Internationale beteekenis van onze muziek N It tl WK LQD6CHE COURANT s VRIJDAG 21 NOVEMBER 1M« BIJ HET 40-JARIG JUBILEUM VAN 'T RES. ORKEST Een groot deel van onze cultuur wordt gedragen door onze orkesten. Deze stelling te verdedigen kan welhaast overbodig ge acht worden. De nog steeds verder gaande technische evolutie immers, waaraan we mede radio en gramofoon hebben te dan ken, stelt de muziek-ensembles uit een be paald land in staat naam te maken tot ver over de Rijksgrenzen en van deze verbre king der landelijke afbakening is het af hankelijk, hoe men in het buitenland denkt over een bepaalde nationale cultuur. Niet alleen in de litteratuur legt een volk zijn cultureele belijdenis af, maar ook in de mu ziek. En dan niet speciaal in de muziekpro- ductie, doch tevens in de reproductie. Ónze orkestleiders staan hier dus voor een zeer verantwoordelijke taak, een taak, welke niet alleen gedragen moet worden door het verlangen om ons eigen volk de schoonheid der toonkunst deelachtig te doen worden en dat volk in te leiden in de voor velen veelszins geheime wegen van het muzi kale labyrinth, maar welke ook impliceert het noodzakelijk streven het buiten land te doordringen van de cultureele krachten van ons volk. Onze Gouden Eeuw, waarin we dank zij de verschij ning van een Swee- linck de muzikale alleenheerschappij in Europa hadden, heeft ons geleerd, welk een belangrijk ele ment de kunstbe oefening was in onze verhouding met andere landen. Hier ligt echter niet al leen een taak bij de orkestleiders, maar ook bij de Over heid, die er voor moet zorgen de cul tureele krachten in ons volk te ontwik kelen en te stimu leer en, teneinde on zen invloed in het buitenland, hetgeen in het huidig we reldgebeuren van niet te onderschat ten beteekenis is. te vergrooten. Hier toe behoort in de eerste plaats de financieele steun aan onze orkesten, d.w.z aan die orkesten welke representa tief voor ons Ned. muziekleven kunnen worden genoemd Niet één orkest dus zal als cultureel am bassadeur dienst moeten doen, maar meerdere, waartoe we allereerst het Resi dentieorkest rekenen. De artistieke waarde van dit ensemble wordt wellicht nog te wei nig beseft en het feit, dat dit orkest bij zijn 40-jarig bestaan hetgeen gisteren met een feestconcert in K. en W. te 's-Graven- hage werd gevierd nog een groote actie op touw moest zetten voor het „to be or not to be" kan slechts betreurd worden en moet dan ook worden gezien als een leemte in het Overheidsbeleid. Zooals de voorzitter van het orkestbestuur. jhr mr C. J. A. de Ranitz, ons vertelde, is men thans bezig deze leemte eenigszins aan te vullen, doch het feit blijft, dat er te weinig rekeninig is ge houden met de internationale cultureele waarde van een goed stedelijk orkest niet alleen, maar ook met de waarde, welke zoo'n orkest heeft voor de ontwikkeling en de ontspanning van de plaatselijke, of beter provinciale bevolking, daar het Res Orkest binnenkort ook zijn werkzaamheden zal uit strekken tot de andere plaatsen in Zuid- Holland. Het materiaal waarover dit orkest beschikt, kan in elk opzicht prachtig ge noemd worden. We behoeven slechts namen te noemen van violisten als Sam Swaap. Adolphe Poth, Adrienne Desmet, van klari nettisten als Klaas de Roock en Jolle Huckriede, van hoboïsten als Jaap en Con stant Stotijn, van een fluitist als Jan Prins, van