Soekawati staatshoofd van „Oost-Indonesië"?
Vietnameesche troepen in Indo-China winnen
't Verklaarde
franc<> uitzicht
Inspanning is eisch
NIEUWE LF.IDSCHE COURANT
MAANDAG 23 DECEMBER 1M«
LANGEN TIJD WAS HIJ LID
VAN DEN VOLKSRAAD
De kansen van Soekawati om te worden
benoemd tot staatshoofd van den Grooten
Oost stijgen met het uur, aldus seint Aneta's
correspondent uit Denpasar.
Geboren op 15 Jan. 1899 te Bali, werd
Soekawati in 1918 als cand. Ind. ambtenaar
toegevoegd aan den controleur van Badoeng-
Bali, terwijl in 1924 zijn verkiezing tot lid
van den Ned.-Ind. Volksraad volgde. Drie
jaren daarna maakte zijn- functie als lid van
het College van
Gedelegeerden
een permanent
verblijf in Bata
via noodzakelijk.
Eind 1931 ver
trok Soekawati
met een studie
opdracht naar
Europa, waarna
hij het volgend
laar zijn rapport
over het coöpera
tiewezen in den
landbouw en vee
teelt indiende.
Tot den Japan-
schen inval bleef
hij lid van den
Volksraad. Hij
SOEKAWATI. had voorts zitting
in verschillende commissies, o.m. in de be
kende agrarische commissie tezamen met prof.
Logemann, welke zich o.a. bezig hield met het
probleem der Indonesische grondrechten.
Na de Japansche capitulatie heeft Soekawati
gewerkt aan de hervorming van den Baliraad,
waarvan hij sinds 1938 lid was.
Tijdens de Malino-conferentie was hij Baii's
afgevaardigde, waar hij tevens voorzitter van
het Comité-Generaal en de Contactcommissie
was. Bovendien werd hij verkozen tot lid van
Republikeinen verheugd over de
beslissing der Tweede Kamer
Ook Ned.-Ind. Regeering vanzelfsprekend
in baar nopjes.
In het algemeen zijn officieele r-epubli-
keinsahe kringen te Batavia van oordeel,
„dat de stemming in de Tweede Kamer de
lucht aanmerkelijk heeft gezuiverd." Men
neemt aan, dat dit ook een zeer gunstigen
invloed zal hebben op de onverantwoorde
lijke elementen, die op 't oogenblik onrust
veroorzaken en wapenstilstands-, noch basis
overeenkomst ernstig opnemen.
Ook de Ned.-Ind. Regeeringskringen spre
ken hun groote voldoening uit over de aan
vaarding der ontwerp - ov er eenk omgtMen
hoopt, dat de vrijlating der Ned. geïnter
neerden nu inderdaad een vlot verloop zal
hebbenj
den Adviesraad voor Borneo en de Groote
Oost. Op de conferentie te Denpasar is nij
wederom voorzitter van het Comité-Generaal
Zooals zijn titel Tjokorde Gde aanduidt, be
hoort Soekawati tot een van de vier hoogste
adelkasten op Bali.
Rest ons nog te melden, dat hij tijdens zijn
verblijf in Europa, als hoofd van de Balische
afdeeling der Nederlandsche expositie op de
internationale tentoonstelling te Parijs, kennis
maakte met een Fransche vrouw, met wie hij
in 1933 huwde.
Kortgeleden verbleef Soekawati, tezamen
met den sultan van Pontianak voor eenigen
tijd in Nederland, teneinde voorlichting te
geven over de conferentie van Malino.
UITBREIDING POSTVERKEER MET
DUITS CHLAND.
In het briefpostverkeer met Dudtsohland
zijn voortaan,, behalve mededeeüingen van
strikt persoonlijken aard, ook mededeelingen
toegelaten van eenigszins zakelijken Inhoud,
de zgn. .norv-transactional-oorrespondéntie
Niet toegestaan is het afsluiten van zaken
transacties en overeenkomsten. Bovendien
is correspondentie van Duitsohers betreffen
de hun buitenilanidsohe bezittini^n verboden,
zelfs indien slechts verzoeken om inlichtin
gen worden gedaan.
Gezinsuitgaven waren nog grooter
dan ontvangsten
Blijkens de cijfers in t Centraal Bureau
v. d. Statistiek.
Het overzicht van het onderzoek, dat het
Centraal Bureau voor de Statistiek instelde
naar de gezinsuitgaven der inkomengroep en
f 40 tot f 50 en f 50 tot ,f 60, toonen aan, dat
de eerste groep een verbruikersrekening had
van f 54.32 per week, de tweede een van
f 62,47. De verschillen tusschen inkomsten en
uitgaven werden aangezuiverd met opgeno
men spaargelden.
