Diepe zucht uit het Oosten van Nederland
Meisjes leggen herfstbloemen op geall. graven
MinXieftinck komt met groote spaarcampagne
zijn va-uert-aii-oocrie gescmeoeius nog
piet heelemaal vergeten is. weet dat in dein
loop der eeuwen de ruzie met Engeland om
zoo te zeggen bijna nooit van de lucht was.
Geen wonder dan ook dat dit zijn weer
spiegeling in de taal heeft gevonden. En
daar wij langen tijd, dank zij mannen als
De Ruyter en Tromp, de overhand behiel
den, is het ook ©enigszins te verklaren dat
de wrevel over het feit dat de Engelschen
vaak het onderspit moesten delven zich
meen in hun taal dan in de onze geopen
baard heeft. Lang nadat onze glorietijd
voorbij was, heeft de neiging tot klei
neeren van den Nederlander zich in de En-
gelsche taal geopenbaard. Indien ik dus in
de volgende beschouwingen spreek over het
Engelsch als uiting van politieke geraakt
heid, dan bedoel ik daarmee volstrekt niet
de taal van een bepaalde eeuw, doch ook de
uitdrukkingen die ontstonden, nadat onze
on een igh eden grootendeels tot het verleden
waren gaan behooren.
Een rijmpje dat ook thans nog wel wordt
gebruikt om aan te geven dat wij als han
deldrijvende natie weieens wat te krenterig
waren, luidt als volgt:
In matters of commence the fault of the
Dutch
Is giving too little and asking too much.
Men heeft mij verteld dat dit juist een der
oorzaken is geweest, waardoor b.v. de Deen
se he boter de Nederlandsche van de Engel-
sohe markt heeft verdreven of althans dat
de Deensche invoer van boter- den onzen
heeft overvleugeld.
In de 17de eeuw werd er veel meer mis
bruik van sterken drank gemaakt dan tegen
woordig. Maar niet alleen in Nederland.
Wie den Spectator van Adison en Steele
heeft gelezen, weet dat de Engelsche samen-
Een oude getrouwe
MejOato Nieuwenhuysen herdacht
Zaterdag den dag. dat zij vóór 75 jaar
in dienst trad bij de fam. Verwiel te
Waalwijk. Zij is 83 jaar oud, geniet nog
een goede gezondheid en heeft drie gene
raties van de familie Ver wiel gediend.
leving zelfs in de 18de eeuw nog sterker
aan dit euvel leed dan de Nederlandsche
Een ander rijmpje zegt echter:
Boaheljoen is eerst meest vlug
Te schimpen op zijns voor mans rug.
En dus spreekt het haast vanzelf dat de
Engelschen dit Nederlandsche gebrek dui
delijk zagen en laakten.
Vandaar dat men nog spreekt van Dutch
courage, wat beteekent: jenevermoed, dus
een moed die alleen ontstaat uit dronken
schap.
Ook a Dutchman's drink wijst hierop. Het
beteekent een zoo grooten slok, dat meteen
bet glas leeg is.
Dutch gleek komt overeen met ons pim
pelen. Uit dit laatste woord en ook andere
voorbeelden, die ik aanhaal, blijkt dat ik
me niet tot de „beschaafde" uitdrukkingen
bepaal, maar ook de populaire in mijn be
toog betrek.
A Dutch treat is een tractatie, waarbij
ieder deelnemer zijn eigen aandeel meebrengt
Hoewel dit nu thans niet bepaald minach
ting inhoudt, zal het m.i. toch oorspronke
lijk wel het geval geweest zijn. Zeker is dit
het geval met a Dutch widow (weduwe)
waarmede men een vrouw van lichte zeden
aanduidt Wie fti Indië geweest is, weet wat
men met een goeling bedoelt. Het is een
slaaprol. Deze noemen de Engelschen met
een min of meer kwaadaardigen humor a
Dutch wife.
En als een Engelschman zegt: I'ifi a Dutch
man if I do bedoelt hij: Zóó dom zal ik in
„geen geval zijn.