fagottisten als David Meyer en Louis Stotijn en last not least van den onverbe- Amsterdamsch Beursoverzicht Na de daling, dde rich Woensdag op de ef fectenbeurs te Amsterdam had voltrokken, hebben de verkoopers zich vrijwel geheel geretireerd. De vraag was op zichzelf verre van groot, maar aangezien er bijna geen materiaal be schikbaar was, was het resultaat dat die koersen op de meeste afdeelingen boven het peil van Woensdag kwamen en enkele aan deelensoorten konden de Woensdag geleden verliezen vrij aardig achterhalen. Van de Industrieelen waren de Philips- aandeelen een tiental punten hooger, Uni levers stegen tot in de onmiddellijke nabij heid van 200 pet. Aku liepen een vijftal punten naar boven, terwijl ook diverse an deren minder courante industrie-aandeelen wat beter waren. In Koninklijke ging niet veel om en na het slot konden de hoeklieden het vrij spoe dig eens worden, waarbij de koers op 314 terecht kwam, ook de claims waren hooger. De Bankaandeelen waren prijshoudend en de Scheepvaartpapieren konden zich mee- rendeels eenigszins herstellen en gingen bijna over de geheele linie naar boven. Ten aanzien van de verbetering die gisteren kon worden geconstateerd, dient in oogen- schouw te worden genomen, dat de markt zeer dun was, zoodat de vraag voor slechts weinig materiaal gemakkelijk een koersver- schuiving van eenige procenten kon teweeg brengen De handel in cultuuraandeelen was zeer beperkt; de toonaangevende suikeraandeelen waren alle hooger; H.V.A konden zich een zevental punten redresseeren. De beleggingsmarkt was stil. De omzetten waren klein. De 4 pet. Ned. Staatsobligatiën waren een fractie hooger, terwijl de 3% pet. jongere leeningen een fractie luier waren. De gestaffelde leening daarentegen werd weer wat hooger genoteerd: van de oude schuld zakten integralen een kleinigheid in. De affaire in Gem. en Prov. obligatiën, als mede pandbrieven, was van geringen om vang en de koersen waren niet of maar wei nig veranderd. terlijken paukenist K. Schiefer, om verze kerd te zijn van een uiterst serieuze muziek beoefening, terwijl de dirigenten Frits Schuurman en Jan Out toch voldoende re putatie als orkestleiders hebben, om hen met het volste vertrouwen de muzikale opvoe ding van ons volk en de vertegenwoordiging van ons muziekleven in het buitenland toe te vertrouwen. Woensdag is dit op het gala-concert in Den Haag opnieuw bewezen, toen in 'n feestelijk versierde zaal het orkest o.l.v. Frits Schuur man Pijper's Derde en Tschaikowsky's Vijf de Symphonie werden uitgevoerd, in tegen woordigheid van het Corps Diplomatique, den burgemeester, den secr-gen van het dep. van O. K. en W. en den Commissaris der Koningin in Zuid-Holland, alsmede tal rijke burgerlijke en militaire autoriteiten. Dit was spel, dat, ondanks of beter juist door de menschelijke gebreken, van een zeer voornaam karakter was.. Er zit speel vreugde in deze musici en dit maakt het spel zoo warm. Jhr mr de Ranitz deed zich met het Tweede Pianoconcert van Rach maninoff kennen als een zeer voortreffelijk dilettant, die in vele opzichten kan wedijveren met beroepsmusici. Namens het Haagsch ge meentebestuur bood burgemeester De Mon- chy een bloemenkrans aan, terwijl ook de Regeering een krans óp het dirigeerge- stoelte had laten neerleggen. Vermeld dient nog te worden, dat de actie voor het orkest onder de