Mr J. Besien Waarom coulant met Jan Hagel?
Molotof wil opgaven van alle bewapening
„Wij willen van boord", riepen de emigranten
De Gabbertaal
NIEUWE LEEDSCHE COURANT
WOENSDAG 27 NOVEMBER 194C
BERECHTING EEN STEEN
DES AANSTOOTS
Gisteren stonden 5 frulplandwachters uit Mon
nikendam en omgeving voor het Bijz. Ge
rechtshof te Amsterdam terecht. Bij drie der
behandelde zaken bleek op het laatste oogen-
blik, dat gedetineerde collega's van de ver
dachten. die door het Openbaar Ministerie
ais getuigen waren gedagvaard, niet waren
verschenen, hetgeen het onderzoek bemoei
lijkte en tot gevolg had, dat twee zaken tot
17 December a.s. moesten worden geschorst.
De adv.-fiscaal, mr J. Besder, uitte hierover
zijn misnoegen en gaf voor de oorzaak daar
van dien leden van het Hof de volgende ver
klaring: „Dat komt omdat het Openbaar Mi
nisterie niets te zeggen heeft over de inter-
neeringskampen. Zonder ons daarin te ken
nen, worden de gedetineerden dikwijls naar
oan ander kamp overgeplaatst en de dag
vaarding, dde mijn parket verstuurt, ontvan
gen wij dan eerst op het allerlaatste moment
retour. Dan is het te laat om den gedeti
neerde tijdig naar de terechtzitting te voe-
nen".
In zijn pleidooi voor eén der nulplandwach
ters bracht mr T. Leesberg uit Alkmaar naar
voren, dat de tallooze landwachters, die voor
het Tribunaal verschijnen, de vruchten pluk
ken van de tuchtrechtspraak, doordat hun
nimmer gevangenisstraf, doch slechts inter-
neering kan worden opgelegd, terwijl den
land wachters, die voor een Bij zonder Hof
moeten verschijnen, een strafrechtelijk von
nis, dus meestentijds gevangenisstraf of op
zending naar een Rijkswerkinrichting wordt
opgelegd. Bovendien achtte mr Leesberg het
onjuist, dat de Tribunaal-vonnissen ten aan
zien van den duur der vrijheidsbeperking
van de verdachten in geen verhouding staan
tot die van de Bijzondere Gerechtshoven. Hij
citeerde enkele richtlijnen uit een radio-
speech van den minister van Justitie, die
van plan zou zijn alle landwachters in de
toekomst door Tribunalen te laten berech
ten. Tenslotte vroeg de raadsman het Hof, er
bij het bepalen van de straf rekening mede
te willen houdeifT dat dus naar alle waar
schijnlijkheid de straffen voor landwachters,
in verhouding tot den eisCh van den adv.-
fisoaal (4 jaar), veel milder zouden worden,
temeer, daar reeds thans sommige indivi
duen door die Tribunalen veroorddeld wor
den tot den tijd, doorgebracht in voorarrest
en dus op vrije voeten zijn gesteld.
De adv.-fiscaal repliceerde door te zeggen,
dat de landwachters bij het Nederlandsche
volk een bijzonder laindverraderlijken naam
hebben en men aanvankelijk van meening
was, dat zij slechts met den kogel gestraft
konden worden. Het Openbaar Ministerie
heeft als richtlijn aangenomen na te gaan of
landwachters, naast hun lidmaatschap van
de landwacht, daar bovenuit gaande mis
drijven hebben gepleegd. In'dat geval wordt
him zaak door het Bijzonder Hof behandeld.
Zoo niets anders blijkt, dan dat zij lid van
die organisatie zijn geweest en veelal geen
actieven dienst hebben gedaan,, worden zij
voor een Tribunaal geleid.
