De Amerikaansche presidentsverkiezingen
SSv.
Welk een vrede moet Duitschland opgelegd
De blik vooruit
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
VRIJDAG 3 JANUARI 19*7
Harold Stassen als candidaat voor de
Republikeinen en Generaal Eisenhower
voor de Democraten? De laatste Demo
cratische nederlaag voorbode van de
zege der Republikeinen bij de Presi
dentsverkiezingen in 1948.
De Republikeinsche vloedgolf, welke den
democratisch en grond onder den Presidents
zetel heeft weggespoeld, zal van enormen
invloed blijken ook op Europa. Het einde
van de Rooseveltperiode, die 16 jaar het
Amerilkaansohe Congres in haar ban hield,
is aangebroken, want reeds nu hebben de
Republikeinen, de G. O. P. zooals ze hier
worden aangeduid, de „Grand Old Party"
in de caricatuur door den Olifant verzinne
beeld, de Democraten als den Ezel de
meerderheid behaald in Huis en Senaat.
Voor de Noveimlberverkiezingen waren er in
het Huis voor Afgevaardigden 241 Dem. en
193 Rep., thans zijn het er 188 Dem. en_ 246
Rep. en in den Senaat, voor de verkiezingen
56 Dem. en 39 Rep. en thans 45 Dem. en 51
Rep.
Een voldoende meerderheid in het Con
gres om de Republikeinen de wet te laten
voorschrijven, ware het niet dat President
Truiman nog tot 1948 in functie blijft en in
die hoedanigheid als het tot conflicten mocht
komen, nog aardig den voet dwars kan
zetten.
De nederlaag der Democraten kwam niet
onverwacht. Alleen een figuur van 't for
maat van President Roosevelt was misschien
in staat geweest de grootte van de neder
laag te verkleinen, maar zeker niet Presi
dent Truman, die ondanks zijn beminnelijke
kwaliteiten als mensch, als figuur veel te
zwak is gebleken om eenigen invloed op het
Amerikaansche kiezerscorps uit te oefenen/
Het grootste deel der Amerikanen was het
democratische Regeer systeem meer dan zat,
de befaamde New Deal-politiek, het over
dreven Regeer ingsingrijpen in het econo
misch leven, de onlogische prijsbeheer-
schingtspolitiek, de groote corruptie in de
oorlogsindustrie die aan het licht kwam en
die uiteraard aan de Regeering werd ver
weten, de groeiende ontevredenheid over de
zich steeds meer uitbreidende arbeidscon
flicten zonder dat men er in slaagde deze
te voorkomen, dat alles werd op de debet-
rekening van President Truman en zijn
vrienden geschoven. Daarbij kwam het
zwakke optreden van den President in tal
van belangrijke aangelegenhedenin alle
opzichten had de G. O. P. den wind mee en
zal dezen blijven meehouden tot de Presi
dentsverkiezingen in 1948.
De algemeene verwachting is dan ook dat
de Republikeinen in 1948 een glansrijke
overwinning zullen behalen, wie ook hun
Harold E. Stassen, die genoemd wordt als
Republikeinsch candidaat voor de Ameri
kaansche Presidentsverkiezingen.
candidaat moge zijlij terwijl de Democraten,
alleen met een figuur als Roosevelt nog een
kleine kans zouden maken, doch dergelijke
figuren zijn zeldzaam, zelfs in het enorme
Amerikaansche Rijk.
In de Republikeinsche kringen wordt al
sinds geruim en tijd een hevige campagne
achter de schermen gevoerd wie de candi
daat der G. O. P. zal zijn. Gouverneur
Dewey was naar men meende al uitgescha
keld, omdat hij het de vorige maal tegen
Roosevelt aflegde en men het principe hul
digt nooit met een verslagen candidaat voor
de tweede maal te moeten komen. Edoch,
bij de jongste verkiezingen heeft Dewey
voor het Gouverneurschap van New York
een meerderheid van 700.000 op den Dem
candidaat behaald en dit is voor zijn partij-
genooten aanleiding geweest zijn candida-
tuur opnieuw ernstig onder het oog te zien.
