Nieuwe spelling wordt op 1 Mei ingevoerd
't Verklaarde
J uitzicht
Atoombom en opbouw van 't Nederl. leger
Russen draaiden om als een blad aan 'n boom
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 12 FEBRUARI 19»
AAN DEN CHAOS MOET EEN
EINDE KOMEN
(Van orazen Parlemehtsr-edacteur
De nieuwe spelling op 1 Maart in te voe
ren, zou wat vroeg zijn. Haar op 1 April in
te voeren zou „te gek" zijn. En daarom ligt
het in het voornemen der regeering, de
nieuwe spelling op 1 Mei in te voeren. Met
deze mededeeling besloot gistermiddag in
de Eerste Kamer minister Gielen zijn rede
voering over het wetsontwerp, dat voor
schriften wil geven met betrekking tot de
schrijfwijze van onze taal. Zooals men weet,
wordt deze spelling al sinds 1934 op de scho
len onderwezen.
De minister van Onderwijs was het dius,
die het ontwerp verdedigde. Dit mocht ech
ter niet afdoen aan de juistheid van de op
merking, welke prof. Woltjer (AJt.) maakte,
dat de spelling maar niet een zaak van het
onderwijs is, doch een zaak van het geheele
volk, een nationale zaak. Wat wij hier be
spreken, aldus prof. Woltjer. moest eigenlijk
Kabinetspolitiek zijn
Dit was niet het eenige bezwaar van dezen
spreker tegen het wetsontwerp. De regeling,
welke het bevatte, was aangekondigd als een
compromis. Maar, vroeg prof. Woltjer, is
het dat wel? Het is'daarom al geen compro
mis, omdat het inhoudt de spelling-March ant
met alleen dit versohil, dat de buigings-,,n"
facultatief wordt gesteld.
Later, bij de beantwoording, bleek de
minister van oordeel, dat we hierbij toch
wel degelijk met een compromis te maken
hebben. Dit was trouwens maar een grief
van prof. Woltjer tegen het aanhangige ontp
werp. Bij deze regeling, aldus de A.R. spre
ker, wordt de gemakkelijkheid als maatstaf
genomen, ziet men het verschil tusschen
schrijf- en spreektaal over het hoofd en
worden toekomstige moeilijkheden niet
ondervangen. In dit ontwerp, besloot prof.
Woltjer, wordt achteraif gelegaliseerd het
geen sinds verscheidene jaren op niet legale
wijze is tot stand gekomen. Hij zou zijn stem
aan het ontwerp dan ook niet kunnen geven.
Was prof. Woltjer gisteren de eenige, die
zich tegen de regeling uitsprak, .de andere
sprekers waren met, hun instemming niet
allen even geestdriftig. Hierover was men
het eens, dat aan den chaos niu eens een
eind moet komen. Volgens een der sprekers
was het „een absurde toestand", een uit
drukking, welke de minister overnam.
Alle sprekers hadden, elk op zijn terrein,
met de moeilijkheden te kampen gehad. De
heer Zegering Hadders (P.v.d.V.) wist ervan
mee te praten als wethouder van Ónder
wijs in Emmen,; de heer van Velthoven
(K.V.P.) wist het zijne als leeraar aan een
lyceum in Den Bosch; voor de P.v.d.A. sprak
prof. Donkersloot, hoogleeraar in de Neder-
landsche letterkunde aan de Gemeentelijke
Universiteit van Amsterdam; en voor prof
Woltjer, die de rij besloot, sprak nog de
heer Koejemams (C.P.N.), die vertelde, als
journalist met de vereenvoudigde spelling
geen slechte ^rvarini?^ hp-hben opge
daan.
Prof. Donxeisloot gai een DeiangweKker.d
college over de verbuigings-„n", waarvan
hij de afschaffing een verlies noemde, al zal
hij er zich bij neerleggen. De facultatieve
„n", zei hij, wordt feitelijk om hals ge
bracht, een opvatting, welke ook zijn ambt
genoot Woltjer vertolkte.
Veel verwachtingen hadden 'enkele spre
kers van de in het uitzicht gestelde woor
denlijst, welke de geslachten zal aangeven.
Gaarne wilde men weten, wanneer deze lijst
tegemoet zou kunnen worden gezien. De
minister echter meende de verwachtingen,
welke men van deze woordenlijst had, iet
wat te moeten temperen. Er zal steeds ver
schil over de geslachten blijven bestaan,
waarvan de schrijtfwijze der grooter auteurs
een aanwijzing is.
Wel ligt het in de bedoeling, dat de com
missie voor de woordenlijst zoo spoedig
mogelijk nadat het ontwerp is wet gewor
den, zal worden samengesteld. Het werk
der commissie wordt stellig versneld, door
dat daarin, ook figuren zullen worden opge
nomen (zooals dr van Haeringen)die in de
materie zijn i/ngewerkt. Ook aan de lijst van
geografische namen wordt spoedig begonnen,
maar binnen een jaar zal, meende de minis
ter, toch wel geen resultaat te zien zijn.
