Nogmaals: Onze sigaretten-politiek deugt niet
Vlucht met Constellation boven Neder'and
KERKGAAN
Mohammed Hatta: N et de galg, maar de„Koets"
Ook Nijmegen ontstak het bevrijdingsvuur
NIEUWE LEID SC HE COURANT
3
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1948
Nog meer geld het land uit
voor zwarte rookertjes
(Van een onzer verslaggevers)
Het is, zonder meer, een prettig karwei
zich met zwarte cigaretten bezig te houden.
Of U er nu in handelt, of er naar speurt, het
levert altijd wat op.
Er is geen product, waarbij zóózeer handels
politieke omstandigheden den zwarten stro.om
stimuleeren als bij de Lucky Strike's, de Ca
mels en andere heerlijkheden der zwarte ma
gazijnen.
Op onzen speurtocht langs ambtelijke bu
reaux, havenkaden, cargadoorskantoren, zwarte
handelaars verblijven zijn op verschillende
soorten van „importeurs" gestuit.
We hebben hofmeesters en leden van den
état-major onzer groote zeestoomers ontdekt,
die aan iedere reis, die zij maken een flinke
schuif verdienen. Maar ook Chineezen met
kleine bootjes langs de rompen der schepen
schuivend, pakken overnemend van andere
Chineezen. een onontwarbare kluwen van
zwart en geel, die het vuile werk van afhalen
en opslaan doen. v
Er zijn, onder de opvarenden van onze koop
vaardijvloot, wien men dezen handel niet eens
zoo kwalijk kan nemen. Ieder mag, per reis
2000 sigaretten invoeren. Natuurlijk doen zij
dat. Zij betalen er accijnzen op ook. Welke
aantallen met dezen invoer gemoeid zijn, schre
ven we in ons artikel van vorige week Zater
dag. De bedragen spreken een nog duidelijker
taal. In de eerste 5 maanden van 1939 voerden
wij, volgens de cijfers van „In-, Uit- en Door
voer" van het Centraal bureau voor de Statis
tiek 217.000.000 cigaretten in, voor den prijs van
f542.000. Dit jaar kwaren er, controleerbaar,
90.000.000 ons land binnen, waarvoor f 645.000
betaald is
De Nederlandsche rooker dat blijkt hier
uit prefereert nu eenmaal het product van
vreemden bodem. De aankondiging der nieuwe
van Zuid-Amerikaansche tabak gemaakte siga
ret heeft al tot gevolg gehad, dat op de zwarte
markt de cigaretten nog weer duurder werden
Dit bewijst, dat een ruimer beschikbaarstel
ling van rookmateriaal op zichzelf nog geen
vernietigende gevolgen voor de zwarte markt
heeft. Het gaat niet om hoevéélheid, maar
bovenal om kwaliteit. En we zijn nu eenmaal
verwende kinderen in Nederland.
Het ziet er, met de streeling van den smaakt
voor de toekomst slecht uit.
Wij vernemen n.l. uit de allerbste bron,
dat het Rijksbureau voor Tabak in een, dezer
dagen met sigarettenfabrikanten gehouden bij
eenkomst, tot overeenstemming gekomen is
over de productie voor het volgend jaar Zij
zal meer dan 125 pet van de productie van
1939 bedragen. Men is tot dit percentage ge
komen, door de productie van 1939 op 100 pet
te stellen, 15 pet te nemen voor toegenomen
consumptie en voor het importquotum 12 pet
te rekenen. In totaal 127 pet.
Er worden in hoofdzaak sigarettten gemaakt
Van donkere Zuid-Amerikaansche tabak. Deze
tabak is in tabakskringen niet populair. De
sigarenindustrie wil haar niet verwerken en
de kervers hebben er evenmin van terug. Maar
de officieele inkoopers hebben deze „Brasil"
nu eenmaal aangekooht en dus wordt ze in
sigaretten verwerkt. Het ziet er naar uit, of
de nieuwe cigaret, alle verleidelijker, mislei
dende Engelsche opschriften op de doosjes
ten spijt, een herrezen Rhodesia" zal worden!
