$lituw jCriitsrl# (Êtmmttf
Den Haag deponeert z'n wenschen te Londen
Bemanning van de „Lilia" verliet het schip
DE „PEN GUN"
„Republiek" blijft Linggadjati accepteeren
lDist Tl
DINSDAG 14 JANUARI 1947
üe Serie, ïe Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 524
Abonnementsprijzen:
0.26 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaal
(bij betaling p. kwit.
verb. m. adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per m.m.
Bij contract belang
rijke korting.
Telefoonnummers:
Dir. en Red. 20408
Administratie 22710
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie
HOOGEWOERD 103
Postrekening 5 8 9 3 6
Chef-Redactie
voor Leiden en Omstreken
B. VAN DER ROS
„Statüuaslirb is oljeMeuert
myn bert in leyfjenspoet"
INZAKE DE VERGOEDINGEN
VAN DUITS CHLAND
Hedenmiddag is aan de plv. ministers
van Buitenl. Zaken der „Groote Vier" te
Londen overhandigd het memorandum van
de Ned. Regeering nopens het beleid door
de geallieerde mogendheden, t.a.v. Duitsch-
land te voeren. Het hoofddoel, dat Neder
land t.a.v. het Duitsche vraagstuk nastreeft
is: het scheppen van afdoende waarborgen
ter verzekering van vrede en veiligheid
eenerzijds. en van noodzakelijke waarborgen
voor het herstel van het economisch leyen
van Nederland en van de welvaart van
Duitschland, voor zoover die voor de alge-
meene welvaart van Europa en van de we
reld vereischt is, anderzijds. Hiervoor acht
Nederland allereerst noodzakelijk een ge
meenschappelijk beleid voor alle bezettings
zones en t.z.t. beperking der militaire be
zetting tot een aantal strategische gebieden
en punten. Als natuurstaat zal Nederland
ten nauwste betrokken moeten worden bij
het opstellen van het voeren beleid. Tevens
moet een minimum aan economisch en
sociale bestaanszekerheid aan de Duitsche
bevolking worden gewaarborgd, alsook een
behoorlijke voedselvoorziening. Nauwkeurig
zal moeten worden toegezien op het denazi-
ficatiebeleid en op het noodzakelijk herstel
van de vrijheid van meeningsuiting in
Duitschland Vereischt is ook een, desnoods
voorloopige volkstelling, teneinde inzicht te
verkrijgen in de structuur van de Duitsche
bevolking, terwijl eveneens een onderzoek
naar de Duitsche welvaartsbronnen ge-
wenscht is. Het ligt in de rede, dat het in
het belang van den vrede en de veiligheid
zal zijn, een statuut voor Duitschland te
ontwerpen, dat duurzaam zal zijn en bestand
tegen de fluctuaties van de internationale
politiek.
In politiek opzicht zal gewaakt moeten wor
den tegen herleving van het Pruisisch-Duitsche
nationalisme en van de Duitsche zucht naar
wereldverovering. Als staatsvorm ware de
Statenbond, zooals Duitschland kende van 1815
1866, te verkiezen boven den Bondstaat. In
economisch opzicht vereischt bindende af
spraken tusschen de bondgenooten, alsmede
het bevorderen van een economische ontwik
keling in Duitschland, die het voeren van een
agressieve economische politiek aan banden
legt. Hiervoor is noodig decentralisatie van de
Duitsche economie. Strenge contróle op de
Rijn- en Roergebieden blijft noodzakelijk, zelf3
een geallieerde bezetting voor langeren duur
dan voor het overige deel van Duitschland.
T.a.v. het Saargebied heeft de Ned. Regeering
volledig begrip voor de Fransche desiderata,
doch een beslissing moet worden genomen
in overleg met de overige Westelijke buur
landen. Het herstel van de schade, welke
Nederland geleden heeft, zal tot uitdrukking
moeten komen in herstelbetalingen. De bezet-
tingskosten zullen zooveel mogelijk beperkt
moeten worden en ten volle door het Duitsche
volk moeten worden opgebracht. Ook de
kosten van wederopbouw moet Duitschland
dragen.
Met memorandum dringt voorts aan op het
voorzichtig" ontmantelen en afvoeren van
fabrieksinstallaties en wil die beperken tot
wapenfabrieken alléén.
