Jlimro* gritafe GTmtmttf
Vergat leerjongen roerklamp weg te nemen
Jhr Beelaerts geen lid van „Duitsche" comm.
Zwenking inz. Indië?
Hevige strijd woedt in den Soerabaja-sector
lOist TJ
DINSDAG 28 JANUARI 1917
Ze Serie, 2e Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 538
Abonnementsprijzen
0.26 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaaj
(bij betaling p. kwit
verb. m. adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per m.m
Bij contract belang
rijke korting.
Telefoonnummers:
Dir. en Red 2040b
Administratie 22710
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie
H OOGEWOERD 103
Postrekening 5 8 9 3 6
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMER
Ohef-Redactie:
B VAN DER ROS
N$tanlua$tirb is ofjcbleuert
myn b<?rl in tegljenspotl"
MOGELIJKE OORZAAK VAN
DE K.L.M.-RAMP
Het Deensche blad „Berlingske Tidende"
meldt, dat de commissie voor onderzoek in
zake de KLM-ramp bij Kastrup heeft ont
dekt, dat een 19-jarige leerjongen zich niet
herinnert de roerklampen van het vliegtuig
te hebben verwijderd. Deze leerling was
verantwoordelijk voor het verwijderen van
de wielblokken en roerklampen, wanneer- de
werktuigkundige, zijn leermeester, vrijaf had.
De. leerling, die slechts drie weken in dienst
was van de KLM, verklaarde zich alleen te
herinnerendat hij de wielblokken ver
wijderde.
In dit verband is het merkwaardig, dat op
ruim 70 meter van het verongelukte toestel
een apparaat is gevonden, dat dient om de
stuurinrichting vast te zetten. Deze roer-
klamp was van Neder landsche herkomst.
Volgens den leider van de Deensch-Neder-
landsch-Zweedsche commissie van onder
zoek kan het niet weghalen van den klamp
voor den start, waardoor het hoogteroer niet
vrij heen en weer bewogen kan worden,
een ongeluk ten gevolge hebben. Het onder
zoek wordt vandaag voortgezet
De commissie van de KLM en Rijkslucht-
De Koningin omstuwd door de
Amsterdamsche jeugd
H. M. de Koningin heeft gisteren, geheel on
verwacht, drie kwartier lang zonder een noe
menswaardige politiebescherming door de stra
ten van Amsterdam-Noord gewandeld, waarbij
zij omstuwd werd door honderden kinderen en
een kleiner aantal volwassenen. Toen H. M.
bij het Hagedoornplein uit de auto stapte,
stroomden tallooze kinderen onmiddellijk op
de Landsvrouwe toe, die vriendelijk glimla
chend en groetend, een moment volkomen in
gesloten was. Uiterst gemoedelijk - baanden
daarop de hoofdcommissaris en eenige agenten
een nauw pad tusschen de opgewonden kinde
ren voor de Koningin. Toen begon een voor
Amsterdam zeker unieke wandeling van onze
■Vorstin, die met groote ongedwongenheid
dwars door twee nauwe straten, den Wingers-
weg en de Duizendschoonstraat, temidden van
de onbluschbare vreugde van de Haar dicht
omringende bewoners naar de pont liep.
NEDERLAND CONDOLEERT ZWEDEN
De ohef van de afd. protocol van het Ned.
dep. van Buitenl. Zaken heeft gisteren een
bezoek gebracht aan den Zweedschen gezant,
ten einde de deelneming van het Ned. kabi
net te betuigen met het overlijden van den
Prins Gustaaf Adolf. De Ned. gezant in
Stockholm heeft rouwbeklag betoond bij het
Zweedsohe dep. van Buitenlandsche Zaken.
GRACE MOORE WORDT IN AMERIKA
BEGRAVEN
Grace Moore, die bij de K.L.M.-vliegramp
in Denemarken om het leven kwam, zal in
de Ver. Staten ter aarde worden besteld, al
dus verklaarde haar echtgenoot, Valentin
Parera, die zich uit Cannes op weg naar
Denemarken heeft begeven.
