ziek is geconcentreerd, vormen de essen tie van het geheele werk. Want zonder de zekerheid, uitgedrukt in de woorden „Wahrlich, dieser ist Gottes Sohn gewe- sen" zou de Mattheüspassie een aandoen lijk verhaal zijn, zonder meer. In de koralen zingt de geheele Christen heid. Wanneer Christus bidt „Mein Vatei ist's nicht möglich, dass dieser Kelch von mir gehe, ich trinke ihn denn, so ge- schehe dein Wille" zingt de Christenheid Was mein Gott will dass geschéh allzeit". Als Christus gegeeseld is zingt de ge meente „O Haupt voll Blut und Wunden". Terwijl in de koralen de geheele Chris tengemeente zingt, legt in de aria's de enkeling een bekentenis af. Deze aria's hebben rechtstreeks betrekking op de handeling. Wanneer de Evangelist heeft medegedeeld, dat Judas Christus wilde verraden voor dertig zilverlingen zingt de sopraansoliste „Blute nur, du liebes Herz" en richt zich met deze aria tot de moeder van Judas, die een kind heeft opgevoed, dat een slang geworden is. Als Christus in den hof van Gethsemané vraagt „Bleibet hier und wachet mit mir" zingt de tenor „Ich will bei meinem Jesu wachen". De soli en koren worden ondersteund door een orkest, dat slechts bestaat uit strijkorkest, fluiten en hobo's (hobo d'amoye en hobo da caccia) terwijl ook clavecimbel en orkel medewerken. Een primitief orkest dus, waarmede Bach ech ter wonderen verricht Helaas komen tal van orkestrale details in de tegenwoor dige uitvoeringen niet tot hun recht. De verhouding tusschen koor en orkest en tusschen strijk- en blaasinstrumenten komt niet overeen met de bedoelingen van 'den componist. Bach heeft nooit ge dacht aan een uitvoering door een koor van honderden zangers, en ook niet aan een orkest, waarin de strijkinstrumenten over de blaasinstrumenten domineeren. Natuurlijk is herhaaldelijk getracht de Mattheüspassie volgens Bach's intenties uit te voeren; dit biedt echter tal van pro blemen, waarop in dit bestek natuurlijk niet kan worden ingegaan. HENNIE SCHOUTEN. Hoe de voetbal Zaterdag rolde le KI. L.V.B.: Katwijk 2Koudekerk 1, 2—3. 2e Klasse A.: T. en D. 1A.R.C. 3, 17. 2e KL B.: Leiden 2—S.V.O.W. 1, 2—6; Katwijk 3Valken Boys 1, 21. 4e KL: M.S.V. 2Woubrugge 2, 111. De overige wedstrijden werden afgelast. Zooals we reeds verwachtten, waren Zaterdag niet zoo heel veel terreinen be speelbaar. Slechts een vijftal wedstrijden gingen door. Koudekerk I, dat in Katwijk bij de reserves van de club van dien naam op be zoek was, bleef in de running door een zwaar bevochten 32 overwinning. T. en D. I begon haar rentree na de winterrust al heel slecht en verloor van ARC 3 met 17. Leiden 2, dat thuisden leider SVOW 1-ontmoette, had de rust nog zwaar in de beenen en raakt nu achterop, doordat ze met 26 verloor. Katwijk 3 legerde een goede prestatie, door met 21 van de Valkenburgsche knapen te winnen. MSV 2 blijft in het hoekje zitten, waar de slagen vallen. Met 111 werd nu weer van Woubrugge 2 verloren, dat ernstige illu sies kostert voor den kampioenstitel. In de standen moeten nog eenige correc ties worden aangebracht, hetgeen we spoe dig hopen te doen. LEIDEN 2—S.V.O.W. 1 2—6 Op het uitstekend te bespelen» terrein van Leiden aan dien Haagweg bonden Zé- terdag twee kampioen&candridaten uit de 2e kl. B. L.V.B. den strijd tegen elkaar pon., .jJ. Leiden 2 en S.V.O.W. 1. Aanvankelijk leek het erop, dat Leiden de beste kansen op de overwinning had. want de eerste aanvallen