In Z.-Holland nog ruim 6000 geïnterneerden
Truman pleit voor 'n onafhankelijk Oostenrijk
Rumoer om Haagschen componist Rob. de Roos
't Verklaarde
i FRANKR1JK 1 uitzicht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 1 JANUARI 1M»
DOCH MEER DAN 20.000
BUITEN VERVOLGING
(Van een onzer verslaggevers)
Het systeem om in versneld tempo de inter-
neeringskampen te ontruimen, heeft in 1946
het aantal politieke delinquenten, dat in de
provincie Zuid-Holland verbleef, tot ongeveer
6500 teruggebracht.
Toen op 29 Oct. 1945 de zaken der politieke
gevangenen door het M.G. werden overgedra
gen aan de diensten van Bijz. Rechtspleging,
bevonden zich in de verschillende kampen in
Zuid-Holland ongeveer 22.000 geïnterneerden.
Men weet. dat de Officieren-Fiscaal reeds vrfl
spoedig machtiging ontvingen om. zij het on
der bepaalde voorwaarden, naar eigen inzicht
bepaalde geïnterneerden in vrijheid te stellen.
Dit had ten gevolge, dat sinds genoemden
datum tot 24 Dec. jd. in deze provincie onge
veer 20.000 personen door de Officieren-Fiscaal
buiten vervolging werden gesteld. Hiervan
waren 15.425 personen in kampen geïnterneerd-
De resteerende 6500 zijn meer zware gevallen,
belangrijke collaborateurs, SS-ers, Landwach-
ters, enz.
Uiteraard zal het aantal vrijlatingen niet zoo
snel meer gaan, omdat nu de betrokkenen zich
eerst voor een rechterlijke instantie te verant
woorden krijgen. Tot dusver werd aan de
vrijgelaten delinquenten in totaal f 1.317.960
aan boeten opgelegd. Dit als voorwaarden aan
de in vrijheidsteling verbonden van door
gaans groote collaborateurs.
Het is de bedoeling, dat de tribunalen in
de toekomst meer ingeschakeld zullen wor
den bij de berechting van hen, die nog re-
classabel geacht worden, doch eigenlijk tot
de meer zware gevallen gerekend moeten
worden, zooals jeugdige SS-ers.
Hef systeem van voorwaardelijk in vrijheid
stellen, heeft. volgens den Officier-Fiscaal,
mr F. E. Hollander, tot nu toe bevredigende
resultaten gehad. Er zijn slechts enkele geval
len, en dan betreft het voornamelijk vrou
wen! waarin opnieuw tot interneering
moest worden overgegaan. Het komt wel meer
malen voor, dat vrijgelaten personen, als ge-
Clay gouverneur der Ameri-
kaansche zone
1 Koude remt econ. samenwerking
met Engelsche zone.
Het Amerikaansche ministerie van Oorlog
meldt, dat luitenant-generaal Clay, thans
plaatsvervangend militair gouverneur van
de Amerikaansche bezettingszone van
Duitschland, Jozeph Mac Narney zal opvol
gen als militair gouverneur van de Ameri
kaansche bezettingszone en commandant van
de Amerikaansche strijdkrachten in Europa.
In een interview heeft de nieuwe militaire
gouverneur zich zeer toeschietelijk getoond
jegens de Duitschers Echter is er nog niets
met zekerheid bekend aangaande de kwestie
of de Duitschers aan de conferentie in Mos
kou mogen deelnemen. De thans heerschen-
de koude is er de oorzaak van, dat de fuusie
van de Britsoh-Amerik. zone nog niet het
succes oplevert, dat men er van verwacht;
integendeel er valt een vermindering van 25
procent der industrieele productie te consta-
teeren en er dreigt groot gevaar voor de bin
nenscheepvaart
„TEGELBERG" NAAR INDIË VER
TROKKEN
Aan boord van. de „Tegelberg", welke he
den. uit Amsterdam naar Batavia vertrok
ken is. bevindt zich het eerste verkennings
regiment uit Amersfoort, benevens eenige
leden van de Militaire Adminstratie.
volg van feiten, die later aan het licht komen,
alsnog worden gearresteerd.