Ook spreekt hij van a Dutchman's anchor
(anker), waarmede hij bedoelt alles wat op
een oogenblik dat men het juist hard noodig
heeft, thuis gelaten is.
Ook the Dutchman's headache (hoofdpijn)
is een onvriendelijkheid. Want het beteekent
dronkenschap. Daarentegen is a Dutchman's
breeches (broek) niet zoo kwaad gemeend. Meh
bedoelt er mee een paar strepen blauw in een
bewolkte lucht. Dus ongeveer zoo iets als onze
uitdrukking bij 'n donkeren hemel: ,,'t Wordt
mooi weer, zoodra er zooveel blauw aan d«
lucht komt dat je er een Markerbroek uit kunt
snijden".
Zeer onaardig is daarentegen waer a Dutch
concert, waarmee men bedoelt een geweldig
groot geraas en leven als gemaakt door een
troep dronken lieden, die door eik aar schreeu
wen en zingen.
Met Dutch gold (goud) duidt men aen meng
sel aan van koper en zink, dat als blad- of
klatergoud in den handel komt. Hier hebben
we te doen met een verwarring, dia in het
Amerikaansch zich veel voordoet n.l. die van
Dutch en Duitsch. Want dit alliage is een uit
vinding van Prins Ruprecht van Beieren. En
men noemt het dan ook wel German gold.
Dit geldt ook voor a Dutch clock, waarmee
men een Schwarzwalder uurwerk bedoelt. En
eveneens voor Dutch toys (speelgoed), dat verT
taald moet worden met Neurenberger speel
goed.
A Dutch cheese (kaas) kan letterlijk opge
vat worden als: een Edammertje, maar ook
figuurlijk in den zin van een volkomen kaal
hoofd.
The Dutch nightingale (nachtegaal) is
grappige naam voor een kikvorsch. A Dutch
oven kan weer op twee manieren worden be
grepen, zoowel letterlijk als in den zin van
een grooten mond.
Onvriendelijk klinkt: a Dutch pa la be (ge
hemelte) waarmee men een groven smaak
aangeeft.
Tot dezelfde rubriek behooren a Dutch
row (ruzie) wait een twist zonder werkelijke
reden beteekent en a Dutch reckoning, waar-
Zaterdag begon 100ste K.L.M.-
vlucht naar New York
De *§phiedam" start 7 December naar
Zuid-Afrika.
Zaterdag vertrok de PHTAW, een Constel
lation van de KLM, onder gezagvoerder
Dill met 35 passagiers van Schiphol voor de
honderdste KLM-vlucht AmsterdamNew
York. Deze vlucht ging niet via New Found-
land, maar over de Azoren.
Op 7 December start van Schiphol de „Schie
dam", teneinde de tweede speciale vlucht
naar Zuid-Afrika te maken. Na aankomst op
9 December te Johannesburg wordt 14 De
cember de terugreis aanvaard, om 16 Decem
ber weer te A'dam terug te keeren.
mee m3n aangeeft uw ruw geschatte reke
ning, zonder eendge bijzonderheden of on
derdeden
A Dutch bargain (koop) kan beteekenen
een eenzijdige verkoop, d.w.z. een waarbij
de een al het voordeel heeft of ook wel één,
waarbij gedronken moet worden.
Dutch defence (verdediging) vertalen
wij weer door een niet-echte verdediging,
een schijnverweer.
Als een Engelscihman zegt: That beats
(slaat) the Dutch, bedoelt hij, dat is sterk,
dat is^ndet aan te nemen, alsof je al een heel
sterke leugenaar moet zijn om een Nederlan
der te overtreffen. Van minachting getuigt
ook de uitdrukkingto do a Dutch, d.w.z
deserteeren, wegloopen.
Dit is eveneeins het geval met double Dutch
waarmee men bedoelt: koeterwaalsch, soms
ook onverstaanbare vreemde taal.
A Dutch auction is een verkoop bij afslag,
wat oorspronkelijk werd gedaan door koop
lieden, die de boeten wilden ontloop en, welke
stonden op verkoop zonder vergunning of
patent. Thans dient deze -uitdrukking niet
mè^r om iets onwettigs aan të duiden.