waren voor haar, zij forceerde een corner en Bate laan kreeg een kanis, die hij niet benutte. De jongens uit Oude Weteriry* zaten echter ook niet stiL Üit een tegenaanval werd 4e keeper van Leiden, W. Zeilstra, Concordiaonze complimenten! De Dames-gymnastiekver. „Concordia" gaf Zaterdagavond in de groote zaal van de Stadsgehoorzaal een uitvoering, die klonk als een klok. Wat deze vereeniging dezen avond den talrijken toeschouwers aan goede gymnas- tieksport bood, -overtreft ongetwijfeld al het overige werk der zustervereenigingen en dit is ongetwijfeld het werk van den directeur, den heer J. Nievaart, die, zoo als eertfccollega opmerkte, historisch aan „Concordia" is verbonden. Ongetwijfeld werkte aan hét welslagen der oefeningen mede de muzikale begelei ding van „Musica" o.l-v. den heer J. Noor- danus. O.i. voldoet deze begeleiding veel beter dan enkel pianomuziek. Keurig was al direct de opmarsch en de openingsoefening, op de muziek van „Ko ning Voetbal" van Willy Schootemeyer, mocht er zijn. Heel aardig was ook het werk van de kleine meisjes, vaak pas een paar turven hoog, die onder hun merken door de wijs jes „In 't groene dal" en „Toen onze mop een mopje was" lieten hooren. Steeds meer kwamen de prestaties nu in stijgende lijn. Om al de nummers te bespreken is niet doenlijk, maar wel wil-s len we noemen de vrije oefening „Vrede en Vrijheid", de hooge brug, een nummer, dat feitelijk heerensof is. maar uitzonder lijk goed werd uitgevoerd. Voor het veer- plankpaardspringen bleek de vloer te glad te zijn, wat den prestaties op dit nummer niet ten goede kwam. Het beste nummer van het programma vonden wij de persoonlijke oefeningen van de dames Labordus, Brons en Mont- foort. Wat speciaal laatstgenoemde pres teert wettigt hooge verwachtingen voor de toekomst. Het was de presidente van „Concordia", die een openings- en slotwoord sprak, de heeren v. Schaik, weth. van Onderwijs; Legerstee en A. Metsch, werden in 't bij zonder begroet en de oprichtster van Concordia", mevr: Graubelmans. ontving Dloemen. ^Concordia" onze complimenten. zwaar gehinderd, hetgeen den scheidsrech ter ontging en de S.V.O.W.-middenvoor kon inkoppen, (01). Leiden werd hier na weer sterker en een goed opgezette aanval volgde na eenigen tijd, Flip La- zonder zette goed voor en het was Cox Batelaan, die zich keurig vrijspeelde en fraai de gelijkmaker scoorde (11). De vreugde was echter van korten duur. Eenige zwakke momenten van de backs van Leiden werden ongenadig afgestraft en zoo leidde S.V.O.W. tegen de verhou ding in het veld in met 13. Leiden bleef langen tijd .sterker en toen Wim v. Polanen een keurigen aanval op bouwde, werd de stand op 23 terugge bracht. Met dezen stand ging de rust in. Na de thee bleek Leiden haar kruit ver schoten te hebben. De gestadig neerval lende regen had het terrein zwaarder be speelbaar gemaakt en nu bleek, dat S.V. O.W. de ploeg was met het rrieeste uit houdingsvermogen. W. Zeilstra ging niet vrij uit toen S.V. O.W. voor de vierde maal scoorde (24) en toen was het met Leiden gedaan. On danks de tegenstand yan de nu goed spe lende backs van Leiden, bracht S.V.O.W. 1 die stand op 2—6. Een verdiende,, doch eenigszins geflatteerde overwinning der Rijnstreek-bewoners. L.G. EN A.V. DON AR Met het wedstrijdsecretariaat der athle- tiekafdeeling, benevens de redactie der clubbe-richten, is een dezer dagen belast de heer C. D. Brouwer, Bilderdijkstraat 7, Leiden. KATWIJK 2—KOUDEKERK 1, (2—3). Een aardige, sportieve wedstrijd, die in een overwinning voor de Rijnstreek- bewoners is geëindigd, hoewel een ge lijk spel de verhouding beter zou heb ben weergegeven. De rust ging in, na een overwicht van Koudekerk, dat met 01 leidde. Hierna waren de partijen echter aan elkaar ge waagd en gaf het laatste kwartier zelfs een flink overwicht van de zijde der thuisclub te zien. Katwijk kon echter den kleinen achterstand niet meer inloopen. DAMMEN. D.C.L.