Hij staat als gematigd conservatief bekend,
terwijl zijn tot voor kort ernstigste tegen -
candidaat Senator Robert A. Taft van Ohio,
als aartsconservatief wordt beschouwd, die
zelfs in isolationistische richting gaat en
Amerika liefst uit alle internationale avon
turen zou halen, een richting dde vooral in
de „Middel West" met Chicago als centrum
zeer wordt voorgestaan, onder leiding van
het groote Amerikaansche Dagblad „"Die
Chicago Tribune", dat doorloopend schede
critiek levert op Rusland en Engeland. Maar
als zoovele gevallen, als twee honden vech
ten om een been, loopt de derde er mee
heen, als vermoedelijke candidaat der G.O.
P. is plotseling naar voren gekomen de
vroegere gouverneur van Minnesota, Harold
E. Stassen, die meer links staat dan beide
genoemde Candida ten en die reeds door een
groep als candidaat is uitverkoren.
Uiteindelijk heeft echter de groote Repu
blikeinsche Conventie van 1947 hierover te
beslissen, maar een feit is dat Stassen hier
een groote kans wordt gegeven, zoodat het
niet uitgesloten is te achten dat de nieuwe
president der Ver. Staten Harold
Stassen zal worden, die in Republikeinsche
kringen een grooten naam heeft weten te
verwerven.
Stassen, die thans 39 jaar oud is, kwam
op 21-jarigen leeftijd als pas gepromoveerd
meester in de rechten als substituut-officier
van Justitie bij de rechtbank in Minnesota cn
ging toen reeds in de politiek. In 1937 werd
hij tot gouverneur van Minnesota benoemd.
In de oorlogsjaren diende hij bij de Amerik.
Marine en werd door Pres. Roosevelt in 1945
tot gedelegeerde voor de Ver. Staten bij de
Uno te San Francisco aangewezen.
Hoe staat het nu met de Democratische
kandidaten?
President Truman, heeft zich er nog niet
over uitgelaten of hij misschien een nieuwe
canidiidatuur ambieert. Gezien de geweldige
critiek waaraan hij vooral den laatsten tijd
heeft bloot gestaan is het moeilijk aan te
nemen dat de Dem. Partijmet een zeker
échec in het vooruitzicht, hem opnieuw zou
candddeeren. Uit de democratische kringen
wordt steeds duidelijker het verzoek gehoord
Het merkwaardige voor een Europeaan,
die dezen verkiezingsstrijd volgt, is, dat
socialistische of communistische candidaten,
die in Europa thans overal het hoogste
woord hebben, hier niet den minsten invloed
uitoefenen. Alleen schijnen de Communisten
van plan den Democratischen candidaat te
steunen, want zij weten dat de G.OP. noch
van communistische, noch van socialistische
experimenten iets moet hebben. Een Repu
blikeinsche overwinning bpteekent een anti-
roode ze°e en millioenen Amerikaansche
arbeiders die druk stemmen op de Republi
keinen, voelen meer voor een drastische
Bovenstaande caricatuur uit de Reflublikcinsche „Chicago Times" op de candidatuur-
Stassen voor het Presidentschap, illustreert hoe de rechtsche vleugel der Republikeinen
Stassen nog te veel „internationaal" georiënteerd vindt. Willkie en Dewey waren vorige
Republikeinsche candidaten, die het tegen Roosevelt moesten afleggen.
om af te treden. De moeilijkheid is echter
wie dan? Als namen worden genoemd Chief
Justice Fred. M. Vinson, de Opperrechter van
Amerika en een zeer invloedrijk man en van
JamesF. Byrnes, den Staatssecretaris van
Buitenlandsche Zaken, de populaire figuur
op de Uno. en „Big Four" conferenties. Om
de republikeinsche vloedgolf met succes
tegen te kunnen houden, zullen ook zij ndet
voldoende zijh, vandaar dat Democratische
leiders met het denkbeeld voor den dag zijn
gekomen om één van Amerïka's meest popu
laire figuren naar voren te schuiven en wel
„Ike" oftewel Generaal Eisenhower, wiens
naam een groote bekoring op de Amerikanen
uitoefent en naar wij berichtten, is het niet
uitgesloten, dat hij een candidatuur zal aan
vaarden.
