Vijf minuten gast van den Belgischen premier
„Nat.-Soc. pleegde verraad aan zichzelf"
't Verklaarde
"et uitzicht
NIEUWE LEID SC HE COURANT
DINSDAG es FEBRUARI 1947
HIJ VERTOEFDE EEN DAG
IN NEDERLAND
(Speciale N.L.C.-reportage.)
Camille Huysmans, minister-president van
België, arriveerde gistermiddag met zijn
echtgenoote in Nederland.
Zoo juist per auto uit Brussel in Den
„Neen, mijnheer.... dèar vertel ik U niets
van. Dat is politiek, weet U, en politiek is
banaal".
Smeuiger dan ooit klinkt op dat oogen-
blik het Vlaamsch, dat België's minister-pre
sident spreekt.
Dan, ten teeken dat hij het welletjes ge
vonden heeft, stelt hij óns een vraag:
„Nog iets van Uw gading?"
De Belgische minister-president, Camille Huysmans, arriveerde gistermiddag, voor een
verblijf van één dag, in Nederland. Op de Belgische ambassade in Den Haag maakte onze
fotograaf dit ongedwongen plaatje. Van links naai* rechts*.Camille Huysmans, mevrouw
Nemry, echtgenoote van den Belgischen ambassadeur, mevrouw Huysmans en de Belgische
ambassadeur, de heer L. C. Nemry.
(Exclusieve opname Nieuwe Leidsche Crt.)
Haag aangekomen, stond hij ons in een van
de ontvangzalen van de Belgische ambassade
aan de Jacob Catslaan een bliksem-inter-
view toe.
„Maak het kort, mijniheer," zegt hij, „het
is nu vijf uur, ik heb nog een boel te doen.
Om zes uur moet ik dineeren en om acht
uur heb ik beloofd in .Kunst en Weten
schappen" te spreken."
Een prachtige figuur, deze Camille Huys
mans. Lang en slank een markante kop.
Grijzig, stug haar, dat in manen op het ach
terhoofd hangt. Met de handen in de zij
staat hij ons ie woord.
„Hebt U een goede reis gehad?" vragen
Wij hem.
„O ja, een prachtige reis. Overal ligt de
sneeuw nog zeer dil$ en dat is een schoon
geziaht."
„Hoe lang blijft U in ons land?"
„Eén dagje maar; morgenmiddag om zes
uur moet'ik weer in Brussël zijn om den mi
nisterraad bij te wonen. En dat kan.wel eens
&heel belangrijk worden," antwoordt hij met
een knipoogje.
„Is dit voor de eerste maal, dat U in ons
land bent?"
„Wel neen," zegt Camille'Huysmans haast
beleedigd. „Ik ben een oude rat in Den
Haag. In 1916 en '17 woonde ik anderhalf
jaar in deze stad en ik heb er de mooiste her
inneringen aan bewaard. Na dien tijd kwam
ik nog herhaaldelijk in Nederland; sinds ik
minister-president ben is dit echter de eerste
keer."
„Gaat België goed vooruit?"
„Natuurlijk, evenals ieder land zich lang
zaam maar zeker herstelt van de bekomen
verwondingen. Vanzelfsprekend zijn er nog
vele sociale vraagstukken op te lossen.
Hoofdzaak is, dat wordt ingezien, dat men
alleen met gezond verstand het doel kan be
reiken. Onze landen moeten samenwerken,
nauw samenwerken, om als het noodig is de
greep van buiten te kunnen weerstaan."
„Zoudt U ons nog iets over de Belgische
Koningskwestie willen vertellen."