Haagsche burgerij een bedrag van f18.000 opbracht. CORN. BASOSKI Kamer van Koophandel bezorgd over Vermogensheffing Adres gericht aan leden der Tweede Kamer De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Zuid-Holland heeft aan de Tweede Kamer een adres gezonden, waarin de be zorgdheid wordt uitgesproken over 't wets ontwerp inzake een vermogensheffing in eens. Volgens de K. v. K. zou door de aan neming van dit ontwerp op betrekkelijk korten termijn een geldswaarde van onge veer f 2 milliard aan de bedrijfs- en privé- huishoudingen worden onttrokken. Er wordt aan getwijfeld of het voorgelegde stelsel het eenig mogelijke is om de monetaire sanee ring te bereiken, terwijl ook uit budgetair oogpunt gezien geen belangrijke verbete ring wordt verwacht. De K. v. K. stelt zich de oplossing aldus voor, dat het thans als gevolg van de vernietiging van zooveel reëele kapitaalsbestanddeelen in ons land aanwezrge teveel aan geldmiddelen moet worden gebonden door een gedwongen lee ning, waaraan de deelneming voor elk lid van de volksgemeenschap moet worden be paald aan de hand van gegevens omtrent zijn liquiditeit. De K. v. K. verwacht slechts redding van een zeer geleidelijke uitvoering van de monetaire saneering. Grootsche actie van bedrijfsleven tegen Overheidsdwang Vrije organisaties willen plaats dei vakgroep innemen. De Federatie van Noderlandsche Bedrijven heeft onlangs besloten om, indien die Regee ring ndet op korten termijn overgaat tot de reeds lang geleden toegezegde democratisee ring der vakgroepen, aan haar duizenden leden en aan het Ned. bedrijfsleven in het algemeen te adviseeren van 1 Jan. ajs. af niet langer deel uit te maken van de vak groepen en de contributie aan deze instel ling met meer te betalen. Dit besluit, dat alom in den lande weerklank heeft gevon den, is voor de Nat. Actie tegen Economische Dictatuur, welke 1500 leden omvat, aanlei ding geweest met d* F.N.B te fuseer en, waardoor de positie van laatstgenoemde organisatie in aanzienlijke mate is versterkt. Tevens hebben de slagers dezer dagen be sloten den Alg. Ned. Slagershond opnieuw op te richten en den eisch te stellen, dat deze vrije bedrijfsorganisatie de plaats der vakgroep zal innemen Soortgelijke acties worden thans ook door andere vrije bedrijfs organisaties gevoerd De F.N.B. stelt zich voor, al deze acties t« bundelen, opdat op korten termijn een vrije organisatie van het Ned. bedrijfsleven tot stand kan wor den gebracht. Intusschen kan men spreken van een verscherpte verhouding tusschen ondernemer en overheid. Zoo hebben b.v. de Ned. aannemers, die de contributie voor de vakgroep weigeren te betalen, het be richt ontvangen, geen toewijzingen te krij gen alvorens de contributie is betaald. In het bedrijfsleven wü men echter geen dwang van Overheidswege NOTEERINGEN NEW YORKSCHE BEURS. NEW YORK. 21 Nov. (Reuter). Atcb. Top. 84 (851/2Balt. 13% (1494); Can. Pac. 12 (12i/4); N. Y. Centr. I6V4 (15%); Penns. 25% (25%); Un. Pac. 124 (127): An. Copp. 37% (38%); Bethl. St. 87% (89%); Chrysler 80% (82%); Gen. Mot. 49% (50); Int. Nick. 29% (29%); Gen. El. 34% (35%); Kenn. Copp. 4594 (46); Packard 6% (6%); Rep. St. 251/4 (25%); Shell U. 28% (29%); Stand. O. 64 (64%); U. S. Rubb. 49% (50%); U. S. St. 67% (69%). VISSCHERIJBERICHTEN SCHEVENINGEN, 21 Nov. Van de haring- visscherij kwamen binnen de motorloggers Scb 132 met 7 k versche haring; Sch 141 700 k versche; Sch,. 