De Koninklijke rede van 7 December 1942 NIEUWE LEIDSCHE COURANT DINSDAG 10 DECEMBER 1946 Op hechten grondslag van volledige deelgenootschap Zaterdag was het vier jaar geleden, dat H.M. Koningin Wilhelmina te Londen I voor Radio-Oranje een rede hield, waarin Zij in aansluiting op de regeeringsverkla- ring van 27 Januari 1942 de groote lijnen I aangaf, waarlangs zich de structuur van het Koninkrijk diende te ontwikkelen. Deze rede werd uitgesproken naar aan leiding van het feit, dat toen een jaar geleden de Japanners Pearl Harbour over vielen en de gigantische strijd in het Verre Oosten begon. Wij laten deze rede hier in haar geheel volgen. Het is heden een jaar geleden dat de Japanners zonder voorafgaande oorlogs verklaring hun verraderlijken overval deden op onze bondgenooten. Wij hebben toen geen oogenblik geaar zeld ons onmiddellijk in den strijd te werpen en onzen bondgenooten, wier zaak ook de onze is ter hulp te snellen. Japan had zich reeds jaren voorbereid op dezen oorlog en op de verovering van Neder landsch-Indië en heeft gepoogd daarbij de gedragslijn te volgen van zijn asgenooten om het eene land na het andere aan te vallen. Dit laatste hebben wij, dank zij onze onverwijlde oorlogsverklaring, kunnen verijdelen. Na een jaar van strijd kunnen wij ge tuigen, dat het getij aan het kenteren is, en dat de aanvaller van toen, die zoozeer in het voordeel was, reeds thans hier en daar in de verdediging wordt gedrongen. Wel werd Nederlandsch-Indië, dat zich zoo heldhaftig verdedigd heeft, grooten- deels door den vijand bezet, maar dit deel van den strijd bleek slechts een voorspel te zijn. De Japanners naderen meer en meer de grenzen van hun kunnen tegen de steeds groeiende macht, die van alle zijden op hen aanvalt. China's moed en uithoudingsvermogen hebben zij niet kunnen breken en Japan staat thans voor het keeren van den vloed van dien zelf gewilden oorlog, welke tot zijn volkomen ondergang zal leiden. Meer dan ooit gaan op dit oogenblik mijn gedachten uit naar mijn land- en rijks- genooten in Nederland en Nederlandsch- Indië. Na een historische verbondenheid van eeuwen, waarin het tijdperk van koloniale verhouding reeds lang tot het verleden be hoorde, stonden wij aan den vooravond van een samengaan op voet van gelijk heid, toen wij plotseling voor de huidige, harde beproeving werden geplaatst. De verraderlijke oyerval op Nederland van 1940 was de eerste onderbreking in het ontwikkelingsproces; de heldhaftig ge voerde strijd van Nederlandsch-Indië, ge volg door de bezetting van het overgroote deel van het gebied in 1942 was de tweede. Reeds in den tijd, toen Indië nog vrij was en alleen Nederland was bezet, bleek de kracht van deze verbondenheid en leefde aan beide zijden een gevoel op van sterker saamhoorigheid, dan in vredige dagen zoo snel kon zijn gegroeid. Nu echter is dit wederzijdsch begrijpen nog verdiept, doordat dezelfde strijd in vollen omvang is gevoerd en hetzelfde leed in volle zwaarte wordt ondergaan. Zoowel in Nederland als in Nederlandsch- Indië hebben de vijanden met hun propa ganda voor de zoogenaamde nieuwe orde niets onbeproefd gelaten om de geesten te verleiden en hun dwingelandij en onder drukking met de leugens hunner toekomst beloften te omkleeden. Maar deze leugens en dit bedrog hebben niet gebaat, want schier allen hebben het doorzien en begrepen, dat onze vijanden slechts slavernij en uitbuiting beoogen, en dat er zoolang zij niet verdreven en ver- Sport en Wedstrijden PHILIDORNIEUWS. Gisterenavond vond in Noordwijk de ontmoeting plaats tusschen de beide eerste tientallen van Dan. Noteboom en Philidor. Philidor I wist zijn derde overwinning te boeken. De voorloopige uitslag is 2l/z5l/2 voor Philidor. De vermoedelijke eindstand zal, na het beslissen der 2 afgebroken par tijen, worden 3\'zof 37 voor Philidor. Dan. Noteboom IPhilidor I. 1. G. Marijt A. Barkema 01. 