VLAARDINGERS VINGEN IN 1946 VOOR
f I MILLIOEN VISCH
Vandaag is het een jaar geleden, dat de
zeevischhal te Vlaardingen werd heropend,
in welk jaar voor ruim een millioen gulden
Arisch is aangevoerd. Gisteren werd dit ronde
getal juist gepasseerd.
LIQUIDATIE VAN DE AM.-NED. LEEN- EN
PACHTOVEREENKOMSTEN
Ter regeling van de liquidatie der Ameri-
kaansch-Nederlandsche leeci- en pachtover
eenkomsten is gisteren te Den Haag aange
komen de Amerikaan Alden Boyd, die be
sprekingen met het Ned. dep. van Financiën
zal voeren.
vaartdienst zal misschien vandaag, maar
waarschijnlijk eerst morgen terugkeeren.
Het Deensch dep. van Buitenl. Zaken
heeft den Deenschen gezant te Den Haag
opdracht gegeven, aan de Ned. Regeering,
in verband met de vliegtuigramp, de deel
neming der Deensche regeering te betuigen.
MR VAN KLEFFENS PER SCHIP NAAR
NEDERLAND
Mr E. N. van Klef fens is vandaag per
schip naar Nederland vertrokken, voor het
voeren van besprekingen. Hij zal in de laat
ste week van Febr. naar de Ver. St. terug
keeren. Volgens welingelichte kringen zal
de Ned. ambassadeur te Ottawa, mr 5. H.
van Royen, min. Van Kleffens als vertegen
woordiger in den Econ. en Soc. Raad der
Ver. Naties zoo lang vervangen.
Ter receptie bij gelegenheid van het gouden jubileum van de inrichting voor geesteszieken
„Endegeest" te Oegstgeest, hetwelk gisteren werd herdacht, verscheen ook mr E. J. M. H.
Bolsius, lid van Ged. Staten van Zuid-Holland (tweede van links), die wij hier in een geani
meerd gesprek zien met burgemeester jhr. mr. F. H. v. Kinschot van Leiden en burgemeester
J. C. Baumann van Oegstgeest (resp. derde van links en midden). Geheel links de genees
heer-directeur van „Endegeest", dr C. P. J. Stotijn.
OOK ZWITSERL. GEBELGD
OVER ONVOLKOMENHEDEN
Zooals wij gisteren in 't kort meldden, is
de Internationale Commissie voor de bestu
deering van de Duitsche kwestie in haar
opzienbarend rapport tot de conclusie geko
men, dat het Nazisme in Duitschland geens
zins dood is, doch zich rustig organiseert.
Het tracht de controle te krijgen in de door
de geallieerden ingestelde democratische in
stituten.
Het rapport, dat ook melding maakte van
activiteit van geuniformde nazi's in Zuid-
Duitschland, is reeds scherp aangevallen door
den Amerikaanschen generaal Clay, die der
gelijke feiten ontkende. Thans maakt ook de
Zwitsersche regeering bezwaren tegen de
aantijging, dat de nazi's in Zwitserland be
langrijke saldi en kwartieren vestigden.
Het Zwitsersche antwoord spreekt van
„aanzienlijke fouten".
Ook Nederland heeft reden daarvan mel-
dinge te maken.
Volgens het Reuterbericht was de vice-
president van den Raad van State, jhr mr
Beelaerts van Blokland lid van de rappor-
teerende commissie.
In een telefonisch onderhoud, dat de
NieuWe Leidsche Crt. hedenochtend
Vandaag komt Soerabaja-kwestie
te Batavia in bespreking
Dr Van Mook is reeds in zijn paleis
teruggekeerd.
Hedenmorgen werden te Batavia de be
sprekingen tusschen de Nederlandsohe en
Inheemsohe delegaties hervat. Aan republi-
keinsohe zijde ontbrak Sjarifoedin, die thans
de militaire heeren te Djokjakarta inlicht
over de overeenstemming, welke op de
vorige zitting werd bereikt.