Vermelden wij nog, dat een spreker aan
drong op het geven van regels voor het
gebruik van hoofdletters en dat men als een
voordeel eener definitieve regeling der
schrijfwijze zag. dat langs dezen weg onze
cultuur gemakkelijker toegankelijk wordt.
Vandaag wordt nog evèn gerepliceerd,
waarna, naar aangenomen mag worden, het
ontwerp zal worden aanvaard. Het laat zich
aanzien, dat daarmede een* (misschien toch
nog voorloopig) einde is gekomen aan de
speHingdebatten gedurende een reeks van
jaren in ons parlement.
De debatten werden gisteren op de tribune
bijgewoond door den oud-minister van
Onderwijs dr van BoLkestein en door den
spellingdeskundige dr Höweler uit Amster
dam.
Voor de vergadering begon wenschten de
Kamerleden prof. Anema, die gisteren weer
presideerde, geluk met zijn 75-sten verjaar
dag op Maandag j.L
Regeeren is vooruitzien. Dat heeft ook
deze landbouwer door, die alvast de noodige
boonenstaken in gereedheid brengt
teneinde straks paraat te zUn.
Cassatie in vijf doodvonnissen
uitgesteld
De Raad van Cassatie heeft de uitspraken
in de zaken tegen C. A. Kooymans uit Rot
terdam, A. de Vries uit Oostwold, H. W.
Verwaijen uit 's Heerenberg en H. G. Mons
uit DokikUm, die allen tot de doodstraf wa
ren veroordeeld wegens het deel uitmaken
van executiepelotons der Duitschers, tot 26
Februari a.s. uitgesteld.
De proc.-fiscaal prof. mr Langemeyer had
ontslag van rechtsvervolging geëisöbt omdat
verdachten deel uitmaakten van de Ord-
nungs-Folizei en een beivel hadden uitge
voerd.
De steenkoolproductie in het Ruhrge-
bled bedroeg op 28 Jan. 222.000 ton en in de
Fransche zone 32.000 ton per dag.
BEPERKING VAN AANTAL
VRIJWILLIGERS
Nog in het jaar 1947 wordt het aantal oor
logsvrijwilligers belangrijk verminderd, wor
den de opleidingen in Engeland beëindigd en
worden verschillende organen, tijdens of kort
na de oorlogsjaren ontstaan, opgeheven of tot
een minimum omvang teruggebracht.
Deze mededeelingen heeft de minister van
Oorlog gedaan in de thans aan de. Eerste
Kamer gezonden Memorie van Antwoord. In
deze memorie wordt1 de taak der regeering
aldus omschreven, dat zij den opbouw van
het defensieapparaat met kracht ter hand moet
nemen op zoodanige wijze, dat eenerzijds zoo
spoedig mogelijk de noodige eenheden be
schikbaar zijn om in de militaire behoeften te
voorzien en anderzijds bij dien opbouw een
zoodanige soepelheid wordt verkregen, dat, het
militaire apparaat zich doeltreffend kan aan
passen aan het karakter, dat, naar verwacht
moet worden, de toekomstige oorlogvoering
dragen zal.
De minister is van oordeel, dat, hoe het ka
rakter van de toekomstige oorlogvoering ook
zal zijn, behoefte blijft bestaan aan een groot
aantal voor den militaren dienst geoefende
mannen. Met plannen voor de organisatie van
het leger wil de minister niet wachten op de
uitkomst van het atoomonderzoek, al zal de
toepassing van atoomenergie zeker op de oor
logvoering van invloed zijn.
Het is mogelijk, schrijft de minister, dat om
financieele en andere overwegingen de oefen-,
sterkte van het leger de eerstkomende jaren
lager gehouden moet worden dan hij wen-
schelijk acht. Het leger zal echter worden uit
gerust met het beste materieel, dat verkregen
kan worden.
Wat die materieelvoorziening betreft, lezen
INT. HOF VAN JUSTITIE 5 i 6 WEKEN
BIJEEN
Een dag later dan in de bedoeling lag *s
gisteren het Int. Hof van Justitie onder voor
zitterschap van J. G. Guerrero in het Vre
despaleis te Den Haag bijeengekomen. Waar
schijnlijk zal het Hof zijn bijeenkomsten ge
durende 5 èk 6 weken voortzetten. Er staan
slechts kwesties van administratief en regle
mentair karakter op de agenda.
HOOVER BELOOFT DUITSCHLAND
MEER ETEN.