In vergelijking met voorgaande kwartalen
stegen de uitgaven voor aardappelen, vruch
ten en suiker belangrijk. Die voor koek,
gebak en visoh namen af. De uitgaven voor
de ontspanning waren, in verband met de
vacanties, die in dit kwartaal vielen, be
langrijk hooger.
Van 4 Januari 1947 af worden gegevens
verzameld van gezinnen,die een bruto in
komen van f 40 tot f 70 per week hebben. Uit
de middelgroote en kleine steden van het
land roept het Centraal Bureau gezinnen op
medewerking te verleenen. Vóór 28 Decem
ber kan men zich bij het Centraal Bureau
kan men zich bij het Centraal Bureau voor
de Statistiek te 's-Gravenhage opgeven.
RECHTERLIJKE MACHT.
Benoemd tot ambtenaar OM. bij het kan
tongerecht te 's-Gravenihagenar W. A.
baron van der Feltz, wnd. ambtenaar van
het OM. bij het kantongerecht te Haarlem.
MOUTET NAAR TSJANG
KAI SJEK
Generaal Mortiere, de Fransche militaire
bevelhebber in Indo-China, heeft de autori
teiten te Vinn, halverwege Tourane en
Hanoi gemachtigd een ultimatum van de
Vietnameesche strijdkrachten te aanvaar
den, teneinde een massa-slachting van de
Fransche bevolking te vermijden. De Fran
sche troepen hebben verliezen geleden aan
dooden en gewonden, maar handhaven him
stellingen nog te Fhulang Thuong, Bac Ninn
en andere plaatsen in die omgeving; echter
is de weg tusschen Hanoi en Haiphong door
Vietnameesche troepen bezet. Deze bereiden
een aanval voor op Tourane, aangezien een
groot aantal Fransche troepen en oorlogs
schepen zich in de haven bevindt. Er is een
regeering gevormd uit het Vietnameesche
nationale front, die naar Ohin eesch-Ameri-
kaansche bemiddeling streeft.
Léon Blum zal heden een officieele ver
klaring afleggen betreffende den toestand.
De Fransche minister van Koloniën, Mou-tet,
heeft verklaard, dat zijn reis meer gericht
is op bestudeering van den toestand dan op
actie en in afwachting van zijn rapport zal
de Fransche regeering geen defensieve be
slissingen nemen.
Is Franco, de voormalige As-satelliet, nog
wel zóó gevaarlijk na de „ausradierung" van
Hitler en Mussolini? Eén ding is zeker, de
wereldopinie, zooals deze op de conferentie
van de V. N. tot uitdrukking kwam, heeft
positief een afkeer van fascistische Spaan-
sohe peper. Maar Amerika en Engeland wil
den aanvankelijk feitelijk geen afbreken van
de economische noch diplomatieke betrek
kingen. Het Spaansohe volk diende zelf maar
zijn lot en zijn regeering te bepalen en Ame
rika en Engeland beoogden in een resolutie
slechts Franco eens flink op de vingers te
tikken; Spanje moest gedemocratiseerd wor
den. Andere voorstellen gingen al dadelijk
veel verder: Spanje zou niet mogen deelne
men aan de conferenties der V. N. tot aldaar
een nieuwe, aanvaardbare regeering zou zijn
gevormd'. En Jouhaux vroeg uit naam van
17 millioen arbeiders van de federatie van
wereldvakvereenigingen de diplomatieke be
trekkingen met Franco te verbreken. De
Ameri kaansche gedelegeerde Connally was
dat toch te grijs en er ontstond een „ping
pong" va<n meeningen over en weer. Toch
werd tenslotte het Belgische voorstel de am
bassadeurs en gezanten uit Madrid terug te
roepen aanvaard. De motie kwam hier op
neer, dat indien niet binnen redelijken tijd
de regeering van Franco zou hebben afge
daan, de Veiligheidsraad passende maat
regelen zou overwegen om de precaire
situatie op te lossen. De ambassadeurs terug,
dus feitelijk een maatregel of er oorlog op
til was! Veel gewijzigd wordt er echter niet
in den bestaanden toestand, want er blijven
nog te Madrid diplomatieke staven achter
om van Franco's faits et gestes op de hoog
te te blijven. Amerika en Engeland onder
steunden het Belgische voorstel, hetgeen als
een overwinning van de democratie be
schouwd wordt. Enkele landen als Nederland,
Canada, Zuid-Afrika en Griekenland ont
hielden zich van stemming, maar Nederland
riep wel zijn gezant uit Spanje terug. Het
terugroepen van gezanten is een interventie
in binnenlandsóhe, aangelegenheden en werd
door de afgevaardigden, die zich van stem
ming onthielden in strijd geacht met het
Handvest. Franco heeft daarop gereageerd
met een prachtig briefje aan het adres van
de V. N.. waarin de beslissing een groo^in
breuk genoemd wordt op het handvest der
volkeren en.... een bewijs van een niet zeer
vreedzamen geest! Met fascistischen trots en
heldhaftigheid heeft Franco zich nu op de
borst geslagen: het leger de beste schild
wacht noemende voor den vrede. Plus de
gebruikelijke demonstratie!
