Londen tastte als in den oorlog in 't duister
't Eeuwfeest van de stad Holland in Michigan
Katholieken maken ernst met 't filmprobleem
't Verklaarde
^3 uitzicht
Zwitserland nog veilig achter zijn bergen
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
VRIJDAG U FEBRUARI MM
VLIEGTUIG IN STRIJD TEGEN
KOU VERONGELUKT
Londen zat gisterenavond, na het bekend
worden van de rwarre straffen tegen over
treders van de energiebeperking 300 pond
boete of gevangenisstraf als in den oorlog
in het duister. Alleen op de kruispunten
brandden in de stad de lantaarns. De zij
straten waren in een inktzwarte duisternis
gehuld, waardoor men zich weer tastend een
weg zocht.
At^lee heeft in het Lagerhuis verklaard,
dat de toestand op het gebied van de steen
kool, óndanks de voorgeschreven bezuini
ging, zeer critiek blijft. De Londensche
energiebedrijven hebben nog voor een week
voorraad. Gedurende de laatste 24 uur zijn
12 schepen met tezamen 20.000 ton steenkool
te Londen binnengeloopen. Wat het vervoer
per rail betreft heeft men met een tekort
aan wagons te kampen.
Het Britsche ministerie van Arbeid schat
het aantal arbeiders, dat werkloozenoiider-
steuning geniet plus diegenen, die werkloos
zijn geworden door het stroomloos worden
der industrie op 1.802.700.
In het Hoogerhuis hebben verschillende,
tot de oppositie behoorende leden, verzocht
om aftreden van Shin well a^s minister van
Brandstof- en Eenergievoorziening. Ook de
Aartsbisschop van York verweet Sinhwell
gebrek aan inzicht en moed. Lord Shepherd
(Labour) nam het voor Shinwell op en zei
dat de oppositie zich zou hebben verzet, in
dien men in October 1946 kolendistributie had
willen invoeren.
Gelijk Nederland heeft' intusschen ook En
geland zijn ingesneeuwde dorpen, die volko
men van elke verbinding met de buitenwe
reld verstoken zijn. De situatie is daar echter
nog enkele graden erger. Duizenden Britsche
soldaten zijn met vliegtuigen, die voedsel
uitwerpen, sneeuwploegen en vlammenwer
pers, die de spoorlijnen vrijmaken, enkelen
dorpen in Yorkshire te hulp gekomen. Brand
stof en water zijn er vrijwel opgeteerd en ook
aan levemsm id delen heeft men groot gebrek.
Met alle Tniddelen binden de militairen den
strijd met de elementen aan. Zoo heeft men
mijndetectors gebruikt voor het opsporen
van lekken in die naar de naar de geïso-
AMERIKA ZAG GAARNE, DAT
LINGGADJATI.
Hoewel bij de Nederlandsche Regeering
van een dergelijke démarche der Vereeriigde
Staten niets bekend is, meldt het pers
bureau „Antara" uit officieele republikein-
sche bron te hebben vernomen, dat de Ame-
rikaansche regeering aan de Nederlandsche
en republikeinsche regeeringen haar verlan
gen kenbaar heeft gemaakt, dat de ontwerp
overeenkomst van Linggadjati zoo spoedig
mogelijk onderteekend dient te worden.
Nader wordt gemeld, dat de woordvoerder
van het Amerikaansche ministerie van Bui-
tenl Zaken verklaard heeft, dat de laatste
politieke verklaring van'zijn regeering over
de situatie in Indië eind vorig jaar we^d af-
VIJFTIEN JAAR VOOR DOCHTERMOOR-
DENAAR UIT ROOSENDAAL. v
De Bredasche rechtbank heeft gisteren den
landbouwer P. te Roosendaal, die zijn doch
ter jarenlang in een bedstede opsloot en
daarna door wurging om het leven bracht,
conform den eisch tot 15 j. gevangenisstraf
veroordeeld.
leerde dorpen voerende waterleidingbuizen.
Een vliegtuig van de R.A.F., dat levensmid
delen afwierp boven een dorp in Staf
fordshire, dat door den hevigen sneeuwval
geïsoleerd is, is (zooals we al in een deel
onzer vorige editie schreven) neergestort.
Zes personen werden gedood en een gewond.
De eenige overlevende is, kort nadat hij uit
de wrakstukken van het vliegtuig was be
vrijd, eveneens overleden.