Het vriendelijke gezicht van onzen gast
heer verstart een oogenblik. Dan, gelukkig,
ontspant het zich weer; de diepe groeven in
zijn wangen vervagen in een ironischen
laah:
GELRE'S NSB-COMMISSSARIS OP VRIJE
VOETEN
Het Nijmeegsche Tribunaal heeft gisteren ir
H. Hondius, oud-commissaris van de Prov.
Gelderland en oud-wethouder van Nijmegen,
veroordeeld tot 1 jaar interneering met af
trek van preventief, zoodat hij onmiddellijk
in vrijheid gesteld wordt. Hem werden de
kiesrechten ontnomen en de macht een open
baar ambt of openbare functie to bekleeden,
terwijl de goederen, die aan derden in bruik
leen zijn gegeven, verbeurd werden verklaard.
DE E.V.C. NAAR HET REPUBLIKEINSCHE
VAKBEWERINGS-CONGRES.
De E.V.C. heeft de uitnoodiging van de In
donesische vkbeweging, om aeind April haar
congres bij te wonen, aanvaard. De voorzitter
der E.V.C., B. Blokzijl, zal worden afgevaar
digd.
„Heel graag, Excellentie, een foto"....
„Vooruit dan maar"....
En juist als de blitzlampen met hun fèl-
trekkend Hoht de beelden op de plaat hebben
vastgelegd, komt „Profilti" zich aanmelden
met het verzoek „of de minister-president
van België één minuut op de film tot het
Nederlandsche volk wil spreken."
Camille Huysmans is een té joviaal man,
om Nederland die eene minuut te weigeren..
DE IMPASSE
(Vervolg van Pag. IJ
Sindsdien echter is gebleken, dat deze in
terpretatie in het geheel niet de zienswijze
der inheemsche delegatie vertolkte. Met an
dere woorden, de Ned. Regeering heeft, on
danks alle voorlichting van de C.-G., de oor
spronkelijke overeenkomst volgens de an
dere party onjuist uitgelegd.
Wij laten thans maar rusten, dat dit weer
een bewijs oplevert van de hooggeroemde
staatsmanswijsheid der Commissie-Generaal.
Van belang is, dat de Ned. Regeering en de
meerderheid der Tweede Kamer van de oor
spronkelijke overeenkomst van Linggadjati
een interpretatie hebben aanvaard, welke,
mede door de motie-Romme-Van der Goes
van Naters? voor haar een. bindende inter
pretatie is. Weliswaar had minister Jonkman
in de Tweede Kamer nog verklaard, dat wel
licht ook de inheemsdhe delegatie een bij
drage voor de juiste interpretatie zou kun
nen leveren, doch intusschen werd toch maar
de interpretatie der Ned. Regeering als de
eenig bindende aangenomen. Zoo wilde de
Regeering met de Tweede Kamer de overeen
komst van Linggadjati uitgelegd zien, en niet
anders. En indien in de verklaring van mi
nister Jonkman nog eenig uitzicht op en.
eenige ruimte voor een andere interpretatie
mocht zijn gelaten, dan werd dit lek toch
volkomen gestopt door de op haar beurt bin
dende motie-Romme-Van der Goes van
Naters.
In dit licht en in geen ander moet
men de verklaring lezen en beoondeelen,
welke het bestuur der Partij van den Arbeid
thans heeft afgelegd. De fractie van deze
Partij in de Tweede Kamer heeft met haar
motie zichzelf en, naar wij mogen aannemen,
de Partij aan een bepaalde interpretatie van
Linggadjati gebonden. De delegatie van „par
tij genoot-S jahrfrzooals Van der Goes
van Naters hem noemde blijkt deze inter
pretatie niet te „nemen". Welnu, dan is, blij
kens zijn verklaring, het bestuur der Partij
van Arbeid bereid het opzijschuiven van de
vindende motie-Romme-Van der Goes van
Naters te bevorderen.
Het Is indeerdaad een mander om uit de
impasse te geraken, een manier, welke trou
wens in de concessiepolitiek past. Maar is
het een manier, welke op haar beurt
dóór de R.-K. Volkspartij zai worden geno
men? Dat is het, wat wij wagen te betwij
felen.