De prijs van dit nieuwe product zal 48 cent
"bedragen. In Nederland doet zich evenwel het
merkwaardige feit voor, dat het goedkoope
product niet gekocht wordt. Dat is zoo met de
sigaren, het zal met de sigaretten niet anders
gaan. Men zal dus tóch zwart koopen.
In Amerika, Engeland en Egypte tegen den
geldenden prijs gekochte cigaretten kunnen
hier tegen redelijken prijs verkocht worden.
Amerikaansche van 84 cent af. Voor Engelscne-
en Egyptische cigaretten varieert de prijs tus-
schen fl.20 en fl.68 ongeveer.
Deze cigaretten komen nu tóch in Neder
land, maar men betaalt er dan f 6 zwart voor.
Is het wonder, dat wij tot geen andere con
clusie kunnen komei^, dan dat de officieele
handelspolitiek de zwarte markt onvoldoende
bestrijdt? Men dwingt de Nederlandsche ciga-
rettenindustrie een minderwaardig product te
maken, dat niet tegen den zwarten „import"
concurreeren kan.
We vragen ons af: waar is de krachtige hand,
die hier ingrijpt, die de cigarettenfabrieken
deviezen geeft om zelf een goed fabrikaat te
leveren en den importeur kans geeft om voor
84 cent den rooker geen zwarte „Brasil-ciga-
retten", maar goede import cigaretten te
leveren.
GEEN STANDBEELD,
MAAR CORSETTEN.
Van de ruim 3 millioen Ned. vrouwen
boven de 18 lentes hebban er 500.000 een
doktersattest voor een corset. Zij meenen,
dat de mannen op de Regeeringsbureaux
niet voldoende de Tioodzakelijkheid tot
het importeeren inzien van deze, voor
de gezondheid der vrouw, onontbeerlijke
kleedingstukken.
In een open brief, die bij V. en D. ter
inzage ligt, teekenen zij protest aan.
Na de bevrijding, zeggen zij, bestond
het plan, een standbeeld op te richten
voor de Ned. huisvrouw. Daar hebben wij
niet om gevraagd, maar wij smeeken om
corsetten.
Wij merken nog op dat op de onlangs
gehouden persconferentie over de textiel-
voorziening gezegd is, dat de cor sett en-
leverancier voor dit oogenblik, Amerika,
niet genegen was, in ruil voor de Neder
landsche bloembollen corsetten te geven.
In New York redeneert men: bloembol
len zijn luxe en corsetten practisch,
Daarom willen de Amerikanen wel een
ander luxe artikel tegenover de bloem
bollen stellen, nl. ping-pongballetjes!
Of de dames daarmee gered zijn valt
te betwijfelen.
Snelste vogel uit de volière
van de K. L. M.
(Van een onzer verslaggevers)
Als men voor den snelsten vogel staat van
de luchtvloot der K.L.M., de 4-motorige
„Lockheed-Constellation", dan ziet men op
pervlakkig niet veel verschil met de D.C.-4.
Zoo strompelen wij voort.
(Van onzen Indië-redacteur)
Dat is het dus, waar Wij één jaar op heb
ben gewacht
Mohammed Hatta en Soekarno: zij kregen
beiden bezoek van de Nederlandsche missie-
Koets; de eerste te Djogmkarta, de laatste
te Malang.
Dus tóch besprekingen met een stel
letje collaborateurs met brute, brallen
de kerels, die gedurende de bezetting niet
Wisten op welke Wijze zij het best den Ja
panner stroop om den mond konden smeren.
Dat de Japansche keizer dit „streven"
hooglijk Waardeerde, bleek uit het feit, dat
Soekarno en Hatta in 1943 een uitnoodiging
ontvingen naar Tokio te gaan, alwaar hun
een hooge Japansche onderscheiding werd
Uitgereikt.
Die tijd is reeds lang voorbij: Soekarno ls
Inmiddels president geworden van de „repu
bliek"; Hatta vice-president.
Maar de Nederlandsche Regeering weet
hiets "beters dan met hen een genoeglijk
praatje te gaan maken
Misschien is het
aardig, in dit ver
band, een gezegde
van den Inheem-
schen „vrijheids
held" Hatta, aan te
halen, gebezigd op
Java in1928!
