Republikeinsche roep voor een vrij Amerika
Weer vorstperiode van meerdere dagen op til
Gevechten te Medan worden steeds ernstiger
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
ZATERDAG 4 JANUARI 1947
ARBEIDSWETGEVING OP
DE HELLING
Joseph Martin, de eerste republikeinsche
voorzitter van het Amerikaansche Huis van
Afgevaardigden, sinds 1932, heeft bij de
opening van de eerste zitting in een rede een
beroep gedaan op alle burgers van die Ver.
Staten met de republikeinen samen te wer
ken, teneinde Amerika te behoeden voor een
ondergang door „internen economischen
moord". Belastingen en regeeringsuitgaven
worden verlaagd. Slechts een sterk, gezond
en vrij Amerika kan er toe bijdragen de we
reld te redden en de door den oorlog ge
troffen landen moeten voor hun herstel niet
te veel rekenen op de Ver. Staten. De ont
wapening moet practisch toegepast door een
„doeltreffende, nationale weneld" en de oor
log buiten die wet gesteld worden. Aan iedere
regeeringsinmenging in particuliere aange
legenheden der burgers moet een einde ko
men, maar het toezicht van het volk op de
regeering hersteld.
Onmiddellijk na de opening van het Con
gres was, volgens Reuter, een strooming te
bespeuren voor een wijziging van de Ame
rikaansche arbeidswetgeving. De democraat
Howard Smith stelde een herziening van de
„Wagnier-act" voor, welke voorziet in zaken
als het afsluiten van collectieve arbeidscon
tracten. Door 5 republikeinen werden wets
voorstellen ingediend ter voorkoming van
stakingen, die van nadeeligen invloed zijn op
de openbare gezondheid of veiligheid en in
de mijnindustrie. Het Congres is, zooals men
weet, thans in meerderheid republikeinsch.
(Wij wijzen op het artikel „De Amerik.
Presidentsverkiezingen" in ons nummer van
gisteren, waarin Harold Stassen als candidaat
voor de Republikeinen genoemd wordt en
de zege der Republikeinen bij de verkiezin
gen in 1948 voorspeld. Red.).
In den Amerikaanschen Senaat heeft de
Soekarno speelt de rol
van vogelaar
En dringt aan op een vreedzame
regeling.
Volgens „Ass. Press" heeft Soekarno gis
teren in een radiotoespraak een oproep ge
daan voor een vreedzame regeling van den
steeds slechter wordenden toestand in
Indië.
Hij meende, in een der meest verzoe
ningsgezinde redevoeringen, welke hij
sedert het begin van den opstand heeft ge
houden, te moeten zeggen, dat de bekrach
tiging van de ontwerp-overeenkomst van
Cheribom den weg zal banen voor een
vreedzame regeling, indien de Nederlanders
geen wijziging vragen van de oorspron
kelijke voorwaarden.
Soekarno deed dies een beroep op de
Nederlanders om. zich niet te verzetten
tegen het accoord, daar zij thans moeten
inzien ,,dat het geen 1941 meer is. Om wille
van de democratie moet jie weireld een
'vroegere -kolonie niet beletten een nieuwe
democratische staat te worden," zoo be
sloot mijnheer-de-president zijn toespraak.
Bij 't vertrek der C.-G.
(Vervolg van Pag. 1)
Sommige Indonesiërs hebben dit standpunt
al ingenomen. Zij hebben al gezegd: Waarom
zouden wij ons druk maken over toelichting
en regeeringsverklaringen? Die zijn immers
klaarblijkelijk voor „binnenlandsch gebruik"
in Nederland?
Maar in den opzet van de Regeering is
dat nu niet het geval. Wat de Regeering wil
aanvaarden is een overeenkomst, die, met in
achtneming van de Grondwet en uitgaande
van de oorspronkelijke overeenkomst, deze
laatste uitlegt aan de hand van de toelich
ting der Commissie-Generaal en van de bei
de regeeringsverklaringen.
