Wij namen afscheid ran mooi Bali
De steen in den vijver
ADVENT
Drentsche boer gaf f 100.000 voor 'n glimlach
NIF.I VV. LEfPSCHE COURANTZATERDAG 30 NOVEMBER 1940
(Van een specialen correspondent)
Aan boord, begin November.
Bali is een donkere streep geworden aan
den horizont, waar nog het witte schuim
van de branding blinkt, en een vage maan
haar lamplicht over het water werpt. De
boot vaart weer, en stampt. Maar boven het
dof dreunen van de machines klmkt een
luid lied uit honderden jonge kelen, van
boeg tot kiel, van stuurboord tot bakboord.
Het lied klinkt in de ruimen, en het klinkt
op de dekken, tot boven op het sloependek.
Zoodra de „Boissevain" dicht genoeg ge
naderd was, klauterde de Y-brigade langs
de uitgehangen netten omhoog en zoo men
ziet ontbrak-het daarbij ook niet aan moed
bij de vrouwelijke vrijwilligers.
Het is een dubbel gezang, want zoo nu en
dan hoor ik het marschtempo van het rhyth-
mische lred der Stoottroepen, en daar tus-
schendoor weerklinkt dan weer de ietwat
melancholische, maar toch ook krachtig ge
temperde melodie van een Ambonneesch
marechaussee-lied, dat een aantal soldaten
van de „Roode Olifanf'-Bataljons heeft aan
geheven.
Wie ooit mocht hebben getwijfeld aan den
goeden- geest onder onze militairen, zal aan
boord van drt schip, dat troepen van Bali
heeft gehaald om ze naar een andere be
stemming te "brengen, daar voorgoed van ge
nezen. Het heele schip, dat nu den nacht in
vaart, trilt van jong en vroolijk gezang.
Ze zijn gezond en onvermoeibaar deze
jongens, die een zwaren dag achter den rug
hebben. Maar ze hebben wel zwaarder dagen
gekend, in de vervulling van de taak die nu
achter hen ligt. Het is aan hun optreden te
danken, dat de bevolking van Bali rust en
veiligheid kent, dat de toestanden en ver
houdingen op dit wondermooie eiland van
tempels en dansen, van schilder- en beeld
houwkunst, vrijwel normaal zijn. De meisjes
dansen weer op Bali, bij de donkere tonen
van de gamelan; de jongens loopen weer met
een roode bloem achter hun oor en orga-
niseeren hanengevechten of vervaardigen
kunstig houtsnijwerk. De sawahs blijken
vredig en glimlachend, als zoovele spiegels
van teruggekeerde welvaart, en na den ar
beid trekken de landbouwers op naar den
zevenden hof van hun poera's om de offers
te brengen, volgens de rite van hun geloof,
voor vruchtbaarheid en een gelukkig leven
Onder het ruizelend geluid der watervallen
glimlachen ongetwijfeld de oude Baligche
vorsten in hun majestueuze Koningsgraven.
Op de passars vindt ge het dagelijksche
kleurige leven van Indië uit vrediger dagen
weer.
Voor wie uit andere gewesten van den
Archipel komt, klinken de prijzen eenigszins
voorhistorisch: een varken kost vijf gulden,
een ei koopt ge voor drie cent in het bin
nenland, en in Denpassar voor een dubbeltje.
En dat noemt men dan nogduur.
Dit alles dit evenwicht, dit geluk
dankt de bevolking aan de activiteit der
troepen van het K.N.I.L. en de K.L. die van-
diaag voor een deel afscheid van Bali hebben
genomen, en met wie wij ons thans aan
boord van een transportschip bevinden.
