PETROLEUM
KACHEL
H. STOUTEN
LABORANT
ADR. VAM
OOY Jr.
BEZORGERS
le Verkoopster
NETTE MEISJES
DIENSTMEISJES
WINKELPAND
De woningnood is niet altijd een oorlogswee
Geruchten over de notulen van Linggadjati
TE KOOP GEVRjMOO
Voor keeren, repareeren,
modeleeren
St Jorrissteeg 9
Snelle aflevering gegarandeerd
leerling-, halfwas- en
volslagen banketbakkers
EENIGE NETTE
EEN LEERJONGEN
GEVRAAGD
EEN NET MEISJE
DIENSTBODE
GEVRAAGD
NET MEISJE
VROUWELIJKE KRACHT
Hoofdvertegenwoordiger
WONINGRUIL
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 7 JANUARI 194*
OVER CREPEERGEVALLEN
EN KROTWONINGEN
(Eigen reportage)
Langs een bonkig stukje grasland leidt
een modderig pad naar het wat scheef
gezakte huisje onder een gehavend dak.
Vier verweerde, baksteenen muren met
hier en daar een klein raam, een voor
deur die met een kruk sluit.
Door die voordeur §tapt men in een
donkere, armoedige ruimte: vurenhouten-
tafel zonder kleed, wankele stoelen, een
taduuk kastje. Er hangt een bedorven
lucht, het is er, op dezen herfstmorgen,
half donker. Het huisje bezit nog twee
muffige vertrekjes waar bedden, fietsen
en rommelige pakkisten bij elkaar staan.
Hier woont een gezin met vier opgroeien
de kinderen. Wederopbouw nioemt het een
„crepeergeval".
Er worden lieve liedjes gezongen over
m de Betuwe, die eens weer in bloei zal
staan. Er wordt geroemd over dit vrucht
bare plekje tusschen de groote rivieren.
Er wordt getreurd over de verwoestin
gen, daar aangericht. Maar ga dan vooral
niet kijken naar de arbeidersbehuizingen,
zooals die er vóór den oorlog reeds wa
ren. Totaal onvoldoende behuizing beti
telt men thans, in de periode van herstel,
met het onwelluidende woord „crepeer
geval". Nadere toelichting overbodig!
Dit Betuwsche krotje is ook een cre
peergeval Maarhetzelfde gezin
woonde er reefis lang voor 1940. Alleen
waren toen de vier kogelgaten niet in den
muur. Nu is het er niet alleen benauwd
en onfrisch, maar ook nog tochtig en het
dak lekt hier en daar. Op het erfje van
deze krotwoning is haastig een houten
noodwoning gezet: een weelde van ruim
te, licht en lucht voor deze menschen. Of
ze er blij mee zijn? De volgende week
moeten ze de nieuwe woning betrekken.
„Ik had liever, veel liever, dat ze 'thier
maar weer een beetje dichtmaakten", zegt
de vrouw „Laat mij maar in mijn eigen
huisje!"
Zeweten niet beter, deze menschen.
Wij gaan verder en zien Betuwsche arbei
derswoningen, die gespaard bleven. In
een duister krot met een enkel smal raam
dat nooit opengaat, woont een bejaard
echtpaar met een volwassen dochter. Aan
den muur hangt een gedenkplaat met zil
veren lettertjes op wat eens zwart flu
weel was: „Gedenkt den weg, op welken
de Heere u deze 50 jaar heeft geleid"
Nu zijn ze vierenvijftig jaar getrouwd,
deze oudjes. Op hun huwelijksdag trok
ken ze in dit huisjeHet huisje bleef
in den oorlog onbeschadigd en dus is dit
geen „crepeergeval"
Bunkerwoningen.
Treurig is het gesteld met.de behuizing
in vele Betuwsche, Brabantsche en Lim-
burgsche arbeidersdorpen. Is er zoo'n
krot beschadigd, dan is het een „crepeer
geval". De noodwoningen, die hier zijn
gebouwd, moeten in al hun schamelheid
dezen menschen als paleizen voorkomen.