107 900 k versche; Sch 18 i en 400 k versche; voorts kwamen aan de markt 4 kustvisschers met tezamen 50 kisten versche visch. De vangstberichten van hedenmorgen luiden; Sch 69 gisteren 60 k: Sch 56 gisteren 32 k: Sch 190 20 n in voor l k: Sch 341 12 k: Sch 443 10 k halve vl; Sch 361 4 k halve vj; Sch 118 10 k; Sch 6 8 k; Sch 223 10 n in voor 1 mand: Sch 225 1 m; Sch 314 12 k thuisst.; Sch 104 2 k halve vl; Sch 53 nog niet gescho ten Sch 332 geen vangst De overige schepen moesten nog halen t.w Sch 50. 140. 275. 103, 89. 201. 402. 125. 20. 23 MARKTBERICHTEN LEIDEN, 22 Nov. Veemarkt. Fokstieren 9, slachtstieren 5, kalf- en melkkoeien 70 f 400 850, vlug; varekoeien 24 f 300500, tam. vlug; vette koeien 200; pinken 112 f 170— 300, matig; graskalveren 65; nuchtere slacht- kalveren 27; vette schapen 200 f 80—115; weideschapen 489, f 50—80, beide matig; zeugen 1; mestvarkens 92, f 1832; biggen 329 f 816, beide matig; paarden 18; veu lens 3; bokken en geiten 67 f2080, tam. vlug. Kaasmarkt. Goudsche kaas le soort 27 part. f 202208. Leidsche kaas 1 partij, Ifc soort f228. Alles per 100 kg.; goed. KATWIJK A. D. RIJN, 20 Nov. Waspeen I f1022; idem H f611, winterpeen f7.808; kroten I f6.707, idem H f1901.90, spruiten 'f5880, savoyekool f 77.20, boerenkool f 13,2017, gele kool f 58,30, groene kool f 8.90—13, roode kool f 3.7013,20, andijvie I f21.50—37, idem n f 12.10—29, uien f9.40—9.70, koolraap f 5,20—7,20, witlof f69—80, prei f14 14, alles per 100 kg, selderij f 3.906, peter selie f6.40 alles per 100 bos, bloemkool n f2656, idem III f2730. alles p. 100 stuks. RIJNSBURG, 20 Nov. Gele kool I f 6.20— 6.50, H f5.30, uien I f8.40—9.—, H f4.40, klein f3.80 per 100 kg, kroten I f 1.60—2.—, H f 1.10 grove f 0.80—90, Voer f 090 p. 20 kg,, bospeen 17—20 ct p. bos; groene kool f 10.40—13.20, prei I f7.40, H f3.50 p. 100 kg; knolselderij I 3 ct; H 12 ct p stuk; peterselie f 6.60 p. 100 bos, koolrapen f5.906.50, n 2 00—3.00, eigenheimers f5.50—5.80, roode kool I f810— 9.70, H f9.70—11.60. Hl f7.60—8,70, heel klein f6,60—9.—, p. 100 kg, andijvie I 2,45—3,80 p. 8 kg, H f1,80 p. 100 kg, waspeen f2.904,35, grove f 1,60, breekpeen f195 p. 20 kg. ff aar bevinden zich onze zeeschepen? Alcinons, v. Batavia n. Liverpool, p. 19 Gibral tar; Agatha, 18 v. Singapore té Hongkong; Boskoop, v. A'dam n Chili, 19 v. Curacao; Fort Orange, v New York n. R'dam, 2 te Londen en 24 te R'dam verwacht; Frans Hals, 19 v New Orleans n R'dam; Jobshaven, 15 v Libreville n Grand Bassar; Singkep, v. R'dam n Caleritta, 19 te Aden; Tarakan, 19 v. New York via New Orleans n. Java; Volendam, 20 v. Batavia, via Bombay n. R'dam. Wat de Radio morgen brengt Programma voor Hilversum I (301 m.) 7.00 Nieuws 7.15 Gymn. 7.30 Gram. 8.00 Nieuws. 8.15 Joh. Jong. 8.45 Gram. 9.15 Beet hoven. VPRO 10.00 Morgenw. VARA. 10.20 dr Jekyll en Mr Hyde. 10.35 Continu-bedr. 11.45 Fam.ber. uit Indië. 12.00 Filmsterren. 12.35 Jan Corduwener. 13.00 Strijdkr. 13.30 Carillon. 14.30 Sport. 14.45 Prokofieff. 15 45 Literatuur. 16.00 Huismuziek. 16.30 NVV. 1645 Kinderkoor. 17.00 Artistieke staalkaart. 17.30 Om en nabij de 20. 18 00 Nieuws. 18.15 Tommy Dorsey. 18.30 Strijdkr. 19.00 Viool en piano. VPRO 19 30 Jong is ons harte 19.45 Voor Nederlanders in Duitschland VARA. 20.00 Nieuws. 20.20 En nuoké 21.30 Soc. commentaar. 