-nieuws. Voor de bordenbezetting werden deze week de volgende resultaten bereikt: Groep I: W F v d BlomG Redegeld 20; P OlivierJ Slingerland 20; J de VinkS v d Reek 11; C J Koree—J Ouwerkerk 20; F LaterveerW Huis man afgebr.; W LaterveerJac v Wezel 20; L P D NachtegellerF H Franken jr 02; W F OlivierI Laterveer afgebr. Om het Schaakkampioenschap van Leiden De paring voor de Woensdagavond te spelen tweede ronde luidt: Groep A: Bar- kemaIdema; KanbierPostumaSchüsa Rotteveel; DemmendalVan der Nat. Groep B: BorgmeyerPlanjer; Elemans— Brunt; KoetVan Galen; Zonderland— Groeneveld. Groep C: Koevoetv. d. Berg; Geyer— Boekkooi; Van DijkKantebeen; mr Mul dermr Westra. De eerstgenoemden spelen met wit. Voorspellingen wat den uitslag dezer par tijen betreft zijn, bij een spel als schaken, moeilijk, zoo niet onmogelijk. Barkema zal het moeilijk hebben tegen de theoretisch zeer goed onderlegden posdtiespeler Idema; de voorzichtig spelende Kanbier kan Pos- thuma weerstaan, doch te groote terughou dendheid kan hem fataal worden. Rotteveel zal alles op alles zetten om zijn vrijwel zeker verloren eerste partij met eeil overwinning te compenseeren. Of hem dit lukken zal tegen den sec uren Schüss? Demmendal en Van der Nat ontmoetten elkaar al sedert 1923 in de winterwedstrij- den van L.S.G. en in de meeste kampioen schapswedstrijden. In de talrijke tusschen hen gespeelde partijen werd door beiden steeds tot het uiterste om de overwinning gestreden. Ook dit keer zal het niet anders toe gaan. Ook in de andere groepen zal men elkaar geen pardon geven, zoodat een spannende ronde te aanschouwen zal zijn. W. H. van der Nat» Dezer dagen hield de Sassenh. Sch. CL tegen de RJC.S.V. „De Zwarte Pion»* een wedstrijd. De uitslag luidde S.S.C.^- D.Z.P.: D. BuysPastoor De Groot 10, H: A. GoemansN. v. d. Mey 10, A. J. Wijn tjesP. J. Langeveld 01, W. Le Grand— H. Simons xx, P. Schoenmaker—G. P. Scholtes 01, F. van DijkM. H. vaa Ruiten xx, Joh. AangeenbrugA. Rot teveel 10, P. BoonH. v. Dieimen Vz% J. de JongJ. Smit 01, R. de NobelW, Goedemans 10. De eindstand: 4%xx— 3%xx. ATHLETIEK CONTRA VOETBAL Het bestuur van de Kon. Ned. Athletiék- unie heeft besloten, zich zoowel met den KNVB als met het Ned. Ol. Comité in ver binding te stellen, teneinde den KNVB te bewegen het besluit, de voetbalcompetitie ook in de zomermaanden voort te zetten, te herzien. De beslissing van den KNVB wordt voor de beoefening der zomersporten funest genoemd, te meer daar het seizoen 1947 een periode van intensieve voorbereiding voor de Olympische Spelen moet worden. De KNAU vertrouwt, dat ook van overheidswege stap» pen worden ondernomen om den KNVB een andere gedragslijn te laten volgen Groep II: C J v d BergP Ouwerkerk 02; M KruiderH Ouwerkerk 20; A v d PuttenP A Voorkamp 11: J Ver meulen—L Ouwehand 02 F H Franken srN Wassenaar 20; F FeitsmaJ Rot man 11. Maandag speelt DCL in Dén Haag te gen HDS haar laatste degradatiewedstrijd. DCL heeft aan remise genoeg om in de hoofdklasse te blijven. Katwijksche Damclub. De Katwijksche Damclub KDC spelde haar 10e ronde om den Dr L. Hueting- beker, annex bordenbezetting. De uitsla gen zijn als volgt: le Klasse: F SpierenburgJ Laven 20; J FalkeA Schouten 20; J Schoneveld G Varkevisser 20; H KoelewijnJ v Elk 2—0; Gvd Wiel— A A Vooys 1—1; ~y BötteherC D Durieux 1—1. 