Het jaar 1947 zal voor de Vereenigd'e Sta
ten in het teeken staan van de komende
presidentsverkiezingen. Dit beheerscht het
geheele politieke en maatschappelijke leven.
20 pCt. verlaging der belastingen, waarmede
de Republikeinen in het Congres zullen gaan
beginnen, dan voor alle mooie beloften welke
hun van andere zijde worden gedaan.
De Russen vneezen dan ook terecht een
overwinning van de Republikeinen en ook
de Labourregeeringen, waar ter wereld zij
ook zijn. Want de G.O.P. voelt er weinig voor
het Amerikaansche kapitaal te laten uitdee-
len of leenen, als men dat zoo noemen wil,
aan staten wier Regeeringen er op uit zijn
hun socialistische experimenten te laten be
talen met goede Amerikaansche dollars, het
Amerikaansche kapitalisme te hooren uit
schelden door de roode kranten, wier Regee
ringen aan den anderen kant hun hand heel
dankbaar ophouden om van dat kapitalisme
de gaven in ontvangst te mogen nemen. Het
is dus begrijpelijk, dat de Republikeinsche
vloedgolf in vele landen met de grootste be
zorgdheid wordt gadegeslagen.
P. van 't Veer.
„GROOTE VIER" VRAGEN
SCHRIFTELIJK ANTWOORD
Volgens de „Daily Telegraph" heeft de
.Raad van ministers van buitenlandsche
zaken" der vier groote mogendheden aan de
volgende landen een brief verzonden, waarin
deze worden uitgenoodigd hun zienswijze ken
baar te maken over de voorgestelde vredes
verdragen met Duitschland en Oostenrijk. Het
zijn: Australië, België, Brazilië, Wis-Rusland,
Canada, China, Denemarken, Tsjecho-Slowakije,
Griekenland, Voor-Indië, Luxemburg, Neder
land, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Zuid-
Afrika, Oekraïne, Polen en Joego-Slavië. Al
deze landen, uitgezonderd Denemarken en
Luxemburg, hebben in Juli jl. de vredesconfe
rentie te Parijs bijgewoond.
In de eerste plaats is het de bedoeling, dat
schriftelijke antwoorden binnenkomen, maar
indien de landen mondeling hun voorstellen
De taal der leege stoelen
Prof. Romime, vurig aanhanger va n
Linggadjati, die overigens gisteravond iti
't gebouw Katholiek Leven te Eindhoven
geen nieuwe gezichtspunten op de zoo
brandende kwestie wierp, is een ervaring
rijker doch een illusie armer geworden.
Hij sprak namelijk, ondanks het feit
dat alle plaatsbewijzen uitverkocht wa
renvoor een bijna leege zaal. Wat
was het geval? Eén van de vele tegen
standers van prof. Romme had, lang voor
den aanvang, 300 kaarten opgekocht en
meende niet beter z'n bedoelingen te
kennen te geven, dan de plaatsen ge
durende den geheelen avond onbezet te
laten.
En prof. Romime sprak....
IN MEI WEER BOOTDIENST VLISSINGEN-
HARWICH.
Het ligt in de bedoeling den bootdienst
Vlissingen-Harwidh van de Mij „Zeeland" be
gin Mei a.s. te herstellen. Hiermede zal het
passagiers- en vrachtverkeer tusschen Enge
land en Nederland nagenoeg op vooroor-
logsch peil zijn gebracht. De verbinding zal
voorloopig met de „Oranje Nassau" en de
„Mecklenburg" worden uitgevoerd, terwijl
men hoopt in den loop van den zomer weer
de beschikking te hebben over de motor
schepen „Koningin Emma" en de „Prinses
Beatrix".
UITBREIDING VAN ONZEN HANDEL MET
DENEMARKEN.