Op duurzame ontwapening van Duitschland,
toelating van alléén fiscale tarieven voor in
voerrechten voor de Duitsche industrie, het
opstellen van maxima voor de productie van
die industrie, instelling van een Bedrijfs
organisatie, om de aggressieve industrieele
mentaliteit op effectieve wijze te bevorderen,
staat het memorandum voorts voor.
Nederland moet zijn landbouwproducten op
de Duitsche markt kunnen brengen, en
Duitschland zal in de Europeesche houtvoor
ziening moeten worden ingeschakeld.
Duitschland moet zeescheepvaart en scheeps
bouw behouden, doch zich voorloopig tot kust
vaart beperken. De Duitsche handelspolitiek
dient in het kader der Europeesche samen
werking te worden gebracht. In dit verband
overweegt de regeering de mogelijkheid van
het afsluiten van een handelsverdrag. Sanee
ring van het Duitsche geld- en financiewezen
op korten termijn is gewenscht. De oude
schulden zullen met de reëele mogelijkheden in
overeenstemming gebracht moeten worden.
Geen amnestie voor politieke
delinquenten
Eén der bladen meldde dat ter gelegenheid
van de blijde gebeurtenis in het Prinselijk
gezin, zeer waarschijnlijk aan politieke delin
quenten amnestie zou worden verleend.
Naar de Nieuwe Leidsche Crt
van officieele zijde verneemt is hier geen
sprake van.
Dr A. Plesman, dir. der KLM, wordt van
daag in Londen verwacht voor belangrijke
besprekingen met Br. luchtvaartautoriteiten
1 APRIL DE TURF VRIJ
In tegenstelling tot een vroeger gepubli
ceerd bericht verneemt de Nieuwe Leid
sche Crt, dat met ingang van 1 April as.
turf bonvrij verkrijgbaar zal zijn. De pro
ductiegebieden in Groningen, Friesland,
Drenthe en Overijssel leveren n.l. zeer groote
hoeveelheden af.
Nadat de bemanning van de „Doris Rijkers" opnieuw onze goede naam op het terrein van
het reddingswezen had bevestigd, door in twee moeilijke reizen alle 17 koppen van de
„Lilia" af te halen, moest het 2000 ton metende Deensche schip aan zijn lot worden over
gelaten. Het wordt dan ook als verloren beschouwd.
MOEILIJKE REDDING DOOR
DE „DORUS RIJKERS"
De geheele bemanning heeft thans het bij
Den Heldor gestrande s.s. „Lilia" verlaten,
diat in een hopelooze situatie verkeert.
De „Lilia" is niet, zooals aanvankelijk ge
meld, een Zweedsch, maar een 1506 brt.
métend Deen9oh ss. van de fa. J. Lanritzen
uit Kopenhagen en op weg van de Engel-
sche haven Fowey naar Helsinki met een
lading porsel eina arde voor Finland.
Gistermorgen had de „Dorus Rijkers" reeds
dertien loden der bemanning van boord ge
haald, doch vier bleven er neg aan boord
in een laatste poging om het schip te be
houden. De hooge zeeën maakten het werk
van de sleepbooten „Voorwaarts" en „Nes
tor" echter bijna onmogelijk en zij liepen
de haven van Den Helder binnen om beter
Prof. Weyer lid van de C.-G.?
Prof. G. A. P. Weyer, hoogieeraar in de
tropische staathuishoudkunde te Utrecht,
heeft op verzoek van de Regeering zijn be
zoek aan Amerika onderbroken en is in Ne
derland1 teruggekeerd.
Prof. Weyer, die in de V.S. een officieele
opdracht vervulde, zal de Regeering van. ad
vies diienen in de economische moeilijkhe
den, die in de Qverzeesohe G ebi edisde elen
heersohen. In dit verband wordt zijn naam
genoemd1 als lid van de Commissie-Generaal.
Parlementaire Commissie in
West-Indië gearriveerd
Besprekingen met de Staten van Suriname.
De Nederlandsche parlementaire commis
sie is Zondag j.l. te Paramaribo gearriveerd.
Gisteren hadden de leden een samenkomst
met gouverneur Brons en met de leden der
Staten van Suriname.