2. A. TurkW. F. Schürs 01. 3. J. A. ScheepmakerW. F. Wakka V2V2. 4. A. Veefkind (res)mr A. J. Mul der 01. 5. P. BedijnA. Koevoet xx. ^6. J. HoogeveenG. Pels 01. 7 A Leenheer J. Koet xx. 8. J. OttevangerJac. Gal- jaard 01. 9. J. W. v. d. MeerP. Barkema 10. 10. J PaardekooperJ A P Moonen 10. (2\z3\'2). SCHAAKVEREENIGING „KATWIJK AAN ZEE". De uitslagen in de onderlinge competitie zijn: Groep I: J. H. EdelingA. C. Berk- hey 10; W. HouwaartE. H. van Galen 01; A. P. PootA. v. d. Oever 10; E. H. van GalenA. P. Poot 10; A. C. Berkhey W. Houwaart 10; Groep II: D. Baalbergen C. Admiraal 01; J. Baalbergen—L. A. Kreft L. A. Kreft—G. Guyt 0—1; G. GuytJ. Baalbergen 1—0; Groep III: A. HaasnootL. Vlieland 10; Groep IV: F. HaasD. .A. Hazenbroek 01; F. HaasJ. W. Parlevliet 10. WATERPOLO De ZIJL I—HPC I (1—6) Voor de beker-competitie werd gister avond de wedstrijd De Zijl I—Haagsche Polo Club gespeeld. HPC nam onmiddellijk het initiatief en na eenig heen en weer spe len nam zij de kans waar om te scoren (O1). Voor de rust vergrootte HPC den voorsprong tot 02. Na de rust kwam de Zijl eenigszins in actie, doch het schot ontbrak. HPC kwam weer herhaaldelijk in den aan val en wist ook de kansen te benutten. Zij had den stand op 04 gebracht, toen de Zijl er na eenige strubbelingen voor het doel. in slaagde tegen te scoren (14). Hoewel R. de Dragt het Zijldoel behoorlijk verdedigde, ken hij niet verhinderen, dat eenige onverwachte schoten doel troffen. Met een 16 voorsprong voor HPC kwam het einde. slagen zijn, van vrijheid geen sprake kan j wezen. In vroegere radioreden kondigde ik I reeds aan, dat het in mijn bedoeling ligt, na de bevrijding de gelegenheid te schep- s ,,De Koninklijke rede van 7 Decem- I ber 1942" hoe vaak wordt daar niet aan herinnerd, vooral ook in de laatste dagen, nu het geheele Nederlandsche volk steeds meer meeleven gaat met de Indische kwestie. Wie echter kent deze rede? Wie heeft haar wel eens met aandacht gelezen? Wij meenen daarom onzen lezers een dienst te bewijzen door op den voor avond van den dag, dat het ontwerp van Linggadjati in de Tweede Kamer zal worden behandeld, deze rede in zijn geheel een plaats te geven in ons blad. V pen om gezamenlijk te overleggen over een voor de veranderde omstandigheden passenden bouw van het Koninkrijk en zijn deelen. De daartoe bijeen te roepen rijksconfe rentie werd in een regeeringsverklaring van 27 Januari 1942 nader omschreven. Deze conferentie, waarin vooraanstaande vertegenwoordigers van de drie overzee- sche deelen van het Koninkrijk met die van Nederland aan een ronde tafel zullen samenkomen, werd in de toen nog vrije gebiedsdeelen Nederlandsch-Indië, Surina me en Curagao reeds voorbereid. Vooral in Nederlandsch-Indië waren daartoe uitvoerige gegevens verzameld, welke mij nog in December 1941 van wege den Gouverneur-Generaal hebben bereikt. De strijd in Nederlandsch-Indië heeft deze veelbelovende voorbereiding verstoord. Wij kunnen haar eerst weder hervatten, zoodra een ieder zijn over tuiging vrij zal kunnen uitspreken. Staat het dus vast, dat vernieuwing noodig is in den staatkundigen bouw van het Rijk en in dien van Nederland en de overzeesche