Dutch consolation (troost) is wat wij
een schralen troost noemen. Een Engelsch
boek geeft daarvan de volgende illustratie:
,Het kon erger geweest zijn" zei een man,
die den duivel naar de hel droeg. „Hoe be
doel je dat?" vroeg een buurman. „Wel", zei
de eerste, „hij draagt mij, hij had mie kun
nen dwingen hem te dragen".
A Dutch uncle is niet zoo maar een Neder
landsche oom. maar als men zegt: „Ik zal
met hem spreken als a Dutch uncle", bedoelt
men hiermede: „Ik zal hem eens geducht de
les lezen". Dit ziet op de strenge opvoeding,
die onze voorvaderen aan hun kinderen
plachten te geven.
Ten slotte is a Dutch kiss een vrijerij, die
•heel wat verder gaat dan kussen.
En nu we toch bij de vrouwen zijn aange
land, wil ik nog even vermelden, dat a Dutch
clock zoowel een echtgenoote als een bedde-
pan (verwarmingsmiddel) kan beteekenen.
De laatste beteekends zal wel zijn oorsprong
in den vorm hebben gevonden.
Men ziet dat de Engelsche taal niet altijd
even vriendelijk is in zijn uitdrukkingen te
genover ons. Gelukkig zijn de tijden van
werkelijke spanning tussohen de twee volke
ren voorbij en is bet alleen uit historisch
oogpunt wel aardig eens na te gaan hoe een
andere natie ons zag.
Den Haag. Dr F. C. Dominlcus.
De aanblik van een textielspinnerij in /olbedrijf is altijd weer boelend, doch helaas staan
thans wegens gebrek aan arbeidskrachten vele machines stil
MEN WACHT OP MEISJES
VOOR DE TEXTIEL
Uit het Oosten des lands komt een diépe
zucht! Ofschoon heel Nederland zit te springen
om textiel, er voldoende ruwe katoen voorhan
den is en er ook de kolen zijn om de stoom
turbines te laten draaien, wordt er tot dusver
nog lang niet op volle capaciteit geproduceerd
vanwege het groote gebrek aan arbeidskrach
ten.
Zoo deelde de directie van een fabriek te
Deventer over haar bedrijf ons mede, dat men
daar momenteel nog maar 50 procent van de
normale productie bereikt. Vele machines staan
geheel stil. Door den oorlog is het jonge per
soneel weinig geoefend. Vooral het vrouwelijk
personeel heeft aanvulling noodig, omdat het
voorbereidend deel der fabricage het best
door vrouwenhand kan geschieden,' nl. in de
spinnerij, de spoelerij, de scheerderij, de aan-
draaierij en de twijnerij. Een geoefende spoel-
ster produceert "tweemaal zooveel als een
Ofschoon de Residentie slechte enkele graven van geall. soldaten telt, zijn ze er toch. Dat
was voor een oud moedertje gisteren aanleiding naar de nieuwe begraafplaats „Westduin"
(Loosduinen) te wandelen en er bloemen te leggen op de laatste rustplaats van een
onbekenden Engelschman.
KLAPROZENDAG IN DE
HOOFDSTAD
De in andere geallieerden landen al na den
eersten, wereldoorlog bestaande Klaprozendag
is gisteren voor het eerst ook in ons land her
dacht. Amsterdam was d« voornaamste her
denkingsplaats der gesneuvelden, waarvan 300
geallieerde soldaten, meest vliegers, op de
Oosterbegraafplaats hun laatste rustplaats
vonden. Deels werden zij door den bezetter
met militaire eer begraven (in het begin van
den oorlog), doch later werden zij "zonder
eenig eerbestoon ter aarde besteld. Eerst eik
in één graf, later drie of vier. Geïdentificeerde
vliegers in hetzelfde graf met naamlooze hel
den. „Unbekannter englischer FliegerWe
merkten ze met tientallen op, de kruisen
met dit simpele opschrift. Doch ook zijn er
met Nederlandsche inscriptie en met Engelsche.