Zooals men gisteren heeft kunnen lezen,
heeft Lord Tempelwood, die ambassadeur te
Madrid geweest is, van dat terugroepen der
gezanten het omgekeerde resultaat voor
speld. Er zit iets laconieks en iets van waar
heid in zijn advies: „Franco dood te zwijgen
en zijn naam in den Veiligheidsraad niet
meer te noemen".
Belangrijker is zeker, hoe het Spaansche
volk zelf tegenover Franco's regime staat.
Het land, waar fascisten en communisten el
kaar verwoed bestreden, is totaal verarmd
De organisatie Is er bedroevend, de voedsel
voorziening niet gecentraliseerd, een op de
mocratische leest geschoeid distributie
systeem heeft men er niet, het binnenlandsch
verkeer gebrekkig en omkooperij van amb
tenaren aan de orde van den dag. De beter
gesitueerde kan er op de zwarte markt tegen
hooge prijzen koopen, wat de arbeider en
kleine ambtenaar ontbeert. Van links dreigt
er dus steeds gevaar voor Franco als de eco
nomische organisatie niet deugt. Tegenover
hetgeen de Rus Gromyko ter conferentie
van de V.N. bepleitte, het bewind van Franco
,uit te roeien," kon men dit stellen: Franco's
heerschappij zal zich zelf wel uitroeien, als
als de regeering niet in staat blijkt door
drastische maatregelen in het lot der be
volking verbetering te brengen. Franco's
Spaansche peper veroorzaakt Europa nu
toch geen buikpijn' meer!
Vietnam heeft de Fransch-Vietnameesche
overeenkomst van April jJL geschonden, bij
welke overeenkomst de Vietnameesche
regeening slechts gemachtigd was 10.000 man
onder de wapenen te houden onder het ge
zag van den Fransohen generalen staf.
Moutet zal te Nanking een bezoek bren
gen aan generaal Tsjang Kal Sjék, teneinde
zich te verzekeren van de Chineesohe neu
traliteit met betrekking tot de huidige ge
vechten.
Bij de jongste gevechten te Hanoi zijn 29
Fransche burgers gedood, onder wie ook 11
vrouwen, die aan martelingen zouden heb
ben bloot gestaan. Voorts zijn 19 Ohineezen
cermoord, die opgesloten waren in een ge
bouw aan de Vietnameesche veiligheids
politie.
Vrijspraak in opzienbarende
verraadzaak
Hiïversumsch fabrikant 'pareerde alle
beschuldigingen
Het B.G. te Amsterdam stelde Zaterdag
middag den Hiïversumsch en fabrikant D. J.
Reeskamp, na een1 verhoor van 54 getuigen
in vrijheid. Hij was beschuldigd van het
verraden van ontelbare Jodenv van vijf en
veertig leden der illegale verzetsgroep Wim,
die allen ter dood werden veroordeeld, van
een poging binnen te dringen in de „Trouw"
organisatie en andere ernstige feiten. Zóó
wel de 25 getuigen charge als de 29 dé-
har ge werden door den verdachte stuk voor
stuk aan een scherp kruisverhoor onder
worpen. De helft van de acht uur, die de
zitting Zaterdag duurde, eischte de ver
dachte voor zich op.
De proc.-fiscaay mr H. F. BLaisse achtte
het grootste deel van de tenlastelegging niet
bewezen. Voor wat overblijft, kan geen straf
worden opgelegd, grooter dan de internee-
ring. Het hof ging met deze opvatting ac-
coord en liet den-verdachte vrij.
In een laatste woord vroeg deze om een
bewijs, dat hem in staat zal stellen zijn be
zittingen, die hem werden ontnomen, terug
te krijgen. Om. vroeg hij zijn „prachtige
auto" terug.