„Dat de Neder
landsche Regeering
ten einde loopt, staat
voor mij vast. fiet
is slechts een kwes
tie van tijd en niet
van ja of neen"...
Doch kom, laat
ons beginnen bij het
begin:
Mohammed Hatta
werd in 1902 te Fort
de Koek (op Suma
tra) geboren, en
toonde spoedig zijn
ingekankerden haat
tegen alles wat blank
was en blank deed
Reeds op 15-jarigen
leeftijd richtte hij den
„Jong Sumatranen
Bond" op, en deed
aldus den eersten stap
op het glibberige
pad, dat hij later
zou bewandelen.
Vreemd was wel.
dat Hatta in dien
tijd slechts één
wensch hadzoo
spoedig mogelijk
naar Nederland te
gaan. Die kans kwam
ook onmiddellijk
nadat hij de H.B.S.
doorloopen had, ver- Booze tongen beweren wel eens, dat Soekarno den naam „mot-met-
trok hij naar ons Hatta" veel mooier vindt dan Mohammed Hatta.Hoe het ook zij:
land en ging stu- hier ziet men „Z.Exc. den vice-president der republiek Indonesia",
deeren aan de Rot- tezamen met zijn echgtenoote in z'n werkkamer te Djogjakarta.
Met deze „Constellation" van de K.L.M. bekeek uw verslaggever ons land vanüit de
lucht en hij verrtelt er in bijgaand artikel over.
Bij nadere beschouwing wordt men echter
getroffen door den nog soepeler bouw en de
fraaie stroomlijnen.
In de lucht merkt men uiteraard weinig
van de grootere snelheid, die voor de Lock-
heeds circa 468 km kruissnelheid is met een
maximum van 540 km. Toen wij echter giste
ren bij een proefvlucht boven Nederland op
geringe hoogte boven verschillende steden
scheerden, was de enorme snelheid heel goed
te constateer en. In 3 minuten waren we van
Rotterdam naar Den Haag gevlogen en van
Den Haag naar Schiphol in nauwelijks.
8 minuten. De passagiers hebben het zeer
comfortabel. Voor 44 personen zijn er de ge
makkelijkste fauteuils ter beschikking, er
kan een lounge-bar worden ingericht, er
zijn ruime toiletgelegenheden enz.
Het zijn dan ook kostbare vogels, deze
Constellations, die ieder.... 700.000 dollar
kosten of 2.2 millioen, voor de vier heeft de
K.L.M. of liever het Rijk dus 2.800.000 dol
lar neergeteld. Voor het volgende jaar, ver
télde de heer Plesman, loopen er nog 20 mil
lioen dollar aan bestellingen voor nieuwe
machines. Wil de K.L.M. haar eerste plaats
onder de Europeesche lijnen blijven innemen
dan moet zij technisch ook aan de spits
staan.
De Constellations, waarvan er in totaal 14
zullen worden aangeschaft, zullen op de
luchtlijn AmsterdamNew York worden in
gezet, de D.C.-4's komen op de lijn naar Rio
en Buenos Aires.
terdamsche Handelshoogeschool, alwaar hij
doctoraal examen aflegde.
Zijn lidmaatschap van de „Perhimpoenan
Indonesia" was niet vreemd aan zijn bedoe
lingen t.o.v. de Nederlanders in 't alge
meen, en van de Nederl. Regeering in 't bij
zonder. Het was dan ook een kolfje naar
zijn hand, toen hij in 1925 kon deelnemen
aan het „International Democratie Con
gress" te Parijs en in 1927 te Brussel tijdens
de bijeenkomst van de „Liga tegen kolo
niale onderdrukking", zijn gal kon uitspu
wen tegen de „blanke onderdrukkers van
zijn vredelievend vaderland".
-In Sept. van dat jaar werd Hatta einde
lijk gearresteerd, doch kort daarop weer
vrijgelaten.
Na zijn terugkeer in Ned.-Ihdië trad hij
al spoedig toe tot de beruchte „Partai Na-
siónal Indonesia" (die onlangs door dr Van
Mook in Z.-Celebes verboden werd), in
welke organisatie Soetan Sjahrir een hoofd
rol speelde.