Terwijl ze „als katten in het want" klom
men om van de laagliggende landingsvaar-
Onder bovenstaand opschrift troffen we
in het r.k. Eindhovensch Dagblad het vol
gende merkwaardige artikel aan, dat we
onzen lezers niet willen onthouden:
Er zijn teekenen, die er op wijzen, dat het
Indonesisch probleem wel eens zoo iets als
de krachtproef zou kunnen worden voor de
politieke groepeering in de Kamer. In de
pers heeft de scheidingslijn zich reeds mar
kant af ge teekend en het zou onjuist zijn
de beteekenis daarvan te bagatelliseeren bij
de bestudeering van de politieke kaart. Men
kan zonder eenige overdrijving zeggen, dat
de overeenkomst met de republiek, gelijk
deze door dr van Mook en de Commissie-
Generaal met evenveel warmte als haasti
gen spoed wordt aanbevolen, in ons land
een slechte pers heeft gehad met uitzonde
ring van de paar bladen, die zonder eenig
voorbehoud achter de Partij van den Arbeid
staan al zijn er in de afwijzende beoordee
lingen natuurlijk meer of minder sterke nuan
ceeringen te ond< "scheiden. Zoo dragen om
een katholiek blad te noemen en daarbij
te blijven de beschouwingen in de Volks
krant aan dit onderwerp gewijd, sterk den
stempel van den politieken hoofdredacteur
prof. Romme, die met zijn bekende diplo
matieke voorzichtigheid geen enkele achter
deur bij voorbaat afsloot, zijn troefkaarten
voor zich hield en de noodige bewegings
vrijheid voor zich reserveerde. Maar de
grootste gemeéne deeler uit alles wat over
het concept in woord en geschrift de laat
ste dagen in de openbaarheid kwam in ons
land, geeft onbetwistbaar een slecht cijfer
voor de oplossing van de Indonesische
tuigen aan boord van het hooge troepen-
schip te komen, waren de kwinkslagen niet
van de lucht. Hoe goed ze het ook hebben
gehad op Bali, het afscheid had niets me
lancholisch: het was een afscheid van onder
nemende, ferme knapen, die een goede taak
achter zich weten en zonder klagen een
nieuwe moeilijke opdracht aanvaarden, zich
Eind October verliet de Y-brigade
bestaande uit Stoottroepen van de Kon.
Landmacht en de beide „Roode Olifant"-
bataljons van het K.N.I.L., het prachtige
eiland Bali, met bestemming Palembang,
waar deze eenheden de posities van de
Britten overnamen.
Naar aanleiding hiervan ontvingen wij
bijgaand artikel, dat zeker getuigt van
den goeden geest, die er onder onze
jongens heerscht.
bewust van hun kracht. En vooral: zich be
wust van de deugdzaamheid van dit eerlijke
soldatenwerkrecht en veiligheid te brengen.
Zoo werd dit heele embarkément op de
reede van Bernoa, elf kilometer van Den
passer, een opwekkende en vroolijke ge
schiedenis, die daarbij zeer vlot en volgens
plan verliep. Het groote grijze schip deinde
op het diepgroene water, de zon keek vrien
delijk naar al die verbrande knapen die lenig
tegen de scheepswand opkropen, en langs
de kustlijn dwaalden als witte vlinders de
Buurmeisje werd universeel
erfgenaam
Op een klein boerderijtje in Ide woonde
in zijn eentje een man, met wien vrijwel
niemand iets te maken wou hebben. Hij was,
zoo werd in het gehucht verteld, rijk maar
aartsgierig. Zoo schijnt hij twintig jaar inet
een en hetzelfde eostmim te hebben gedaan.
In zijn, boerderijtje was het zoo rommelig,
dat men er beter niet dan wel kon zijn en
zijn gezicht was door lupus afschuwelijk ver
minkt. Hij was een zonderling, maar een Zon
derling, die zeer goed bij zijn verstand was,
aldus lezen we in het Gron, Dagblad.
Op een tragische manier heeft deze man
het leven verloren. Hij moest voor de bé-
handeliing van zijn ziektegeval naar het zie
kenhuis. Blijkbaar heeft hij dat niet aan
gedurfd en j.l. Maandag heeft hij door op
hanging zelfmoord gepleegd. Hij was 46 jaar.
Bij het openen van zijn testament bleek,
diat hij al zijn bezittingen, landerijen, hui
zen, papieren en geld, die op een totaal be
drag van honderdduizend gulden worden ge
schat, heeft vermaakt aan een meisje, dat
eenmaal tegen hem gelachen heeft....
Dat moet drie jaar geleden zijn. Toen
werd er gedorscht in Ide -en een van de
familieleden van den zonderling, een be
jaarde landbouwer, stelde voor, dat men den
man, die zonder hulp zat, met dorschen zou
helpen en dit gebeurde. Het meisje, dat er
met haar vader toevallig bijstond, heeft
blijkbaar om dit voorval tegen deri man ge
lachen. De man heeft dit, terecht of ten on
rechte, als een bewijs van vriendelijke ge
zindheid opgevat en heeft eenige malen ge-
kwestie, die door de weinige voorstanders
als Neerlands laatste en beste kans wordt
verheerlijkt. Wij wagen ons niet aan een
voorspelling met betrekking tot den uitslag
van de stemming, die het Parlement zal op
leveren en die over de toekomst van het
koninkrijk en de economische welvaart van
ons volk gaat beslissen. Dat houdt ons in
dit artikel ook niet bezig, doch wat niet van
beteekenis ontbloot is, dat is, thans reeds
na te gaan, welken invloed de Indonesische
aangelegenheid kan uitoefenen op de ver
standhouding tussohen de beide regeerings-
partijen voor de naaste toekomst.