Tenslotte zij nog gemeld, dat de drie arron
dissementen van het Tribunaal in Zuid-Hol
land, n.l. te Rotterdam, Dordrecht en Den Haag
tot nu toe ongeveer 1500 zaken afdeden en
voor eenige tonnen aan boeten oplegden. De
meeste van de berechte delinquenten bevinden
zich inmiddels in vrijheid.
Gerbrandy over de verklaring
van dr Van Mook
Prof. mr P. S. Gerbrandy heeft tegenover
den IncLischen redacteur van het A.N.P. te
kennen gegeven dat de door het A.N.P. ge
publiceerde verklaring van dr Van Mook
aan den bijzonderen AN.P.-correspondent
te Batavia in strekking niet onjuist is, al
is zij wel in enkele detailleeringen niet ge
heel aanvaardbaar. ,J>e medeeldng van dr
Van Mook raakt echter het betoog in mijn
radiorede niet" aldi+s prof. Gerbrandy.
De bekende komiek Buziau werd heden 70 jaar. Men ziet hem hier een partijtje dammen
met z'n zoon.
ATOOMENERGIE NIET VOOR
MILITAIRE DOELEINDEN
Truman, de president der Vereenigde Sta
ten, heeft zijn jaarlijksch rapport over „den
toestand der Unie" gisteren persoonlijk aan
het Congres voorgelezen.
„Door het leiderschap der Vereenigde Sta
ten in de wereld", aldus Truman, „maken de
gevolgen van hetgeen men in dat land al of
niet bereikt, zich voelbaar over den geheelen
aardbol".
Sprekend over Amerika's buitenlandsche
betrekkingen verklaarde hij om., dat de be
zettende mogendheden de onafhankelijkheid
van Oostenrijk dienen te erkennen.en dat zij
haar troepen terugtrekken. Ook de Duitschers
en Japanners, aldus Truman, moeten weten,
waar zij aan toe zijn, zoowel wat betreft hun
grenzen en hun hulpbronnen als op het punt
der herstelbetalingen. „Zonder te pogen hun
binnenlandsche zaken te regelen kunnen wij
ons er^van verzekeren, dat zij zich ontwa
penen
Wat ook de gebreken van de vredesverdra
gen met de voormalige Assatellieten mogen
zijn, deze verdragen waren volgens den pre
sident zoo goed als men mag hopen te be
reiken. Verdere discussie zou den toestand
in de betrokken landen in ernstig gevaar
brengen. Gedurende de debatten hébben de
Vereenigde Staten de wereld duidelijk ge-
HAAL GEEN OUDE KOEIEN
UIT DE SLOOT
Zooals bekend is geworden wil de regee-
ring den Haagschen componist Robert de
Roos aanwijzen als cultuurattaché voor
Nederland te Parijs. Ddt is voor „de Waar
heid" aanleiding geweest tot scherpe critiek,
zoowel op het voornemen van de Regeering
als op de houding van Robert de Roos in
bezettingstijd. Hoewel met „zuiver arisch"
was de Roos toch lad van de Kultuurkamer,
terwijl hij zich tevens volkomen loyaal zou
hebben verklaard tegenover de nieuwe orde,
zich daarbij beroepende op zijn huwelijk
met de dochter van den Duitschen gene
raal von F alken ha yn. Alhoewel het ons be
kend is, dat de Roos tijdens den oorlog niet
bepaald een standvastige houding heeft aan
genomen, waarvoor hij zich ook heeft moe
ten verantwoorden voor den Eereraad voor
de Muziek, zijn de door „de Waarheid" ge
noemde feiten ons onbekend en zullen ook
moeilijk bewezen kunnen worden. Het ge
il eele stukje heeft dan ook een vrij sterk
sensationeel karakter, hetgeen zeker onze
bewondering niet kan hebben. Het heeft nl.
geen zin om van lederen kunstenaar 't straf
register te lichten, nadat een officieele in
stantie als Eereraad voor de Muziek den
kunstenaar heeft vrijgesteld van eenigen
strafmaatregel Zouden we dit strafregister
van alile musici nog eens gaan bezien, dan
zouden er heel wat van hen voorloopig
onmogelijk gemaakt worden. Het gedrag
van Robert de Roos tijdens de bezetting is
aanvechtbaar geweest, maar was dat van
Eduard van Beinum, die in 1946 n.b. nog
een week is uitgesloten geworden, niet laak
baar? En toch is hij met bet Concertge
bouworkest onze cultureele ambassadeur in
het buitenland. Het verleden van deze men-
schen is thans echter, na uitspraak van den
Eereraad, een afgesloten periode, waarop we
niét meer behooren terug te grijpen, al heeft
de Centrale Eereraad het dan ook noodig
geoordeeld verschillende vonnissen van
kunstenaars te vernietigen. Een daad, welke
nog steeds talrijke vragen doet oprijzen.