Te R'dam geeft oorlogsschip
de saluutschoten
Bij het bekend worden van de geboorte
van een Prins of een Prinses zal een der in
de Rotterdamsche haven liggende oorlogs
schepen vreugdeschoten lossen. Heeft de ge
boorte 's nacht plaats, dan zullen de saluut
schoten bij zonsopgang weerklinken.
Van de verdere plechtigheden noemen we
de herplanting van den tijdens de bezetting
vernielden Oranjeboom, welke geplant werd
ter gelegenheid van de Prinselijke verloving.
Daarna zal een Prinseboom worden geplant
als herinnering aan den Nat. feestdag.
Zooals de Britten boven Nederland voedsel afwierpen uit vliegtuigen, zoo doen ze het thans
boven hun eigen land. Personeel der R.A.F. vult houten bommodellen met brooden, teneinde
de bevolking van ingesneeuwde dorpen hulp te verleenen.
NEDERL. DEELNEMING AAN
DE VIERING
(Ven een ónzer verslaggevers)
In de Vereen igde Staten van N.-Amerika
leven tlhans een 400.000 afstammelingen van
Nederlandsche voorouders. Het leeuwendeel
hiervan woont in de 200.000 inwoners tellen
de stad Grand Rapids in Michigan, waarvan
naar schatting 60 Nederlandsch is. Nog
sterker is het percentage in de stad Holland
in Michigan, die 25.000 zielen telt, waarvan
er zek,er 80 uit Nederlandsche voorouders
stammen, vertelde ons de heer Willard C.
Wiöhers. die, zooals wij reeds eerder meld
den, naar ons land gekomen is in verband
met de plannen voor de viering van het 100-
jarig bestaan van het stadje Holland. Diit
eeuwfeest zal op verschillende wijzen her
dacht worden, o.a. met een grootseh tulpen-
feest in Mei a.s., met een tentoonstelling in
Augustus, waaraan onze_ Regeering haar
medewerking heeft toegezegd en waar de
beste Nederlandsche producten, ook op het
gebied van kunstnijverheid en het ambacht,
getoond zullen worden.
De K.L/M., de HollandAmerika-Lijn, de
Philipsfabrieken en de Shell zullen mee
werken. De heer Wichers verwachtte, dat in
totaal ruim een millioen Amerikanen deze
feesten zullen bezoeken. Een Nederlandsche
delegatie uit de Kerken zal een bijzondere
synode in Holland bijwonen ter eere van
de Nederlandsche kerken in Amerika. Nog
VOORLICHTENDE ARBEID
DOOR DE R.K. PERS
Heden wordt in A'dam een diocesaan film
congres gehouden van de Kath. Filmactie
(KFA). Uit het in verband hiermede door
het diocesaan comité voor Kath. Filmactie in
het bisdom Haarlem uitgebrachte rapport
wordt opgemerkt, dat het noodzakelijk is, dat
Katholieken zich ernstig met het filmpro-
bleem moeten bezig houden, niet in negatie
ven zin, zooals tot nog toe, doch in positie
ven zin. Het feit, dat de fflm zich thans zoo
diep in het leven van den mensch heeft in
geworteld, Techtvaardigt deze belangstelling.
In zijn encycliek „Vigilauti Cura" van 29
Juni 1936 heeft Paus Pius XI dan ook reeds
gewezen op de beteekenis van de film voor
Soms moest deze tot sneeuwschuiver inge
richte motorwagen der N.Z.H.T.M. met een
vaart, van 20 K.M. op de bevroren sneeuw
inrijden, doch na uren werken was' het
tramtraject Amsterdam-Monnikendam weer
in bruikbaren staat. Heden zal hetzelfde
geschieden met de lijn Monnikendam
Edam.
den Kath. mensch. Hij zegt, dat de film. moet
worden gemaakt tot een instrument van on
derrichting en opvoeding en stelt haar op één
lijn met de andere kunst-ujtingen in dienst
van God. Volgens het rapport moet rekening
worden gehouden met het feit, dat de meeste
films van tegenwoordig zijn gemaakt met
commercieele bedoelingen en of oppervlak
kig zijn of niet voldoen aan de zedelijke nor
men der R. K. Kerk. De invloed van slechte
films wordt zelfs door geestelijken en biecht
vaders nog onderschat. De KIA. wil door
eigen filmkeuring de katholieken vér hou
den van die films, welke zich niet houden
aan de zedelijke normen der kerk. Zij wil de
film veroveren door op den duur zelf de pro
ductie ter hand te nemen. Aan Z.Exc. den
bisschop van Haarlem zal worden gevraagd
één of twee priesters speciaal te belasten met
de behandeling van het filmvraagstuk, ter
wijl aan de bioscoopexploitanten zal worden
verzocht rekening te houden met de K.F.C.-
keuring. Tijdens het congres merkte de bis
schop van Haarlem, mgr Joh. Huibers, in een
korte toespraak op, dat het moreel van de
film in de eerste plaats de toets moet zijn
van al of niet toelaatbaarheid en dat een
film, hoe schoon ook als artistieke prestatie,
indien niet moreel verantwoord, moet wor
den afgekeurd. De deken van A'dam, mgr G.