gebieden, het zou daar om niet juist en niet mogelijk zijn daar van nu reeds den vorm te willen bepa len Ik weet, hoeveel groots en goeds in Nederland onder den druk der bezetting aan het groeien is; ik weet, dat zulks ook in Indië het geval is, waar de saam hoorigheid door het ondervonden leed wordt versterkt. Dit kan slechts worden uitgewerkt in vrij overleg, waarbij de beide gebieds deelen van elkanders denkbeelden zul len willen kennisnemen. Bovendien heeft de bevolking van Ne derland en van Nederlandsch-Indië door haar lijden en haar verzet haar recht bevestigd om mede te beslissen over den vorm, die zal worden gegeven aan die verantwoordelijkheid van het geheele volk tegenover de wereld en van de verschillende bevolkingsgroepen tegen over elkander en tegenover zichzelf. Door daarop nu vooruit te loopen zou dat recht worden miskend en het door bittere ervaring verworven inzicht van mijn volk worden terzijde geschoven. Ik ben overtuigd de geschiedenis en de berichten uit de bezette gebieden beves tigen mij daarin dat het Rijk na den Vit de Omstreken I DE KAAG. Aan hen, wier stamkaartnummer op een 2 eindigt en na 1 Januari 1945 nog geen sohoenenbon hebben ontvangen, wordt vanaf 16 December, tegen overlegging van de Tweede Distributiestamkaart en inlegvel een bon uitgereikt aan het hoofdkantoor te Oudewetering, Plantage 1. Op glorieuze wijze hebben Zaterdag middag Sint Nicolaas en Piet hun intocht in de Kaag gedaan. Opgewacht door een blijde kinderschare kwam de goede Sint in een keurig versierde boot op de Kagerplassen aanvaren. Met begeleiding van het Nieuw- Weteringsche Muziekcorps werd Sint en Piet reeds van verre een welkom toegezongen. Nadat de hooge gasten de boot verlaten had den, sprak de voorzitter van de Ver. voor Vreemdelingenverkeer, de heer D. v. Nieuw koop, hen hartelijk toe. Daarna ging het in optocht naar de Jeugdherberg „De Trek schuit", alwaar de kinderen in een geheel versierde zaal werden ontvangen. Sint en Piet legden intussohen nog een drietal be zoeken af, twee bij zieke meisjes en één bij de oudste inwoonster, de Wed. Verhoog. Na tuurlijk moest ook een aantal jongens en meisjes bij Sint Nicolaas komen, die zoo wel vermaningen als pluimen uitdeelde. De poppenkast heeft de jeugd hierna een uurtje aangenaam bezig gehouden. In zijn slotwoord dankte de heer D. van Nieuwkoop allen, die de viering van dit Sint Nicolaasfeest hebben mogelijk gemaakt. Met een „tot volgend jaar" gingen alle kinderen huiswaarts na nog een kop melkchocolade, een speculaaspop en een zakje suikergoed te hebben ontvangen. Ondertrouwd: I. Vleer en W. M. Kool. LISSE De Bloembollencultuur afd. Lisse verga derde gisteravond in de veilingzaal van de ..Hobaho" onder voorzitterschap van den heer C. J. Segers. In zijn openingswoord verwelkomde de voorz. den heer J. P. C. Teutel te Oegst- geest. die een causerie hield over de vermogensaanwasbelasting i.v.m. het bloem bol' :nvak. Allereerst besprak de heer Teutel de vermogensaanwasbelasting. waarbij hij me dedeelde, dat voor de bloembollenstreek teeltbewijzen zullen wórd-en gelijkgesteld met den goodwill. De goodwill mag echter niet in den oorlog zijn ontstaan, daar an ders hiervan ook weer genoemde belasting betaald zal moeten worden. In 't bijzonder wees spr. erop, dat de peildatum van Mei 1940 zeer ongunstig is voor de bloembollenbedrijven, evenals de peildatum 31 Dec. 1945. Verder besprak hij de aanwasbelasting bij een erfenis of verkoop van roerende of on oorlog zal kunnen worden opgebouwd op den