Iets anders is het natuurlijk of de Regee-
rmg met dit voornemen op den juisten weg
is. We willen geenszins de groote capaci
teiten van Robert de Roos als kunstenaar
ontkennen hij is nog steeds een onzer
meest representatieve componisten maar
we willen toch in twijfel trekken of juist
hij, gezien zijn houding, de juiste man is
Voor deze belangrijke taak. Dit is geen
kwestie van misgunnen, integendeel, doch
zuiver een kwestie van het aannemen van
de juiste houding tegenover die kunstenaars,
die zich in den bezettingstijd als sterke,
nationale persoonlijkheden hebben doen
kennen. We noemen slechts namen als Wil
lem Pijper en Bert us van Lier. Vooral de
laatste heeft dikwijls met levensgevaar de
nationale zaak gediend, is een zeer vooruit
strevend componist en beweegt zich, door
zijn talenkennis, met groot gemak in het
internationale Leven. Voor deze musici lijkt
ons het genoemde Regeer ingsvoornemen
eenigszins pijnlijk, vooral daar Robert de
Roos ons land ook al heeft vertegenwoor
digd op het Internationale Muziekfestival in
Londen. In geval van een dergelijke benoe
ming dient zeker rekening gehouden te
worden met de antecedenten, dit om even-
tueele ontstemming bij anderen te voor
komen.
maakt, dat zij zich niet meer in isolationisme
zullen terugtrekken.
Met betrekking tot de Sowjet-Unie ver
klaarde de president, dat de verschillen tus-
sohen beide het feit niet mogen verdoezelen,
dat elk van hen belang heeft bij het spoe
dig tot stand komen van de vredesverdragen,
waarbij weer normale verhoudingen ontstaan.
De Sowj et-Unie en de Vereenigde Staten,
aldus Truman, dienen zich het meest bezig te
houden met het bevorderen van collectieve
veiligheid en niet met het nastreven hunner
Lndividueele veiligheid.
Wat het vraagstuk der atoomenergie be
treft wensohen de VS. geen monopolie voor
zichzelf of voor welke groep dan ook; zij
wenschen slechts garanties, dat geen land
atoomenergie gebruiken zal voor militaire
doeleinden.
STRENG ONDERZOEK EISCH
Het Eerste Kamerlid Algra heeft den
minister-president de volgende vragen ge
steld: 1. Heeft de Regeering kennis geno
men van de berichten-, volgens welke ver
schillende Kerstpakketten, bestemd voor de
militairen in Ned.-Indiië, bij aankomst te
Tandjong Priok ontsierd bleken door op
schriften als: „Vroolijk Kerstfeest, ploer
ten", en is inderdaad bij onderzoek te be-
voegder plaatse gebleken, dat die opschrif
ten tijdens het inladen te Amsterdam zijn
aangebracht? 2. Is de Regeering bereid, een
streng onderzoek naar de daders in te
stellen?
GEWONDE MILITAIREN NAAR NEDER
LAND
Op 4 Januari is de „Kota In/ten" met een
transport van 1107 gewonde en zieke mili
tairen, benevens 23 burgers, uit Batavia
naar Nederland vertrokken.
KANS DAT VELE DUITSCHERS
DOOD VRIEZEN.
De temperatuur in geheel Duitschland is
thans minstens 23 gr. Celsius onder nul. For
rester, hoofd van de afd. steenkolen van het
Amerikaansche militaire bestuur, heeft me
degedeeld, dat het bestuur zich gelukkig kan
prijzen, indien gedprende de vorstperiode
een aanzienlijk aantal Duitschers niet dood-
vriest. Hij was van meening, dat de Britsche
zone er nog slechter aan toe is.
In Joego-Slavië zijn de Donau en de
Sau bevroren. Er worden zware sneeuwstor
men gemeld. Ook in Polen, Tsjecho-Slowaiajet
vriest het minstens 18 gr. C.