Te Versailles is begonnen het proces
tegen Paul Baudoin, na den val van Frank
rijk hoofd van het Ministerie Van. Buiten-
landsahe Zaken te Vichy.
AUTEUR HENRI BRUNING
VOOR TRIBUNAAL
(Van een onzer verslaggevers)
Een merkwaardige figuur vormde de be
kende letterkundige en* schrijver, Henri Jos.
Bruning in de verdadhtembank van het Haag-
sdhe Tribunaal. Zoo felle artikelen en bro
chures als hij tijdens- de bezetting schreef,
zoo vaag en ontwijkend in zijn beschou
wingen was hij thans, nu hij zijn houding
die zoo bijzonder fnuikend was voor het
verzet van ons volk, had te verdedigen.
Eigenlijk kwam men niet veel verder dan:
„Ik was schrijver, en leefde afgezonderd en
sprak en hoorde vrijwel niemand", en „Ik
handelde uit idialistiscbe overwegingen. Te
recht werd van de zijde van het tribunaal
opgemerkt, dat in zijn beschouwingen Bru
ning wel degelijk in de practijk van het leven
stond, en het overigens ook hetzelfde blijft,
of men voor dertig zilverlingen, dan wel uit
idialisme verraad pleegt. Van de vele feiten,
die aan B. ten laste waren gelegd, zij ver
meld dat hij lid der N.S.B. was, artikelen
schreef met nat. soc. strekking in „Vova";
„De Waag" en „De Schouw", van welke bla
den hij ook eenigen tijd redacteur was, ter
wijl in Sept. 1914 B. begunstigend lid der
SB. werd.
In het vormingskamp van het Studenten
front had B. voordrachten gehouden, „Uit
eigen werken voorgelezen", aldus beschul
digde.
Reeds voor den oorlog was B. een „Verdi-
naso"-bewonderaar, en volgens zijn verkla
ring had dit hem tot de N.S.B. gebracht, ten
einde „de scheppende kracht van ons volk
tot eenheid te brengen, waardoor de holle
leuzen van de N.S.B. verdwijnen zouden. Die
hoop is echter niet in vervulling gegaan, al
dus besch.
Zonderling was de houding van B. als
Katholiek t.o. de Bisschoppen geweest. Zoo
schreef 'hij n.a.v. een herderlijken brief aan
Modderman,, pl.v. hoofdredacteur van „De
Waag" om.: »,Die heeren willen gaarne voor
martèlaar spelen, doch het wordt tijd dat ze
in het openbaar enikele fiksche opdonders
krijgen", en hij vroeg dan toestemming die
in een artikel te geven.
„Dat is een steek in den rug van het ver
zet dat de kerken boden", aldus de voor
zitter van het Tribunaal.
,.Als ik het artikel had geschreven, zou
het waardig gebeurd zijn", aldus B.
B. verklaarde de reali^it van het nat.-
socialisme niet te hebben gezien. „Het heeft
I
aan zichzelf verraad gepleegd."
Zes getuigen k décharge waren versche
nen, o. w. de letterkundige prof. W. A. J. M.
Asselberg (Anton van Duinkerken), die ver
wees naar het boekje van B „Subjectieve
normen", waarin hij ook een merkwaardige
zelf-vergrooting toont, die mede aanleiding
kan zijn tot zijn nat.-socialistische ideeën.
De secretaris van de dialectische commissie
der Academie voor Wetenschappen, dr P. J.
Meertens, meende dat B. geen voldoend
politiek inzicht had.
Gehoord werden nog de letterkundige B.
J. Verhoeven, de leeraar Aug. A. M. Kuipers
en die pastoor A. H. Terburg uit Nijmegen,
die na de opvoering van eeu tooneelstuk van
B. in 1939 hem als een idealist leerde kennen.
Daarop wees ook de raadsman, mr W.
Vergnes in een pleidooi, waarna ook besch.
zijn houding zooveel mogelijk rechtvaardig
de. Uitspraak op 10 Maart.