Dat deze verstandhouding meer uiterlijk
dan innerlijk is, heeft de korte tijd van
samenwerking reeds aangetoond. Kleine
conflictjes in de Kamer tusschen de woord
voerders van beide groepeeringen, waarbij
de min of meer geïrriteerde toon opviel
we denken hier om een voorbeeld te noe
men aan den vrij feilen aanval van den
heer Joekes van de Partij van den Arbeid
op den katholieken minister Gielen ge
tuigden niet precies van een hartelijke
verhouding tusschen de fegeeringcompag-
nons en men hoeft voor het overige de
tegenstellingen tusschen de desiderata, welke
in beide partijen leven, niet met een kaarsje
te zoeken. Het is ook geen geheim dat
minister Beel belangrijke concessies aan de
Partij van den Arbeid heeft gedaan, ten
einde met haar hulp zijn ministerie te kun
nen vormen en aldus een voldoende sterke
regeeringsmeerderheid te bereiken, zoo ge-
wenscht in een periode van belangrijke be
slissingen. Welnu, voor één'van die beslis
singen, misschien wel de allergewichtigste
in de geschiedenis van ons volk, valt o.i.
niet te bouwen op de huidige regeerings
meerderheid, die een na-oorlogsch experi
ment is, waarvan men betwijfelen mag, of
„Sibajak" met 1600 man naar
Indië vertrokken
Generaal Kruis deed z'n jongens uitgeleide.
Onder de tonen van het Wilhelmus is gis
teravond de „Sibajak" uit Rotterdam naar
Indië vertrokken met 1600 militairen, restant
der 7 Deoember-divisie. De soldatenmoeder,
mevr. Haddink, had zich voor het vertrek
wel aan boord bevonden om haar „jongens"
een tot ziens toe te roepen, maar ging tegen
de verwachting in toch ditmaal niet mee.
Haar vertrek is ni. tot later uitgesteld.
Den troepen werd uitgeleide gedaan door
den chef van den generalen staf, lt.-gen.
Kruis en door gen.-maj. Nijhoff.
Post voor deze militairen moet vóór 5 Dec.
9 uur nm. te A'dam zijn of vóór 18 Dec.
9 uur nm. De postkantoren geven bijzon
derheden.
zeilen van kleine. Balineesche vlerkprauwen,
als wuifden ze een groet ten afscheid.
Een jonge Stoottroeper, een aapje op zijn
arm, zit op de railing en zegt: Adieu Bal*.
Een stevige knaap met een Roode Olifant
op zijn mouw rust op een scheepstros en
kijkt in de verte, waar het eiland verdwijnt:
Hier kom ik nog eens terug.
En dan ratelen weer de hijsohkranen, om
de bagage aan boord te brengen, en weer
klinkt heel de lucht van luid gerucht van
jonge stemmen. En nu de boot weer vaart
een ander gebied tegemoet, hoor ik hen
zingen in den donkeren avond, op de dekken
en in de ruimen. Zij mogen zingen. Zij héb
ben een goed werk gedaan.
zegd, dat hij dien lach niet zou vergeten.
Hij heeft woord gehouden. Het testament
heeft het bewezen. Voor de familie bleef
niets over. Het bejaarde familielid ziet de
boerderij, waar hij zelf werd geboren en
waar de zonderling zich van het leven be
roofde, in vreemde handen overgaan.
Vrijdag is de man begraven. Daarvoor heb
ben de ouders en de eveneens te Ide wonende
schoonouders van het meisje, dat inmiddels
getrouwd is en te Bed urn woont, gezorgd.
Familieleden en omwonenden waren door hen
hij de begrafenis uitgenoodigd. Niemand gaf
aan die uitnoodiging gehoor. Achter den
lijkwagen volgde een sjees, waarin de ouders
en de schoonouders van het meisje gezeten
waren. Door den regen ging de korte stoet
naar het kerkhof te Vries. De torenklok
luidde, maar dat was dan ook alles. Er was
geen predikant, niemand van de aanwezigen
vroeg het woord. In vijf minutan was de
plechtigheid geëindigd. De undverseele erf
gename was zélfs niet gekomen.
HEROPRICHTING NED. BRUCKNER
VEREENIGING.