Hoover heeft bij zijn vertrek van Duitsch-
land naar Oostenrijk gezegd, dat er maatre
gelen genomen zullen worden om den Duit-
schen voedselnood te lenigen. Behalve door
middel van geïmporteerd voedsel zal dit
moeten geschieden door vergrooting van de
1 Duitsohe landbouw-capaciteit.
De vredesverdragen
we in de Memorie dat de directe 'en noodza
kelijke behoeften zijn gedekt:
1. voor oefeningsdoeleinden in Nederland
door aankoop van het materieel van een Ca-
nadeesche divisie, alsmede ter aanvulling eenig
materieel van Engelschen oorsprong;
2. voor de behoeften in. Indië döor aankoop
van Engelsch oorlogsmaterieel en eenig ma
terieel uit andere landen.
Ook heeft de regeering Canadeesch mate
rieel zeer voordeelig overgenomen.
WEG MET TEGENSTELLING TUSSCHEN
BADGASTEN EN ZANDVOORTERS.
Om de tegenstrijdige belangen van de Zand-
voortsche bevolking en de badgasten te over
bruggen is gisteren door den C. der K. in
N.-Holland, dr J. E. baron de Vos van Steen-
wijk het strandschap Zandvoort geïnstalleerd,
waarin vertegenwoordigd zijn de dep. van
Binnenl. en Soc. Zaken en de gemeentebe
sturen van Amsterdam, Haarlem en Zand
voort.
SOEKAWATI BEZOEKT FABRIEKEN
TE EINDHOVEN.
De president van Oost-Indonesië, Soekawati,
en mevr. Soekawati, hebben gisteren en van
daag bezoeken gebracht aan de tabaksfabrieken
van Mignot en de Block te Eindhoven.
Toen Senator Arthur Vandenberg, de voor
zitter van de commissie voor buitenlandsche
zaken van den Amerikaanschen senaat een
dezer dagen sprak over de ontwapening, liet
hij zich o.a. ontvallen, dat er reeds te veel
woorden verdraaid waren te Jalta en te Pots
dam, en hij verklaarde daarbij tevens, dat
Amerika geen genoegen zou nemen met liefe
lijkheden van achter het „ijzeren, gordijn". Als
men nu weet, dat Potsdam om zoo te zeggen
het startpunt was waar Engeland, Amerika en
Rusland besloten tot de instelling van den raad
van ministers, aanvankelijk uit 3, later uit 4
leden bestaande en dat het embryo der vre
desverdragen vanaf dien tijd dateert, vraagt
men zich toch wel met eenige aarzeling af, of
aan de thans onderteekende vredesverdragen
een veelbelovende toekomst beschoren zal
zijn. Men heeft er overigens lang genoeg over
gedaan, eerst te Potsdam, daarna te Londen,
later in het Palais du Luxembourg, te New
York en als eindhalte Parijs, waar dan op
10 Febr. 1947 de vredesverdragen ondertee
kend werden voor de 5 landen, die als As-
satellieten tegen de geallieerden den oorlog
voerden. Het woord „vredesverdrag" krijgt een
eenigszins ironische tendenz, als men bedenkt,
dat de ociderteekening in de respectieve lan
den sterke nationalistische reacties tengevolge
heeft gehad. Wannéér wij ons afvragen, in
hoeverre het aan Italië opgelegde vredesver
drag billijk en zakelijk is, dient men daarbij
voor oogen te houden, welke rol Italië in den
oorlog heeft gespeeld. Het is waar, dat Italië
onder de belachelijke hypnose van Mussolini
de bondgenoot van Hitier en het nazidom
werd, anderzijds keerde het zich uiteindelijk
tegen Mussolini en slaagde erin, zich van de
fascistische ketenen los te maken. Hei. vre
desverdrag, dat Italië thans onderteekend
heeft, en waarvoor uiterst geringe animo be
stond de verantwoordelijkheid op zich te
nemen, bevat zeer harde voorwaarden, die
gezien de emotioneele politiek van het land
en de moeilijke economische omstandigheden,
waarin het verkeert, weinig geschikt zijn om
een betere politieke verstandhouding met de
Westersche democratische mogendheden te be
werkstelligen. Het Italiaansche volk heeft
schuld, maar het Duitsche volk draagt toch
-veel meer de verantwoordelijkheid. De onder-
teekening van de vredesverdragen met de 5
vroegere As-satellieten beteekent dus het her
stel van den vredestoestand in geheel Europa,
uitgezonderd dan Duitschland en Oostenrijk.
Maar er is nog een tusschenstadium van 90
dagen, omdat de 5 verdragen nog moeten wor
den geratificeerd en de betreffende documen
ten bij het secretariaat van den raad van mi
nisters van buitenlandsche zaken moeten wor
den ingediend. En aleer de ratificatie een feit
wordt, moeten de verdragen nog aan de par
lementen ter goedkeuring worden voorgelegd.