De commissie is voornemens deze week
een bezoek te brengen aan de bauxiet- en
goudmijnen en voorts aan de voornaamste
landbouwgebieden.
weer af te wachten.
Inmiddels vochten de vier laatste Denen
aan boord van de Lilia" tegen het binnen-
stroomende water. Gisteravond konden zij
het niet langer bolwerken en gaven nood
seinen met een Lamp, waarop die „Dorus
Rijkers" zee koos.
De redding was geen gemakkelijke. De
kracht van den wind was zoo groot, dat van
het afdalen langs een stormteer moest wor-'
den afgezien. Terwijl de reddingboot aan
stuurboordzijde langs de „Lilia" stoomde,
hielden vier leden van de bemanning een
springnet op, waarin achtereenvolgens drie
van de schipbreukelingen met een goed-
berekenden sprong terecht kwamen. De
vierde belandde op het dek, maar liep on
danks den vrij hevigen val geen verwon
dingen op. Om kwart voor elf liep de
„Dorus Rijkers" de haven van Den Helder
binnen en namen de uitgeputte Denen hun
intrek in hotel „Wapen van Den Helder".
De 50-j. kapitein F. Clausen gelooft nog
niet in het verlies van het schip en wil van
daag nog eens poolshoogte nemen of het kan
worden vlot getrokken.
Het schijnt met de „Pen Gun" een vreemde
geschiedenis te zijn.
De „Pen Gun" is, haar men weet, het
voorlichtingsorgaan voor het Nederlandsche
leger. Den laatsten tijd ging het uit van
een stichting, waarin ook de Regeering een
stem had.
Nu kan het steeds tot bijzondere situaties
aanleiding geven, wanneer de Regeering in
een onderneming een directe stem heeft. Zij
is dan immers particulier belanghebbende,
zooals andere particulieren, of naast andero
particulieren. Maar bovendien blijft zij Over
heid, drager van het gezag en met name
van de uitvoerende macht. Al te spoedig
kunnen dan deze beide spheren van parti
culier belang en overheidsgezag met elkan
der in conflict komen. Het is als regel de -
Overheid, die aan het langste eind trekti
alleen reeds omdat zij beide troeven (het
particulier belang en het Overheidsgezag)
in handen heeft.
Dit bezwaar zal zich nog des te sterker
doen gevoelen, zoodra de Overheid zich in
laat met een onderneming, welke de voor
lichting ten doel heeft, of zoodra zij zich
direct met de voorlichting gaat bemoeien,
Nog niet zoo lang geleden is over de hou
ding, welke de Overrheid ten aanzien van
haar eigen voorlichting moet innemen, een
rapport verschenen van een commissi, be
staande uit deskundigen en door de Over
heid daartoe in het leven geroepen.
Wat thans met de „Pen Gun" schijnt te
zijn gebeurd is een bevestiging van hetgeen
wij hierboven schreven, nl. dat het uiter
mate moeilijk is, hier de spheren zuiver te
houden. Hier liggen kwesties, welke zich
niet zonder meer laten oplossen, doch die
nauwgezette bestudeering vergen. Indien de
Overheid, zooals wij gelezen hebben, ge
dreigd heeft met intrekking van de papier
vergunning voor het geval de „Pen Gun"
aan de voorwaarden der Regeering geen ge
hoor wilde geven, is dat een wijze van be
handelen van de kwestie, die stellig door
tastend genoemd mag worden, maar daarom
nog niet juist behoeft te zijn. Er zijn wel
gebieden, waar een doortastend optreden
van de Overheid sterker geboden zijn. Het
voorloopig resultaat van de moeilijkheden
rondom de „Pen Gun" is nu geweest, dat
een proces is gevoerd over den naam, een
proces, dat al heel gauw een onverkwikke
lijke geschiedenis is en dat het hier zeker
ook was. Dat de Regeering het in dit proces
heeft verloren, versterkt het vermoeden, dat
zij in deze moeilijke materie heeft gehan
deld, zonder zich voldoende te doen voor
lichten over de problemen, welke hier
schuilen.