2e Klasse; bordenbezetting': H Koele wijnC v Klaveren 20; P v d Eykel— A Freke 20; A v Beilen—de Ruyter 2; A v DelftA Barnhoór'n 02; Ara v BeelenG Freke 20; C P Schoneveld G. Peel 02; A Barn hoornJ Houwer 20. Overige partijen uitgesteld. Damclub K.W.Z. De uitslag van de tweede ronde vao groep I om den wisselbeker en medaille is als volgt: Groep I: P MeyvogelJac v d Plas uitgest.; A v DuyvenbodeL BrouweT 11; Jac PluimgraaffT v Beelen 02 Jac v d PlasA v d Plas 02; Chï Heemskerk—J Dubbelaar 11; G Pluim graaffD Zuyderduyn uitgest. Groep II: M ZuyderduynJ v. Rijn uit gest.; A Herbert—A Hellenberg uitgestj W v d PlasL Dubbelaar Jzn 02; W BerlekeyC Schaap 2—0; Kr Guyt1$ Dubbelaar 02. Groep III: C ImthornSassen 11? HouwaardW v d Holst 02; J v Duyn J v d Bent 2—0; Haasnoot—C v Duyn 20; J Kuyt (sen)A Kuyt 11. Het Ned. Zaterdagmiddagelftal tegen Leidsch elftal Het Leidsche sportcontact heeft het initiatief genomen om op Maandag 5 Mei, den 2en Nat. feestdag, verschillende sport wedstrijden en demonstraties te organi- seeren, Het programma heeft al een ta melijk vasten vorin gekregen en het be looft een grootsch sportfestijn te worden. 's Morgens om 11 uur wordt het pro gramma begonnen met wielerwedstrijden in de buurt van het Levendaal, die onge veer om 12.30 uur beëindigd zijn. Om 2 uur wordt dan begonnen aan het progr. in den Leidscfhen Hout. Op het voetbalveld krijgt men afwisselend ath- letiek en turndemonstraties te zien, ter wijl op dit veld ocm 3.15 uur wordt be gonnen met den wedstrijd Nederlandsch elftal van de Zaterdagmiddagcompetitie tegen het Leidsoh KNVB-elftal, welke wedstrijd zeer zeker groote belangstel ling waard is. Naast dezen wedstrijd wordt waar schijnlijk nog een zeer aantrekkelijke korfbalwedstrijd gespeeld, die om 2 uur op het korfbalveld aanvangt. De strijd zal hier vermoedelijk (toestemming moet van de bedde Bonden nog verkregen worden! gaan tusschen het Leidsdh NKB-twaalftal en het CKB-twaalftal (het twaalftal van den Korfbal Bond). Wanneer men het mooie resultaat van laatstgenoemd twaalf tal, dat verleden jaar gelijk speelde tegen het Haagsch NKB-twaalftal in aanmer king neemt, belooft ook dit een zeer in teressante wedstrijd te worden. Bovendien wordt op het derde veld om 2 uur een hockeywedstrijd gespeeld, ter wijl op de tennisbanen verschillende tet>- ndsspelers(sters) in actie komen. We hopen, dat dit mooie programma duizenden naar den Leidschen Hout zal trekken en het programma zelf de sport in Leiden zal sti muieeren. NOTEERINGEN NEW YORKSCHE BEURS NEW YORK. 22 Maart (Reuter). Atch. Top. 88V2 (88%); Balt. 14% (14%); Can. Pac. 12(4 (12%); N.Y, Centr. 17% (18%); Penns. 22% (22%); Un. Pac. 124 (123); An Copp 39(4 (39%); Bethl. 92% (91%); Chrysler 97% (97%); Gen. El. 35% (35%); Gen. Mot. 60% (60%): Int. Nick 32% (32%); Kenn. Copp. 46% (46): Pack. 6% (6%); Rep. St. 28% (28%): Shell 27% (27%); Stand. O. 67% (67%); U.S. Rubb. 52% (52%): US. SL 73% (73).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | | pagina 5