Hoewel men in het algemeen kan zeggen, a at
voor Italië, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en
Finland aan een toestand van onzekerheid een
einde is gekomen, een mindere mate. van af
hankelijkheid en directe of in de toekomst te
realiseeren bevrijding van de bezetting door
vreemde troepen, is deze liquidatie weinig
moedgevend. Het typische is, dat er „faute <ie
mieux"" grensregelingen getroffen zijn. die door
de verschillende partijen nog niet als defini
tief worden beschouwd. In het bijzonder geldt
dit ten aanzien van den vrijstaat Triëst, waar
mede de betrokkenen wel genoegen hebben
moeten nemen, doch welk instituut ~de kiem
voor allerlei politieke moeilijkheden- in zich
bevat. Men behoeft de historieï^haar na te
gaan, om in te zien, dat de relativiteitstheorie
op de vredesverdragen sterk van toepassing
is, en dynamische wetten bindende bepalin
gen van vredesverdragen in de practijk weer
teniet doen. En grenzen heen en weer schom
melen, evenals de zee, die politiek heet! De
reacties in Italië zijn een graadmeter voor de
verwikkelingen in de toekomst. Graaf Sforza,
de minister van buitenlandsche zaken, heeft
dan ook -uitdrukkelijk verklaard, dat de on-
derteekening van het verdrag door de Italiaan
sche regeering geschied is onder voorbehoud,
want dat de constitueerende vergadering er
haar goedkeuring nog aan moet hechten En de
zitting Üier vergadering werd als protest gis"
teren gedurende een half uur geschorst. Stu
denten, die betoogingen houden en een aanval
doen op de Zuid-Slavische legatie, pogingen,
te demonstreeren voor de ambassades van
Engeland, Amerika en Frankrijk, de moord
op generaal de Winton, Britsch bevelhebber
te Pola in Istrië en het zich tooien met het
fascistisch insigne wider den wanhoopskreet,
„leve de Duce", beteekenen een zonderling
antwoord aan den Franschen minister van
buitenlandsche zaken Bidault, want deze heeft
den Italiaanschen gedelegeerde op het hart
gedrukt, dat de onderteekening van het vredes
verdrag de loyale uitvoering van alle
voorwaarden in zich sloot. Van zijn kant,
heeft Lupi de Saragna aan Reuter ver
klaard, dat Italië gedwongen werd een verdrag
te teekenen, waarvan het eigenlijk geen deel
heeft, zoodat de 10e Februari een nationale
rouwdag werd. Het zal moeilijk zijn, een
tweede „Versailles" te vermijden!
KLEINE NATIES KUNNEN NU
OOK MEESPELEN
Als een blad aan den boom zijn de Russen
omgedraaid, die hun land op de conferentie
der plaatsvervangers in Londen vertegen
woordigen.
Goesef, die tot nu toe hardnekkig te keer
was gegaan tegen de voorstellen der andere
mogendheden, kleine geallieerde naties als
Nederland, België. Noorwegen ed., óók
een stem in het kapittel te geven, dat de
vredesverdragen opstelt, kwam gisteren n.l.
opeens met een mededeeling van ge-heel
tegengestelde strekking. Mijn regeering, zoo
zei hij, is ervan overtuigd dat er, met be
trekking tot de kleine landen, een breeder
standpunt ingenomen moet worden. Wij
dienen hen ook in te schakelen, te raad
plegen en van hun inlichtingen gebruik te
maken bij het opstellen van de verdragen.
De vorm waarin dat zou moeten geschieden
stond Goesef nog niet duidelijk voor den
geest, maar voor de komende dagen kon
digde hij nieuwe voorstellen aan*
EQet punt had dagen lang de gedelegeerden
gescheiden gehouden. Geen wonder dat de
verbazing en opluchting groot waren.
Het Amerikaansche voorstel over de pro
cedure werd voorts besproken. De Ameri
kanen willen, dat de plaatsvervangers vier
weken na de conferentie van Moskou samen
komen, om het eerste ontwerp van het
vredesverdrag op be stellen. Zij willen daar
bij 18 geallieerde landen uatnoodigen om aan
dit werk deel te nemen.
Het voorstel „bevoegde Duitsche autori
teiten" te hooren ontlokte veel discussie.
Frankrijk en Rusland waren tegen.
De standpunten deir geallieerde regeerin
gen zullen in alphabetisohe volgorde aan de
ministers van Buitenlandsche Zaken worden
voorgelegd.
De plaatsvervangers voor Oostenrijk twist
ten over de vraag of aan het verbod van een
„Anschluss" voor de toekomst ook een tot
het voeren van pan-Germaansche propa
ganda verbonden moet worden.
De Russen waren vóór het laatste, de
Amerikanen terwille van de vrije mee-
ningsuitang tegen.