Dit alles is neergelegd in de motie-Romme
De Regeering zelf heeft er nog een schepje
bovenop gedaan door op te merken, dat de
regeeringsvexklaring bij den uitleg van de
ontwerp-overeenkomst voorrang heeft. Dit
laatste is weer gezegd in een regeerings-
verklarin-g (de laatste) en als zoodanig dus
weer in de motie-Romme begrepen.
Iftt is bekend, dat wij tegen dezen gang
van zaken bezwaren hebben. Wij zijn van
oordeel, dat de oplossing niet gezocht moet
worden in een of andere interpretatie van
een reeds op zich zelf verwerpelijke over
eenkomst. Maar bovendien, ondanks alle in
terpretatie, welke een der de-overeenkomst-
onderteekenendenpartijen aan de overeen
komst geeft, blijft beslissend de in arti
kelen samengevatte tekst der overeenkomst
zelf. Die overeenkomst blijft, al is zij nog
zoozeer een politiek document, een juridisch
stuk, dat juridisch moet worden geïnter
preteerd.
Wat echter zullen Soekarno en Sjahrir nu
doen, als zij straks, behalve de hun bekende
ontwerp-overeenkomst ook de toelichting van
de Commissie-Generaal en de beide regee
ringsverklaringen voor zich neergelegd zul
len zien?
Zullen Soekarno en Sjahrir met inachtne
ming van de bedoelingen onzer Regeering
de ontwerp-overeenkom6t teekenen, dan is
dat, met behoud van de bovenvermelde be- I
zwaren, stellig een vooruitgang, vergeleken
bij een onderteekening van de ontwerp-over- i
een komst zender meer.
Indien echter Soekarno en Sjahrir
zullen weigeren om de interpretatie van
Commissie-Generaal en Regeering te aan
vaarden, zullen zij in den opzet wij zeg-
gen natuurlijk niet: in «de bedoeling der I
regeeringspolitiek de ontwerp-overeenkomst
moeten verwerpen.
Maar in dat geval blijft de Regeering ge
bonden aan den materieelen inhoud van Ie
op zichzelf niet bev.redigende, doch niette-
min belangwekkende motie-Romme en aan
verscheidene belangrijke uitspraken in de j
regeeringsverklaringen.
Wij mogen immers niet aannemen, dat de j
Regeering ook deze nieuwe instructie voor i
de Commissie-Generaal opzij zal zetten, in- j
dien deze instructie in het oog van Soekarno
en Sjahrir te ver gaat, zooals met een vorige
instructie voor de Commissie-Generaal wel
is gebeurd.
Dit laatste mag niet gebeuren, ook niet,
indien men mèt de Regeering van oordeel j
is, dat tusschen de verschillende staatsstuk- I
ken geen onderscheid zou bestaan.
democraat Taylor een resolutie voorgesteld,
waarin aan dien democratisch en 69-jarigen
senator Bilbo uit Mississippi de toegang tot
den Senaat wordt ontzegd, omdat deze de
grondwet geschonden had door geld aan te
nemen van leveranciers voor het leger en
voorts beschuldigd werd van het feit, Ameri
kaansche burgers (negers) belet te hebben
hun grondwettelijk recht om vrij te stem
men uit te oefenen. De resolutie werd aan
genomen en Bilbo de toegang tot den Se
naat geweigerd. Als protest hiertegen begon
nen de democratische senatoren uit het Zui
den een zg. „filitouster-actie", obstructie voe
rende door onafgebroken aan het woord te
blijven .en verhinderden tevens republikeinen
hun zetel in te nemen.
WEDSTRIJDVERBOD VOOR MOTOR
RIJWIELEN OPGEHEVEN
Het wedstrijd ver bod voor motorrijwielen
is opgeheven. Voor wedstrijden, die gehou
den worden onder auspiciën van de K.N.M.V.