Paus Pius XII hield dezer dagen voor radio
Vaticana een toespraak tot de Amerikaan-
sche jeugd, om haar tot hulpverleening
aan de in nood verkeerende jeugd in
andere gebieden op te wekken.
Na de geboorte van Prinses Marijke heb
ben we reeds in 't kort melding gemaakt
van Prinses Maria Louise, de echtgenoote
van Prins Johan Willem Friso. De naam
haar door haar dankbare Friesche onderda
nen gegeven: „Marij'ken-Meu" roept, nu wij
zoo gelukkig zijn wederom een Prinses Ma
rijke in ons Vorstenhuis te hebben, plotse
ling de herinneringen wakker, die ons geble
ven zijn van de®e edeLe, vrome Oranje-echt
genoote. Moeder, Grootmoeder en Over
grootmoeder. Ma rij keu-Me u heeft langer dan
eenige Oranje-vorstin in ons land gewoond
en zonder eenigen invloed op hét staatkundig
gebeuren in de Noordelijke provinciën, noch
in de Republiek in haar geheel heeft zij des
te meer invloed uitgeoefend en dat alleen in
den besten zin van het woord op haar zoon
Willem IV en kleinzoon Willem V, de recht-
streeksche voorouders van ons jongste prin
sesje. Reeds heel spoedig na haar huwelijk
werd de jonge, in 1688 geboren Prinses van
Hessen--iKassel weduwe van Jan Willem
Friso en slechts 6 weken na zijn overlijden
sohonk zij in Leeuwarden het leven aan een
zoon. aan wiens opvoeding zij al haar zor
gen, gedragen door een intense Moederliefde
en sterk geloof, wijdde. Haar groot vertrou
wen in God toont zich ten volle in de woor
den die zij sprak bij de tijding van het ver
drinken van haar echtgenoot, die zij zoo
innig liefhad: „De Heere doe, wat goed is
in Zijne oogen". En toen kwamen alle zorgen
voor haar zoon, die op 5-jarigen leeftijd een
val deed, welke hem voor zijn verdere leven
een verwrongen lichaamsdeel gaf. Zij leidde
zijn vorming, zijn studie aan de Hoogesdhool
te Franeker en te Utrecht en ook, overeen
komstig de zeden van dein tijd, de keuze van
een echtgenoote. Daartoe was haar keuze ge
vallen op de Engelsche koningsdochter Anna
van Hannover. Hoewel de verhouding tot
haar schoondochter niet altijd even gemakke
lijk was en de staatkundige toestanden in de
Republiek, speciaal die van de verheffing
van haar zoon tot Stadhouder van alle zeven
Gewesten haar niet ongemoeid lieten, zoo
wist Marijken-Meu door haar helder inzicht,
door haar zuiver karakter en haar geloof
steeds het beste te bereiken. Hiervan getuigt
zeer zeker de volgende passage uit een brief
aan haar zoon (toen nog minderjarig): „Ik
hoop dat gjj overal over uwe vijanden zult
zegevieren door de wapenen der Christelijke
deugd". Marijken-Meu werd zeker niet ge
spaard voor veel en groot verdriet; haar
dochter werd op 22-jarigen leeftijd krank-
zinig, haar eenigen zoon, in 1734 gehuwd,
overleed reeds in 1781, nalatende een zoon
(Wilem V) en 'n dochter Carolina. Nu kon de
energieke grootmoeder weer haar zorgen uit
strekken over den kleinzoon, wiens moeder,
Anna van Hannover, met tal van moeilijkhe-
dne te kampen had. Ook deze echter over
leed jong (1759) en nu werd het de Hertog
van Brunswijk, die waken moest voor de toen
stenk in 't gedrang zijnde belangen van dezen
Oranje-Pr ins. De nu mém 70-jarige Friesche
Gouvernante, van wie de Staten van Fries
land bij haar overlijdefl (9 April 1766) ge
tuigden dat zij geweest was: „een allerge-
zagendst middel in Gods hand om de wel
vaart der Provincie te bevorderen op zoo
minzame en vriendelijke wijs, dat z\j aller
liefde en hoogachting, voor lange jaren ver
kregen, tot het einde toe volkomen behield",
is zeker een der edelsten geweest in de lange
rij der Oranje-Prinsessen. Het Nederlandsche
volk heeft het. in eeuwen gegronde ver
trouwen dat ook de jonge Marijke zulk een
Oranje Prinses zal worden.