2143 Ramblers. 22 15 Hoorspel. 22.50 Joh. Jong. 23 00 Nieuws. 23.15 Hobby hoek. 23.30 Nachtvoorstelling. 24.00 Sluiting. Programma voor Hilversum II (415 m.) KRO. 7.00 Nieuws. 7.15 Gymn. 7.45 Maria ter eere. 8.00 Nieuws. 8.15 Pluk den dag 9.50 Russische orkestwerken. 10 20 Notenkra kerssuite. 10.45 Vertelling 11.00 Zonnebloem. 11.45 Gram. 1203 Cello. 12 30 Stafmuziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Metropole Ork. 13 45 Too- neelkijker. 14.00 Guy Lombardo 14 15 Eng. les. 14.45 Reginald Dixon. 15.00 KRO-kiosk. 15.15 Jonge kunstenaars. 15.45 Concert 16.30 Gregoriaansch 17 00 Jeugd. 18.00 Kamerkoor. 18.15 Journalistiek weekoverz. 19 00 Nieuws. 19.15 Prairie-liedjes 19 30 Buffalo Bill. 20.00 Nieuws. 20 15 Gram. 20 30 Lichtbaken. 2100 En morgen is het Zondag. 22.00 Nieuws. 22.35 Avondgebed. 22.50 Viool. 23.00 Jaap Meyers. 2390 De Falla. 24.00 Sluiting. BEURS VAIN AMSTERDAM Oft. not medegedeeld door de Ver. voor den Effecteahanoej 1 ged en bieden t ged en laten S stopfc bieden later DONDERDAG 21 NOVEMBER 1946 ACTIEVE FONDSEN V-K 290 o 1000 1940 II 4 99%* 99% met belasting 4 99%* 99% f 1000 1941 3% 99%* 99% - 1937 3 99 99A 1938 3-9% 99A 99% I 1000 N.WS 2% 81% 81% f 100 Spaarcert 100%* lOOfjj N Ino 1000 37 A3 97% 97% N Hand Mij eva 100% 101% A.K.U111 Van Berkel 99 Calvê C. v A 129 Centr Suiker Mij 1871 Fokker A 217 Lever Br C.vA 195 Philips A 266 Kon Petroleum 307 A'dam Rubber 136 Bandar Rubber103 Deli Bat RubbeT 101 O Java Rubber 645 Serbadji Rubber 80; Holl. Am LijD 124 K.N.SM 149 N Scheepv Unie 124 Roti Uoyd 99% 208 199% 276t 314 141% 134% 125% 122% 119% 135 139% 206% Mij. Neaerrand H.V -A200 Java Cult. Mij 106 N. 1. Suiker Unie 118% 117% Deli Bat. Tabak 112 110 Deli Mij Tabak.. 130% 125 Senembah Tabak 113 115 OBLlGATlèN Denemarken 38 4 103% Adam 137 3% 100% 100%* Haag 1 37 3% lOlX N Holland H 38 3 100 %T 100A Rotterdam 37 3% lOOrSi 100A Utrecht 11 37 3% 102% Fr. Gron. Hyp. 3 100%' 100%' HoU Hyp 3%100AT Ned Hyp 3% 100V« 100% Rotterd Hyp 3% 100 99% N.Ned .Am.Hyp 5 130% 130* Bergh Jurg 3% 101% 101% Leverszeep 3% 102% 102* CockerlU4 111%* 111%' Bataafsche 8% 102% 102% Wagon L 4 91 NI Spoorw 37 3 60 61 Sem Cheribon 5 34% 34Va AKU3% 102%* 102% Werkspoor 3% lOlfi AANDEELEN A damscne Ban* 122 HoU. Bank Unie 165 Incassobank 133 Rott Bank Ver 133 Twentsche Bank 132 N. West Hypb. 45* Gelder Zoon 98% Int. Beton 123 Hoogoven C.vA 113% Ned. Gist 344 >2 Ned Kabel 225* Nijma 160% Rott Droogdok. 255* Stokvis 134 Stork 8t Co 1Ü4% Werkspoor 133 Wilt Fy en oord. 135 Wyers 131 Ai-U Electr Mij 113% N.-l. Gas MD 116 Int Cr. Hand.v 114 Linde Teves 116 BUliton 2 303 Oost Borneo pr 155 Telagapat Sedep thee 113/ A'dam BaUast 115'. Gem Eigendom 123 Houth W Pont 110 Thomsons Haven 1251 Sabang Haven 70 Deli Spoorweg 44 Ned I Spoorweg 32 Madoeratram 3% Sem Cherib tram 12 Nat Herstel 102% Claim Kon. Petr 615 133% 193% 133% 110%* 116% 114% Een bekend beeld tijdens de nitvoeringen van het Residentie- Orkest: de harpiste mevr. T. Stotijn-Heuwekemeyer, leerlinge van Rosa Spier. Maandenlang was dokter Snijd erin bezig geweest om de voorbereidingen te tref fen voor de genezing van zijn merkwaardigen patiënt Dardalus, die op dit ogen blik in een hoek van het rijtuig sliep en op weg was naar het huis van den dok ter. Snijderin had vreemd soortige instrumenten laten maken, hij had zalfjes en papjes