-is alleen maar van deze organisatie vergun
ning noodig. Indien ze Zondags worden ge
houden is bovendien nog vergunning noodig
van den Rijksinspecteur van Verkeer. Be
houdens ontheffing van den minister mogen
geen wedstrijden op den openbaren weg wor
den gehouden.
INLICHTINGEN GEVRAAGD OVER
Mr. TH. BODDE.
De Haagsche PJt.A., L. Voorhout 13 ver
zoekt inlichtingen omtrent de eventueele
misdragingen in den bezettingstijd gepleegd
door mr Th. Bodde, destijds kantoor hou
dende Zeestraat 71 te 's-Gravenhage, ge
woond hebbende Laan van Meerdervoort 701
en Sportlaan 171.
Vergoeding voor arbeid in
interneeringskampen
Gelijk aan die in het vrije bedrijf.
In een radiopraatje over de tenuitvoer
legging van opgelegde interneering, deelde
mr J. D. v. d. Berg, pl.v. hfd. Juridische
Zaken van 't Dir. Gen. gisteravond mede, diat
de politiek-geïnterneerden arbeid moeten
verrichten t.b.v. de gemeenschap, zooals
voor het Rijk of voor andere publiekrech
telijke lichamen. Voor arbeid t.b.v. anderen
wordt de toestemming vereischt van den di
recteur-generaal, die deze toestemming
slechts verleent, indien de vergoeding gelijk
is aan die in het vrije bedrijf. Deze bepa
ling is bedoeld om de bestaansmogelijkheid
der vrije arbeiders niet te schaden. De ge
ïnterneerden mogen tenminste eenmaal
per maand een brief ontvangen en verzen
den, welke aan censuur zijn onderworpen.
Tevens mogen zij eens per maand bezoek
ontvangen. De kosten der internee-rings-*
kampen komen ten laste van het Rijk,
waartegenover staat, dat de opbrengst van
hetgeen door de geïnterneerden wordt ge
produceerd en alle overige baten in de
Staatskas worden gestort.
Kerk en School
BENOEMING DIRECTEURS VOOR DEN
LANDBOUW.
Bij K.B. zijn benoemd in vasten dienst: tot
inspecteur van het landbouwonderwijs met
den persoonlijken titel van directeur van
hét landbouwonderwijs ir N. van Vliet,
thans rijkslandbouwconsulent te Zutphen;
tot inspecteur van den landbouw met den
persoonlijken titel van directeur van den
akker- en weidebouw, ir H. T. Tjallema,
rijkslandbouwconsulent te Zwolle en tot in
specteur van den landbouw met den persoon
lijken titel van directeur van het veeteelt-
wezen, ir Th. C. J. M. Rijssenbeek. rijksvee-
teeltconsulent voor Gelderland.
WAT DE BILT ER OVER
HEEFT TE ZEGGEN
Het machtige gebied van hoogen lucht
druk over Rusland verplaatst zich nog iets
in Zuid-Westelijke richting. De kern ligt
thans nabij Leningrad met een luchtdruk-
waarde van ongeveer 1050 millibar (788 mil
limeter). Daar de luchtdruk in het Middel-
landsche Zeegebied verder daalde, p*ïtstond
over Midden- en Oost-Europa een in kracht
toenemende Oostelijke luchtstrooming,
waardoor de koude lucht uit Rusland over
de Noord-Duitsche laagvlakte in Westelijke
richting naar ons land wordt getranspor
teerd. Hedennacht werden de volgende tem
peraturen jemeld: Uit Zuid-Rusland —30
Uit Roemt iië 20, uit Polen 18, uit de
omgeving *an Berlijn 12, uit Tsjecho-Slo-
Bakker en militairen knoeiden
niet broodleveranties
Tal van arrestaties te Bergen-op-Zoom
en ook in andere plaatsen.