P. W. Pieters.
„C'est le ridicule, qui tue" het belache
lijke doodt! Dat is de meest naar voren
springende indruk, die men krijgt van de in
Duitschland ontdekte, geheime nazi-organi
satie, die de schier krankzinnige illusie
koesterde, de landen van Europa te kunnen
aanvoeren tegen de Sowjet-Unie, dus een
nieuwen oorlog te kunnen ontketenen. Toen
Hitier zijn machtsvisioen zag verbleeken,
durfde hij als laatste krampachtige poging
om den oorlog te winnen, het bacteriologisch
wapen niet aan en dan zouden deze voorma
lige S.S.-lieden het willen gebruiken tegen
de Geallieerden, indien deze zouden weigeren,
de gestelde eischen in te willigen. In een
politiek en economisch' „gevierendeeld'
Duitschland, zonder noodzakelijke technische
outillage, zonder de mogelijkheid van één
vonkje .Blitzkrieg", zou een dergelijk plan
kans van slagen hebben! Men kan met het
zelfde effect één overwinterde V2 loslaten,
teneinde Londen op de knieën te krijgen.
Het is echter ongetwijfeld een symptoom van
de groote ontreddering van het Duitsche
volk, van een psychische heen-en-weer slin
gering; een bewijs, dat men geen schuld er
kent en slechts knaagt aan zijn spijt, den
oorlog verloren te hebben. De tooverformule
„Heil Hitler" is nog niet weggeroest tegelijk
met het defecte oorlogsmateriaal. Een waan
zinnige speculatie tiert in de hoofden van nog
aan oorlogskoorts lijdende Duitschers, dat
door de tegenstelling AmerikaRusland er
voor Duitschland nog andere mogelijkheden
zijn, dan een met gestrengheid opgelegd
vredesverdrag. Maar er zit behalve een be
lachelijkerook een qmstigen kant aan het
geval. Want, wat thans aan de oppervlakte
treedt, is de uitkomst van de deelsom, het
resultaat van een bestuur door vier mogend
heden tegelijk, waardoor de economische om
standigheden précair bleven, de politieke
gesplitstheid in de hand gewerkt, de demo
cratiseering van Duitschland tegengegaan, zoo
als wij gisteren schreven, naar aanleiding van
Mac Namey's bevindingen betreffende den
toestand in de verschillende zones. De cri-
tiek op het ontstellend rapport van een inter
nationale commissie, dat ongeveer eind
Januari 'verscheen, en welke critiek wij niet
onderschreven, getuigt van een onderschat
ting van het nazi-gevaar, omdat in een,
straks misschien weer hechter, politiek aan
eengesmeed Duitschland, na de conferentie
te Moskou, die niet d e oplossing zou bren
gen, bij een gehandhaafde verdeeldheid
„AmerikaRusland", dergelijke „Putsch"-
ambities veel noodlottiger werking zouden
kunnen hebben. In dit rapport, dat nog wel
onderteekend was o.a. door een Herriot en
een Lord Vansittart werd immers al vastge
steld, dat er in Duitschland van „democrati
seering, geen sprake was. dat er een netwerk
van nazi-organisaties bestond, dat spionnage
en sabotage aan de orde van den dag waren
en voormalige leden van de nazi-partij en
de S.S. zich zelfs weer in uniform hadden
vertoond. De plaatsvervangende gouverneur
van de Amerikaansche zone verklaarde toen
wel, dat de Amerikanen nooit hadden geloofd,
dat Duitschland binnen een paar jaar „demo
cratisch" kon worden gemaakt, maar aan den
anderen kant rees de vraag, in hoeverre het
verstandig was, juist in de Amerikaansche
zone op zóó groote schaal amnestie te ver
eenen aan de nazi's. FeiteUjk komt alles hier
op neer, dat het tegen elkaar „opbieden" van
Amerika en Rusland, waardoor hert Duitsch
land der toekomst in de internationale poli
tiek toch weer èen wig-vormende werking
zou hebben, deze onmachtige erupties van
een nog niet geheel gedoofde nazi-vulcaan
doen ontstaan. Was het bolsjewisme niet
altijd het groote gevaar, waarmede de nazi's
jongleerden en hetwelk het bestaansrecht
van het nationaal-socialisme moest bewijzen?