„Dat de Tribunalen hen soms straffen",
aldus mr Besier, „tot een internee ring gelijk
aan den tijd, doorgebracht in voorarrest, is
ook mij een dagelijksche steen des aan
stoots. Ik heb hierover aan het Tribunaal al
een brief geschreven, waarin ik er op heb
gewezen, dat dit in geen verhouding staat
tot de strafmaat van de Bijzondere Ger echts-
Prinses Juliana bij Chr. vrouwen
en meisjes
H.K.H. Prinses Juliana bezocht gisteren de
algemeene ledenvergadering van de Federa
tie van Chr. vereenigiingen van en voor
vrouwen en meisjes te Haarlem. De Prinses
was vergezeld van haar particuliere secreta
resse mej. mr K. A. Sneller en werd als
beschermvrouw van de Federatie welkom
geheeten door door de nieuw gekozen pre
sidente mevr. G. J. Sickesz-Snijder. Tot vice-
president en werden benoemd mevr. C. Quer
ies van Ufford, geb. baronesse van Heemstra
Uiit Arnhem en baronesse v. d. Bosch tot Ver-
wolde-Maris uit Geldermalsen, terwijl als lid
van het dagelijksch bestuur werd gekozen
mevr. M. Mostert-Gendelaar uit Alkmaar.
De dames W. J. den Houten-Mooy en W.
Dijl-Diets werden herkozen- als le en 2e
penningmeesteresse.
WIE HEEFT NOG POST VOOR DE
„WILLEM BAREND SZ"?
Daar binnenkort een tanker uit A'dam
naar de Zuidelijke Uszee vertrekt om een
deel der geproduceerde traan te halen kun
nen nog brieven voor de opvarenden van
de „Willem Barendsz" worden meegegeven.
Deze brieven moeten uiterlijk Vrijdagoch
tend a.s. in het bezit zijn van de reederij
Vinke en Co., Gelderschekade 10, A'dam.
't Gaat hier om normale correspondentie. Er
mogen geen voorwerpen in de brieven worden
gedaan, evenmin als postzegels.
hoven en dat de berechting der landwach
ters door de Tribunalen een veel te milde
is".
Wat speculaties op de radiorede van min.
Van Maarsseveen aangaat, meende mr Besier,
dat dat slechts wissels op de toekomst wa
ren, omdat toch allereerst de Staten-Generaal
in dezen een beslissing moeten nemen.
Geert zuivering van topleiding
mijnbedrijf
Naar aanleiding van het feit, dat min.
Huysmans den Mijn-Industrie-Raad heeft
verzocht om de sociale zuivering van de top
leiding in het mijnbedrijf te voorkomen, heb
ben de R.K. Mijnwerkersbond en de RK.
ver. van Mijnibeambten geprotesteerd, omdat
de zuivering van het lager personeel wel
ter hand is genomen en dit meten met twee
maten het rechtsgevoel allerminst bevredigt.
TIKTOK1EEK mN EEN COMMISSIE
WAT -ENTHOUSIASME ,WAT EEN ENTHOUSIASME
GOLF VAN GOEDEN WIL IN
BIJEENKOMST V.N.
In de gisteravond gehouden vergadering
der politieke commissie dër Ver. Naties ver
dedigde Molotof het Russische voorstel de
troepen, die de verschillende mogendheden
buiten de eigen grenzen hebben te tellen.
Hij kan niet zeggen, dat hij weinig succes
heeft met zijn plan. Terwijl enkele maan
den geleden nog een dergelijk voorstel met
kracht door de Westersche democratiën
werd bestreden, vond het thans algemeen
instemming.
Het Britsche compromisvoorstel, dat alle
leden der Ver. Naties voor 1 Januari as.
een rapport zullen indienen inzake bases en
troepen in het buitenland, was voor hem dan
ook wel acceptabel. De kwestie van het ver
strekken van gegevens over- troepen in het
binnenland moet bij de bestudeering van
de algemeene vermindering der bewape
ning worden besproken en daarbij moeten
dan alle wapenen genoemd worden, waar
over het desbetreffend land beschikt, dus
ook wapens met straal-aandrijving, atoom
bommen e.d. Maar omdat deze laatste pro
blemen zooveel tijd vergen, drong Molotof
erop aan, eerst gegevens over de troepen,
die thans buiten de grenzen staan te ver
strekken en wel voor 1 Januari a.s.
De Amerikaansche afgevaardigde Conally
wilde de kwestie der algemeene ontwapening
WARME ONTVANGST VAN
BRITSCHE SOLDATEN
Met éénmaal zooveel passagiers meer aan
boord dan 't schip normaal bergen kan, ver
scheen gisteren het immigrantenschip Lotsii-
ta in de haven van Haifa.