Wat is er niet geschreeuwd over de
schande, dat menschen in kippenhokken
en bunkers wonen! Maar: een kippenhok
is vrij hoog en heeft een heelen wand
ramen. Het moet droog en tochtvrij zijn,
anders zijn de kippen dadelijk ziek. Een
solide kippenhok is een woning, ver te
verkiezen boven de krotten, die in enkele
halfdonkere, muffe vertrekjes heele ge
zinnen bergen. En de bunkers? Wij be
zochten er verscheidene. Niet die, welke
ons door burgemeesters of ambtenaren
van den Wederopbouw werden aangewe
zen. Wij gingen zoo maar eens kijken,
hier en daar. Vooral in Zeeland en met
name West-Kapelle, is de bunkerbewo-
ning uitgebreid. In West-Kapelle zijn 50
bunkers bewoond. Alle zijn in de duinen
gebouwd en dus gedeeltelijk onder den
grond. Maar zij bestaan uit een of twee
ruime, kurkdroge vertrekken, behoorlijk
van hoogte en met goede ramen boven
den grond. Er is overal electrisch licht,
meestal waterleiding en in verscheidene
bunkers stond de radio lustig te spelen.
De menschen maakten zelf deze onderko
mens bewoonbaar, en als dat niet ging,
hielp Wederopbouw. Er zijn toiletgele
genheden en kranen en het verblijf is
uiterst solide.
Een niet te onderschatten bezwaar blijft
echter de beperkte ruimte. Het is nooit
goed të praten wanneer een heel gezin,
soms nog met schoonouders of andere
verwanten, in één vertrek moét slapen.
Daarom wordt aan deze menschen zoo
spoedig mogelijk een noodwoning aange
boden. Maar zij zijn daar niet verrukt
over. Zij weigeren die zelfs meestentijds.
De bunker, dien zij hebben veroverd, is
onbetwist eigendom. Dat geeft weer een
idee van het „eigen gedoetje". Een bun-
kertje in de buurt vormt de kolen- en
aardappelbergplaats, een bunkert je er
naast doet als schuurtje dienst, er is weer
een varkenskotje en een kippenren ge
timmerd. waarom in een houten nood
woning te trekken, waar het 's winters te
koud en 's zomers te heet is en die bo
vendien nog f 3.60 huur per week 'kost.
Zoo wonen er nog steeds menschen in
bunkers. En enkelen in kippenhokken.
Onvoldoende behuizing! Maar erger is de
gedwongen samenwoning in kleine hui
zen, waar een gezin met twee kleine kin
deren huist in één vertrek. Daar wordt
gekookt, gewasschen, gegeten en gesla
pen in één kamer. Een gezin met vier
kinderen, dat over twee vertrekjes be
schikt. Eneen gezin met elf kinde
ren, dat huist in een vochtige noodwo
ning met drie slaapvertrekjes van twee
bij twee
Crepeergevallenin de Betuwe zijn
er tientallen. In Limburg driehonderd.
Brabant kent ze, Zeeland kent ze. Nood
toestanden.Wederopbouw vecht er
tegen.
Maar.ze zijn niet allemaal door den
oorlog ontstaan, deze ellendige woning
toestanden. Nu vloeit men over van me
delijden met de crepeergevallen.maar
wie keek er vóór den oorlog naar om?
Nederland heeft fraaie villadorpen, maar
is danig tekortgeschoten op het platte
land. Neen, het valt niet te betreuren, dat
tallooze onvoldoende arbeiderswoningen
verwoest zijn door het oorlogsgeweld.
Dr FEUILLETAU DE BRTJYN:
WAT IS ER VAN WAAR?
Op de Zaterdagmiddag in Diligentia gehouden
vergadering van Nat. Reveil, sprak dr W
Feuilletau de Bruyn over de notulen van
Linggadjati. Er liepen zeer stellige geruchten
over hetgeen t.a.v. de Kroon door onze onder-"
handelaars zou zijn opgemerkt. Zoo zou prof.
Schermerhom de Kroon hebben aanbevolen als
een symbool, zou Max van Poll de positie van
de Kroon hebben vergeleken met een onpar
tijdige deskundige, waarvoor men onze Konin
gin kan bestemmen. En dr Van Mook zou het
Hoofd der Unie hebben betiteld als voorzitter
va neen gezamenlijk orgaan, zonder stem. Van
de zijde der republiek vou daarop geantwoord
zijn, „dat de positie van de Kroon nu veel
duidelijker was geworden". Is het een wonder,
aldus spr., dat Hatta, buiten Linggadjati. dan
H.M. de „mandoer", d.i. opzichter van Soe-
karno noemde. Spr. haalde vervolgens de uit
spraken van den heer Vonk in de Tweede
Kamer aan en van prof. Aalberse, die van oor
deel zijn, dat hier strafbare Grondwetsschen
nis is gepleegd door de C.-G.
De rede werd voorafgegaan door een toe
spraak van den heer J. Dielissen, die de poli
tiek van de Regeering afbrekend noemde en
van B. Boelhouwer, die de R.K. Kamerfractie
van desertie naar het kamp der zgn. proges-
sieven beschuldigde.