De bakker van het garnizoen Bengen-op-
Zoom, zekere van B., heeft zich met mede
werking van militairen schuldig gemaakt
aan ernstige knoeierij met broodbonnen. Hij
berekende voor het leger meer brooden.
dan hij leverde, waardoor hij enkele duizen
den guldens onrechtmatig in bezit kreeg en
de beschikking kreeg over groote hoeveel
heden meel, die hij clandestien verkocht.
Het geld, waarin de militairen meedeelden,
werd gebruikt voor extra'tjes voor de man
schappen. De boekhouder van den bakker
verkocht de broodbonnen aan een juffrouw,
die ze op haar beurt leverde aan een bakker
in Putte. Deze verkocht dan clandestien
brood aan Belgen. Tn tal van Ned. plaatsen
zijn arrestaties verricht, terwijl het onder
zoek zich tot in het buitenland uitstrekt.
PRIJZEN VAN STROO MOGEN NIET
VERHOOGD WORDEN.
Uit onderhandelingen met de geallieerde
bezettingsautoriteiten aangaande strooleve-
ranties aan Duitsohland heeft de handel de
volkomen verkeerde conclusie getrokken, dat
door een eventueelen export de prijs van
het stroo zou stijgen. Naar het dep. van
Landbouw c.a. mededeelt moet het echter be
slist uitgesloten worden geacht, dat bij een
eventueele vergunning tot export naar
Duitsohland de bestaande prijzenverordening
zal worden gewijzigd, aangezien prijsstijging
volkomen in strijd zou zijn met het tot nu
toe gevoerde beleid.
De maximumprijs, welke aan een land
bouwer mag worden betaald is f 21 per ton
Er is volgens het bedrijfschap voldoende
stroo om aan de bestaande vraag te voldoen.
wakije 14, uit West-Duitschland 8, uit
Hongarije en Joego-Slavië -j-8, terwijl in de
Povlakte nog steeds een vorst van ongeveer
8 graden voorkomt.
Hedenmorgen om zeven uur werden de
volgende temperaturen in- ens land ge
meten: Groningen - "Vliegveld Eelde) 4,
Leeuwarden Den Helder 0, vliegveld
Twente 3, De Bilt 1, Schiphol 1, Eind
hoven 1, Maastricht (vliegveld Beek) 1,
Gilze Rijen 1, Vlissingen 0.
Daar de luchtdruk in Spanje en Portugal
steeds verder daalde, en ook bij de Azoren
de vrij diepe depressies passeerden, is de
luchtdrukverdeeling thans wederom gunstig
voor een vorstperiode van meerdere dagen.
ENGELAND WIL T.A.V. ALBANIË UIT EEN
ANDER VAATJE TAPPEN
De Britsche regeering heeft er Rusland,
Frankrijk, China en de Ver. Staten van in
kennis gesteld, dat de uitwisseling van nota's
met Albanië, in verband met het op een mijn
loopen van de Britsche destroyers in de
Straat van Korfoe geen bevredigende resul
taten heeft opgeleverd.
Alvorens de zaak voor den Veiligheidsraad
te brengen wil Londen nl. zijn groote part
ners raadplegen.
Zij, die uit lafheid zwijgen, als het hun
plicht is te verdedigen, hebben meer men-
schen ten gronde gericht dan de lasteraars.
Ned. Herv. Kerk
Drietal: te Gorinchem A. B.Bekius te
Heerenveen, E. P. Borgman te Westzaan, P.
Brakman te Rijswijk.
Beroepen: te Ameide en Tienhoven C.
v. Dok te Voorthuizen; te Hindelopen (toez.)
A. Pop, cand, te Zwammerdam; te Wezep
J. v: Dijk te Monster.
A ange nomen: naar Den Bommel C.
C. T. Postma te Jaarsveld.
Bedankt: voor Opwierde-Solwerd J.
Bouwers te Hall (Gld.).