v. d. Burg, drong er op aan, dat de Kath.
pers reeds op Donderdag een verantwoord
overzicht geeft van de of niet toelaatbaar
heid van de films der komende week. Eerst
zoo kan men voorlichtend werken voor onze
menschen.
POSTBOOT TERSCHELLING—HARLINGEN
HAD ROERSCHADE.
De poetboot „Noord-Nederland," die giste
ren van Terschelling naar HJarlimgen zou
vertrekken, Mep bij het manoeuvreeren door
het ijs schade aan het roer op, waardoor
vertrekken niet mogelijk was. De boot „Vlie
land;" is hierop van Vlieland naar Terschel
ling gevaren en heeft de 120 passagiers over
genomen en naar Har ling en gebracht.
ROOKARTIKELEN OP URK GEARRIVEERD
Gisteren is een auto van de tabaksfirma
Sluys over het ijs van Kampen naar Urk ge
komen om rookartikelen te brengen. Circa
80 vrijwilligers zijn thans bezig om den zgn.
Kamperdijk eenigszins in orde te maken,
zoodat de a.s. Zaterdag te verwachten 50
vrachtauto's zonder gevaar over den dijk
naar Urk kunnen komen. De auto's zullen
feestelijk worden ontvangen.
steeds wordt er in verschillende kerken, o.a.
in Holland, In het Nederlandsöh gepreekt en
nog vele inwoners spreken Nederlandsch. Er
zijn nog verschillende nieuwsbladen, die in
het Nederlandsch verschijnen, al loopt hun
aantal terug.
Behalve in Michigan zijn ook in Iowa en
Wisconsin Nederlandsche nederzettingen, in
de laatste meer Katholieken, in de andere
staten overwegend Protestanten. De heer
Wichers, die een Nederlandsche vrouw heeft
getrouwd, spreekt zelf weinig Nederlandsch.
Hij vertegenwoordigt de Directie van den
Voorlichtingsdienst Buitenland van het dep.
van Buitenil. Zaken in het Midden-Westen
van Amerika en is hierdoor tevens belast
met de leiding van het jaarlijksch tulpen-
feest in Holland, dat jaarlijks 750.000 be
zoekers trekt. Prachtige propaganda natuur
lijk voor ons land. Het Ned. Inform. Bureau
van den heer Wiahers in Holland, dat over
een filmotheek beschikt, een bibliotheek heeft
en tentoonsteling en lezingen organiseert, en
voorts nog een Nederl. Museum onder zijn
leiding heeft, telt 7 personen.
Per jaar komen 5000 schoolkinderen een
bezoek aan dit museum brengen..
Ter eere van het 100-jarig bestaan van
Holland zullen Nederl. muziek, kinderspelen
en volksdansen worden uitgevoerd en films
worden vertoond.
Voor 30.000 onderwijsinstellingen in Ame
rika is een wedstrijd georganiseerd in het
schrijven van een opstel over de emigratie
van Nederlanders naar- Amerika. Zes gratis
reizen per KL.M. en HollandAmerika-Lijn
naar Nederland vormen de hoofdprijzen.
Consternatie te Baarn
Gisteren,werd te Baarn en Soest eenige
consternatie verwekt doordat er „saluut
schoten" werden gehoord. Ze waren
moeilijk te tellen, want nu eens klonken
er drie tegelijk en dan weer waren er
schoten om de minuut. De telefoon van
het Oranjecomité stond sindsdien niet
meer stil. Officieel was van de geboorte
van een koninklijke baby echter niets
bekend.
De oplossing van het mysterie: oefenen
de militairen op de Leusderheide.