In verband met de heroprichting van de
Ned. Bruckmervereeniiging heeft zich een
comité gevormd, waarin o.a. zitting hébben
Herman Rutters, Anthon. v. d1. Horst, Albert
de Klerk, Han De Fèvre, Louis van Tulder,
Frans van Amelsvoort, mr G. Dijkmans
van Gunst, prof. dr G. v. d. Leeuw, Willem
van Otterloo, Henri Hermans en H. Alber-
sen. Degenen, die met het doel sympathisee-
ren, kunnen schrijven of een visitekaartje
zenden aan H. 's Gravesande, Reyerskoop
32, Boskoop.
het geslaagd is. Gelijk men zelfs met recht
eti reden betwijfelen mag, of het na-oorlog-
sche experiment dat de Partij van den Ar
beid heet, wel geslaagd is. Men hoeft, onder
de socialisten, die voor het étiket persona
listisch bedanken, maar op kondschap uit
te gaan om daarop een afdoend antwoord
te krijgen. De jongste- verkiezingen hébben
aangetoond, dat deze Partij reeds is gaan
verliezen van de aantrekkingskracht, welk.3
zij ongetwijfeld aanvankelijk bezeten heeft,
óók voor katholieken.
Laten we erkennen dat hiermede een
schoone illusie, die tot beloftenrijken was
dom gekomen was, in harde en bhjkbaai
onveranderlijke practijk van het politieke
leven verloren is gegaan. De verwachting,
dat de eenheid-in-verscheidenheid, waar
toe het Nederlandsche volk onder vijandi-
gen druk gekomen was, zich na de bevrij
ding zou manifesteeren in de partijverhou
dingen op politiek terrein, is niet in ver*
vulling gegaan. Wat de Partij van den Ar
beid bereikt heeft in dit opzicht, is meer
schijn dan wezen en dit niet omdat de op
zet onzuiver was, maar omdat de oude poli
tieke mensch geenszins dood bleek en
dat geldt voor ieder politiek kamp. Wat
door omstandigheden en verstandelijke
overwegingen vereend is, maar in wezen
eigenlijk maar slecht bij elkaar past, vormt
geen soliden samenhang, die tegen een ge-
voeligen stoot kan. De ontwerp-overeen
komst met de republiek met alles wat daar
aan vast zit, vormt een proefsteen, waarte
gen de partijdiscipline het waarschijnlijk
zal afleggen. Wat ons betreft, wij hopen
van harte, dat dit gebeuren zal. Want het
gaat in deze aangelegenheid om belangen,
die veT en ver uitstijgen boven partij
politiek en boven het prestige van welken
regeeringsfunction&ris dan ook.
Om uit te roepen het aangename
jaar des Heeren.
Lukas 4: 19 b.
Waartoe is Christus op aarde gekomen.?
Hij zegt het zelf in de synagoge van Naza
reth: „om het jaar van het welbehagen des
Heeren uit te roepen". Dat beteek ent im
mers: „aangename jaar des Heeren". Ver
gelijken we maar met Jesaja 61!
Dit is dus heel de ambtelijke bediening
van onzen Heiland: ons te verkondigen, dat
de Heere een welbehagen heeft. Ten diepste
een welbehagen, zooals de Vader het zelf
zegt, in den Zoon van Zijn welbehagen,
Christus Jezus. Maar zooals de Heiland ons
dan verklaart, om der wille van den Zoon
van Zijn welbehagen, ook een welbehagen
in allen die in den Zoon gelooven.
Is dat nu heel de ambtsdienst van Chris
tus Jezus, dan was dus die tijd van Zijn
rondwandeling op aarde een schoone tijd,
want Hij riep 't udt: ,,'t Is het aangename
jaar des Heeren. 't Is de tijd dat de Vader
een welbehagen in U heeft om der wille
van Zijn Zoon".
De Schrift noemt den jongsten dag Jong-
sten dag laatste dag v\n. het aangename
jaar des Heeren.
Houdt dan op het welbehagen des Vaders
in ons?
Eindigt dan het wraakmemen op de ange-
loovigen? Neen, maar dan komt Christus
weder, om allen, die in Hem gelooven ten
volle te doen smaken dat welbehagen Gods.
Maar ook om allen, die in Hem niet ge
looven, en zich daarvan ndet wilden bekee-
ren, maar zich daarin verharden, ten volle
te doen ondergaan de wraak on zes Gods.
Advent Christus Jezus komt.
Adventsgemeerute zijn. Den Heiland ge
trouw zijn in zijn verlangen naar den jong
sten dag.
Kom, Heere Jezus, ja kom. Doe aanbreken
den laatsten dag van het aangename jaar des
Heeren, opdat voor aller oog blinke des
Vaders welbehagen in U en des Vaders wel
behagen, om Uwentwil, in ons; en opdat al
Uwe en onze vijanden in de eeuwige ver
doemenis geworpen worden.
Voorschoten. Ds C. van der Jagt.