KNAP WERK VAN DEN RIJKSWATER-
- STAAT BIJ WESTERVOORT
Wegens den ijsgang op den Gelderschen
IJssel is de schipbrug bij Westervoort weer
weggenomen en wordt het verkeer omge
legd over Zutphen. Dank zij de zeer groote
inspanning van den Rijkswaterstaat zal
deze situatie waarschijnlijk slechts tot a.s.
Donderdag voortduren, daar men er in ge
slaagd is de laatste overspanning van de
(voorloopige) vaste brug bij Westervoort op
de pijlers te krijigen. Alleen het houten
hulpdek en de toegangen zijn nog niet ge
reed
ZIJN BROER DOODGESCHOTEN.
Terwijl een 19-jarige jongen Zaterdag te
Almelo een Duitsch geweer schoonmaakte,
ging dit geweer af en werd zijn 15-jarige
broer gedood.
Wij mogei} en moeten deernis hebben met
de getroffenen, die dakloos werden, maas
voor velen is zelfs de noodwoning van)
thans de beste behuizing, die zij ooit heb
ben gehad!
Ondertusschen heeft het gebrek aan
huisraad en vooral aan behoorlijke bed
den en textiel, met name lakens en sloo-
pen, gevolgen meegebracht. Overal io
deze streken heerscht scabies en vele ge
zinnen hebben te kampen met-ongedier
te. Dat is ook geen wonder, als men de
vuile, armelijke bedden ziet, waar men in
moet slapen. Kapotte matrassen, vuile de
kens, veelal geen enkel laken. Hierin ligt
een dringende taak voor den Wederop^
bouw. Er wordt toegezegd en beloofd.,
maar men moet zich er tenslotte afmaken
met de opmerking: „Waar niet is. verliest
de keizer zijn recht."
Toch.... er moét geholpen worden. Er
moeten reine bedden en lakens komen*
wil men de huidziekten tegengaan.
Kasteel als noodwoning.
In Well, bij het Brabantsche dorp Ber
gen, staat het overblijfsel van een der-
tiende-eeuwsch kasteel, dat toebehoorde
aan een Dusseldorfschen grondbezitter.
De Duitschers hebben er een vesting van
gemaakt en er met een paar honderd man
twaalf dagen stand gehouden tegen de
Engelschen. In het gehavende gebouw
met de vervuilde binnenplaats, wonen nu
vier gezinnen en eep aantal jonge tuin
ders. Tevens is er de Tuinbouwschool in
ondergebracht. In een zaal van het kas
teel, waar wind en regën door open
raamgaten binnenkomen, heeft de burge
meester enkele maanden geleden H.M. de
Koningin mogen ontvangen. Zij kwam
zich toen persoonlijk op de hoogte stel
len van den toestand in deze streek.
Maar er werden zoolang geleende ruiten
in de ramen gezet en de zaal werd mef
geleende meubelen bewoonbaar gemaakt.
De Koningin heeft toen persoonlijk tex
tiel toegezegd en inderdaad is de eerste
zending ontvangen. Maar de nood is zeer
groot en voorloopig verdwijnt elke zen
ding als in een bodemloozen put.
Met woningbouw alleen komt men er
nieteen dak boven het hoofd is niet
alles, wat een mensch behoeft. Weder
opbouw heeft hierin een onmetelijke
taak. want ook zullen straks, naast den
nieuwbouw, de onbeschadigde krotwo
ningen een aanfluiting te meer worden
voor het veelbezongen mooie Nederland.
Zal Engeland toeslaan in
Palestina?
Stichting van Joodschen Staat verwacht.
In Londen en in Palestina verwacht men, al«
gevolg van het bezoek van Cunningham aan
de Britsche hoofdstad, strengere maatregelen
ter oplossing van het Palestijnsche probleem
Instelling van een afzonderlijken Joodschen
Staat met eigen regeering. dominion-status,
eigen vlag^ minister van Buitenlandsche Zaken
en leger is te verwachten.
De Londensbhe bladen voorzien groot©
moeilijkheden
Om 9 uur plaatsen wij een
voordeelige aanbieding in
de uitverkoopetalage. Te
gen fantastisch lagen prijs.
Ieder uur 9-^01112 u.
2345 uur een ander
aanbod; andere opruimin
gen den geheelen dag door
BREESTRAAT 9, LEIDEN
VENDUHUIS
DER NOTARISSEN
Op Donder-
jv dag 9 Jan.
ffLgNe' a.s. des v.m.
mrW.LSiï' 10 uur zal in
bovengemeld
Venduhuis publiek
worden verkocht:
Modern Eet- en Slaap-
kamer-ameiiblement,
Linnenkasten, Bureau,
Radiotoestel, Glas- en
Aardewerk, enz.