hechten grondslag van volledige deelgenootschap, die de voltooiing zal beteekenen van hetgeen zich in het ver leden reeds heeft ontwikkeld. Ik weet, dat geen politieke een-heid en verbondenheid op den duur kunnen blijven bestaan, die niet gedragen wor den door de vrijwillige aanvaarding en de trouw van de overgroote meerder heid der burgerij. Ik weet, dat Neder land dieper dan ooit zijn verantwoorde lijkheid gevoelt voor den krachtigen groei der overzeesche gewesten en dat de Indonesiërs in de langzaam gegroei de samenwerking den besten waarborg vinden voor het herstel van hun vrede en geluk. De laatste jaren hebben getoond, dat in beide volken de wil en het vermogen tot harmonisch en vrijwillig samengaan aanwezig zijn. Een op dien grondslag gevestigde rijkseenheid stuurt aan op de verwezen lijking van het doel waarvoor de Ver- eenigde Naties strijden, zooals dit onder meer in het Atlantic Charter is beli chaamd en waarmede wij aanstonds kon den instemmen, omdat het de grondsla gen bevat van onze eigen opvatting van recht en vrijheid, waarvoor wij in den loop der geschiedenis goed en bloed ge offerd hebben. Ik stel mij voor, zonder vooruit te loopen op de adviezen der rijksconfe rentie, dat zij zich richten zullen op een Rijksverband, waarin Nederland, Indo nesië, Suriname en Curagao t ezamen deel zullen hebben, terwijl zij ieder op zichzelf de eigen inwendige aangelegen heden in zelfstandigheid en steunend op eigen kracht, doch met den wil elkan der bij te staan, zullen beharigen. Ik meen, dat zulk een zelfstandigheid en samenwerking aan het Rijk en zijn deelen de kracht kunnen geven om hun verantwoordelijkheid naar binnen en naar buiten ten volle te dragen. Daarbij zal voor verschil van behandeling op grond van ras of landaard geen plaats zijn, doch zullen slechts de persoonlijke be kwaamheid der burgers en de behoeften van verschillende bevolkingsgroepen den doorslag geven voor het beleid der Re- geering. Ook in Indië heerscht thans een verdrukker, die in navolging van zijn verfoeilijke bondgenooten en met ver werping van beginselen, die hij zelf in het verleden heeft erkend, vreedzame burgers interneert en vrouwen en kin deren van hun levensonderhoud berooft. Hij heeft dat mooie en vredige land ontworteld en uit zijn voegen gerukt, zijn nieuwe orde brengt slechts ellende en armoede. Maar desondanks kunnen wij getuigen, dat het hem niet is gelukt ons te be dwingen en thans, nu een immer groei ende macht van de verbonden volken al- zijds op hen aanrukt, weten wij, dat hij daarin ook niet meer slagen zal. Nederlandsch-Indië en Nederland zul len met hun helden te land, ter zee en in de lucht, met hun wakkere en moe dige koopvaarders en door hun taai en nimmer wankelend verzet in den zwaren strijd dien zij streden, na de gemeenschap pelijke overwinning hun zelfopoffering en onverschokkenheid bekroond zien met de herwinning van vrede en geluk van land en volk in een niewe wereld. Zij zullen dan onverwijld aan den slag kunnen gaan om te bouwen aan betere en gelukkiger toekomst. I roerende goederen. Hierbij wees spr. erop, dat beneden f 5000 winst geen vermogens aanwasbelasting zal worden geheven eci in dien men kan aantoonen, dat men, zooals voor den oorlog, een gelijkmatig winstcijfer heeft behaald, en cok gedurende de oorlogs jaren een regelmatige winst heeft verkre gen, er een goede kans bestaat, zelfs tot een winst van f 15.000 vrijstelling te krij gen. Hiervan zullen echter grondige bewij zen overgelegd moeten worden. Daarna bracht spr. de