Een bekend journalist, die jaren lang een
Fransch periodiek redigeerde en nog kort ge
leden in Amerika vertoefde, bevestigde, dat
er zeker in bepaalde Amerikaansche kringen
een geschoolde antipathie jegens het Rus
sische communisme bestaat, dat als een ge
vaar wordt erkend. Maar, gezien de psychi
sche verschijnselen als oorlogsmoeheid^ de
noodzakeiykheid te Moskou inzake Duitsch
land tot een accoord te komen, de alle onder
economische uitputting lijdende landen, ligt
een oorlog voorloopig zeker niet voor
de hand. De politieke nazi-koorts heeft nog
niet de neiging tot dalen beneden het roode
streepje en vandaar het Duitsche gemis aan
realiteitsbesef, gepaard gaande met belache
lijke zelfoverschatting. Als zoodanig. moet
men de eischen van de samenzweerders be
schouwen, die droomen van het herstel van
het „totalitair regiem", herstel van de Duit
sche militaire macht en vrijlating van Duit
sche militairen uit de interneeringskampen.
Maar ook deze vraag verdient nog de aan
dacht: .Heeft men dan toch misschien door
de wqze, waarop het proces te Neurenberg
werd gevoerd, van de gehangenen martelaren
gemaakt van het nazi-geloof?" Wij herhalen,
zooals wy reeds vaker schreven, dat een
eerste voorwaarde voor de rust in Europa,
geen aarzeling, maar een vastberaden hou
ding is, geen verdeeldheid onder de groot
machten der „B»g four", welke daardoor
slechts een mager effect sorteert en slechts
Duitschland voordeel biedt De ontdekking
van deze nazi-samenzwering is heilzaam, vlaic
vóór de conferentie van Moskou. Zij kan er toe
by dragen, dat de onderlinge geschillen tus-
schen de geallieerden zullen wijken voor een
veel intenser belang. De schim van Clémen-
ceau balt een vuistde Duitscher
moet leeren bukken, aangezien hij
slechts respect heeft voor een macht, die
boven hem staat. Een zakeiyk, reëel, opge
legd vredesverdrag met een langdurige, sterke
bezetting kan hier blijkbaar slechts helpen.
Op een onlangs te 'a-Hertogenbosch ge
houden vergadering van den R.-K. Boeren-
en Tuindersbond hebben ir Van Haaren en
ir. Horsmans den nadruk gelegd op de nood
zakelijkheid van emigratie voor jonge boe
ren. De R.K.B.T.B. zal een speciaal oplei
dingscentrum hiertoe In Z. Frankrijk op
richten.
De Canadeesche premier, Mackenzie
King, heeft sdhriftelijk dank gebracht aan
het Kerkkoor der St. Ehsabethkerk te Rot
terdam, dat vorie Jaar een. bezoek gebracht
heeft aan de militaire kerkhoven, w.o. het
Canadee9ohe te Groert>eek.
Door sabotage is de posttrein van
Mandalay naar Rangoon naby Yamethin ont
spoord, waardoor 10 personen werden gedood
en 10 zwaar gewond.