Vierduizend Joden, cTite in de meest kom
mervolle omstandigheden de reis gemaakt
hadden, snakten naar het moment dat zij het
overvolle schip, waar voor niemand behoor
lijke slaapgelegenheid was en de hygiëni
sche omstandigheden aan het ongelooflijke
grensden, zouden kunnen verlaten. Britsche
soldaten trachten evenwel aan boord van
het schip te komén, om, overeenkomstig de
geldende bepalingen, debarkatie te verhin
deren. Een hagelbui van blikken, stokken,
stukken ijzer en andere projectielen suisde
door de lucht en dwong de soldaten uit
veilige dekking vlier savo's uit machine
geweren over de hoofden van de menigte
te lossen, om haar tot rede te brengen. De
Joden antwoordden met den roep: „Wij wil
len van boord".
De 60.000 man sterke Joodsche gemeen
schap van Haifa is opgewekt 90 minuten te
staken uit protest tegen de weigering, de
immigranten in Palestina toe te laten.
WAT WIJ IN 1947 MET ZWEDEN
VERHANDELEN.
Omtrent het met Zweden gesloten handels
verdrag voor het jaar 1947 wordt nader ge
meld, dat de wederzij da che leveranties ong.
een waarde van f 180 millioen Zweeds che
kronen vertegenwoordigen. Zweden levert
ons o.a. cellulose, houtslijp, houtwaren, pa
pier, ijzer, pyriet, ijzer- en ^taalproducten,
machines, gereedschappen en lucifers, ter
wijl onze export o.m. zal bestaan uit tin,
cokes, zout, chem. producten, textiel, radio-
artikelen, bloembollen, specerijen, land
bouwproducten, enz.
SHAG IN PLUNJEZAKKEN.
Onder Russuxn werd een militaire auto
aangehouden met zes plunjezakkeo Belgische
shag. afkomstig uit Tilburg en onderweg
naar Amsterdam. Een reeds in Soest geloste
partij kon eveneens worden achterhaald.
niet uitstellen en drong aan op verificatie
van de opgaven der binnenlandsche bewa
pening,
Noel Baker verklaarde zich, namens
Engeland tot medewerking bereid, dat alles
werkelijkheid en geen schijn zou blijken te
zijn.
Vandaag gaat men verder.
ALS MEN NIET ACCOORD GAAT MET DE
HUISRAADSCHADE.
Hoewel min. Lieftmok het genoegzaam be
kend acht, dat binnen een maand bij den
min. van Financiën in beroep kan worden
gekomen tegen de beslissingen van den
secretaris der schade-enquête-commissie no
pens de toe te kennen bijdrage in huisraad-
schade, is hij naar hij op vragen van den
heer Peters antwoordde bereid ruime be
kendheid te geven aan de bepalingen waar
onder telaat ingediende beroepschriften
alsnog in behandeling kunnen komen.
Candwacht
MIE7EBI6 VENTJE. WAT TOU Jt TOCM TUN.
ZONDEQ DAT 6DOOTC 6EWECQ?
WANT NIET IN Jl WBANGE. VIDWATEN SNUIT
SCHWIJ JE MACHT. HAAB ALLEEN IN OU SPUIT,
EN DCSONOANKS LACHT EEN IE0CB Jt UIT
EN CiCT OP ZOON CMHDOENf» NCE0.
ZEG, SJOFEL BAASJE WAT WODOT EO WIT JOU.
BEDOOFD WAN OAI DOACMT-UNIfOOM
ALS S AVONDS OU INOOUKWIKKENDHSlO
VAN JE SLAPPE EN PAPPEDI6E LEDEN 61IJ0T,
DAN BLUFT EO JE BLOOTE SCHAMtLHIlO
VEQ, V|0 BENEDEN DEN NODM.
ONOOGLIJK SCHAOMINKELWAAD UW JE WEL OP.
GESPEEND VAN OU SjtUUGt DEI
WANNEE0 JE OU UCMT VAN JE OCOSUfFE HOOFO,
DAN IS T OOK METEEN VAN ZIJN STATIE BE0OOF0.