In Februari 1934 achtte de Politieke In
lichtingendienst te Batavia tenslotte den tijd
gekomen, Hatta en Sjahrir wegens hun on-
(Vervolg zie kol. 3 onderaan)
„Ik verblijd mij in degenen, die
tot mij zeggen: wij zullen in het
huis des Heeren gaan".
Psalm 122 vs 1.
Letterlijk staat er: „over degenen., die tot
mij zeggen". De bedoeling is duidelijk: ,4k
ben biy omdat men tot mij zegt".
Dit woord trilt van geweldige vreugde. In
heilige verrukking zegt hier een mensch:
daar zijn er die mij toeroepen: wij gaan
naar den tempel! En met een glimlach leg
gen ze dé hand op mijn schouder en jubelen
mij toe: „kom, ga mee". Ik ga mee en ik
zing mee:
„Jeruzalem, dat ik bemin,
Wij treden uwe poorten in."
Welk een geestdrift
Morgen is het Zondag. De dag des Heeren.
De dag der overwinning van Jezus Christus.
Morgen zingen we:
„Wees gegroet, gij eersteling der dagen.
Mofgen der verrijzenis
Morgen hebben wij het voorrecht te mo
gen rusten, voor wij weer gaan tot den in
spannen den arbeid der week.
Morgen is het de dag die niet alleen tot
ons komt met een voorrecht, maar ook met
een taak: „met de gemeente naarstig te ko
men, om Gods woord te hoor en, Zijn naam
aan te roepen en den armen Christelijke
handreiking te doen."
Kan het heerlijker? -
Maar nu rijst er een ernstige vraag.
Is er werkelijk in ons iets van de geest
drift die dezen dichter bezielde? Kunnen wij
komen in de stemming van zijn lied, onder
de bekoring die dit lied voor anderen had?
Of is ons kerkgaan sleur geworden?
Vaak hoort men zeggen: kerkgaan mag
geen gewoonte worden. Dat is niet juist".
Kerkgaan moet behooren tot de goede ge
woonten, die ons leven stijl geven. Jezus
ging naar Zijn gewoonte op den dag des Sab-
bats in de synagoge. Nooit echter mag kerk
gaan een doode vorm worden. Boutens zong
eens van: „doode schijnen, die het leven
weren."
Zeg nu eens eerlijk: zoudt ge het heel erg
vinden, zou er iets in uw leven veranderen,
als er drie. vier weken geen kerkdienst
was?
Er zijn menschen, die in de kleinste din
gen nauwgezet en accuraat zijn, maar bui
tengewoon slordig in hun kerkgang.
Waar komt dat gebrek aan verlangen van
daan? Toch niet uit uw afleven van God?
Langzaam maar zeker?
Maar als dat er is, het verlangen, het dor
sten naar God, zooals een hert schreeuwt
naar de wafcerstroomendan zeggen we Za
terdags al: morgen Zondag! En dan slapen
we 's morgens niet uit, maar zijn we wak
ker van vreugde: Zondag vandaag! We trek
ken ons beste pakje aan. We nemen ons
kerkboekje in de hand. We letten op hen
die ons vooruit gaan: die gaan ook naar de
kerk! We treden den drempel van Gods huis
over, vol eerbied. God is tegenwoordig. God
is in ons midden. Wij willen samen luisteren
naar wat Hij ons te zeggen heeft.
Is er iets Heerlijker dan zulk een kerk
gang, zulk een Zondag?
Dr M. M. den Hertog.'
's-Gravenhage.
Vader van acht kinderen in
brand gevlogen
Te Nijmegen vloog gisteren een groote
vrachtauto in brand. Terwijl de chauffeur
Teunissen, vader van acht kinderen, het
vuur wilde blusschen, vatten zijn kleeren,
waaop benzine was gevallen, vlam. Als een
levende fakkel liep hij over den Oranje-
sirigel, waar omstanders hem wisten op te
vangen en !m een deken te wikkelen. Niet
temin was zijn lichaam zoo met brandwon
den overdekk dat voor zijn leven wordt
gevreesd. Jf
ZWARE STORM IN ENGELAND.