ST. NICOLAASFEEST VOOR DE KINDEREN
VAN EX-POLITIEKE GEVANGENEN
1940—'45
Het was gisteren voor de kinderen van
niet teruggekeerde politieke gevangenen, uit
de jaren 1940'45 al St. Nicolaasfeest.
De goede Sint in eigen persoon, vergezeld
van Zwarte Piet is de gast geweest van véle
kinderen uit Leiden en omgeving, over wier
jeugdig leven reeds donkere wolken hangen,
hun aangedaan door een bruten overweldiger.
De groote Bisschop heeft hen even terug
gebracht naar een blijde onbezorgde jeugd.
Hoe verheugend zagen zij er uit, toen hum
speel- en snoepgoed werd uitgedeeld. Dat
ook de grooten niet door den braven man
werden vergeten, bleak alras, toen ook de
moeders een verrassing hadden in ontvangst
te nemen van Sint.
Maar hij deed nog meer, hij heeft ook de
zieke ex-politieke gevangenen, iets van zijn
goede gave gegeven. Wij zagen ham vleesóh
en andere, voor zieken zoo noodige dingen,
uitreiken.
Het was een mooie geste van de afd.
Leiden van de Ned. Ver. van Ex-Politieke
Gevangenen uit den bezettingstijd, daartoe
in de gelegenheid gesteld door de spontane
medewerking van vele Leidsche firma's, om
zoo den in concentratiekampen gegroeiden
vriendenhand niet te vergeten, maar nu nog
steeds te verstevigen.
PLANNEN VAN DE UNILEVER IN
ZUID-AFRIKA
Op de gisteren te R'dam gehouden jaar
vergadering van de Lever Brothers en
Unilever N.V. deelde de voorzitter van den
Raad van Bestuur mede, dat de N.V. voor
nemens is over te gaan tot een algeheele
vernieuwing en uitbreiding der houtzagerij
in Zuid Nigerië en haar daarbij te voorzien
van een machinale inrichting van de meest
moderne constructie. Tevens worden er in
Afrika verschillende inrichtingen gebouwd
voor het drogen van hout, terwijl daarnaast
een triplex-fabriek haar voltooiing nadert.
Aan de goudkust hoopt de N.V. kaprechten
te vrekrijgen op 130.000 ha bosch in het Z.W,
gedeelte. De verwezenlijking van deze plan
nen in Nigerië en aan de goudkust zal onge
veer 4 jaar in beslag nemen. Hiermede zal ia
totaal circa f 24 millioen gemoeid zijn. Ia
Kaupula in Oost-Afrika zal, onder voorbe
houd van goedkeuring der Engelsohe auto
riteiten, midden in het katoengebied en 1300
km van de zee, een perserij van katoenzaad,
gecombineerd met een fabriek van zeep en
eetbare oliën en vetten, worden gebouwd.
Ook in de Unie van Zuid-Afrika worden tal
rijke uitbreidingen voorbereid en is er ia
Durban reeds een installatie voor de marga-
rinet-fabricage opgericht. Het totaal bij de
uitbreidingen betrokken bedag is meer dan
f 105 millioen.
„INDIE IN NOOD" PROTESTEERT.
„In-diië in Nood" heeft de minister-presi
dent een telegram gezonden waarin verzocht
wordt de ongerustheid, die welhaast onder
het geheele Ned. volk heerscht, weg te nemen
door duidelijk uit te spreken le. dat er de
facto in Indië geen wapenstilstand bestaat
en dat de facto de z.g.n. republiek geen
gezag heeft.
CONSUMENTENCREDÏET EN
GEBLOKKEERDE TEGOEDEN.
Geblokkeerde tegoeden, waarover een
consumenten-credietaanvxager beschikt, moe
ten op een eventueel toe te kennen crediet
in mindering worden gebracht. Door de Ned.
Bank zal tot het bedrag van het voor aftrek
in aanmerking gebracht tegoed gedeblok
keerd worden, waarvoor een verklaring
wordt verlangd van den desibetreffenden dis-
trictsraad voor het consumentencredaet.
KRIJGSRAAD.
Gelijk wij al meedeelden stonden voor den
Krijgsraad te Utrecht 5 militairen terecht,
die ontucht met vrouwelijke gevangenen
zouden hebben gepleegd. Slechts een hun
ner kreeg 3 mnd. met een proeftijd van
1 jaar. Van de overigen kon het bewijs nie*
worden geleverd. De vorige week stonden
er zes militairen voor soortgelijke praktij
ken terecht. Toen werden er drie tot 8 maan
den gevangenisstraf veroordeeld en drie tot
4 maanden.