Gisteren is te Kopenhagen een aanvulling
op het Deensch-Nederlandsch handelsverdrag,
geldig tot 1 April, onderteekend. Denemar
ken zal voor 9 millioen kronen (electriciteits-
artikelen, machinerieën, textielwaren, ma
chines en metalen duigen voor botertonnen)
importeeren en voor 21 millioen kronen ex
porteeren (machines, vee, meubelen en
yiscSn).
aan de speciale plaatsvervangers van den raad
van ministers willen uiteenzetten, zal hun
daartoe gelegenheid worden gegeven. Waar
schijnlijk zal een aantal landen op 14 Januari
bij de bijeenkomst van de plaatsvervangers
der ministers te Londen vertegenwoordigd zijn
Bekende stemmen begeleiden
de Kon. Familie
De reis naar Zuid-Afrika van de Britsche
Koninklijke Familie zal voor de radio ver
slagen worden door bekende stemmen. De
drie beste radioverslaggevers van de BBC,
Frank Gillard, W. V. Thomas en Robert Dun-
nett, zullen de reis meemaken. Gillard kreeg
in den oorlog groote bekendheid als oor
logsverslaggever. Dunnett heeft o.a. de be
vrijding van West-Nederland voor de BBC
verslagen.
Utrecht nadert snel de 200.000
inwoners
Ook daar sterke stijging van het aantal
echtscheidingen.
Op de gisteren te Utrecht gehouden Ge
meenteraadsvergadering deelde de burge
meester, mr dr G. A. W. ter Pelkwijk mede,
dat de bevolking is toegenomen tot 183.000
zielen, w.o. 3000 gerepatrieerden uit Indië.
Tot dezen aanwas droeg ook bij de daling
der sterftecijfers en de stijging van het ge
boortecijfer, dat 100 pet hooger is dan dat
van 1937 Het aantal huwelijken en echtschei
dingen is toegenomen. Het maandgemiddelde
van de echtscheidingen bedroeg in 1937 zes
en is in 1946 tot 23 gestegen. Het aantal stu
denten aan de Rijksuniversiteit is van 3000
vóór den oorlog gestegen tot bijna 4500.
ROTTERDAM HAD OP 1 JANUARI 636.900
INWONERS.
Het bevolkingscijfer van Rotterdam was
op 1 Jan. j.l. gestegen tot het nog nimmer te
voren bereikte getal van 636.900. In '46 is de
bevolking toegenomen met 20.800, hoofdza
kelijk tengevolge van het zeer hooge aantal
geboorten. Dit aantal bedroeg nl. 19.000, ter
wijl het in de Jaren voor den oorlog om de
10.000 placht te schommelen.
Nederlandsche officier op Ceylon
doodgeschoten
Naar Reuter meldt is een Nederlandisch
marine-officier, kapt. W. B. Nagel, behoo-
rende tot de Ned. intendance te Singapore,
op Ceylon doodgeschoten door een man, die
hepi onder bedreiging met een revolver om
geld vroeg, toen hij in een rickshaw van een
Nieuwjaarspartij terugkeerde.
Bij de bevoegde instanties blijkt een offi
cier van dezen naam niet bij de marine be
kend te zijn, wel komt op de naamlijst een
officier W. P. Nagel bij de landmacht voor.
Met de komst van een nieuwen jaarkring
richt zich onwillekeurig de bik vooruit en
vraagt men zich af, wat het nieuwe jaar
zal brengen. Daar wij onze nationale pro
blemen het nieuwe jaar hebben binnenge
dragen, zal ook in 1947 de inspanning van
alle krachten vereisóht zijn om de moeilijk
heden te boven te komen.
Wanner we ons in deze beschouwing be
perken tot de economische en financieele
problemen, dan is de onvermijdelijke con
clusie, die zich bij het overzien der be
schikbare gegevens aan ons opdringt, dat
1947 nog een moeilijk jaar zal worden.
Ongetwijfeld is er in 1946 in verschillend
opzicht een vooruitgang te boeken geweest.
En er bestaat reden om te hopen, dat het
economisch herstel verderen voortgang zal
kunnen maken. De nationale productie ver
betert zich gestadig en het is verheugend,
dat een zoo belangrijk concern als Philips
Gloeilampenfabriek de vooroorlogsche pro
ductie weder heeft bereikt, terwijl zulks
met de Algemeene Kunstzijde Unie ook
belangrijk voor de verkrijging van deviezen
in 1947 het geval zal zijn.