vermogensheffing ter sprake. Een drukke gedachtenwisseling volgde. Algemeen kwam hierbij sterk naar voren, dat deze belasting zeer zwaar haar stempel zal drukken op het bloembollenvak. De chaffeur W. D. T. v. W., uit Lisse, werd door de Haagsche rechtbank tot negen maanden gevangenisstraf veroordeeld we gens het koopen van auto's, die van diefstal afkomstig waren. De eisch was een jaar en drie maanden. Gisteravond belegde de afd. Leiden van het Oecumenisch Jeugdcomité een vergade ring, waarin verschillende practische kwes ties aan de orde werden gesteld. Binnenkort hoopt men tot het kiezen van een voltallig bestuur en het bekendmaken van een om lijnd program over te gaan. De gelegenheid tot het aanvragen van een oonsumentencrediLet is verlengd tot 14 Dec. as. Van 614 Dec. bestaat er ten ge- me entehuize bij den Gem. Dienst van Soc Zaken gelegenheid tot het indienen van een aanvraagformulier GEBOREN: Apolonia J M, d v P Warmer dam en M v d Reep; Nicolaas P M, z v J Mens en M Rutgrinik; Geertruida J, d v J J Overwijik en G Duyzers; Gabriel M, z v P Boogerd en G v d Horst. ONDERTROUWD: W Abbimk en L v Rijs- sel; A Clemens en C G v Ruiten; J H Aan- geenibrug en A Rijnsburger. OVERLEDEND v Roo ij en - Smakman84 j. WOUBRUGGE. De gemeenteraad zal op Vrijdag 13 December 1946 om 14.30 uur ten gemeente huize in openbare vergadering bijeenkomen. GEBOREN: Cornelis H. S., z. van H. van Wieringen en A. J. C. Baak; Wilhel mina J. d. van J. van Klaveren en J. E. Nell. Monty: Geen demobilisatie vóór de vredesverdragen. In de Britsche zone van Oostenrijk ver toevend zeide Montgomery te Klagenfurt, dat er geen sprake kan zijn van de groot- scheepsche demobilisatie van Britsche troe pen overzee, vóór de vredesverdragen zijn geteekend Groot Brittannië mag nooit weer onvoor bereid in een oorlog raken, die ramp zalige en kostbare jaren aan verloren tijd kostten. „Wanneer wij niet samengaan, zijn wij een secte" Prof. dr K. Schilder over de Chr. Gereformeerden. „Wanneer wij zouden weigeren, samen te gaan met iedereen, die onze belijdenis aan vaardt, zijn wij een secte", aldus prof. dr K. Schilder, hoogl. te Kampen (Ger. art. 31 K.O op een vergadering dezer dagen te Den Haag door het „Comité tot verbreiding van het Geref. leven" was belegd en waar de hoog leeraar sprak over „De Chr. Gereformeerden en wij" Hij verklaarde, dat hij zich niet in dividueel bij de Chr. Geref. Kerk kon aan sluiten, omdat men eerst moet trachten, de eigen Kerk te hervormen. Tenslotte is hij uit de Geref. Kerken gebannen (wat, aldus spr., nooit gebeurd zou zijn, als dr Kuyper nog leefde) en nu verzamelt hij hen, die het met hem eens zijn. Thans moeten de twee kerken zich echter aaneensluiten, omdat zij één be lijdenis hebben. Prof. Schilder keurt het samengaan van 1892 goed, terwijl de Chr. Geref. het afkeuren. Wat in het verleden is geschied, mag ons echter niet weerhouden om te vereenigen. Wij moeten over de verschillen en moeilijkheden heenstappen, om die later op te lossen. Spr wees ook op de verschil lende richtingen in de Chr. Geref. Kerk. „Laten wij ons opmaken en bouwen, niet ziende naar de uitkomst". Tijdens het debat, waaraan ook de 3 plaatselijke Chr. Ger. pre dikanten deelnamen, ontkende prof. Schilder, dat de Chr Geref. Kerk een secte zou zijn. De „Friesland" met motorpech in Tunis Passagiers worden door de „Rotterdam" overgenomen. Het K.L.M.-toestel „Friesland", dat Zaterdag jl. voor een tweede bijzondere vlucht naar Zd.