Wij hopen, dat deze episode spoedig tot
het verleden moge behooren en dat, met
erkenning van verleende en verworven rech
ten, een oplossing worde gewezen. Wij «ho
pen dit niet in de laatste plaats voor onze
militairen, die niet aan onverkwikkelijke
strubbelingen, maar aan behoorlijke voor
lichting en goede lectuur behoefte hebben.
Gen. Spoor arriveert a.s. Vrijdag
in ons land
Naar het A.NP. meldt, is heit vertrek van
luit.-gen. S. H. Spoor wederom twee dagen
uitgesteld. De Ned.-Ind. legercommandant
zal dus eerst a.s. Vrijdag, 17 Januari, in
Nederland arriveeren.
REGEERINGS-VERKLARING
HOORT DA4R NIET BIJ
Op de gisteren ten huize van Soekanno ge
houden vergadering van het republikeinsche
kabinet werd een communiqué uitgegeven.,
waarin de delegatie van. de republiek gieimadh_
tiigd blijft de overeenkomst van Linggadjati
te onderteekenen, „uitsluitend zooals deze is
gebaseerd op de artikelen, in November ge
parafeerd, met inbegrip van de notulen, de
toelichtingen en de officieele correspondentie
met de Nederlandsche delegatie, doch niet
gebonden aan eenigerlei bespreking buiten
het officieele contact van de beide delega
ties"
Alvorens het aoooord te onderteekenen en
aan het voorloopig republikeinsche parlement
aan te bieden, zal de Indonesische delegatie
nog nadere besprekingen voeren over ver
schillende gebeurtenissen, waaromtrent ver
schil van meening bestaat en waarvoor op
lossing noodzakelijk is, aldus het communi
qué, dat onderteekend is door den secretaris
van het republikeinsche kabinet, mir Ali Boe-
diarajo.
DAT te Waalwijk de huidenhandelaar A.
T. uit Sprang-Capelle is ingesloten, die
13000 huiden, bestemd voor den zwarten
handel, in zijn bezit had.
DAT het pontverkeer DrutenDoodewaart
weer normaal is.
Dat mr Th. H. de Meester, seer. K. v. K.
voor Duitschland te Dén Haag, gisteren en
vandaag te Waalwijk besprekingen heeft ge
voerd met industrieelen uit de Langstraat
over het weer aanknoopen van zakenrelaties
met Duitschland.
DAT M. M. A. H. A. Taymans als attaché
verbonden is aan de Belgische ambassade te
Den Haag.
DAT mr VJ. A. C. v. Dam, voorz. van de
Kon. Schippersver. „Schuttevaer" op 22 Febr.
te R'dam gehuldigd wordt i.v.b. met zijn 40
jr lidmaatschap der ver. door een eere
comité. waarin burg. Oud en secr.-gen. mr
D. G. W. Spitzen, zitting hebben.
DAT tegen den 35-jr. P. Heins uit, A'dam,
die W.A.-liedjes componeerde en dienst nam
bij het Legioen Nederland, voor het B. G.
aldaar 20 jaar is geëischt.
DAT de Nederlander W. L., die met zijn
jacht uit IJmuiden 170 kg anemonenbollen
voor een Engelschman clandestien naar En
geland had vervoerd, door den Engelschen
rechter tot 20 pond boete werd veroordeeld.
DAT momenteel 650 seizoenarbeiders te
Roosendaal werkloos zijn (in 1945 1160) en
men deze als vaklieden in de industrie wil
inschakelen.
DAT de Partij v. d. Vrijheid 8 Mrt haar
jaarverg. houdt te A'dam.
DAT de statuten van de „Ned. organisatie
Voor toegepast-natuurwetenschappelijk on
derzoek ten behoeve van de Rijksverdediging"
Jtijn goedgekeurd.
DAT H.M.'s gezant te Lima, mr A. Met-
höfer, naar Bolivia is vertrokken en zoo
lang vej-vangen wordt door H. v. Ginhoven.
DAT is weggezuiverd S. Wassenaar,
hoofdcommies bij het voorm. dep. voor Bijz.
Econ. Zaken.
DAT H. Dikker benoemd is tot hoofdcom
mies der P.T.T. te A'dam.
DAT op verzoek aan Joh. Kroon te Assen
eervol ontslag is verleend als eerste-secr.
Grondkamer voor Drenthe.