Onze export ontwikkelt zich de laatste
maanden in gunstige richting. In de eerste
elf maanden van het verstreken jaar weid
een totaal bedrag van f 657.2 millioen be
reikt, hetgeen aanmerkelijk hooger is dan
de herziene raming van f 6000 millioen. Er
is aanleiding om te veronderstellen, dat in
1947 de raming van het Planbureau, groot
1 milliard, zal kunnen worden overschre.
den. We zijn er echter nog lang niet, omdat
het noodzakelijk is om zoo spoedig mogelijk
te komen tot een actief saldo der handels
balans. Als men constateert, dat de uitvoer
van 1946 slechts pen derde van den import
dekt, dan begrijpt men. hoe moeilijk de
situatie voorloopig nog blijft. Buitenlandsch
crediet en liquidatie van buitenlandsche be
leggingen zullen het deficit der betalings
balans moeten overbruggen.
Y<>or 1947 hoopt men op de mogelijkheid
an eenige herleving onzer handelsbetrek
kingen met' Duitschland. In welke mate
zulks het geval zal zijn, hangt af van de
bereidwilligheid der groote mogendheden
om ons economisch apparaat bij de oplos
sing van het Duitsch probleem in te scha
kelen.
Wij zijn niet optimistisch gestemd over de
mogelijkheid, dat Indië in het begonnen
jaar eenige beteekenisvolle bijdrage zal leve
ren aan de Nederlandsche economie. Wij
komen met het Indische vraagstuk hoe lan
ger hoe meer in de mist.
De spaAningen tusschen loonen en prijzen
blijven in 1947 nog het groote probleem, dat
dringend om een oplossing vraagt. Het alge
meen indexcijfer is boven de 175 gestegen,
hetgeen een teleurstellende ontwikkeling be-
teekent. Het binnenlandsch prijspeil vormt
een zwakke stee, terwijl aan den anderen
kant het vraagstuk der loonen brandend
blijft. Het groote gevaar voor de toekomst
dat straks ons concurrentevermogen op'
de wereldmarkt beneden den maat zal zijn.
Men bedenke toch steeds, dat de tegenwoor
dige marktverhoudingen niet normaal zijn
en de ommekeer vroeg of laat, maar onver
mijdelijk komt.
Moeilijk zal het jaar zijn voor de velen,
die binnen de termen der bijzondere hef
fingen vallen. Wij voorzien nog groote
moeilijkheden bij de betaling der aanslagen,
terwijl een ongunstige invloed van de hef
fingen zal uitgaan op de algemeene liqui
diteit. De schade, die het bedrijfsleven zal
ondervinden van deze enorme amputatie,
achten wij niet gering. Het bedrijfsleven
kan wél eens aan bloedarmoede gaan lijden.
H^t geblokkeerde geld zal in 1947 grooten-
deels, misschien wel geheel, geliquideerd
kunnen worden.
Het herstel van den beurshandel in de
sfeer van het vrije geld is tegen 1 ^brll a.s.
te verwachten. De belemmerende bepalin
gen der gedeeltelijke blokkade van de op
brengst van verkochte effecten komen dan
te vervallen.
De situatie vain de Staatsfinanciën zal ook
in 1947 nog moeilijk blijven. Geven ©ener
zijds de opbrengsten der belastingen boven
de ramingen redenen tot voldoening, ander
zijds blijft het uitgavenpeil der Staatsorga
nen zeer hoog. Met als gevolg een voort
duren der tekorten op de Staatsbegrooting.
Niet zonder reden schreef de Stichting tot
daadwerkelijke bestrijding van het inflatie
gevaar in een adres aan den ministerraad,
dat „handhaving van het huidige uitgaven-
peil onherroepelijk en in snel tempo leidt
tot inflatie".
De buitengewone omstandigheden nopen
tot groote Staatsuitgaven, maar des te klem
mender is de eisch, om alle niet volstrekt
noodzakelijke uitgaven te schrappen.
Gelijk wij reeds eerder hebben opgemerkt,
zou het een nationale ramp beteekenen, als
een nieuwe depressie ons overviel, alvorens
wij orde op zaken hadden gesteld.
Dwight I. Eisenhower, die genoemd wordt
als candidaat voor de Democraten. (Zie
bijgaand artikel der Amerikaansche
Presidentsverkiezingen.)