LIJK JE - VEOOUTEOO, VE0STUM0E00. GEOOOTO-
OP EEN WEEKt. EEN BLEEKC «A01T.
VEMADCUM VOO. WU GESCHIEDT EO WEL00A,
ALS JE HOF NAAD ZIJN HEIMAT ONTVLUCHT
li 1 NET Jt FUKFlOOUND KUUHTSCHAP GEDAAN.
p*N HtlPT EB MEN WtlHG GUTBOODUK MEEO AAM,
- DAN WAP0EB JE BAS. ALS EEN SOMBiDt VAAM
POOO HOLLANDS' GOWVEOOE LUCHT.
Wat leven we snel en wat vergeten we
snel, getuige deze spotprent op de land
wacht, welke tijdens de bezetting lustig
circuleerde. Is het een wonder dat er van
„steenen des aanstoots" gesproken wordt?
(Zie art. elders op deze pag.)
NEDERLANDERS BINNENKORT WEER
BAAS TE BATAVIA.
De Britsche militaire schildwachten voor
het hoofdkwartier der Geall. strijdkrachten
in Batavia zullen op 29 dezer officieel door
Nederlaadsche worden vervangen.
n*
De vorige maal leidde ik u de gribus
binnen, maar ik bleef aan den buitenkant.
Tooh voelde u zich reeds aspirant-speurder
met uw geduchte kennis van de gabbertaal
In de volgende regelen echter zal ik u aan-
toonen dat men u heel wat zeggen kan, dat
u niet zal navertellen. Ais men tegenwoor
dig den toestand der openbare vervoermid
delen bespreekt, is er maar één woord voor
dat iedereen dan ook in den moncf bestor
ven ligt: afgelajen. Dit moet be teekenen:
stampvol. In de gabbertaal echter bedoeld
men er mee: afgetobd. Als men over een
bepaalde voetbalclub spreekt die dikwijls
het onderspit moet delven, dan hoort men
vaak de uitdrukking: „Ze hebben het weer
afgelegd". Miaar in de gabbertaal beteekent
het woord niet verliezen, doch beloeren of
nagaan. „En smeris legt je af wil dus zeg
gen: ,,Er loert een agent op je". Een baard
aap zegt men van iemand, die een wel wat
overdreven mannelijk versiersel aan zijn
wangen '*draagt. In het Bargoensch evenwel
duidt men er een bijzonder leelijke vrouw
mee of ook wel een revolver, die geen knal
geeft.
Wie naar den bazaar gaat, heeft inkoopen
voor oogen, maar degene die bargoensch
spreekt, komt daar bij voorkeur niet, hij
duidt ex namelijk het politiebureau mee
aan. Natuurlijk komt bij de gabbers nogal
eens een vechtpartij voor. Daarbij moet je
om je vrij te kunnen bewegen en je tegen
partij door je spierknobbels vrees in te
boezemen, niet al te veel kleeren aan heb
ben. Hieruit valt te begrijpen dat de uit
drukking „in zijn bangmakertje staan" de
beteekenis heeft van „ontkleed zijn".
Als ik iemand een „tik met een bengel"
aanbied, zal hij waarschijnlijk verwachten
dat ik zijn hoofd in onzachte aanraking
met een hard voorwerp wil brengen. In het
Bargoensch heeft het een vreedzamer be
teekenis. het is namelijk een horloge met
ketting.
Een bivak is vooral bekend in de solda
tentaal. Een bivakker evenwel is geen mili
tair, maar een daklooze en bivakken be
duidt dan ook: in de open lucht slapen.
In dezen tijd van textielgebrek is blauw
laken een be ge ere ns waard artikel. Da<t is
ook bij de gabbers. Maar ze bedoelen er
wat anders mee. Het is namelijk: lood.
En het gezegde,,Hij heeft een paar stuk
kies blauw laken gehandeld", luidt in ge
woon Nederlandsch: f.Hij heeft lood ge
stolen"
De kaarten zijn natuurlijk zeer in trek bij
den veel leegloopenden, drinkenden gabber.