Gregor Fitelberg sprak
Het is eigenlijk een onhebbelijk iets
groote dirigenten te laten spreken. Hun
kracht ligt veelal niet in het theoretiseeren
over muziek en tijdens elk gesprek met bui
tenlandsche dirigenten blijkt ons weer hun
betrekkelijke beperktheid in het in juiste
termen samenvatten van de wezenlijke ken
merken der verschillende componisten.
Dirigenten zien
het notenbeelden
wil-len het alleen
maar dirigeer en.
Gistermiddag
bleek ons dit
weer tijdens een
onderhoud met
den 95-j. Gregor
Fitelberg, den
FooLschen diri
gent, die deze
maand enkele
concerten van
het Residentie
orkest zal leiden
Deze groote mu
sicus bekommert
zich en wel
licht terecht
niet om de ver
schillende muzi
kale stroomangen. „Wat is eigenlijk moderne
muziek? Er is slechts goede en slechte
muziek", was zijn antwoord op een vraag
naar zijn meening over de moderne compo-
GREGOR FITELBERG
nisten. En -Fitelberg heeft gelijk, want niet
alleen Willem Pijper maar ook Bach is
modern. Het publiek moet dit Leer en in
zien, moet, 'zooals Fitelberg opmerkte, Lee-
ren Luisteren door het steeds maar weer
opnieuw uitvoeren van hedendaagsche
muziek. FiteLberg is een .oorvechter voor
de „contemporary music", hij sprak met de
grootste waardeering over Robert de Roos,
wiens Sinfondetta hij zal uitvoeren en oyer
Elsa Barraine, van wie hij de 2e symphonie
zal brengen. Hedendaagsche muziek uitvoe
ren is „my pleasure and my duty", aldus
de groote genoegelijke Pool, die in 1339
zijn vaderland moest ontvluchten en daarna
in alle deelen van de wereld heeft gediri
geerd, ook in de Ver. Staten, waar hij zeer
bevriend was met Bela Bartok, die daar in
de grootste armoede gestorven is.
In Nederland zal Fitelberg om. de 2e sym
phonie van Car el Szymanowski brengen,
waarvoor het materiaal uit Ween en is ge
komen, terwijl hij tevens, t.g.v. het 100-jarig
bestaan van Pulchri Studio Hindemith's
„Mathis der Maler", in orkestzetting, zal
uitvoeren. Zijn oordeel over de moderne
Amerikaansche muziek was zeer voorzich
tig. Met waardeering sprak hij over Copland
en Schuman, doch voegde er aan toe: J
don't like to speak about it". Met gerecht-
vaardigden trots vertelde Fitelberg over de
kunstenaars uit zijn eigen land als Arthur
Rubinstein, Jan Sm e ter li n en Stefan Aske-
nase, terwijl ook Porkofieff en Strawinsky
zijn groote bewondering hebben. Na zijn
verblijf in Nederland zal Fitelberg een tour-
née door Italië maken om in het volgende
seizoen weer een 15-tal concerten van het
Residentieorkest te leiden.
In één van zijn ironische kronieken, vlak
vóór den oorlog geschreven, zegt Jacques
Chardonne o .a„Als de industrie, de han-
del en de landbouw genationaliseerd worden,
zal Frankrijk volkomen vernietigd zijn. Dat
is alles, wat de socialisten voor het volk
kunnen doen. De socialisten zullen tot
groote pr ij sver laging overgaan eneen
ieder naar den afgrond breien." (Les
socdalistes fixer aiemt les prix Pus bos et
ruineraieivt tout Ie monde).
Deze uitspraak schoot mij te binnen, toen
ik dacht aan de jongste maatregelen van
den Franschen premier Blum, die al eerder,
gedurende een maand, minister-president
was en behalve als politicus ook als liberair-
oriticus naam heeft gemaakt. Het Frans oho
-oHc lijdit onder een zeer begrijpelijke on
gerustheid. Het „Parijs, zooals de gids het
u niet laat zien" is er altijd geweest. De
politieke onzekerheid, of nu lliimpéreur, een
koning of een president het roer in handen
had., evenzoo. Uiterlijk vindt de toerist in
Parijs niet veel veranderd, maar de misère
van den kleinen ambtenaar en den arbeider
voelt hij niet in zijn maag.