Naar Aneta seint, mag men verwachten,
dat nu dr Van Mook uit Soerabaja is terug
gekeerd, de gebeurtenissen in dezen sector
mede onderwerp van bespreking zullen uit
maken.
met den heer Beelaerts had, deelde deze
evénwel mede, dat hij reeds in September
1944 uit de commissie trad. In den tijd, dat
hij zich met de Regeering in Londen bevond,
maakte de heer Beelaerts inderdaad deel van
de Commissie uit. Met de bevrijding in zicht
meende hij die taak te moeten neerleggen.
Mr Paul Rijkens van het kantoor der Uni
lever in Londen nam toen namens hem zit
ting. Blijkens een brief die de heer Rijkens
op 27 November 1945 aan den heer Beelaerts
schreef bedankte ook hij als lid, zoodat Ne
derland sinds 1945 reeds geen vertegenwoor
diger meer in de commissie had.
Dat nochtans de naam van den heer Bee
laerts in verband met het rapport genoemd
werd,' maakt de critiek van generaal Clay en
de Zwitsersche regeering begrijpelijk. Er
kleven inderdaad „aanzienlijke fouten" aan
het rapport.
Wat niet wegneemt, dat voor het nazi-ge
vaar in Duitschland niemand de oogen mag
sluiten.
Het blijft met de aangekondigde uit-
breidiimg van de Commissie-Generaal
een vreemde geschiedende. Onlange heeft de
minister-president nog verklaard., dat alleen
personen deel zullen uitmaken vaar de Com
missie- Generaal, d'ie zich ,,co<n amore" stel
len achter de ontwerp-overeenkomst van
Limgigadjatd.
Prof. Posthuma, aangezocht voc diit col
lege, heeft verklaard bereid te zijn, „op de
basis van het aeooord van Linggad/jati mede
te werken aan den wederopbouw van Indo
nesië." Dit volgde trouwens reeds, zei hij,,
uit de omstandigheid, dat hij zich bereid
had.' verklaard een eventueele benoeming te
aanvaarden.
„Het Parool" echter is er niet zoo gerust
op. De aanstaande benoeming van prof.
Posthuma tot lid van de Commissie-Gene
raal en de mogelijkheid dat dr Loviwk be
noemd zal worden als opvolger van dir Van
Mook, kunnen, zoo schrijft het blad, wel
eens aanwijzingen zijn dat de Regeering im
haar Indië-politiek een zwenking gaat
nemen. In beide mannen ziet ,,Het Parool"
tegenstanders van Linggadjati en het acht
voor die ministers in het kabinet, die tevens
lid zijn van de Partij van den Arbeid, het
moment aangebroken om eens flink met die
vuist op tafel te slaan. Ja, heel de Partij
van den Arbeid mag wel eens met de por
tefeuilles gaan rammelen, meent het blad.
Sinsdien echter is de toestand nog iets
verwarder geworden. Want thans lijkt het
waarschijnlijk, dat niet alleen prof. Posthuma,
dooh ook prof. J. H. Verzijl, hoogleeraar in
het volkenrecht en de internationale poli
tieke geschiedenis te Leiden, voor het Md-
maatsohap van de -Commissie-Generaal ia
aangezocht en zich\ bereid heeft verklaard,
een eventueele benoeming te aanvaarden.
Het merkwaardige is nu, dat deze zelfde
prof. Verzijl destijds behoord heeft tot de
hoogleeraren, die een adres hebben gezon
den aan de Regeering, waarin zij zich tegen
de overeenkomst van Linggadjati hebben uit
gesproken.
Beteekent dit alles dat de minister-pre
sident op zijn uitspraak is teruggekomen?
Beteekent het, dat prof. Verzijl een zwaai
heeft gemaakt? Wien het ook gelde moge,
belijnde politiek is iets anders. Wij wachten
maar weer af.
(Nadat het bovenstaande geschreven was
bereikte on ook nog een telegram van d"e
vereanigimg „NederlandIndonesië" aan den
ministerraad, uit welk telegram, evenals uit
het Parool-artikel, groote ongerustheid
spreekt)
80.000 MENSCHEN WACHTEN OP
TELEFOONAANSLUITING
Naar thans bekend is geworden bedroeg
in Nov. 1946 het aantal telefoonaansluitingen
4n Nederland 354.032, terwijl toen 79.941 per
sonen op aansluiting zaten te wachten. Een
en ander is te wijten aan het nog steeds nij
pende gebrek aan telefoontoestellen en ka
bels.