-Afrika is vertrokken, heeft kort na het vertrek uit Tunis lichte motorstoring gekregen. Aangezien dit gedeelte van de route voor het grootste deel over de Sahara ligt, oordeelde gezagvoerder Viruly het verstandiger naar Tunis terug te keeren. Inmiddels is de Dakota Ph/Tby, gezagvoerder Mol, van Schiphol naar Tunis vertrokken met nieuwe motoronder- deelen aan boord. De DC-4 Ph/Tar (R'dam), gezagv. A. v. Ulsen, is eveneens van Schiphol naar Tunis vertrokken om lading en passagiers over te nemen. STALIN IS NIET ZIEK ZEGGEN DE RUSSEN De Russische ambassade in Londen ont kende, dat Stalin ziek zou zijn. De maar schalk verheugt zich in de beste gezondheid. Moskou stelt Ankarr aansprakelijk voor de ziekte-geruchten Gaat minister Van Klef fens heen? „De Tijd" berichtte dat mr. van Kleffens, na het beëindigen van werkzaamheden in den Veiligheidsraad .ontslag als minister zon der portefeuille zou nemen. De Nieuwe Leidsche Crt heeft geen bevestiging van dit bericht kunnen verkrij gen. Wel deelde men ons mede, dat de heer Van Kleffens indertijd als zijn voornemen te kennen gaf af te treden, als hij Nederland niet meer in den Veiligheidsraad zou ver tegenwoordigen. Uit de jongste rede van den minister van Buitenlandsche Zaken in de Tweede Kamer valt op te maken, dat men ten departemente alles doet om den heer Van Kleffens van dit voornemen terug te brengen. Oud-illegalen en de vrijgelaten N.S.B.-ers Een oproep aan de burgerij van Amsterdam De A'damsche Bond van Oud-illegale wer kers heeft het afgeloopen weekend een „Op roep aan de A'damsche burgerij" verspreid, waarin geprotesteerd wordt tegen al te over dreven barmhartigheid t.a.v. ontslagen po litieke delinquenten, die thans weer alle rechten hebben en centra van fascistische activiteit vormen. Aan de burgerij wordt verzocht alle gevallen van misplaatst rechts herstel van N.S.B.-ers te signaleeren en adressen en gegevens te verstrekken van onder bescherming van invloedrijke rel*- tres vrijgelaten N.S.B.-ers en collabora teurs. Dienst der P.T.T. wist er zelf niets van Dat er een post-gebouw van f70.000 werd opgetrokken. Zeventig duizend gulden kosttte het ge bouw, dat te Bussum door den grond-exploi tant W. G M. Voorman voor de PTT ge bouwd is. Maar nu het gebouw klaar 1s, blijkt de PTT van het heele geval niet op de hoogte te zijn. Voorman heeft gebruik ge maakt van een bouwvergunning, die hij op frauduleuze wijze heeft verkregen. Het was een vergunning voor „het bouwen van een dienstgebouw der PTT" Eerst nu het ge bouw kant en klaar in Bussum staat, is de politie onraad gaan bespeuren. De directies der postkantoren te Bussum en Amsterdam, nóch de Rijksgebouwendienst bleken iets van den bouw af te weten. Voorman is gear resteerd en de politie probeert thans deze zonderlinge affaire te ontwarren. Aldus lezen we in het „Haagsche Dagblad". KUSTVAARDER „TROMP" OP EEN MIJN GELOOPEN. De 391 ton metende Ned. kustvaarder „Tromp" is tusschen de eilanden Laaland en Langezand bij Denemarken op een mijn ge- loopen. De bemanning is gered en overge bracht naar Odence. POST EN POSTPAKKETTEN DER 7 DEC.» DIVISIE AANGEKOMEN De twee Dakota's, die Woensdag uit Ned.- Indië vertrokken met post en pakketten vafl de „7-Dec. divisie", zijn gisteren op Schip hol aangekomen. TURKSCHE SCHEEPSBOUW-OPDRACHT Zes passagiersschepen van elk 1200 ton, welke dienen zullen voor het vervoer over den Bosporus en over de Zee van Marmora, zijn door Turkije in Nederland besteld, 't Is nog niet bekend welke werf (ven) Ut bouwen zal (zullen).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1946 | | pagina 8