EITJES KOMEN NOG NIET OP DE
VRIJE MARKT
De heropening van de vrije eiermarkten te
Nijkerk (op 17 Febr.) en te Bameveld (op
20 Febr.) is tot nader order uitgesteld, omdat
het aannemelijk is, dat de producenten
bereid zullen zijn om de eieren beneden den
maximumprijs te verkoopen,
Zaterdag a.s. zal in Hotel „Noord-Bra
bant" te Utrecht om 11 uur de oprichtings
vergadering worden gehouden van de Ned.
Ver. een Brandweerpersoneel.
Storm over
Ook de Engelschen hebben hun groote
wijsgeeren gehad o a. de achttiende eeuwer
David Hume, die een „verhandeling over de
menschelijke natuur" schreef. Hij kende de
practijk des levens, want fungeerde als
secretaris van gezantschappen te Weenen,
Turijn en Parijs. Als zoodanig moet deze
filosoof wel grondig kennis gemaakt hebben
met het politieke- en diplomatieke spel van
zijn tijd. Misschien werd hij er uiterst scep
tisch door, hetgeerf tot de conclusie leidde,
dat er, volgens hem, van de wijsbegeerte
geen heil voor het leven te verwachten is.
Ik weet niet of de huidige Britsche regee
ring door de werken van David Hume wordt
beïnvloed, maar één ding is zeker, zij heeft
haar .wijsgeerige" houding inzake het Pa-
lestijnsche conflict laten varen. Zij bemerkt,
dat het niet meer aangaat het sublieme poli
tieke spel van objectieve bemiddelaar tus-
schen Arabieren en Joden nog langer voort
te zetten; dat hier het einde genaderd is
voor de verheven tactiek van het „wait
and see". De Britten, het moet gezegd, heb
ben er het flegma en het geduld voor, te
„wachten" en zij „zien toe", zien zéér voor
zichtig toe.... Niet altijd echter zien zij
goed vooruit, bijv. dèèr, waar Labour de
kolen uit het politieke vuur moet halen!
Maar inzake Palestina hebben zij opgehou
den met een afwachten, dat gevaarlijk kan
worden, en sceptisch als de menschelijke
natuur is, waarover hun rasgenoot David
Hume eens schreef, gingen zij liever over tot
evacuatie van 2000 Engelsche gezinnen, trof
fen strenge militaire maatregelen en ver
vangen Barker door generaal MacMillau,
nadat tevoren besprekingen te Kaïro met
Sir Miles Dempsey. den Britschen opperbe
velhebber in het Midden-Oosten zullen wor
den gehouden. Men kan het Palestijnsche
vraagstuk vanuit ideëel, maar ook vanuit
een nuchter zakelijk standpunt beschouwen
en dan valt niet te ontkennen, dat sinds de
verklaring van Balfour, het Zionisme voor
den Brit niet meer van zóó overwegend be
lang is. Ook geloof ik niet, dat de Brit daar
nu zóó geïnteresseerd is in de sinaasappel
en citroencultuur! De Engelschman zit er,
ingevolge het mandaat, zeker niet voor zijn
plezier. De bijzondere gehechtheid aan Pa
lestina zou het gevolg kunnen zijn van een
Palestina als .trait-d'union" tusschen het
Nabije en Verre Oosten. De Britsche regee
ring doet zeer voorzichtig en verstandig de
Arabieren niet tegen zich in het harnas te
jagen, omdat deze de macht hebben in
Transjordanië en weten, waar men in Per-
zië de olie haalt. Worden er niet twee nieuwe
olieleidingen gebouwd, één van Perzië naar
de Middellandsche Zee en de andere van
Oost-Arabië. eindigende in de Palestijnsche
havenstad Haifa? Heeft door de ontruiming
van Egypte, Palestina niet óók meer strate
gische beteekenis gekregen? Heeft de Brit
sche regeering niet haar gezag te handhaven
in het Nabije Oosten en de landen aan de
Middellandsche Zee. dat door een gewapend
conflict piet de Arabierên, ten, zeerste ge
schaad zou worden? Tegenover dit „busi-
ness"-belang der politiek staat dan de mo-
reele verplichting, dat ingevolge de verkla-
rin'g van Balfour, de Joden in Palestina hun
„nationaal tehuis" dienen te vinden. Toege
geven. dat op de conferentie te Londen (ips*
zake Palestina), door de Engelschen, aan de
oppervlakte, verstandelijk, uiterlijk „onpar
tijdig" is opgetreden, d.w.z. bemiddeld, toch
werd door dieper verankerde gevoelens deze
bemiddelaarsrol beïnvloed. Dit weten wij
nu, na eindeloos confereeren, is de Pales
tijnsche conferentie definitief mislukt en het
eenige voordeel, dat zij gebracht heeft is,
dat de partijen weten, waar zij aan toe zijn.