Al overheerscht tijdens elk ijsseizoen de hardrijderij, toch zijn er gelukkig ook nog, die
het kunstrijden energiek propageer en. Fraaie staaltjes daarvan gaven Zaterdag de dames
Annie Verlee en Mia Westerlo uit A'dam tijdens een wedstrijd te Zaandam. -v
PRINS BERNHARD VANDAAG TIEN JAAR OFFICIER
Hebben we er dezer dagen
aan herinnerd dat het 19 de
zer 10 jaar geleden was, dat
het Prinselijk Paar rn onder
trouw werd opgenomen en
dus de feestelijke bruidstijd
begon, thans is l^et 10 jaar ge
leden dat op de groote parade
op het Malieveld in de Resi
dentie de Prins b^ëedigd werd
als officier.
Nadat Z.K.H. (toen nog
Zijne Doorluchtige Hoogheid)
eeni-ge dagen te voren bij de
wet, door de Staten Generaal
unaniem goedgekeurd, de Ne
derlandsche nationaliteit had
verworven volgden op 4 De
cember twee Koninklijke Be
sluiten, waarbij hij resp. be
noemd werd tot luitenant ter
zee le klasse la suite van de
Koninklijke Marine en hot
kapitein (ritmeester) la
suite van de Koninklijke
Landmacht en tevens den ti-
tulairen rang verleend werd
van kapitein (ritmeester) bij
het Koninklijk Nederlandsoh
Indische Leger.
Te paard in de unform van
ritmeester der blauwe huza
ren verscheen de Prins, ver
gezeld van den Commandant
van het Veldleger, op het pa-
radeveld. Een kwartier later
bracht de calèche met vier
paarden k la Deamount be
spannen, H. M. de Koninghi
en H. K. H. Prinses Juliana
op het terrein.
Onder de troepen vielen als
symbolen in 't bijzonder op
een compagnie Koloniale Re
serve met vaandel en een af
deeling Matrozen en Mari
niers.
De beëedifllng zelve heeft
op de duizenden aanwezigen
een onuitwischbaren indruk
gemaakt. Niet minder deed
dat de toespraak van den
Commandant van het Veld
leger.
Na afloop van de parade
marcheerden alle troepen, die
op zulk een waardige wijze
het Rijkseenheidsbegrip uit
beelden, langs het Koninklijk
Paleis, waar de Prins dezen
marsch van het begin tot het
einde gadesloeg.
Per dagorder werd aan de
deelnemende troepen bekend
gemaakt dat H. M. de Ko
ningin haar bijzondere tevre
denheid over hen hal uitge
sproken.
Voor de Hagenaars was het
een echten feestdag gewor
den.
De wereld-goederenmarkten hebben onder
den invloed van den gang van zaken in
Amerika tot dusver weinig neiging tot een
algemeene daling te zien gegeven, hetgeen
voor ons land, nu zoo veel goederen in het
buitenland gekocht moeten worden, een han
dicap beteekent. Het verdient de aandacht,
dat het Centraal Planbureau i.o. een daling
van de prijzen der agrarische producten op
de wereldmarkt in 1947 verwacht. Ook voor
investeeringsgoederen wordt rekening ge
houden met een aanzienlijke prijsteruggang,
naarmate de dringende vraag zal worden be
vredigd.
Opmerkenswaardig is voorts de mededee-
ling, dat mag worden aangenomen, dat de
vraag naar goederen en diensten dermate
groot is, dat voor een depressie niet ge
vreesd behoeft te worden. Tegenover een
buitenlandsche depressie zouden "Binnenland-,
sche tegenwichten staan. De bouw va-n nieu
we woningen vormt een moeilijk probleem,
dat nog steeds veel zorgen geeft. Men is
hierbij afhankelijk van den aanvoer van
grondstoffen (b. v. hout) alsmede van het
aantal beschikbare bouwvakarbeiders. Men
moet niet alleen een belangrijken achter
stand in den woningbouw inhalen.' maar ook
rekening houden met den bevolkingsaanwas.
Voorloopig zijn wij dus, wat dat betreft, nog
lang niet uit de zorgen. Voor 1947 heeft men
den bouw van niet meer dan 25.000 woningen
kunnen reserveeren.
Belangrijk zijn verder de richtlijnen, wel
ke gevolgd zullen worden terzake van die
bevrediging der consumptie. Het Planbureau
erkent de noodzakelijkheid om een voort
durende verbetering, maar men is ook op
dit terrein aan zekere grenzen gebonden. Het
consumptieplan-1946 kon helaas door het
tegenvallen der eigen productie niet worden
gerealiseerd. De consumptie van 1946 cor
respondeert met die van 1938, op basis van
circa 73 pet. van laatstgenoemd jaar. In 1947
zal het verbruik mogen stijgen tot 78 pet.,
waarbij vooral de behoeften der linnenkast
de aandaoht zullen hebben, terwijl de con-*
sump tie van voedings- en genotsmiddelen
met circa 3 pet zal stijgen.