Geref. Kerken
Beroepen: te St. Jacobi-Parochie en te
Zwaagwesteinde J. H. Post, cand. te Urk; te
Koudekerke N. Streefkerk te Wolvega; te
Zwartemeer D. H. v. Heyst te Nw-Lekker-
land.
A angenomen: naar Domburg-West-
kapelle J. G. W. Terhaak te Bergambacht;
naar Leeuwarden (evang.- en ziekenhuis-
pred.) C. Mak te Medan, met verlof te Vlaar-
dingen. p
Geref. Kerken art. 31 K.O.
B edankt voor Alkmaar (in comb, met
Eroek op Langendijk) C. Stam te 2de
Exloërmond.
Chr. Geref. Kerk
Bedankt: voor Gouda G. A. Zijderveld
te Zwijndrecht.
Geref. Gemeenten
Bedankt: voor Aagtekerke J. B. Bal
te Dirksland.
Registratiebureau Ver. Nederl.
Gemeenten vierde feest
Receptie in verband met het zilveren
jubileum.
In hotel du Passage te Den Haag vierden
gisteren het Registratiebureau der Ver. voor
Nederlandsche gemeenten en den directeur
ervan, R. Noordenbos, zilveren jubilea.
Het feest begon om twee uur, toen het
personeel den jubilaris huldigde. Eerst sprak
de heer N. Arkema, directeur van de Ver-
eeniginig van Nederlandsche gemeenten, die
zich in het bijzonder tot den heer Noor
den bos richtte en zajn beteeken is als orga
nisator der dossier- en archievenadimand-
stratie in het licht stelde. Namens de ver-
eeniginig bood hij een geschenk aan. Dat
laatste deed ook de heer P. Kuiken, na
mens het personeel, waarop nog aan het
woord kwamen de heeren A. C. Krechting,
directeur van het Centraal Inkoopbureau,
Geelen. directeur van het Verificatiebaireau,
P. J. M. Stutterheim en M. C. de Bode.
Om half vier vulden de zalen zich met
een groot aantal gasten, waaronder wij ver
tegenwoordigers van de besturen der groote
gemeenten in ons land zagen. Zoo was
mr P. J. Oud er voor Rotterdam en de
heer Boasson als secretaris van Den
Haag. De heer Oud voerde het woord. Hij
roemde het werk van het bureau voor de
Gemeenten. Er zijn thans 900 gemeenten en
1100 administraties bij aangesloten.
De feesten zijn met een maaltijd besloten.
„HONDSDOLHEID"
De resident van Batavia heeft medege
deeld dat, daar er zich aldaar de laatste
vier maanden geen gevallen van honds
dolheid hebben voorgedaan, de bijzonde
re bestrijdingsmaatregelen in de gemeen
te Batavia zijn opgeheven. (Dit slaat dan
uitsluitend en alléén op losloopende
vie r-voetersRed.).
NED. LUCHTMACHT WERD
REEDS INGESCHAKELD
De militaire toestand in Lndië baart nog
steeds vele zorgen. Herhaaldelijk bereiken
ons, uit vrijwel alle groote plaatsen, berich
ten van min of meer zware gevechten, welke
tusschen de republikeinen en de Nederland
sche troepen plaatsvinden. Dat het uitslui
tend ongedisciplineerde benden zouden zijn,
die tegen alles wat bliank is ageeren, berust
op een republikeinsch sprookje immers,
bij vrijwel alle gesneuvelden worden mili
tairen aangetroffen in officieele Inheemsche
uniformen. Zonder ons er voorts over te
verwonderen, maken bedoelde berichten ook
melding van het feit, dat aan republikein
sche zijde steeds Japanners worden aange
troffen, die men meestal het commando van
een bepaalde „eenheid" heeft toevertrouwd.