gekookt, hij had proeven genomen en hij had zijn huishoudster z'n opera tie-jas laten wassen en keu rig laten stijven. Niets scheen dus de rechtzetting van de onderste-boven-ogen in de weg te staan. Het wachten was nu nog maar op Dar dalus. De man uit het Zui den werd na zijn komst door den kapitein voorge steld aan Snijderin; hij had nauwelijks tijd om „Aange naam kennis met U te ma ken", te zeggen, want voor dat hij het goed en wel wist lag hij al op de operatie tafel in de spreekkamer van den dokter, die na al dat wachten popelde van onge duld, om te beginnen. Snij derin had van tevoren aUes goed overdacht en nog eens overwogen en hij wist nu rijn weetje. Eerst nam hij twee ronde stukken carton, die hij aan de zolder, vlak boven Dardalus ophing. Dank zij vernuftig raderwerk, allerlei assen en stangen en wieltjes behoefde Snij derin slechts aan één klein wieltje te draaien om de twee stukken in duizeling wekkende vaart voor Dar dalus' ogen te laten draaien. „Strak naar het carton kij ken, Dardalus, héél strak, de ogen mee laten draaien, ja, daar gaat-ie". Snijderin draaide zo hard hij kon, Dardalus' ogen rolden in hun kassen. Hij deed ver schrikkelijk zijn best en de kapitein, die het schouwspel gadesloeg, werd er bijna bang van, zoals Dardalus met z'n ogen lag te rollen. Plotseling liet de dokter hiet mechaniek stoppen. „Vol gende proef", mompelde hij in zichzelf en tot Dardalus: „Liggen blijven. Nee ogen open houden Zo! Juist!" Be drijvig liep Snijderin om de operatietafel heen en wreef zich in de handen, dat hem zo'n karwei ten deel viel. Hij keek Dardalus dtiep in zijn ogen en liet er toen een ge heimzinnige vloeistof in drup pelen, die heel erg beet. „Tanden op elkaar, Dardalus, niet knippenen, open die ogen, goed zo. Let nu goed op" Behoedzaam Mep de dokter naar een hoek van de kamer en trok daar aan een hef boom, een korte klik weer klonk en„Met knippe ren", snauwde Snijderin, bo zer, dan hij bedoelde, maar hij was vreseMjk zenuwach tig. „Open houden". Voordat hij uitgesproken was viel een stuk van het plafond, precies boven Dardalus' hoofd, met groote snelheid naar beneden. Op 10 centimeter van zijn hoofd bleef het even hangen en sprong toen weer terug op zijn oude plaats. Dardalus had zelfs geen ooghaar ver roerd. „Keurig zo, vriend", zei de dokter, „opletten!" Weer een ruk aan de hef boom en mi bleef het pla fondstuk met grote snelheid op en neer gaan, telkens tot vlakbij Dardalus' gezicht. Dit instrument, dat een ver nuftige uitvinding van Snij derin was, werkte met twee grote spiraalveren, die als de hefboom twee knipjes los gooide, het stuk van het pla fond met grote snelheid naar beneden drukten en weer te rugtrokken. De proef werd nog enige keren herhaald en behoefde Snijderin slechts aan een klein wieltje te draaien Dardalus hield zich kranig. De dokter scharrelde wat met grote potten lijnpap en. bloem van zwavel en geest van zout. Van al deze spul len maakte hij een donker bruin goedje, dat hij met een prop watten op Dardalus* ogen legde. Daarop wond hij er een breed verband om en *en: „Zo, tot volgende week Vrijdag twaalf uur drie-en- veertig moet deze pap op je ogen blijven zitten; het is een zeer werkzaam mengsel van Vrijdag zullen we ver der zien". Dat doen wij dus ook maar. Tante Cor.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1946 | | pagina 7