Te bezichtigen: Woeis-
dag a.s. van 104 uur
De Vendumeester
T. BEEUWKES
MACHINALE
SLIJPERIJ
BEESTENMARKT 'i
REPARATIE
Kunstgebitten in enkale
uren klaar. Telef. 2o97Q.
Hoogewoerd 88A, Leiden.
Brieven onder No 5157, aan
het bureau van dit blad.
Gevraagd voor spoedige indiensttreding
Aanmelden:
FA. H. M. BIESIOT
HAARLEMMERSTRAAT 164
N.V. DAGBLAD TROUW
VRAAGT VOOR LEIDEN
Bezorging geschiedt in de vroege
ochtenduren.
Aanmelden:
HOOIGRACHT 96.
FA. I. J. v. EGMOND, Bontwerker en Maatkleeding
te Leiden, Breestraat 173, vraagt voor spoedige indienst
treding. wegens huwelijk van de tegenwoordige employé
met ervaring op dit gebied en op de noogte van een
voudig administratief werk.
PersoonL sollicitaties onder overlegging van referenties:
B ree straat 173.
WASSERIJ THIJSWIJK Noordwijk
vraagt
voor mangel- en
strijkafdeling.
BURGERMEISJE
voor banketbakkerij en
DAGMEISJE
voor de huishouding.
Brieven onder No 5152, aan
het bureau van dit blad.
In het Rotterdamsch Zeehospitium, Kindersanatoriuim.
te Katwijk aan Zee, worden gevraagd:
LEERLING-VERPLEEGSTERS en
ASP. /LEERLINC-VERPLEEGSTERS
Vereischten: diploma MULO. Huishoudschool of daar
mee gelijkstaande opleiding. Min. leeftijd leerl.verpl. 18
jaar, asp. leerl.verpl. 16 jaar. Sollicitaties uitsl. schrift,
te richten aan de Adj. Directrice.
mnl. of vr. in Fotohandel
annex Drogisterij,
Brieven onder No 5154, aan
het bureau van dit blad.
Wegens ziekte opnieuw
gevraagd
NET MEISJE
voor dag of dag en nacnt.
Mevr. SPARRIUS,
Kanaalstraat 25, Rijmsburg.
Mevrouw Caspari, Gevers
straat 38, Oegstgeest, vraagt
van 's morgens 92 uur.
Aanmelden na 5 uur.
Mevr. Jasperse, Witte Sin
gel 72, vraagt een
v.g.g.v„ boven 20 jaar.
e$n nette Werkster voor 2
dagen per week of een
net Meisje van 9 tot 3 a.
Mevr. I. FASSEUR,
Havenplein No 1.
MEISJE
GEVRAAGD
voor heele of halve dagen,
gedeelte per week, of dag
en nacht.
Van Assendelftstraat d7,
Oegstgeest, Tel. 21007.
GEVRAAGD
voor dag en nacht of voo*
den dag, tegen 1 Februari.
Mevr. BOUMAN, Zeeweg
76, Katwijk aan Zee.
Op het Distr. Cons. Bureau t.b.d. Tuberculose, Middel
weg 38, Ledden, kan worden geplaatst een
voor administratief en eenvoudig
laboratoriumwerk.
Sollicitaties schriftelijk te richten aan het Distr. Cans.
Bureau t.b.d. Tuberculose, Middelweg 38.
kan worden aangesteld bij Bouwkas,
werkende met renteloze hypotheken.
Vast salaris en provisie. Prettige werkkring.
Bij gebleken vakkennis goede vooruitzichten.
Brieven onder No 5155 aan het bur. van dit blad.
Bij hetACADEMISCH ZIEKENHUIS te Leiden kunnen
EENIGE UITWONENDE
geplaatst worden v.g.g.v. en niet jongeü
dan 17 jaar.
Persoonlijke aanmelding op Dinsdag en Vrijdag tusschen
11 en 12 uur voormiddag bij het Hoofd van den Huis-
houdelijken Dienst.
25 van de jaarhuurwaarde als belooning, voor den-
gene, die mij kan helpen aan een
MET WONING
gelegen op de Breestraat^Leiden.
Brieven onder No 5153 aan het Bureau van dit blad.
AANGEBODEN een vrij huis op den Zijlsingel voor een
vrij huis in de Professoremwijk of Tuinstadswijk.
inlichtingen.: ZijlsLngel 70.