Op dezen ochtend van den hun ge wij den dag is
er op de Oosterbegraafplaats reeds vroeg be
zoek. Kinderen met bloemen bevolken de pa
den. Met hun herfstbouquetten loopen ze
voorbij het het majestueuze graf van generaal
Heutsz, langs het gedeelte waar een drie hon
derd Duitsche soldaten begraven liggen en dan
een honderd meter van deze Duitsche graven
naar de plaats waar eenige honderden Engel
sche militairen rusten.
Kinderen uit Amsterdam-Oost, allen meis
jes. Ze leggen haar bloemen bij de graven,
blijven er even bij staan, dan is de korte
plechtigheid van de kinderbloemlegging op
dezen zonnigen, vroeg win tterschen Zondagmor-
gen voorbij en de meisjes gaan groepsgewijze
haars weegs
Later kwamen op deze begraafplaats
de hoogste vertegenwoordigers der ge- I
al li eerde landen bijeen voor de plech
tige herdenking van de helden der be
vrijding.
We merkten o.m. op min. Fiëvez, gen.
H. G. Winkelman, luit.-gen. mr H. J.
Kruis, vice-adm. J. W. Termijtelen, maj.
T. Lamers, dr J. E. baron de Vos van
Steenwijk en burg. mr Arn. J. d'Ailly.
Namens de R.K. geestelijkheid sprak
rector Paap, namens de Anglicaansche
kerk rev. A. W. Allen en namens de
Prot. geestelijkheid ds W. v. Limburgh.
Voorts werd het woord gevoerd door
min. Fiëvez, den heer H. Goetzen, voorz.
van het oorlogsgravencomité, den Brit-
schen ambassadeur Sir Neviller Bland,
den Amerikaanschen ambassadeur Stan
ley K. Hornbeck en den heer H. F.
Fèaver van het Canadeesche gezantschap.
Ook in Bergen op Zoom, Oosterbeek,
Overloon en Mierlo zijn soortgelijke
herdenkingen gehouden.
man, fferwijl de productieprijs als een man dit
werk verricht, driemaal hooger wordt.
Het mogelijke wordt gedaan om meer werk
krachten, vrouwen vooral, bij de productie der
katoenindustrie aan te trekken. Tot nu toe
echter met weinig succes.
Het gebrek aan weefgarens, aldus besloot de
directie dit deel van haar uiteenzetting ontstaat
door te geringe spincapaciteit. En gebrek aan
garens levert automatisch gebrek aan gereede
productie op.
Het contingent van het gereede product dat
bestemd is voor uitvoer bedraagt voor het
vierde kwartaal van1946 slechts 5 pet van de
vooroorlogsche productie. Het verbruik van
textielgoederen gaat ver boven onze productie
uit. Er moet een groote achterstand van ka
toenen stoffen ingehaald worden. Dit is in de
gegeven omstandigheden niet mogelijk.
Bij een rondgang langs de magazijnen, welke
ons werd toegestaan, zagen wij nog e enige
hooge stapels wit katoen, doch deze voorraad
is door het betrokken rijksbureau geblokkeerd
voor de zwaarst getroffen gebieden. D.w.z. na
in andere fabrieken tot sloopen en ander bed-
degoed te zijn verwerkt. Doch ook dat zal tijd
vorderen. Men zal, om een snelle productie te
bereiken; moeten komen tot grooteren invoer
van gesponnen garens.
Aan de vervaardiging van canvas voor rij
wielbanden wordt in deze fabriek in ploegen
'gewerkt. Het product wordt direct afgeleverd.
Het betrekken van de noodige hulpstoffen is
moeilijk, doordat levering van Duitschland uit
moest worden vervangen door die uit Zwitser
land, Frankrijk, Amerika en Engeland.
Glasgordijnen worden voorloopig weinig aan
gemaakt. De behoefte daaraan is zoo groot,
dat men er volgens de directie niet aan kan
beginnen met zoo'n sterk verminderde werk-
capaciteit en de groote behoefte aan andere
katoenen weefsels.
Misstanden in Twente.