DAT benoemd is tot inspecteur-generaal
van het Rijksarbeidsbureau mr P. H M
Werner, dir. Gew. Arbeidsbureau Eindhoven.
DAT het postwisselverkeer met Zwitser
land is verhoogd tot 40 franc naar en tot
f 25 uit dat land.
DAT van 29 Dec.5 Jan. 7 runderen, 3
kalveren en 14 biggen aan mond- en -klauw
zeer zijn gestorven.
DAT de Ned. reddingboot „Ganges" uit
Falmouth is vertrokken om hulp te bieden
aan een onbekend Fransch schip, dat op 225
km. ten Z.W. van Lands End in nood is.
DAT gisteravond te Breda 71 jr oud plot
seling is overleden wethouder A. -Mabeles
(Prot.-Chr.)
DAT de havenverlichtipg in Veere weer in
werking is.
DAT tengevolge van een auto-botsing te
Bergen op Zoom de vrachtwagenbestuurder
J. v. d. Vrede uit Zaamslag zijn armen en
beenen op meerdere plaatsen brak.
DAT te A'dam 77 j. oud is overleden Ph.
P. Scheltes, oud-dir. der Verzekeringsbank
Victoria.
DAT eerst na een fusie van Fokker en
Aviolanda de besprekingen met de Amerik.
Beech Aircraft zullen worden hervat.
DAT 72 j. oud te Den Haag is overleden
F. C. Zillesen, oud-dir. van Van Markens
Drukkerij en van Adams Drijfriemenfabriek
te Delft.
DAT in opdracht van de N.V. Ned. N.-
Guinea Petr. Mij een Am. Mij op West-
Nieuw Guinea nieuwe olieboorterreinen gaat
exploiteeren.
DAT Haarlem 1 Jan. J.l. 155.000 inwoners
telde.
DAT binnenkort te Velsen fabrieken voor
papieren cementzakken en stal-en meubelen,
een constructiewerkplaats en wellicht ook een
fabriek voor plastic- respect, kunsthars voor
werpen zullen worden gevestigd.
DAT het totaal aantal aanvragen voor het
Consumentencrediet 270.000 bedraagt.
DAT de oud-minister van Koloniën dr J.
C. Koningsberger, te Voorburg, 17 Jan. 80 j.
hoopt te worden.
DAT ons land voedsel en 12000 ton rubber
zal leveren aan de Fransche zone in Duitsch
land, zulks in ruil voor andere artikelen.
DAT het Chr. Nat. Vakverbond de 120.000
leden is gepasseerd.
DAT in de St. Crt van gisteren zijn opge
nomen een verbeterde prij zenbeschikking
emballagehut '46, een wijziging van het cal
culatieschema B voor wollen stoffen en een
wijziging in de schaaf- en zaagtarieven.
DAT prof. dr N. J. Polak te R'dam Vrijdag
a.s. zijn zilveren jubileum hoopt te vieren en
in verband hiermee om 3 uur in het Beurs
gebouw aldaar een bijeenkomst wordt ge
houden. i
DAT aan den administrateur van de Ned
R.-K. Ver. van Sigarenfabrikanten, A. H. J.
Wouters, het gouden eerekruis pro Ecclesia
et Pontifice is toegekend
DAT op zijn verzoek eervol ontslag is ver
leend aan E. Lampe als consulair agent der
Nederlanden te Barquisimeto.
DAT 10 jaar gev.straf is geëischt tegen
den 39-j. Haarlemschen caféhouder Johan
van 't Hof, die in Mei 1942 een jodenjongen
heeft verraden.
DAT deze ruibriek wordt vervolgd ot> pag. 2
Hier ziet men het oogenblik, waarop de
laatste vier opvarenden van de „Lilia" zich
aan boord begeven van de „Doris Rijkers".
Zeer zacht, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht,: Meest
kradhtige wind tusschen Zuid en Zuiidi-West,
zwaar bewolkt met nu en dan eenogen regen,
of motregen., morgen overdag zeer zacht.
ZON EN MAAN.
Woensdag 15 Jan. Zon op 8.42 en onder
16.57; Maan op 2.14 mi onder 12.32. Woensdag
22 Jan. Nieuwe Maan.