Demonstreerden de Joden hun standpunt
door van de conferentie weg te blijven, de
Arabieren van hun kant werden steeds on
handelbaarder en wezen ieder compromis
voorstel af. Ja, zij zeiden het nu overduide
lijk, dat verdere Joodsche immigratie tot
bloedvergieten in het Midden-Oosten zou
leiden.
De Britsche regeering heeft den Arabie
ren maar een „tip" te geven, dat zij zich
uit Palestina wenscht terug te trekken en
dan zullen de Arabieren daar zelf wel de
zaken regelen en prompt de orde handhaven.
Zij e i s c h e n onmiddellijke onafhankelijk
heid van een eensgezind en onverdeeld Pa
lestina; algeheele stopzetting der Joodsche
immigratie en bescherming van Arabisch
land. Daar is geen speld meer tusschen te
steken: een onafhankelijk Palestina en een
telegrammetje aan de Ver. Naties! Dit is
zeker, indien de extremistische Joodsche
elementen hierop met hernieuwde actie rea-
geeren, zal de Britsche regeering uiterst ge
streng optreden. Wat haar diploma
tieke houding zal zijn, is nog onzeker.
Misschien wordt de affaire ter afdoening nu
inderdaad voorgelegd aan de Ver. Naties,
mogelijk ook, dat de Britsche regeering als
mandataris zelf een beslissing neemt. Ik ben
bang. dat die beslissing in ieder geval voor
de Joden niet gunstig zal zijn, want volgens
de staatkundige geschriften van den Engel
schen wijsgeer Thomas Hobbes, is de mensch
van nature.... egoïst!
INT. CONTACT, ONDANKS
NEUTRALITEIT
(Van een onzer verslaggevers)
De Zwitsers zijn even hartelijke men
schen, als de manier waarop zij hun Zwit
sers ohDuitsch uitspreken, sympathiek is.
De oorlog moge Nederland en Zwitserland
uit elkaar gedreven, de neutraliteit van de
Zwitsers ons tegengestaan hebben al die jaren
en zelfs ongerief en zorg gegeven hebben,
wie den Zwitserschen gezant, den heer*»-M.
R. Kohli, gistermiddag op een persconferen
tie cijfers hoorde geven over de Neder
landschZwitsersche handelsbetrekkingen,
besefte we^\ dat beide kleine landen, aan
het begin en einde van den Rijn gelegen,
niet buiten elkaar kunnen.
Ook de gast van het Zwitsersche gezant
schap, dr Willy Thorman, voorzitter van de
Zwitsersche journalisten organisatie, legde
daar den nadruk op, toen hij de problemen
van zijn land besprak.
Dat neütraliteitsprobleem is eigenlijk sinds
1674 hét vraagstuk van die Zwitsersche poli
tiek geweest. De twee wereldoorlogen be
zorgden den gerusten achter hun hooge ber
gen ernstige schokken, maar de schrik was
toch niet zoo groot, of nóg is men in Zwit
serland van meening, dat het land zich bui
ten de politieke vraagstukken van dezen
tijd, die in wezen geestelijke vraagstukken
zijn/kan houden. Daarom heeft het rich nog
niet bij de Ver. Naties aangesloten. Het is
met recht een eiland midden in de volkeren
wereld, maar het is dat alleen staatkundig.
Want technisch, wetenschappelijk, cultureel
en economisch, hebben de Zwitsers, zoo zeide
de heer Thorman, na de invftsie het gevoel
gehad dat de ramen weer open gingen. Van
daar dat men in Zwitserland zoo verheugd
is over het toenemend handelsverkeer met
Nederland, de herstelde diplomatieke be-
betrektóngen en dat men daarvan veel voor
het eigen land verwacht. Het land staat n.1.
ook voor zware binnenlandsche problemen,
waarvan het voedsel vraagstuk (2100 calo-
riën tegenover 2500 in Nederland) en de par
lementsverkiezingen van dit jaar, wel de
grootste rijn. waarschijnlijk komt er een
verschuiving naar Hnks. maar de Zwitsers
zijn zelfs in hun extremisme goedaardig!