Overigens zal. al komt er in 1948 weer
meer ruimte, ook in 1949 de bevolking zich
nog veel min of meer luxe goederen moeten
ontzeggen. Eerst in 1950 en 1951 zal de ge
middelde burger eerst kunnen koopen, het
geen hij aan normale verbruiksgoederen
wenscht. Interessant vindt men misschien
ook te vernemen, dat het Planbureau voor
Huisbrand gemiddeld 15 eenheden- in 1947
meent in uitzicht te kunnen stellen.
In de betalingsbalans voor 1947 komt naar
schatting een nadeelig saldo ad. 1.4 milliard
gulden voor Dit deficit wordt zeer hoog en
een nauwelijks toelaatbaar maximum ge
noemd en het vormt een duidelijke illustra
tie van het feit, in welk een ongunstigen toe
stand het economische leven hier te lande
verkeert.
Het is noodzakelijk, dat zoo spoedig moge
lijk dit negatief saldo.op de betalingsbalans
weggewerkt wordt. Het Planbureau legt den
nadruk op den plicht om tot een snelle ver
betering van den export te komen, opdat
onze plaats op de wereldmarkt niet door
anderen wordt ingenomen.
Nu bestaat er overal nog onbevredigend^
vraag en is er de mogelijkheid om buiten
landsche klanten te winnen.
Straks komt er weeT meer concurrentie,
maar dan moetien we ingevoerd zijn.
Aanbuitenlandsche credaeten en verkoop
van buitenIandsCh bezit wordt voor 1947 be
cijferd een bedrag van f 1.4 milailrd, in 1948
f 0.6 milliard, in 1949 en 1950 nihil, terwijl
in 19551 een positief saldo van f 0.1 mil
liard op de betalingsbalans wordt verwacht.
He. ligt echter voor de hand, dat deze ra
mingen maar zwakjes gefundeerd zijn. De
ontwikkeling moet veelzins worden afge
wacht.
Tenslotte we doen slechts losse grepen
is hetgeen opgemerkt wordt over het defi
cit der Staa-tsbegrooting belangwekkend. Het
tekort voor 1947 bedtraagt (tncl. het land
bouwcrisisfonds) f 2 milliard en men houdt
er rekening mede, dat de begrooting van
1948 een deficit van een half milliard zal
aanwijzen.
Het Planbureau merkt op, dat het in hoog®
mate wenschelijk is, dat in 1949 een sluiten
de begrooting wordt verkregen.
NaaT wij meenen, ziet het er voor do
staatsfinanciën voorloopig nog weinig roos
kleurig uit, al wordt er dan een daling van
het tekort geprojecteerd. Ook hier kunnen
zich echter nog wijzigingen in de practijk
voordoen.
In de slotbeschouwing van het Planbureau
wordt er de nadruk op gelegd, dat de plan-
cijfers een taak inhouden, welke slechts met
inspanning van alle geledingen van ons vollk
te vervullen is. Zouden wij er niet in slagen
de nationale productie verder op te voeren,
dan moet rekening worden gehouden met die
onvermijdelijkheid van een la geren levens
standaard. Men lette erop, dat ons volk. wat
betreft de consumptie, nog voor een deel op
cnediet leeft en dat is op den duur niet
vol te houden. Ahe krachten moeten dus
worden in gespannen om de product^ ln ons
land zoo snel en zooveel mogelijk op te
voeren.
Daar moebQ® we het van hebben.
De Achterhoek heeft weer
spoorverbinding
Brug bij Westervoort opnieuw in gebruik
De Achterhoek heeft weer een spoorver
binding!
Zaterdag reed de eerste trein een
Dieselelectdsohe met den Commissaris der
Koningin in Gelderland jhr dr C. G. C.
Quarles van Ufford, vele burgemeesters en
spoorwegofficiafls weer van Arnhem naar
Zevenaar, Doetincl^m en Hummelo, dank
zij de brug bij Westervoort, die, door de
Duitschers vernield, herbouwd de traditie
van 90 jaar voortzet. In 1856 werd de brug
nJ. reeds in gebruik genomen.
Er was muziek in Westervoort en blijd
schap langs alle stations waar de trein stop
te. De Commissaris knipte het lint door,
terwijl het Wilhelmus weerklonk. De ver
binding met Duitschland kan, door het ont
breken van bruggen in het Duiteche ach ter-
tand, nog niet wonden, hervat