KRACHTIGE MAATREGELEN
DER NEDERL. TROEPEN
In aansluiting op de berichten van het
republikeinsohe persbureau „Antara", volgens
welke bij Krian in den sector van Soerabaja
een hevige strijd is ontbrand, meldt United
Press, dat Nederlandsche strijdkrachten een
grooten aanval op bedoelde republikeinsche
posities hebben ondernomen.
Een Ned- militaire woordvoerder deelde
mede, dat het niet onwaarschijnlijk was, dat
de Ned. troepen vergeldingsmaatregelen had
den genomen. In de afgeloopen maanden wer-
«j^den zij n.l. onafgebroken bestookt door In-
heemsche artillerie en sluipschutters.
Republikeinsche kringen zijn van meening,
dat de onderhandelingen voor de definitieve
onderteekening van de overeenkomst van
Linggadjati door den aanval in gevaar zouden
DAT de pianist Johan v. d. Boogert be
noemd is tot hoofdleeraar aan het A'dam-
sche Conservatorium.
DAT de ambassadeur van Frankrijk te
Den Haag, Jean Rivière, het beschermheer?
schap heeft aanvaard over de concerten, die
het Orchestre Colonne in Nederland komt
geven.
DAT in het Gebouw voor Bouwkunde der
T.H. te Delft een tentoonstelling van foto's,
teekeningen en plattegronden wordt gehou
den, als resultaat van de studiereis van 23
studenten door Frankrijk.
DAT gisteren te Den Helder een herden
king heeft plaats gehad op het graf van
Dorus Rijke.o, die 100 jaar geleden werd
geboren
DAT de Vincent van Gogh-tentoonstelling
dezer dagen in het Musée de l'Orangerie te
Parijs is geopend door den Ned. ambassa
deur aldaar.
DAT de suiipburg over den IJsel bij De-
Venter voor de derde keer dezen winter
wegens ijsgang is weggenomen
DAT het in ons land vertoevende Tsjechi
sche kinderkoor hedenavond in „De Har
monie" te Groningen zal optreden.
DAT het Leger des Heils te A'dam weer
is begonnen met het uitreiken van gratis
koffie tegen de koude.
DAT de Holl.-Brab. afdeeling van den
Chr. Boeren- en Tuindersbond op 12 en 13
Febr. op „Birkhoven" bij Amersfoort een
conferentie zal houden met als sprekers
mV J. S. Biesheuvel en A. W. Bieuwenga.
DAT het secretariaat van de „Internatio
nal Friendship League" is gevestigd Java-
straat 6, 's-Gravenhage.
DAT, 46 jaar oud, plotseling is overleden
de in Den Haag geboren dr E. Hanlo, chi
rurg te Maastricht.
DAT de Kath. Arb. Beweging in Limburg
een rust- en vacantie-oord wil stichten.
DAT de R.K. Middenstands-Centrales van
Limburg bij min. Huysmans geprotesteerd
hebben tegen de opheffing van het distri
butiekantoor te Kerkradë.
DAT voor het B.G. te Roermond de dood
straf is geëischt tegen den 43-j. M. Jagers,
die den Nederlander W. Verhallen te Den
Bosch had doodgeschoten.
DAT voor hetzelfde B.G. 20 jaar werd
geëischt tegen den 33-jar. winkelchef Jan
Straten te Heerlen en den 37-j. drukker H.
de Haan uit Heerlen, wegens 't arresteeren
van Joden.
DAT de Ned. gezant in Kopenhagen, jhr
W. F. van Lennep, afwezig is en vervangen
wordt door mr D. A. van Hamel.
DAT aan den officier van gezondheid 3e
klasse K. J. Breman ongevraagd ontslag uit
den militairen dienst is verleend.
DAT aan de res.kapiteins mr dr E. H. T.