.Zwart" is te Parijs, in tegenstelling met
Londen, althans vier maanden geleden, alles
te koop. De Franschman van alle rangen
en standen „doet" aan politiek, windt zich
op met esprit, wordt niet vervelend door
zich zelf te veel „au serieux" te nemen en
laat het regeer en. over aan de beroepspolitici,
die in een knetterend Fransch wonden becri-
tiseerd. Maar hij gelooft niet meer in een
oplossing der moeilijkheden van Marianne,
omdat de bevrijding na den oorlog de groote,
economische onzekerheid deed voortduren.
De Fransohman verviel tot critische passi
viteit en velen onthielden zich bij de jong
ste verkiezingen van stemmen. Het lot van
Frankrijk ligt nu tot 16 Januari, den datum,
waarop de beide kamers van het parlement
een nieuwen president zullen kiezen, in han
den van den sociaHstischen premier Blum,
want na de presidentskeuae moet het kabinet
aftreden. Blum nam onmiddellijk maatre
gelen om den franc te redden. Den vicieusa
cirkel: inflatie, stijgende prijzen, kxmsver-
hooging, hoogece belastingen. Ben nationaal
kabinet zou de beste oplossing zijn geweest,
maar het werd Blum met de socialisten
alleen, hoewel de sterkste partij die der
communisten is en daarop die der Katho
lieke democraten, de M.R.P. volgt, met hun
leider Bidault.
Blum houdt met van halve maatregelen;
naar Indo-China stuurde hij kanonnen, in
de binnenlandsche- politiek zette hij het mes
in de rotte plek. Met Nieuwjaar besloot hij
tot een algeheele verlaging der prijzen van
fabrieksgoede-ren en landbouwproducten met
5 procent en nog eens 5 procent op 1 Maart
as. Blum sprak van een psychologische®,
schok" door de opgelegde prijsdaling veroor
zaakt, waardoor iedere inflatie zou worden
voorkomen. De nationale ondernemers had
den aan den algemeenen Landbouwbond en
de groote nationale vakbonden hun instem
ming met dezen maatregel betuigd. De voor
den „zwarten handel" achtergehouden goe
deren zouden rvu weer in de winkels te voor
schijn komen, de voorraden grooter worden,
dus de prijzen nog verdeT dalen. Of dit zal
gelukken is nog een vraag, omdat voor ver
laging van prijzen productie-verhooging noo
dig is en Frankrijk heeft met dezelfde moei
lijkheden (e kampen als wij, gebrek aan ge
schoolde arbeiders, aan steenkool en ge-
perfectiorai eerde gereedschappen. Wel zal
de Fransehe arbeider harder gaan werken,
want hoewel de wettige werkweek op 40
uren gehandhaafd blijft, zal de normale
werkweek tot 48 uut worden opgevoerd
Al zullen de prijzen der eerste levensmid
delen dalen, de tariefsverhooging voor ver
voer, electriciteit, gas, steenkolen post. etc
Léon Blum, die met alle macht de franc
voor inflatie wil behoeden, heeft een
campagne ingezet voor 5 pet. prijsverlaging,
waarover men in t Verklaarde Uitzicht
bijzonderheden kan vernemen.
blijft. Tegen saboteerende winkeliers zal
streng worden opgetreden, wanrt goederen,
die de prijsverlaging met 5 procent niet heb
ben ondergaan, worden in beslag genomen.
Het is een angstig experiment, dat van Blum,
zooals ook de buitenlandse he politiek den
invloed van ongerustheid en angsten onder
gaat. Waf zal Moekou brengen? Welk pers
pectief opent Indo-China? De politieke angst
transformeert zich in directe activiteit en
men annexeert economisch alvast het Saar-
gebied. De Fransohman trooste zich echter
met Anatole France, die ergens opmerkt:
„één dring vooral verleent bekoring aan de
gedachte van den menseh: „c"eet l'inquié-
tude!"
MEISJE TE HAARLEM DOOR HET IJS
GEZAKT EN VERDRONKEN.
Gistermiddag is het 13-jarig meisje van
der B. uit Haarlem bij bet schaatsenrijden
op de Ringvaart van de Haarlemmermeer
door het ijs gezakt en verdronken. Een
jongetje, dat tegelijk met haar door het ija
zakte, kon door kunstmatige ademhaling
weer tot bewustzijn worden gebracht.