Wat betreft vandaag, kunnen wij ons
hoofdzakelijk bepalen tot hetgeen de offi
cieele Nederlandsche woordvoerder over den
toestand te Medan heeft medegedeeld. De
gevechten aldaar namen een zoo dreigend
karakter aan, dat de Nederlanders van
luchtmacht en artillerie gebruik moesten
maken. Voorts werd een actie op groote
sahaal ondernomen ter beveiliging van de
bebouwde kom en van het vliegveld. Hier
bij werd lichte tegenstand ontmoet, terwijl
meestal TRI en het Volksleger bij nadering
der Ned. troepen de vlucht namen. Onder
de gedooden bevonden zich een officier en
twee soldaten der TRI, benevens een Japan
ner. Aan Ned. zijde zijn twee gesneuvelden
en vijf gewonden te betreuren.
JIM. BE ZOON VAN BOBBY
W
3. Na dagen richt hij, zwervensmoe,
Zijn schreden naar een palmboom toe;
Misschien vindt hij een kokosnoot
Want ach, zijn honger is zo groot!
Juist komt daar doctor Dikbuik aan;
Hij gaat vlak voor de palmboom staan,
Terwijl hij door zijn kijker spiedt,
Of hij ook ergens leeuwen ziet.
4. Verzadigd door een lekk're noot,
En met een palmblad in zijn poot,
Klimt Jim, beluct op plagerij,
Vals grijnzend stiekem naderbij.
Terwijl hij 't blad hoe snood, hoe stout! -
Pardoes vlak voor de kijker houdt!
Ach, hoe de doctor tuurt en spiedt,
't Is diepe nacht, al wat hij ziet.
Regeering op de bres voor
Van Mook
(Vervolg van Pag. 1)
De Regeering meent echter wel ernstig
protest te moeten aanteekenen tegen de
denigreerende wijze, waarop prof. Gerbran-
dy heeft gemeend den met zooveel volhar
ding aan zijn zware taak arbeidenden luite
nant-gouverneur-generaal, dr Van Mook, te
moeten aanvallen. Wanneer het waar is, wat
prof. Gerbrandy meedeelt over de voorge
schiedenis der Koninklijke rede van 7 Dec.
1942, wanneer hij dus reeds in dien tijd wist,
wat hij .thans meent over «Ir Van Mook te
moeten zeggen, dan mag de vraag worden
gesteld, waarom juist hij, destijds minister
president, dienzelfden dr Van Mook, dien
hij achtereenvolgens tot minister van Kolo
niën, tot luitenant-gouverneur-generaal en
wederom tot minister van Koloniën voor
benoeming voordroeg, nog verscheidene
jaren nadat de gebeurtenissen plaats had
den, waarmee hij thans zijn oordeel tracht
te staven, als minister handhaafde. Sterker
nog: waarom hij hem in October 1944, be
halve minister van Koloniën, tegelijkertijd
tot luit.-gouverneur-generaal voordroeg, dr
Van Mook dus meer machtsvolkomenheid
schonk dan ooit een minister van Koloniën
of een gouverneur-generaal bezat en zich
ten behoeve van dr Van Mook een figuur
veroorloofde, die hij zelf naderhand als een
.staatkundig monstrum" kwalificeerde.
Bovendien vraagt de Regeer ing zich af,
waarom prof. Gerbrandy de toelichting, in
zijn radiorede gegeven op de Koninklijke
rede van 7 December 1942, en die hij zelf
blijkbaar van groote beteekends acht voor
een juist begrip van deze rede, aan de
Staten-Generaal heeft onthouden, toen hij
deze in een nota op de hoogte stelde van
de hoofdpunten van het Regeeringsbeleid hl
Landen.
Ten slotte zij meegedeeld, dat de Regee
ring in de nadere toelichting van prof.
Gerbrandy geen aanleiding vindt om haar
overtuiging, dat zij niets ongrondwettelijk
voorstelde, noch in strijd handelde met de
bedoeling der Koninklijke rede, te herzien".