Noord-Engeland v/erd gisteren door een
zwaren storm en hevigen regenval geteisterd.
Steden werden geïsoieerd, treinen tot stil
stand gebracht, fabrieken en scholen geslo
ten. Velen zijn door de overstroomingen in
hun huizen opgesloten.
Jan van Hoof, redder van de
Waalbrug, geëerd
Nijmegen heeft gisteren zijn bevrijding
en de verovering van de Waalbrug her
dacht. 's Morgens werden op het Ameri
kaansche kerkhof aan den Molenbroek, in
tegenwoordigheid van vele autoriteiten, o.w.
de Amerikaansche ambassadeur en de Brit-
sche consul-generaal, kransen gelegd, o.a.
namens H.M. de Koningin en namens den
chef generalen staf mx J. H. Kruis. Een pelo
ton van het Nederlandsche leger loste een
eere-salvo. Ook werden bloemen gelegd op
de Engelsche kerkhoven en te Groesbeek
op het Canadeesche kerkhof.
Door 50 Nijmeegsche estafette-loopers
werd het bevrijdingsvuur, dat uïit Bayeux
afkomstig is, van Eindhoven gehaald en
door den burgemeester bij de Waalbrug
ontstoken. Even later werd het vuur door
(Vervolg van kolom 2)
dergrondsche activiteit t.o.v. de Nederland
sche Regeering, te arresteeren en te'inter
neeren op Boven Digoel (Nieuw Guinea).
Eerst in 1942 zien wij Hatta wêer op
duiken.
De Japanner heeft inmiddels zijn gore
laars in Nederlandsch-Indië neergezet
En Hatta acht de kans schoon. Samen met
zijn vriendjes Soekarno en Radjiman brullen
zij van de daken af, dat Japan vrede en
recht zal brengen in het land; bukken en
kruipen zij voor, glimlachen zij tegen den
gehaten gelen vijand. Verkondigen zij aan
ieder, die het hooren wil, dat Amerika en
Engeland vermorzeld moeten worden, dat de
Nederlanders als beesten vermoord dienen
te worden.
Maar de missie-Koets brengt een bezoek
aan Hatta en Soekarno.
Is dit nu de winst van één jaar na-oor-
logsch beleid?....
Betuwsche estafette-loopers uit Nijmegen
gehaald en naar Eist gebracht.
Met een militair schouwspel, voorstellende
de ontmoeting der Britten en Amerikanen
op de Waalbrug, werd de verovering van
de Waalbrug en de bevrijding van Nijmegen
gesymboliseerd.
Militairen en vereenigingen defileerden
daarna langs het bevrijdingsvuur. Op het
katholieke kerkhof werd door een grooten
stoet van Nijmeegsche jongeren een stille
hulde gebracht aaq Jan van Hoof, den ille
galen strijder, die zijn leven gaf voor het
behoud van de brug.
In de feestelijk verlachte binnenstad had
des avonds een herdenkingszanguitvoering
plaats.
Postspaarbank voor eenige
duizenden opgelicht
Meisje van 16 jaar en twee vriendjes
gearresteerd.
De Utrechtsche politie heeft drie jongelui
gepakt, die aardig op weg waren om de
Rijkspostspaarbank voor groote bedragen op
te lichten. Sinds eenigén tijd heeft deze in
stelling ten gerieve van haar inleggers het
mogelijk gemaakt op een boekje aan alle
filialen een bedrag van ten hoogste 500 gld.
op te nemen. Een 16-jarig Amsterdamsch
meisje en twee jongens van den zelfden leef
tijd vervoegden zich met een gekocht valsch
persoonsbewijs aan een kantoor van de
bank, openden een rekening, stortten een
bedrag van vijf gulden, gingen naar een an
der filiaal, na de vijf gulden in vijfhonderd
en den inlegdatum veranderd te hebben en
namen daar het geld op dat zij met hun
drieën „verteerden". Dit trucje gelukte o.a.
in Schiedam en Rotterdam, waar zij alleen
al een bedrag van 3000 gld. toucheerden,
verde Leiden en Zaandam. In Utrecht li<
pen zij in de val.