Voorts worden van andere zijde ernstige
misstanden gemeld. De regionale commissie
Twen the uit den vakraad voor de textielin
dustrie heeft zich n.l. met een plakkaat tot
de arbeiders moeten wenden vanwege de vele
diefstallen in textielbedrijven. Dagelijks wor
den om die reden arbeidskrachten op staan
den voet ontslagen.
Een tweede kwaad, dat met den dag erger
schijnt te worden, is het onrechtmatig ver
zuim van het werk. In sommige bedrijven stag
neert de geheele productie, omdat bepaalde
werkkrachten den eenen dag werken en den
anderen dag zonder ©enige geldige reden thuis
blijven. Sommige arbeiders, en in het bijzon
der vrouwelijke, trekken zich van opzeggings
termijnen niets aan. Zij loopen in en uit de
fabriek, naarmate het haar past en maken
zelfs misbruik van de ziekteverzekering, om
haar afwezigheid een schijn van recht te
geven.
Bij de diefstallen gaat het meestal om de
ruwe garens, die met spoel en al ontvreemd
worden. Het dunne garen dier spoelen wordt
afgewonden en eenige draden worden tot een
draad te zamen gedraaid. De nu vrij dikke
draden worden op klossen gewonden en die
verdwijnen in den zwarten handel, die er circa
vijf gujden of meer voor bedingt bij particu
lieren, die dit garen voor breiwerk bezigen.
Ook dit zijn dus problemen, welke dringend
om een oplossing vragen.»
MINDER BEPERKINGEN OP
MONETAIR GEBIED
Minister Lieftinck had, naar hij va de
M. v. A. inzake hoofdstuk I der Rijksbegroo-
ting aan de Tweede Kamer meedeelde, voor
loopig afgezien van een* groote spaarcam
pagne, daar hij de psychologische en orga
nisatorische voorwaarden voor een succes
nog niet aanwezig achtte (geldsaneering en
beperking van het beu rsver keer zouden
psychologisch ongunstig hebben gewerkt)
Belangrijker dan de vrije beschikking over
het geld acht hij
het bestaan van
vertrouwen in 't
geld zelf. De be
perkende maat
regelen op mone-
tak gebied, die
ck>or hem moes
ten wórden ge
troffen, hadden
een rechtstreek-
sche be teekenis
voor het verze
keren van een
zoo groot moge
lijke bestendig
heid van de
waarde van het
geld. De nood
zaak tot handha
ving van deze
maatregelen loopt ten einde. Daarbij zal
dan tevens de weg zijn gebaand vobr het
herstel van een grootere mate van vrijheid
im de besteding der besparingen. Nu dit
stadium is bereikt, zijn de organisatorische
voorbereidngen voor het inzetten van een
spaarcampagne krachtig ter hand genomen.
Verlang niet te veel van uw slager
Nu de leverworst, hoofdkaas etc.
van den bon zijn.
Gelijk gemeld zullen vanaf heden alle
soorten leverworst, leverpastei, leverkaas,
nierkaas, nierworst en nierbrood, benevens
hoofdkaas (zure zult), bon vrij door den sla
ger aan het publiek moeten worden afge
leverd.
Thans wijst de vakgroep ..Slagerij" er op,
dat men echter geen onredelijke eisdhen kan
stellen, daar wegens de nog beperkte slach
tingen ook de voor bovengenoemde artike
len benoodigde grondstoffen als levers, har
ten, nieren, pooten etc. nog beperkt zijn.
Deze grondstoffen zelf zal men practisch in
het geheel niet kunnen bekomen.
Wat de beenderen betreft kan slechts af
en toe eens een mergpijpje worden gele
verd, doch nimmer beenderen zonder merg
daar deze voor de industrie zijn ('zeepfabri
cage, techn. vetten, lijm en beendermeel).
Uit Tokio vertrokken Japansdhe waJv
vischvaarders onder Amerikaansóhe cotop
mand/o naar het Zuidpoolgebied.
NIKI'WE LEIDSCHE COURANTMAANDAG 11 NOVEMBER 19W
De Nederlanders voor den "I Engelschen spiegel