Maar ze hebben een naam, die men niet
verwachten zou: de bijbel. De uitdrukking:
„Hij moet voor de bijl" was een paar jaar
geledén, toen men nog over bijltjesdag
sprak, vry gewoon en zeker zullen de
meeste menschen, die de uitdrukking ge
bruikten, aan een hakwerktuig gedacht
hebben. In het Bargoensch evenwel is het
een verbastering van balie. En dus beteekent
het daar: „hij moet voor 't gerecht komen".
Zoo zou ook de uitdrukking: „Een mooie
dief, waarschijnlijk andere gedachten
wekken bij mijn lezers dan bij den gabber!
Want dief is hier een afkorting van harte-
dief en de woorden worden gebruikt om een
mooie vrouw' aan te duiden. Ezels balken
in het gewone leven, maar de gabbertaal
kent de uitdrukking: een ezeltje piepen. Men
bedoelt daarmee een lade lichten. Een ezel
tjesdrijver is bijgevolg een ladelichter. Dit
kan gebeuren als tenminste het „ertje" geen
beletsel vormt. Dit woord wordt gebruikt
voor een electrische schel.
Verstaat u mij als ik u iets voor een
fiets wil verkoopen? U denkt van wel, maar
een fiets is twee achterwielen en dus vijf
gulden in de gabbertaal. Dat had er
waarschijnlijk niet achter gezocht.
Een foks is een welbekend hondensoort.
Maar wat dan te verstaan onder een fokse
oksenaar, een fokse sent (schrabber of spie)
een fokse slang. Ze beteekenen achter
eenvolgens: een gouden horloge, een gou
den tientje en een gouden horlogeketting.
Uw geld doet u in uw beurs, maar een gab
ber doet het in zijn vink. Maar liefst geen
loensche knaken (valsche rijksdaalders),
daar houdt een godinne (echte, eerlijke)
jongen zich niet mee op.
De ruwe humor ontbreekt natuurlijk hier
evenmin als elders bij ons volk. Als iemand
zeer pokdalig is, heet dat: hij is in de
grauwe erwten gevallen.
Het woord bolleboos wordt eenigszins ver
vormd en luidt dan bollebof. Dit beteekent
baas, kastelein of ook wel Commissaris van
Politie. De bollebof van de luimkeet is daar
om de kastelein van de slaapstee, want
luimen beteekent slapen en luimen op de
groene deken (buiten slapen) is toch altijd
nog onaangenamer dan luimen bij den
bollebof.
In sommige misdadigerekringen (dus on
der de zware jongens, zooals men in 't Bar
goensch zegt) is het zoozeer de gewoonte
geworden deze taal te gebruiken dat het
verhoor van een verdachte eenig begrip
er van wenschelijk maakt. Als de rechter
van instructie of de rechercheur hoort: ,,Die
vrijer had een nijf in z'n jat", moet hij
begrijpen dat de aangeklaagde of verdachte
zich op noodverweer wil beroepen, want een
nijf is een mes. Heeft de ondervraagde het
over een slooper, een spinnekop, een wan
delstok of talhoutjes dan--lhoet de onder
vragen dat opvatten als looddief, dasspeld,
groot breekijzer of kleine breekijzers.
Maar geen zware jongen zal er genoegen
mee nemen te worden aangezien voor een
„tippelaar op klompen". Want dat betee
kent iemand zonder lef, iemand dien de
Prinserij gauw in de smiezen heeft.
Den Haag.
Dr F. C. Dominicus.
I stond in on* blad van 20 Nov.
BELGISCHE BLOKZIJL GEARRESTEERD
IN AMSTERDAM.
De destijds tot Nederlander genaturali
seerde „Belgische Blokzijl" is, op vermoeden
van politieke activiteit tijdens de bezetting,
gearresteerd te Amsterdam, waar hij was on
dergedoken. Deze in België geboren land
verrader, dde in zijn eerste vaderland een
maal na den vorige wereldoorlog en eenmaal
in 1945 bij verstek ter dood werd veroordeeld,
terwijl hij voorts 5 millioen francs boete
kreeg, zal waarschijnlijk door de Belgische
regeering worden opgeëischt. In 1943 toog
hij n.l. weer naar België om den strijd 4T
zgn. activisten te steunen.