Kwast en C. H. A. Stevens en aan den res.
len luit. A. van der- Meer ontslag uit den
aienst is verleend.
DAT de proc.-fiscaal bij het B.G te
's-Gravenhage 5 jaar gev.straf eischte tegen
den Leidschen kantoorbediende Willem Kok,
wegens dienstneming bij het N.S.K.K.
DAT Donderdagavond a.s. om 7.15 uur
radio-causerie wordt gehouden voor de
hulpactie voor Joodsche kinderen.
DAT de Kon. Bibliotheek in Den Haag tot
nader aankondiging alleen op Maandag en
Dinsdag van 9.30 tot 16.30 uur geopend zal
zijn.
DAT de noodtelefooncentrale te Breda* Za
terdag een uitbreiding heeft ondergaan waar
door 1000 toestellen meer ingeschakeld kun
nen worden.
DAT het raadsbesluit van Deurne om veen
arbeiders alsnog 7 cent per uur uit te be
talen voor van '42 tot '44 verrichten arbeid
bij K. B. geschorst is tot 1 Juli '47.
DAT voor het B. G. te A'dam 12-j. RWI
geëischt werd tegen den 34-j. NSKK-er C M
Polder uit A'dam, o.m. volgens verraad van
een Jood, die geen ster droeg.
DAT H. M.'s torpedobootjager „Van Ga
len" uit Indië op weg naar Nederland te Co
lombo is aangekomen en vandaag naar Aden
vertrekt.
DAT Donderdag in tegenwoordigheid van
den comm. zeemacht J A Gauw de „Zeven
Provinciënstraat" in A'dam herdoopt wordt
in „Karei Doormanstraat".
DAT t.b.v. het Karei Doormanfonds en het
Fonds Noodgebieden, op 31 Jan. en 1 Febr.
een bazaar wordt gehouden op Leyduin, het
opleidingscentrum van de Marva bij Haarlem.
DAT de Zaandamsche wandelsportvereeni-
ging „De laatste Loodjes" op den Nat. feest
dag een avond-puzzle-wandéltocht over 10
km organiseert.
DAT de postkantoren inlichtingen verstrek
ken over de hervatting van het postwissel-
verkeer tusschen Ned. en Suriname en wel
tot f 17.60 (Sur. Crt.) naar en f25 uit Suri
name.
DAT de studententooneelgroep, die op 1
Febr. voor de NIWIN naar Indië vertrekt,
's avonds tevoren in A'dam een tooneel-
avond geeft tbv de NIWIN.
DAT het veer DrutenDoodewaard en dat
van AmerongenEek en Wiel gestremd zijn.
DAT een niet bij name genoemde kunst-
harsfabriek het gemeentebestuur van R'dam
heeft verzocht een fabriekscomplex in Hoek
van Holland te mogen vestigen.
DAT het Tribunaal te Enschede den ex-
burgemeester van Oldenzaal, A H G Westink,
tot 8 jr interneering heeft veroordeeld.
zijn gebracht. Volgens nadere berichten is een
halve divisie Nederlandsche troepen met zware
artillerie, tanks en vliegtuigen een actie be
gonnen ten Zuiden van Soerabaja.
De troepen trokken op tegen het spoorweg-
knooppunt Modjokerto-Sidoardjo. Verschil
lende dorpen zouden eenige keeren in anderè
handen zijn overgegaan.
Wat men in Duitschland onder weder
opbouw verstaat, illustreert deze foto.
'legen de bouwvallen van een pastorie was
een noodwoning opgterokken
Aanhoudende vorst, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Enkele
overdrijvende wolkenvelden, waaruit plaat
selijk nog wat lichte sneeuw valt, matige tot
zwakke wind uit Oostelijke richtingen, in
den nacht in het Zuid-Oosten van het land
plaatselijk zeer strenge vorst (minimum tem
peraturen beneden 15 graden onder nul),
overigens strenge tot matige vorst.
ZON EN MAAN
WOENSDAG 29 JAN.: Zon op 8.26 en onder
17.21; Maan op 11.25 uur. Woensdag 5 Febr.:
Voilé Maan.
